Search results

1

Miłosne nieporozumienia w świetle teorii umysłu, na materiale wczesnej prozy Antoniego Czechowa

100%

Sadecki A.

Przegląd Rusycystyczny

|

2020

|

issue 3 (171)

PL

Любовные недоразумения с точки зрения теории разума, на материале раннего творчества Антона Чехова В настоящей статье обращаемся к одной из главных тем чеховедения последних лет, т.е. к теме коммуникации. Для Чехова коммуникация является не только простым обменом мнений, но сама становится предметом интереса и тщательных наблюдений. Оттуда возникает вполне реалистический – учитывающий разные ошибки – образ человеческого общения в прозе Чехова, который, в свою очередь, поддается анализу с учетом разных методов. Мы предлагаем посмотреть на проблему недоразумений героев (в области любви) с точки зрения ошибочной теории разума. Мы присматриваемся нескольким текстам раннего творчества писателя (м.проч. Нервы, Верочка), в которых недоразумения являются эффектом именно неправильного понимания чужого сознания, эмоций и чувств. Чехов, таким образом, создал настоящий образ человеческой коммуникации, в которой язык является лишь одним из многих явлений, решающих о успехе в межчеловеческом общении. Love misunderstanding in the light of theory of mind, based on Anton Chekhov’s early prose In this article we endeavour to draw the attention to one of the most essential themes in the research on Chekhov’s literary works, being the problem of communication. For Chekhov communication is not only a simple exchange of points, but it itself becomes the matter of interest and in-depth observations. Hence, its entirely realistic – bearing in mind various errors – picture of human contacts in Chekhov’s prose, which in turn can be analysed by diverse methodologies. As a tool for observation of the misunderstandings between the heroes (in the area of love), there is the defective theory of mind employed. And a few texts from early stage of Chekhov’s career fall here under scrutiny (e.g. “Nervers’, ‘Verochka’). In these short stories, misunderstandings emerge from inaccurate reading of consciousness, emotions and feelings of others. In this way, the writer creates the real picture of communication, in which the language is only one of many phenomena determining the success in human relationships.

2

Osobowość narcystyczna w literaturze (opowiadanie Żona Antoniego Czechowa)

100%

Sadecki A.

Przegląd Rusycystyczny

|

2022

|

issue 4

151-164

RU

Предметом интереса в настоящей статье является проблема нарциссизма в литературном осмыслении. Теоретической основой служит мысль Саймона Барона-Коэна. У героя рассказа Жена – Павла Андреевича Асорина – обнаруживаются многие черты нарциссизма, что влияет на художественный мир произведения: отношения с другими героями (прежде всего – с женой Натальей) и повествовательную структуру (повествование от первого лица). Чехов показывает процесс переоценки ценностей героем - переосмысление жизни позволяет Асорину лишь отойти на задний план, однако отсутствие эмпатии не может быть легко восполнено, что влияет на невозможность полного хэппи-энда.

EN

The subject of interest in this article is the problem of narcissism in literary terms. The reflection of Simon Baron-Cohen serves as the theoretical basis. In the protagonist of the short story The Wife - Pavel Andreitch Asorin - many narcissistic features can be distinguished, which translates into the world of the story, the relations between the characters (primarily the relationship with his wife, Natalya), and the narrative structure (first-person narrative). Chekhov shows the protagonist's reevaluation of values, but the changes in the perception of life only allow Asorin to withdraw into the background. The lack of empathy cannot be easily filled, which ultimately results in the lack of a full happy ending in the short story.

PL

Przedmiotem zainteresowania w niniejszym artykule jest problem narcyzmu w ujęciu literackim. Jako podstawa teoretyczna służy refleksja Simona Barona-Cohena. U bohatera opowiadania Żona – Pawła Andriejewicza Asorina – można wyróżnić wiele cech narcystycznych, co ma przełożenie na świat przedstawiony opowiadania, relacje między postaciami (przede wszystkim na relację z żoną Natalią) oraz strukturę narracyjną (narracja pierwszoosobowa). Czechow ukazuje proces przewartościowania wartości przez bohatera, ale zmiany w postrzeganiu życia pozwalają Asorinowi jedynie na wycofanie się na dalszy plan. Braki empatii nie mogą być uzupełnione w prosty sposób, co wpływa na ostateczny brak pełnego happy endu w utworze.

3

Historia trzech zdań. Przemiany wewnętrzne w prozie Antoniego Czechowa

100%

Sadecki A.

Acta Humana

|

2016

|

vol. 7

EN

In the article, the main focus is put on the notion of evolution, in other words, on the internal transformations in Anton Chekhov’s prose. By means of cognitive methodology, it is shown which processes of thinking perform a vital role in the formulation and development of the writer’s work. For this reason, three symbolic sentences were chosen along with the cognitive mechanisms connected to them. The first mechanism, which is the conceptual metaphor, illustrates variants of the development of the same thought in various Chekhov’s literary works. Narrative universals and stereotypes serve as the second and third mechanism. Resignation from these mechanisms lets the writer create an entirely original image of the world presented in the mature phase of his writing. As a result, the reader is provided with a specific task. When no traditional images and techniques are found in the stories composed late in the writer’s life, the readers are meant to determine on their own the whole cognitive-emotional attitude to phenomena around them.

PL

W artykule zwracamy uwagę na kwestię ewolucji, czyli wewnętrznych zmian w prozie Antoniego Czechowa. Prezentujemy, uwzględniając metodologię kognitywną, jakie procesy myślowe odgrywają ważną rolę w formułowaniu i rozwoju twórczości pisarza. W tym celu zostały wybrane trzy symboliczne zdania i związane z nimi mechanizmy kognitywne. Pierwszy mechanizm to metafora pojęciowa, dzięki której Czechow pokazuje warianty rozwoju takiej samej myśli w różnych utworach. Drugi oraz trzeci mechanizm to uniwersalia narracyjne i stereotypy. Rezygnacja z nich pozwoliła pisarzowi na stworzenie w dojrzałym etapie twórczości całkowicie oryginalnego obrazu świata przedstawionego, a w konsekwencji – na postawienie przed czytelnikiem określonego zadania. Odbiorca, czytając późne opowiadania Czechowa i nie napotykając w nich tradycyjnych obrazów i chwytów, powinien samodzielnie określić własny poznawczo-emocjonalny stosunek do zachodzących zjawisk.

RU

В настоящей статье мы обращаем внимание на проблему эволюции, т.е. внутренних изменений в прозе Антона Чехова. Учитывая когнитивную методологию, мы показываем, какие процессы мышления играют важную роль в формировании и развитии творчества писателя. Для этой цели мы выбрали три символические предложения и связанные с ними когнитивные механизмы. Первый механизм – это концептуальная метафора, благодаря которой Чехов в разных произведениях показывает варианты развития одной и той же мысли. Второй и третий – это универсальный нарратив и стереотипы, отказ от которых позволил писателю создать вполне оригинальный образ художественного мира в зрелом периоде творчества, и, следовательно, поставить перед читателем определенную задачу. Ее суть в том, что читатель, читая поздние рассказы Чехова и не встретив в них традиционных образов и приемов, должен самостоятельно определить свое познавательно-эмоциональное отношение к происходящему.

4

“At Home” – Anton Chekhov’s Textbook for Parents

100%

Sadecki A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

In the paper one of Anton Chekhov’s works devoted to childhood, an 1887 short story At Home, falls under the scrutiny. Its action appears to be limited to a conversation between Bykovsky, the father who works as prosecutor for the circuit court, and Seryozha, the son who has been found smoking. Were it not for the main hero – the father – this short story would not have been placed as one of the exceptional pieces in Chekhov’s writings. Bykovsky comprehends the reality properly and his course of action is crowned with success, meaning the son stops smoking. His way of thinking reveals a deep understanding of children’s raising rules. Firstly, he is aware that a child has its own, separate world of thoughts and feelings. In this way, the father using his own words describes the phenomenon, which is now being investigated by the so-called Theory of Mind. Secondly, Bykovsky achieves success when he tells his son a fairy tale about the harmful effects of smoking. It apparently shows that he is conscious of the role of narration in the process of education, which is also an axiom in contemporary science. Therefore, it can be concluded that the short story At Home is a kind of an artistic “guide for parents”.

PL

Przedmiotem badań w niniejszym artykule jest jedno z opowiadań o tematyce dziecięcej Czechowa – W domu (1887). Akcja opowiadania sprowadza się do rozmowy ojca, prokuratora Bykowskiego, z synem Sieriożką, który zaczął palić papierosy. Dzięki głównemu bohaterowi utwór zajmuje wyjątkowe miejsce w twórczości pisarza – Bykowski prawidłowo pojmuje rzeczywistość i przyjęty przez niego sposób rozwiązania problemu kończy się sukcesem (czyli rezygnacją syna z papierosów). Jego sposób myślenia ujawnia głębokie rozumienie procesów wychowania dzieci. Bohater, po pierwsze, rozumie, że dziecko posiada własny, odrębny świat myśli i uczuć. W ten sposób swoimi słowami określa fenomen, którego zgłębianiem zajmuje się współcześnie tzw. teoria umysłu (Theory od Mind). Po drugie, Bykowski osiąga sukces, kiedy opowiada synowi bajkę o szkodliwości tytoniu. Tym samym zdaje on sobie sprawę z wielkiej roli narracji w procesach edukacji, co również okazuje się aksjomatem we współczesnej nauce. Dlatego można skonstatować, że opowiadanie W domu jest swego rodzaju artystycznym „podręcznikiem dla rodziców”.

RU

Предметом анализа в настоящей статье является один из детских рассказов Чехова – Дома (1887). Сюжет рассказа сводится к разговору отца, прокурора Быковского, с сыном, Сережкой, который начал курить сигареты. Благодаря главному герою произведение занимает исключительное место в творчестве писателя – Быковский правильно понимает действительность и принимаемый им способ решения проблемы приводит к успеху (т.е. отказу сына от курения). Его размышления обнаруживают глубокое понимание процессов воспитания детей. Герой, во первых, понимает, что у ребенка отдельный мир чувств и мыслей. Таким образом своими словами называет феномен, исследованием которого занимается сегодня теория разума (или, по-другому, модель психики человека – Theory of Mind). Во-вторых, Быковский добивается успеха, когда рассказывает ребенку сказку о вреде табака. Тем самым в тексте выявляется большая роль повествования в процессах обучения, что также является аксиомой в современной науке. Поэтому можно констатировать, что рассказ Дома – это художественный «учебник для родителей».

5

Teoria umysłu a nieporozumienia bohaterów w prozie Czechowa (zarys)

100%

Sadecki A.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2014

|

vol. 57/113 z. 1

27-41

PL

Niniejsza praca przedstawia wstęp do badań nad prozą Antoniego Czechowa w oparciu o tzw. teorię umysłu. Zastosowanie tej teorii umożliwia nowe podejście do badań nad narracją i bohaterami oraz wydobycie kognitywnych aspektów dzieła literackiego. Teoria umysłu oraz metareprezentacja pozwalają dostrzec przyczyny częstych u Czechowa „nieporozumień” między bohaterami. W opowiadaniu Śmierć urzędnika przyczyną porażki w kontakcie z drugą osobą są zaburzenia teorii umysłu głównego bohatera, prowadzące do błędnego postrzegania siebie oczami drugiej osoby. W utworze Kapral Priszybiejew przyczyną nieporozumienia okazuje się błędne przypisywanie intencji innym postaciom przez tytułowego kaprala, zaś opowiadanie Człowiek w futerale pokazuje jak decyzja o rezygnacji z kontaktu z innymi bohaterami wpływa na odizolowanie jednostki od świata i powstanie błędnego koła nieporozumień.

EN

This piece of work presents an introduction to the research in Anton Chekhov’s prose based on Theory of Mind. By employing this theory one may gain a new approach to the research in narration and heroes and also a way to reveal the cognitive aspects of a literary work. Theory of Mind and metarepresentation allow to notice the reasons of communication issues, ‘clashes’ between heroes, which seem to be so common in Chekhov’s prose. In a short story The Death of a Civil Servant the reason of a failure in contacts with the other person is the disorder of main hero’s Theory of Mind, which leads to his mistaken perception of himself in the eyes of others. In the piece of work titled Sergeant Prishibeyev it is the sergeant’s mistaken attribution of intentions to other heroes that causes misunderstandings. Whereas The Man in the Case reveals how the decision to resign from contacts with other heroes gives rise to one’s isolation from the world and engenders a vicious circle of misunderstandings.

6

Protest, którego nie było – „Spotkanie" Antoniego Czechowa

100%

Sadecki A.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze

|

2021

|

vol. 31

1-17

RU

Предметом анализа в настоящей статье является тема протеста в произведении Встреча. Оно принадлежит к циклу рассказов, в которых Чехов ссылается на мысли Льва Толстого - главным образом на идею непротивления злу насилием. Автор показывает, как данная идея воздействовала на жизнь двух простых людей - крестьянина Ефрема и вора Кузьмы. Ефрем, не про-тивясь злу насилием после кражи, влияет на Кузьму, но тот не долго жалеет о содеянном, а быстро возвращается к прежней жизни. Данная форма протеста в произведении Чехова оказывается неполноценной - является причиной ненатуральных поведений, и не может создать прочных межличностных связей в обществе, в котором не хватает воспитательной, медицинской и морально-религиозной поддержки.

EN

In his article, Artur Sadecki analyses the theme of protest in Anton Chekhov’s short story An Encounter. This story belongs to a cycle of stories in which Chekhov refers to Leo Tolstoy’s thoughts, chiefly to the principle of nonresistance: the refusal to violently resist evil. Sadecki shows how this idea has affected the lives of two ordinary people: the peasant Ephraim and the thief Kuzma. Ephraim’s refusal to use violence after the theft influences Kuzma, but the latter takes a long time to regret his deed and soon returns to his former life. In Chekhov’s fiction, this form of protest turns out to be incomplete; it causes people to act unnaturally and fails to create strong interpersonal ties in a society that offers individuals no educational, medical or moral-religious support.

PL

Przedmiotem analizy w niniejszym artykule jest temat protestu w utworze Spotkanie. Należy on do cyklu opowiadań, w których Czechow odnosi się do myśli Lwa Tołstoja, przede wszystkim do idei niesprzeciwiania się złu siłą. Autor pokazuje wpływ idei na dwóch prostych ludzi – chłopa Jefrema i złodzieja Kuźmę. Jefrem, który nie sprzeciwia się złu siłą po kradzieży, wpływa na Kuźmę, ale ten nie żałuje długo tego, co zrobił i prędko wraca do poprzedniego życia. Taka forma protestu w utworze Czechowa okazuje się niepełna – powoduje nienaturalne zachowania i nie może stworzyć trwałych relacji międzyludzkich w społeczeństwie, w którym brakuje wsparcia wychowawczego, medycznego oraz moralno-religijnego.

7

Integracja pojęciowa jako sposób formułowania nowego obrazu świata w prozie A.P. Czechowa

100%

Sadecki A.

Acta Humana

|

2015

|

vol. 6

EN

The article focuses on Chekhov’s original way of presenting literary impression of the world. The polemic with literary tradition consists in the writer proposing a holistic vision of a hero. This effect is achieved by employing conceptual integration. A short story Ward No. 6 in which a new trick is presented by means of the description of the hero’s appearance (dr. Ragin’s), may serve as an example of this creative method. Gradually, the integration of different mental spaces permeates into the internal world of the hero and complicates simple axiological assessment. The holistic picture of a hero appears also in the early stages of Chekhov’s creative activity, The Death of a Government Clerk being an example. As a result, it can be concluded that the literary works of the author of The Black Monk are always deeper than a free interpretation.

PL

W niniejszym artykule przedmiotem zainteresowania jest oryginalny sposób kreowania przez Czechowa literackiego obrazu świata. Polemika z tradycją literacką polega na zaproponowaniu przez pisarza holistycznej wizji bohatera. Taki efekt Czechow osiąga przez zastosowanie integracji pojęciowej. Metodę twórczą ilustruje opowiadanie Sala numer 6, w którym autor prezentuje nowy chwyt za pomocą opisu wyglądu zewnętrznego bohatera, doktora Ragina. Integracja różnych przestrzeni mentalnych stopniowo przenika w świat wewnętrzny bohatera i komplikuje prostą aksjologiczną ocenę. Holistyczny obraz bohatera pojawia się również we wczesnym etapie twórczości Czechowa, np. w opowiadaniu Śmierć urzędnika. Dzięki temu można stwierdzić, iż utwory autora Czarnego mnicha są zawsze głębsze od każdej z prób ich interpretacji.

RU

В настоящей статье наш интерес вызывает оригинальный подход Антона Чехова к литературной картине мира. Полемика с литературной традицией заключается в том, что писатель предлагает холистический взгляд на героя. Такой эффект А. Чехов достигает путем концептуальной интеграции. Иллюстрацией служит рассказ Палата № 6, в котором свой новый прием автор обнаруживает при помощи представления внешнего вида героя – доктора Рагина. Постепенно интеграция разных ментальных пространств проходит во внутренний мир героя и осложняет ясную аксиологическую оценку. Холистический образ героя появляется и в раннем периоде творчества А. Чехова, например в Смерти чиновника. Благодаря этому можно сказать, что произведения автора Черного монаха всегда глубже любой из их интерпретаций.

Refine search results

2 Acta Humana

2 Przegląd Rusycystyczny

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

1 Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze

1 Zagadnienia Rodzajów Literackich

7 Sadecki A.

1 2022

1 2021

2 2020

1 2016

1 2015

1 2014

Miłosne nieporozumienia w świetle teorii umysłu, na materiale wczesnej prozy Antoniego Czechowa

Osobowość narcystyczna w literaturze (opowiadanie Żona Antoniego Czechowa)

Historia trzech zdań. Przemiany wewnętrzne w prozie Antoniego Czechowa

“At Home” – Anton Chekhov’s Textbook for Parents

Teoria umysłu a nieporozumienia bohaterów w prozie Czechowa (zarys)

Protest, którego nie było – „Spotkanie" Antoniego Czechowa

Integracja pojęciowa jako sposób formułowania nowego obrazu świata w prozie A.P. Czechowa