Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Symbol religijny w literackich nieortodoksyjnych użyciach. Szkic o kulturowej roli profanacji

100%
Jankowska M.
Stan Rzeczy
|
2015
|
issue 1(8)
246-265
PL
Artykuł ma na celu analizę przekształceń symbolu religijnego. Jego rozmaite nieortodoksyjne użycia widoczne są m.in. we współczesnych narracjach apokryficznych. Teksty te, wykorzystujące postaci, motywy i symbole obecne w Piśmie Świętym, mają często charakter profanacji czy obrazoburstwa, lecz propagując treści stojące niejednokrotnie w sprzeczności z kanonem, paradoksalnie utrzymują go w centrum semiosfery. Analiza tego typu przekształceń pozwala dostrzec rolę, jaką symbol odgrywa w procesach autokomunikacji kultury, łącząc to, co tradycyjne, z tym, co nowe, a tym samym umożliwiając kulturze kontakt z przekazami źródłowymi. To szczególnie ważny bodziec do postrzegania tożsamości kulturowej jako ciągłej i spójnej. Symbol jest najtrwalszym i najstarszym nośnikiem pamięci kulturowej, a jego przekształcenia (choćby były profanacją) wspomagają jej pracę. Wchodząc w nowy kontekst nie traci on swoich poprzednich znaczeń, lecz nabywa nowe, ujawniając tym samym swe bogactwo semantyczne. Symbol jest zatem ważnym elementem dynamizującym kulturę i zapobiegającym jej petryfikacji.
EN
"The aim of the paper is to analyze transformations of the religious symbol. Various unorthodox uses of the symbol may be found in modern apocrypha. The texts utilize some biblical figures and motifs, which can be regareded as a profanity. Although their contents are often contradictory to the biblical canon, the traditional myth as it is presented in them paradoxically remains in the centre of the semiosphere. An analysis of this kind of transformations of the religious symbol enables us to see the role it plays in the processes of cultural autocommunication. Those unorthodox uses connect the traditional with the modern and allow dynamically changing culture „to remember” its own roots. The fact that culture is able to communicate with itself is a basic condition of its cohesive identity. The religious symbol is the oldest and most permanent medium of cultural memory and its transformations (profane or not) enhance the memory. As used in a new context, symbol does not lose its previous meanings but gains new ones instead. In the process its semantic wealth becomes apparent. The changes and reinterpretations of the symbol prevent the ossification of culture."
2
Publication available in full text mode
Content available

Modern Apocrypha as an Example of Cultural Memory ‘in Action’

100%
Jankowska M.
Załącznik Kulturoznawczy
|
2016
|
issue 3. Kicz nasz współczesny
10-31
EN
The aim of this paper is to analyze the role modern apocrypha play in the processes of collective remembering. From the perspective of cultural studies the modern apocrypha can be seen not only as literary or religious texts but also as an important element of cultural autocommunication. And if we understand autocommunication as a crucial mechanism of cultural memory, we can describe intertextuality (which is a form of cultural autocommunication) as an autoimmune technique of preventing the basic cultural meanings from the oblivion. The canon is a basic tool of collective memory in the so called ‘literate cultures’ or ‘Cultures of the Book’. That is the reason why the apocrypha, which deal with canonical contents, build the unique set of texts playing an essential role in protecting the source myth and tradition from the ‘semiotic death’.
3
Publication available in full text mode
Content available

Literatura a pamięć kulturowa. Obrazoburcze rewitalizacje mitów

100%
Jankowska M., Uniwersytet im. Adama Mickiewicza I. K., Małgorzata Jankowska – adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uni- wersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Główne zainteresowania badawcze: zjawiska związane ze współczesną apokryficznością (wykorzy - stywanie motywów zaczerpniętych z Pisma Świętego w literaturze k. s., helga1982@wp.pl
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
|
2014
|
vol. 03
EN
The article deals with transformations, "creative translations" and iconoclastic uses of a religious symbol. Such treatments are employed with particular inten- sity in the field of literary texts that can be defined as the so-called contemporary apocryphal narrative. Therefore, analysed here are selected works of such "writ- ers-iconoclasts" as Nikos Kazantzakis, José Saramago, or Philip Pullman. These texts, understood as cultural documents, are read from the semiotic perspective, which seems to be particularly useful in the thought of the origins, methods and results of transformation of the symbolic figure of Jesus of Nazareth. Using these methods, one can see the culture-semiotic potential of semantic shifts taking place within the religious symbolism, and thus reflect inidentity-forming mecha - nisms based on nurturing source myths (a phenomenon which also occurs, per- haps somewhat paradoxically, in any act of transgressing a taboo). In the "new gospels", the religious symbol may be translated from the language of the sacred into the profane, thus gaining new semantic potentials while preserving all its traditional meanings and previous readings. In this process of "creative transla- tion" it is subjected to a process of revitalisation, which prevents him from being cast into the "semantic wasteland" and allows for its continued operation in the centre of the cultural universe of meanings.
PL
Artykuł traktuje o przeobrażeniach, „twórczych przekładach” i obrazoburczych użyciach symbolu religijnego. Są to zabiegi stosowane ze szczególną intensywnością w obszarze tych tekstów literackich, które zaliczyć można w poczet tak zwanych współczesnych narracji apokryficznych, dlatego też analizie poddane zostają wybrane dzieła takich „autorów-obrazoburców” jak Nikos Kazantzakis, José Saramago czy Philip Pullman. Teksty te, rozumiane jako dokumenty kultury, odczytywane są z perspektywy semiotycznej, która wydaje się szczególnie przydatna w namyśle nad genezą, sposobami i skutkami transformacji symbolu, jakim jest postać Jezusa z Nazaretu. Stosując wspomniane metody semiotyczne dostrzec można kulturotwórczy potencjał przesunięć znaczeniowych zachodzących w obrębie symboliki religijnej, a tym samym poddać namysłowi mechanizmy tożsamościowotwórcze, opierające się na pielęgnowaniu mitów źródłowych (które to zjawisko zachodzi również, może nieco paradoksalnie, w każdym akcie przekraczania tabu). W „nowych ewangeliach” symbol religijny przekładany bywa z języka sacrum na język profanum, zyskując tym samym nowe potencjały semantyczne, przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich swych tradycyjnych znaczeń i poprzednich odczytań. W owym procesie „twórczego przekładu” poddawany jest on procesom rewitalizacji, co chroni go to przed trafieniem w obszar „semantycznych nieużytków” i pozwala na dalsze funkcjonowanie w centrum kulturowego uniwersum znaczeń.
4

Życie to wyzwanie. Pamięci Profesora Andrzeja Grzegorczyka

100%
Jankowska M.
Kwartalnik Filozoficzny
|
2015
|
vol. 43
|
issue 1
5-13
EN
The article is a tribute to Prof. Andrzej Grzegorczyk, the Polish mathematician, philosopher, and writer. His philosophy is based on formal logic and some elements of Christian philosophy, which made his thought original and inspiring, both for those interested in formal analyses and mathematics, and for those who deal with psychology, ethics, and religion. The main ideas in his philosophy are responsibility, courage, and challenge. He claims that the principal moral values have to do with responsibility for one’s thoughts, speech, and actions, and being honest with oneself, productive to society, and intellectually and morally courageous. The presence of evil makes every human life a challenge that consists of combating evil with goodness. Grzegorczyk offers an analytic description of moral guidelines; he claims that reason can be helpful for the ethical treatment of others, for good communications with them and for spreading tolerance.
5
Publication available in full text mode
Content available

Internety się palą. O wybranych semiotyzacjach pożaru katedry Notre Dame

100%
Jankowska M.
Załącznik Kulturoznawczy
|
2019
|
issue 6. Design. Teoria, praktyka, interpretacje
41-76
EN
The aim of the article is to analyse some online reactions to the Notre Dame fire, especially the content of social media. The fire has often been interpreted through biblical symbolism as a sign of God’s presence, a warning or even a punishment. At the same time, various information bubbles have used the opportunity to discuss some basic global issues, e.g. climate change, comparing the burning cathedral to the burning Siberian and Amazonian forests. There are also some examples of the pure netlore which can be seen as an element of the process of carnivalization – a way out from the apocalyptic narratives of any kind.
6
Publication available in full text mode
Content available

Algorytmiczna Rewolucja. Sztuka, Płeć i Maszyna

100%
Jankowska M.
Sztuka i Dokumentacja
|
2018
|
issue 19
51-58
PL
Celem tekstu jest zwrócenie uwagi na kwestie obecności artystek w obszarze sztuki nowych mediów. Tytułowa “algorytmiczna rewolucja”, która przekształciła wszystkie etapy komunikacji doprowadzając do niewyobrażalnego wzrostu tempa wszystkich sfer życia i stworzyła niewątpliwie obszerne pole do działania, okazała się jednak nie być wolna od uprzedzeń, krzywdzących wykluczeń i nadużyć. Odwołując się do rewolucji przemysłowej i konstruującej się w tym okresie zależności pomiędzy kobietami i maszynami (maszyna tkacka, maszyna do szycia, maszyna do pisania), chcę pokazać utrzymujący się mimo postępu technologicznego nierówny sposób traktowania ze względu na płeć, co skutkuje znikomą obecnością kobiet artystek w obszarze sztuki nowych mediów. Na przykładach wystaw dedykowanych sztuce nowych mediów, począwszy od pionierskich wydarzeń dekady lat sześćdziesiątych aż do wystawy Algorithmic Revolution. On the History of Interactive Art (ZKM, 2004) wskazuje jak niewielki odsetek kobiet-artystek brało w nich udział, mimo, iż nie brakowało zdolnych i ambitnych artystek posługujących się komputerem. W tym kontekście przedstawiam projekty, których twórczynie upominają się o nieobecne artystki oraz wskazują sposoby na wyrównanie szans, a tym samym instytucjonalne włączenie kobiet w różnego rodzaju struktury.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.