Search results

1

ROZUM – WIEDZA – WIARA DYNAMIKA ZNACZEŃ

100%

Kublikowski R.

Roczniki Filozoficzne

|

2012

|

vol. 60

|

issue 2

71-88

EN

The main goal of this paper is to explicate the meaning of such words as “reason”, ”knowledge” and “faith.” In addition, some relationships between these notions are analysed. Two attitudes can be distinguished: “faith — reason/knowledge” and “reason/knowledge – faith”. In the first case faith is initial, but a believer can take a rational (intellectual) effort to analyse what faith is. The second attitude is realised in the rational search to find faith. Many different types of arguments for the sentence “God exists” have been invented over years. These arguments have been the tools used in the cases of both attitudes. The arguments are analysed and discussed. The notion of argument is related to the notion of persuasion. Some different situa- tions can be distinguished: a claim is rightly argued and somebody is persuaded by this claim; a claim is rightly argued, but somebody is not persuaded; a claim is not rightly argued, but some- body is persuaded by such a claim (e.g. by an influential leader); and a claim is not rightly argued and somebody is not persuaded. The attitude “faith — reason/knowledge” (a religious attitude) is existential and practical. It con- sists of some components. One of them is a religious knowledge (doctrine). If a believer confesses his or her faith using the official (institutional) text — called in Latin Credo (The Creed) — then really they believe and accept a set of rational religious beliefs, which belong to the religious knowledge (doctrine). A religious faith, understood as God’s influence, is acknowledged as the basis for such an act of believing and accepting. So the religious attitude consists of a religious faith, beliefs, emotions and also free choice (decision, acceptance). The act of an acceptance does not only concern beliefs. A believer also ac- cepts moral and religious rules (principles). This is the type of morality motivated by religion. A re- ligious attitude is the rational, theoretical and practical synthesis of all these components.

2

Wnioskowanie materialne z perspektywy inferencjalizmu znaczeniowego Roberta B. Brandoma

100%

Kublikowski R.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2018

|

vol. 61

|

issue 3

153-168

EN

In a natural language there are inferences which are difficult to express by means of a formal language. The goal of this article is to answer the question: what are such inferences, sometimes called “material inferences”? Material inferences are correct not only by means of their logical form but mainly on the basis of the content (meaning) of nonlogical vocabulary which is used in such inferences. Formal inferences are correct only on the basis of their logical form. Various, sometimes controversial examples of such inferences are presented and analysed in the article. Some of them were given by Robert B. Brandom in his meaning inferentialism inspired by the ideas of Wilfrid Sellars. Brandom challenges the existing theory of inference in which a logical form is acknowledged as a basis of correctness of inference. He emphasises that the essential condition of a material inference is an understanding of a content of expressions which inform not only about formal relations but mainly about informal (material) relations. Formal and material inferences are governed by formal and material conditions of correctness. A formal condition of correctness of a formal inference relies on a logical consequence which relates premises and a conclusion. In the case of a material inference such a condition is fulfilled if premises and a conclusion are connected by a consequence which cannot be expressed only by logical vocabulary. A material condition is obligatory for both types of inferences and it requires premises and a conclusion to be true.

PL

W języku naturalnym występują wnioskowania trudne do wyrażenia przy użyciu aparatury formalnej (logicznej). Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czym są takie wnioskowania, a dokładniej: czym są rozumowania – zwane niekiedy „wnioskowaniami materialnymi” – których poprawność zależy nie tylko od ich logicznej formy, ale przede wszystkim od treści (znaczenia) użytych stałych pozalogicznych. Wnioskowania formalne natomiast są poprawne (niezawodne) na podstawie tylko formy logicznej. W artykule są przedstawione i przeanalizowane kontrowersje związane z różnymi przykładami takich wnioskowań, między innymi podanymi przez Roberta B. Brandoma w inferencjalizmie znaczeniowym, który nawiązuje do poglądów Wilfrida Sellarsa. Brandom kwestionuje dotychczasową teorię wnioskowań, w której forma logiczna jest uznawana za podstawę ich poprawności. Akcentuje on, że wymogiem przeprowadzenia wnioskowania materialnego jest rozumienie treści wyrażeń informujących nie tylko o związkach formalnych, ale przede wszystkim o związkach pozaformalnych (treściowych). Wnioskowania formalne i materialne są normowane przez formalne i materialne warunki poprawności. Formalny warunek poprawności wnioskowania formalnego zależy od relacji wynikania logicznego zachodzącego między przesłankami i wnioskiem. Z kolei we wnioskowaniu materialnym warunek formalny jest spełniony, gdy między przesłankami a wnioskiem zachodzi relacja wynikania, której nie można przedstawić przy użyciu samego tylko słownika logicznego. Oba typy wnioskowań są również normowane przez materialny warunek poprawności (wymóg prawdziwości przesłanek i stąd wniosku).

3

Znaczenie, rozumowanie i normatywność w kontekście inferencjalizmu znaczeniowego Roberta B. Brandoma

100%

Kublikowski R.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2016

|

issue 2

4

TOMASZ ZARĘBSKI, NEOPRAGMATYZM ROBERTA B. BRANDOMA, TOWARZYSTWO AUTORÓW I WYDAWCÓW PRAC NAUKOWYCH UNIVERSITAS, KRAKÓW 2013, 378 s.

100%

Kublikowski R.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2017

|

vol. 60

|

issue 2

468-476

PL

.

5

Prawda i normatywność: Czy prawda jest normą oceny twierdzeń?

100%

Kublikowski R.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 4

43-58

EN

The category of truth has been controversial since ancient philosophy until the contemporary one. Discussions on the correspondence classical theory of truth have given rise to non-classical theories combining the notion of truth with evidence, a useful action, coherence or a common agreement etc. A sharp polemics has tried to eliminate at all the category of truth. The question arises whether such a radical criticism is right and justified? It seems that it is exaggerated. The goal of this article is an argumentation for the thesis that truth - as a value and a norm (“a pattern”, an element of a reference system etc.) - is indispensable for the epistemic evaluation of propositions which have their theoretical and practical consequences. The structure of the article is fixed by the following paragraphs: (1) the criticism of the category of truth, (2) truth as a value and (3) truth as a norm in a reference system. At the starting point I take a compact characteristics of truth formed by Michael P. Lynch in his monograph entitled True to Life: Why Truth Matters (2020): (a) Truth is objective. (b) Truth is a value, truth is good. (c) Truth is a valuable goal of inquiry. (d) Truth is valuable itself. In fact truth is valuable because it makes it possible to claim that someone is not right, lies, commits perjury, misleads someone in private or social life. Apart from that without the category of truth it is even impossible to claim - as scepticism maintains - that it is true that truth is not valuable, noteworthy etc. The category of truth - which plays a role of a cognitive goal and of a norm - despite various controversies is still indispensable for the evaluation of a logical value of sentences (and propositions expressed by them). The category of truth is semantic, but its recognition - someone’s acknowledging of a sentence as true (i.e. an assertion) - is a pragmatic category. Asserted post factum efficiency of an action - undertaken on the basis of a sentence - is a strong reason for acknowledging it as true. The respect for truth is better that the lack of it.

PL

Kategoria prawdy budzi kontrowersje od czasów filozofii starożytnej aż do współczesnej. W związku z dyskusjami na temat korespondencyjnej, klasycznej teorii prawdy powstały teorie nieklasyczne, łączące pojęcie prawdy z oczywistością, skutecznym działaniem, koherencją, powszechną zgodą itp. Ostra polemika próbuje w ogóle wyeliminować kategorię prawdy. Powstaje pytanie: czy taka radykalna krytyka jest słuszna i uzasadniona? Wydaje się, że jest ona przesadna. Celem artykułu jest argumentacja za tezą, że prawda - jako wartość i norma („wzorzec”, element systemu odniesienia itp.) - jest niezbywalna przy epistemicznej ocenie twierdzeń, które mają swoje konsekwencje teoretyczne i praktyczne. Strukturę artykułu wyznaczają następujące punkty: (1) krytyka kategorii prawdy, (2) prawda jako wartość i (3) prawda jako norma w systemie odniesienia. W punkcie wyjścia przyjmuję syntetyczną charakterystykę prawdy sformułowaną przez Michaela P. Lyncha w jego monografii pt. Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna (2020): (a) Prawda jest obiektywna. (b) Prawda jest wartością, jest dobra. (c) Prawda jest wartościowym celem dociekań. (d) Prawda jest wartościowa ze względu na nią samą. Prawda faktycznie jest wartościowa, umożliwia bowiem stwierdzenie, że ktoś myli się, kłamie, popełnia krzywoprzysięstwo, manipuluje kimś w życiu osobistym czy społecznym. Oprócz tego, bez kategorii prawdy nie można nawet stwierdzić - jak to usiłuje czynić sceptycyzm - że prawdą jest, iż prawda nie jest czymś wartościowym, godnym uwagi itp. Kategoria prawdy - pełniąca funkcję poznawczego celu i normy - pomimo różnych kontrowersji jest wciąż niezbywalna przy ocenie wartości logicznej zdań (i wyrażanych przez nie twierdzeń). Kategoria prawdy jest semantyczna, lecz jej rozpoznawanie - uznawanie zdania przez kogoś za prawdziwe (czyli asercja) - jest kategorią pragmatyczną. Stwierdzana post factum skuteczność działania, podjętego na podstawie jakiegoś zdania, jest mocną racją za tym, aby dane zdanie uznać za prawdziwe. Respekt dla prawdy jest lepszy niż jego brak.

Refine search results

2 Roczniki Filozoficzne

2 Zeszyty Naukowe KUL

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

5 Kublikowski R.

1 2023

1 2018

1 2017

1 2016

1 2012

ROZUM – WIEDZA – WIARA DYNAMIKA ZNACZEŃ

Wnioskowanie materialne z perspektywy inferencjalizmu znaczeniowego Roberta B. Brandoma

Znaczenie, rozumowanie i normatywność w kontekście inferencjalizmu znaczeniowego Roberta B. Brandoma

TOMASZ ZARĘBSKI, NEOPRAGMATYZM ROBERTA B. BRANDOMA, TOWARZYSTWO AUTORÓW I WYDAWCÓW PRAC NAUKOWYCH UNIVERSITAS, KRAKÓW 2013, 378 s.

Prawda i normatywność: Czy prawda jest normą oceny twierdzeń?