Search results

1

Sexual Scenes Depicted Musically

100%

Golianek R. D.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2007

|

issue 6

89-94

PL

.

2

A Polish saint. Historical-national themes in Franz Liszt’s oratorio ‘St Stanislaus’

100%

Golianek R. D.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2014

|

issue 13

79-90

PL

Saint Stanislaus, a Polish bishop murdered in 1079 by King Boleslaus the Bold, is the title character of Franz Liszt’s oratorio St Stanislaus. The libretto of St Stanislaus has several authors - the first author was the Cracow man of letters and folklore scholar Lucjan Siemieński, whom Liszt asked to write a text for his oratorio. The libretto, completed in 1869, was translated by Peter Cornelius, who made certain changes to the order of events. Not until 1874 did Liszt set about writing the music for his oratorio in earnest, and that was when he asked Cornelius to revise the libretto. The author’s premature death thwarted that intention, and so Liszt was forced to seek other authors. The version prepared several years later by Karl Erdmann Edler finally met the composer’s expectations. In its final version, the libretto comprises four scenes, which form a logical sequence of events and at the same time serve to emphasise Stanislaus’ spiritual strength and the causative power of his actions. Liszt did riot succeed in setting the whole text of the libretto; the extant material covers only scenes 1 and 4. The musical style of St Stanislaus indicates that the composer drew on various types of musical inspiration and technique. Hence the work is characterised by a certain heterogeneity - a synthetic character that encapsulates a nineteenth-century aesthetics. Nevertheless, the oratorio is undoubtedly one of the most distinctive manifestations of Liszt’s interest in Polish subjects. The presence of quotations from the Polish songs ‘Boże, coś Polskę’ and ‘Jeszcze Polska nie zginęła’ lends the work a distinct national colouring and evokes a mood of solemnity and religious contemplation, as well as the aura of triumph, victory and domination. Such an attitude may be symptomatic of the typically nineteenth-century perception of Poland as a tormented nation deprived of its statehood, which thanks to its valour and resilience will ultimately regain its independence.

3

Liszt and Mahler in the postmodern filmic visions of Ken Russell

100%

Golianek R. D.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2014

|

issue 13

171-182

PL

The British film and television director Ken Russell is esteemed principally for creating filmic biographies of composers of classical music. In the 70s, he shot his most original films on musical subjects: fictionalised, highly individual composer biographies of Mahler (Mahler) and Liszt (Lisztomania), which are the subject of the article. Neither of the films is in the least a realistic documentary biography, since Russell’s principal intention was to place historical biographical facts in cultural contexts that were different from the times in which Mahler and Liszt lived and worked. This gave rise to a characteristically postmodern collision of different narrative and expressive categories. Russell’s pictures remain quite specific commercial works, exceptional tragifarces, in which the depiction of serious problems is at once accompanied by their subjection to grotesque deformation and the demonstration of their absurdities or denaturalisation. The approach proposed by this British director, in which serious issues are accompanied by elements of triteness, is a hallmark of his style. The director’s musical interests are reflected by the fundamental role of music in the structure of his cinematographic works. The choice of musical works also denotes a kind of aesthetic choice on the director’s part, especially when the composers’ biography comes into play.

4

Systematyka operowych duchów

100%

Golianek R. D.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2022

|

issue 42

183-205

EN

Ghosts have been an attractive element of operatic dramaturgy since the beginning of the genre’s history, and their stage presence influences the metaphysical and fantastic features of the works. In seventeenth- and eighteenth-century operas, conventional forms of musical presentation and characteristics of ghosts were developed, and in the nineteenth century a conventionalized method of musical presentation of ghosts in opera was shaped, which was also due to the great popularity of the theme of various spectres and phantoms in romantic culture. The proposed systematics concerns the ghosts presented in operatic works. Three criteria of division have been introduced: the existential status of ghosts, their number (singularity or multiplicity), and the types of afterlife the ghosts are associated with. The systematics is accompanied by the distinction of the means of musical characteristics used by opera composers in order to suggestively represent ghosts in their works.

5

„Modlitwa dziewicy”. Kicz i seksizm dziewiętnastowiecznej muzyki salonowej

100%

Golianek R. D.

Muzyka

|

2022

|

vol. 67

|

issue 4

3-22

EN

First published in 1856, the piano miniature ‘La priere d’une vierge’ [The virgin’s prayer] by the Polish pianist Tekla Bądarzewska-Baranowska (1829–61) was an unprecedented commercial success (with more than a million copies sold by 1860) and made Bądarzewska an international household name. This should be interpreted purely as a peculiar social phenomenon rather than an artistic achievement, since Bądarzewska’s composition was an ideal reflection of nineteenth century notions of the woman and womanhood, adhering to the cultural canon of that period. The context of salon music should be considered as an obvious and appropriate point of reference for the views and opinions discussed here, since the work in question became an iconic example of output from the nineteenth-century salon. For the same reason, the conclusions presented here may help us to understand the status of the entire salon repertoire, the huge quantity of which is one of the more notable phenomena of the age. The two perspectives on The Virgin’s Prayer presented in this article – interpreting this work as a manifestation of kitsch and of sexism – exemplify the application of modern methodology (the tools of new musicology) to an historical work. Both perspectives represent a modern adaptive interpretation. The aesthetic status of Bądarzewska’s work as a manifestation of kitsch is defined using Abraham Moles’s theoretical concept. Moles lists five principles of kitsch that can easily be recognised in this composition and in its perception. Those principles are submitted here to an aesthetic interpretation. The reading of ‘The Virgin’s Prayer’ as a manifestation of sexism, in turn, results from the social context of the work, which was composed by a woman artist and linked (in its title and musical style) to the topos of representations of femininity in music, strongly dominated by stereotypes related to the social status of the female sex. Bądarzewska, it turns out, produced a work that fitted into the mainstream of sexist views on women and their activity. ‘The Virgin’s Prayer’ became a flagship example of a work, the stylistic and expressive qualities of which corresponded perfectly to the perception of women’s art as derivative, non-autonomous and banal.

PL

Opublikowana po raz pierwszy w 1856 r. przez Teklę Bądarzewską-Baranowską (1829–61) miniatura fortepianowa Modlitwa dziewicy odniosła niebywały sukces komercyjny (już w 1860 roku szacowano liczbę sprzedanych egzemplarzy na ponad milion) i rozsławiła nazwisko polskiej pianistki na świecie. Jednak przypadek ten należy traktować wyłącznie jako szczególny fenomen społeczny, a nie jako osiągnięcie artystyczne. Kompozycja Bądarzewskiej stanowiła bowiem idealne odwzorowanie dziewiętnastowiecznych wyobrażeń o kobiecie i kobiecości, wpisując się w kanony ówczesnej kultury. Przywołanie kontekstu muzyki salonowej tego czasu trzeba uznać za oczywisty i adekwatny punkt odniesienia dla prezentowanych ocen i poglądów, jako że omawiany utwór stał się wręcz ikonicznym przykładem twórczości z kręgu kultury dziewiętnastowiecznego salonu. Z tego też względu zaprezentowane wnioski mogą być przydatne dla rozumienia sytuacji całego repertuaru muzyki salonowej, którego ogrom ilościowy stanowi jeden z fenomenów tej epoki. Przedstawione w artykule dwa spojrzenia interpretacyjne na Modlitwę dziewicy – rozpatrywanie tego dzieła jako przejawów kiczu i seksizmu – stanowią przykład zastosowania współczesnej metodologii (z kręgu nowej muzykologii) do dzieła z przeszłości. Oba zaproponowane ujęcia są swoistą interpretacją adaptacyjną przeprowadzoną ze współczesnej perspektywy. Dla określenia pozycji estetycznej utworu Bądarzewskiej jako dzieła będącego przejawem kiczu została wykorzystana teoretyczna koncepcja Abrahama Moles’a. Autor ten wyróżnił pięć zasad kiczu, których przejawy można bez trudu odnaleźć w omawianym utworze lub jego odbiorze i które zostają w artykule poddane interpretacji estetycznej. Z kolei doszukiwanie się w Modlitwie dziewicy przejawów seksizmu wynika z sytuacji społecznej utworu: omawiana kompozycja jest dziełem twórczyni-kobiety, dodatkowo zaś określona tytułem i stylem muzycznym problematyka wiązała się z toposem przedstawień kobiecości w muzyce, silnie zdominowanym stereotypami odnoszącymi się do społecznej pozycji płci. Jak się okazuje, swoją sztuką Bądarzewska artystka wpisała się w mainstream seksistowskiego postrzegania kobiet i ich aktywności, a Modlitwa dziewicy stała się wzorcowym przykładem utworu, którego cechy stylistyczno-ekspresyjne doskonale odpowiadały wyobrażeniom o wtórnej, niesamodzielnej i banalnej sztuce kobiecej.

6

Problematyka polska w XX-wiecznych operetkach niemieckich

100%

Golianek R. D.

Muzyka

|

2019

|

vol. 64

|

issue 3

51-68

EN

Operetta played a major role in bourgeois culture of the late nineteenth and early twentieth centuries, as it developed and promoted national and local self-identification and awareness. Berlin and Vienna became the main centres of German-language operetta – a genre marked by the strong presence of characters and motifs associated with national and ethnic identities. Among the wealth of German operettas composed up to the outbreak of the Second World War, an important place is occupied by works referring to Polish subjects in their plots or featuring Polish characters. The predominant way of presenting Poles in operettas was to compare them with representatives of German (or Austrian) society. The end of the First World War was a watershed for the Polish nation, as the country regained its independence in 1918. It might be assumed that this would alter the way Poles were depicted in German operetta of the post-war period. The proposed comparison of a few pre-war German operettas with Polish themes (Polnische Wirtschaft, 1909; Polenblut, 1913) with post-war works (Die blaue Mazur, 1920; Der letzte Walzer, 1920; Die polnische Hochzeit, 1937) will help to determine whether and how the political changes brought about by the First World War were reflected in the plots, characters and music of German operetta of the inter-war period. These issues are important to our comprehension of how some nations are perceived by others still today. The vitality of operetta as an artistic genre during its heyday stemmed from its documental role, particularly significant before the emergence of modern mass media. The discussed theatrical works, written at the moment of historical change associated with the revival of independent Poland, provide excellent arguments in debate on the impact of these stereotypes on communication between neighbouring nations.

PL

Operetka odegrała ważną rolę w kulturze burżuazyjnej na przełomie XIX i XX wieku, ponieważ rozwinęła i promowała krajową i lokalną samoidentyfikację i świadomość. Berlin i Wiedeń stały się głównymi ośrodkami niemieckojęzycznej operetki - gatunku naznaczonego silną obecnością postaci i motywów związanych z tożsamością narodową i etniczną. Wśród bogactwa niemieckich operetek skomponowanych do wybuchu II wojny światowej ważne miejsce zajmują dzieła nawiązujące do polskich tematów w swoich fabułach lub przedstawiające polskie postacie. Dominującym sposobem prezentowania Polaków w operetkach było porównanie ich z przedstawicielami społeczeństwa niemieckiego (lub austriackiego). Koniec I wojny światowej był przełomem dla narodu polskiego, ponieważ kraj w 1918 r. odzyskał niepodległość. Można przypuszczać, że zmieni to sposób przedstawiania Polaków w niemieckiej operetce okresu powojennego. Proponowane porównanie kilku przedwojennych niemieckich operetek z polskimi tematami (Polnische Wirtschaft, 1909; Polenblut, 1913) z utworami powojennymi (Die blaue Mazur, 1920; Der letzte Walzer, 1920; Die polnische Hochzeit, 1937) umożliwia określenie, czy i jak zmiany polityczne wywołane przez pierwszą wojnę światową znalazły odzwierciedlenie w fabułach, postaciach i muzyce niemieckiej operetki z okresu międzywojennego. Kwestie te są ważne dla naszego zrozumienia tego, jak niektóre narody są postrzegane przez inne nawet do dziś. Żywotność operetki jako gatunku artystycznego w czasach świetności wynikała z jej dokumentalnej roli, szczególnie istotnej przed pojawieniem się nowoczesnych środków masowego przekazu. Omawiane dzieła teatralne, pisane w momencie historycznych zmian związanych z odrodzeniem niepodległej Polski, stanowią doskonałe argumenty w debacie na temat wpływu tych stereotypów na komunikację między sąsiednimi narodami.

7

„Podróż zimowa” Franza Schuberta w reinterpretacji Barbary Kingi Majewskiej: estetyka i retoryka

100%

Golianek R. D.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 4

69-83

EN

The CD Kinga Majewska and Emilia Sitarz Play Franz Schubert ‘Winterreise’, released in 2015 by Bôłt Records, is one of the most interesting examples of the reinterpretation of outstanding historical musical works by young experimental performers. Singer Barbara Kinga Majewska (b. 1982) and pianist Emilia Sitarz (b. 1978) presented an original version of Schubert’s song cycle, with elements typical of postmodernist aesthetics: a combination of various traditions and styles, numerous forms of decomposition and an idiosyncratic treatment of the original. This article analyses and interprets the contents of the CD, as well as assessing the results of the artists’ work in a wider aesthetic and rhetorical context. The artistic means they applied and, in particular, their distinctive narrative-rhetorical concept of Schubert’s cycle show that they intended to create an original work, which can be viewed not merely as an arrangement or a cover, but as a congenial translation of the Romantic song-cycle type of expression into the realm of contemporary sensibilities and aesthetics.

PL

Opublikowana przez wydawnictwo Bôłt Records w 2015 roku płyta Barbara Kinga Majewska and Emilia Sitarz play Franz Schubert „Winterreise” jest jednym z najciekawszych przejawów reinterpretacji wybitnych dzieł muzycznych przeszłości, jakich podejmują się eksperymentujący wykonawcy młodszego pokolenia. Wokalistka Barbara Kinga Majewska (ur. 1982) oraz pianistka Emilia Sitarz (ur. 1978) zaproponowały autorską wersję cyklu pieśni Schuberta, w której odnaleźć można tak typowe dla estetyki postmodernizmu łączenie różnych tradycji i stylistyk, jak również liczne przejawy dekompozycji i autorskiego potraktowania oryginału. Problematyka artykułu dotyczy analizy i interpretacji płyty oraz oceny rezultatów działań artystek, jednak zagadnienia te zostają podjęte w szerszym kontekście estetycznym i retorycznym. Zastosowane środki artystyczne, a zwłaszcza możliwa do analitycznego wyśledzenia wyrazista koncepcja narracyjno-retoryczna cyklu Schuberta w tej autorskiej wersji, świadczą o chęci stworzenia oryginalnego dzieła, które można rozumieć nie tyle jako aranżację czy cover, ale jako kongenialne przeniesienie ekspresji romantycznego cyklu pieśniowego w krąg współczesnej wrażliwości i estetyki.

8

Popkulturowa ucieczka od tautologii: Reżyserski teatr operowy XXI wieku wobec realizmu dzieł Verdiego

100%

Golianek R. D.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

vol. 72

|

issue 2

15-38

EN

The concept of director’s opera theater, applied since the 1970s mainly in German-speaking countries, brought the genre of opera to the attention of pop-culture audiences. Regietheater operas proposed a clear turn away from the style of traditional productions, marked by elegance and conventional directing. Thus, one could say that they were a form of escape from the tautology of operatic conventions into pop-cultural contexts. While traditional Baroque and classical opera easily lent itself to modernizing approaches, the task proved more complicated in the case of Giuseppe Verdi’s realistic works, permanently coupled to the socio-historical and political situation and aesthetics of his time. This makes it all the more interesting and worthwhile to analyze directorial approaches which resulted in pop-cultural references featuring prominently in the performances of Verdi’s works. Analyzing the concepts of directors such as Mariusz Treliński, Christopher Alden, Robert Carsen, Peter Konwitschny, and Hans Neuenfels, the article attempts to delineate several specific trajectories within the general strategy of escaping tautology, which characterized earlier productions of the Italian master’s operas.

PL

Koncepcja reżyserskiego teatru operowego, realizowana od lat siedemdziesiątych XX wieku głównie w krajach niemieckojęzycznych, zwróciła uwagę odbiorców popkultury na gatunek opery. Propozycje operowego Regietheater charakteryzowały się wyraźnym odwrotem od stylu tradycyjnych spektakli, zdominowanych przez elegancję i konwencjonalną reżyserię. Można więc powiedzieć, że stanowiły one formę ucieczki od tautologii konwencji operowych w popkulturowe konteksty. O ile tradycyjna opera barokowa i klasyczna łatwo poddawała się unowocześnieniu, to w przypadku dzieł Giuseppe Verdiego podejście takie okazało się skomplikowane, gdyż realistyczne utwory włoskiego mistrza sprzęgły się trwale z sytuacją historyczno-społeczną i polityczną jego czasów. Tym bardziej interesujące i warte przeanalizowania są te propozycje reżyserskie odnoszące się do jego dzieł, w których nawiązania do popkultury stanowią istotny element spektakli. Podjęta w artykule analiza koncepcji reżyserskich (takich twórców jak Mariusz Treliński, Christopher Alden, Robert Carsen, Peter Konwitschny i Hans Neuenfels) to próba wyznaczenia kilku trajektorii, zarysowujących się w ramach ogólnej strategii ucieczki od tautologii charakteryzującej wcześniejsze realizacje Verdiowskich dzieł operowych.

9

From the Editors

38%

Gmys M., Golianek R. D.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2014

|

issue 13

13-14

PL

.

Refine search results

4 Interdisciplinary Studies in Musicology

3 Muzyka

1 Pamiętnik Teatralny

1 Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

9 Golianek R. D.

1 Gmys M.

1 2023

2 2022

1 2020

1 2019

3 2014

1 2007

Sexual Scenes Depicted Musically

A Polish saint. Historical-national themes in Franz Liszt’s oratorio ‘St Stanislaus’

Liszt and Mahler in the postmodern filmic visions of Ken Russell

Systematyka operowych duchów

„Modlitwa dziewicy”. Kicz i seksizm dziewiętnastowiecznej muzyki salonowej

Problematyka polska w XX-wiecznych operetkach niemieckich

„Podróż zimowa” Franza Schuberta w reinterpretacji Barbary Kingi Majewskiej: estetyka i retoryka

Popkulturowa ucieczka od tautologii: Reżyserski teatr operowy XXI wieku wobec realizmu dzieł Verdiego

From the Editors