Celem niniejszego artykułu jest analiza azteckiej praktyki składania ofiar z ludzi, zarówno w jej oryginalnym znaczeniu religijnym i rytualnym, jak i w funkcji motywu literackiego w prozie latynoamerykańskiej XX i XXI wieku. Krwawy rytuał ofiarniczy był nieodłącznym elementem światopoglądu dawnych Azteków oraz spełniał ważną rolę religijną i polityczną. Pozwalał na komunikację ze światem nadprzyrodzonym poprzez wymianę energii życiowej, z czasem przekształcając się również w demonstrację autorytetu państwowego o znaczeniu politycznym. Cztery wybrane do analizy przykłady prozy latynoamerykańskiej pozwalają prześledzić literacką reinterpretację ofiar z ludzi nawiązującą do różnych cech konotacyjnych tego rytuału. Motyw ofiary ludzkiej w prozie współczesnej oddala się od pierwotnego, religijnego znaczenia obrzędu, przeradzając się w symbol przemocy historycznej, lęków egzystencjalnych oraz rzeczywistości pozarozumowej.
EN
The aim of this article is twofold: firstly, it examines the meaning and the role of the frightening Aztec ritual of human sacrifice in its original religious and political context. Human sacrifice was an integral part of the Aztec world view. It facilitated the communication between the supernatural forces and the human world through the interchange of vital energy. Human sacrifice also had a political meaning, as over time it intensified and was transformed into a formidable display of state power. Secondly, the article investigates the use of human sacrifice as a literary motif in modern Latin-American prose fiction. The selected examples illustrate how the Aztec ritual has acquired different connotative values, distant from its original denotation. It has been transformed into a symbol of historical violence, existential fears and irrational reality.
Współzależność między człowiekiem i otaczającą go przyrodą należy do jednych z najważniejszych motywów we współczesnej literaturze latynoamerykańskiej. Dyskurs narracyjny regionu kwestionuje mity i ideały pochodzące ze Starego Świata, przez pryzmat których postrzegana jest rzeczywistość Ameryki Łacińskiej. Poprzez adaptację pojęć zaczerpniętych z mitologii rdzennych mieszkańców Ameryki literatura tworzy nowy i oryginalny obraz natury oraz miejsca, które zajmuje w niej człowiek. Rosnące zainteresowanie ekokrytyką i jej znaczeniem w ujęciu teorii post-kolonialnej otwiera możliwość reinterpretacji pozaeuropejskich praktyk kulturowych, w tym literatury, pod kątem interakcji między człowiekiem a środowiskiem. Niniejszy artykuł sugeruje nowe wzorce interpretacyjne, które skupiają się na zależności między mitem, naturą i literaturą.
EN
Various modes of interaction between humans and the natural world are among the most important topics in modern Latin-American literature. The narrative discourse of the region debates the Old World myths and ideals projected onto the Latin-American reality. It also incorporates indigenous mythical concepts which contribute towards the creation of a new and original literary vision of the natural world. Growing interest in ecocriticism and its importance in postcolonial studies highlight the validity of new approaches to non-Western cultures and literatures and the necessity of reinterpretation of cultural practice within environmentally conscious theoretical framework. Far from being exhaustive, the present study suggests some new and ecologically sensitive interpretative patterns which centre on the relationship between myth, nature and narrative.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.