Turbulentne otoczenie, dokonujące się przemiany cywilizacyjne oraz coraz większa złożoność sieci powiązań w gospodarce wymuszają również na podmiotach sektora komunalnego zmiany w sposobie myślenia, identyfikowania działań, pomiaru i wyceny dokonań, uwzględnianie w procesie gospodarczym nie tylko aspektów ekonomicznych, ale również społecznych oraz ekologicznych. Jak wynika z obserwacji, sektor komunalny charakteryzują pewne swoiste cechy, takie jak: wielość interesariuszy oraz ich sprzeczne interesy i wymagania, liczne zróżnicowane podmioty komunalne, wielość poziomów zarządzania oraz różne style zarządzania (demokratyczny, autorytarny), różnorodność zadań oraz bariery prawno-ekonomiczne. Obecność tych zjawisk prowadzi do zaburzeń prowadzonej działalności gospodarczej, utrudnia proces identyfikacji, pomiaru i komunikowania celów prowadzonej działalności przez podmioty gospodarki komunalnej przy wykorzystaniu systemu rachunkowości. Niniejsze opracowanie jest próbą identyfikacji tych zjawisk. Ponadto stanowi również próbę odpowiedzi na pytania badawcze: 1) Jakie instrumenty rachunkowości finansowej i zarządczej są wykorzystywane przez podmioty gospodarki komunalnej do generowania informacji o realizacji celów ekonomicznych, społecznych i ekologicznych? 2) Jakie zmiany należy wprowadzić w systemie rachunkowości podmiotów gospodarki komunalnej? W opracowaniu wykorzystano metody i techniki badawcze, między innymi: metody indukcji oraz dedukcji, analizę i syntezę, krytyczną analizę krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, metodę analizy porównawczej.
EN
The turbulent environment, the ongoing civilization changes and the increasing complexity of network connections in the economy force the entities of the municipal sector to change the way of thinking, identifying activities, measuring and valuing achievements, and to take into account not only the economic aspects but also the social and ecological dimensions. According to the observations, the municipal sector is characterized by some peculiarities, such as the multiplicity of stakeholders and their conflicting interests and requirements, great number and diversity of municipal entities, multiple management levels and different management styles (democratic, authoritarian), diversity of tasks, and legal and economic barriers. The presence of these phenomena leads to disturbances in business operations of municipal entities and hinders the process of identifying, measuring and communicating the objectives of their activity by the accounting system. This study is an attempt to identify these phenomena. In addition, it is also an attempt to answer the research questions: 1) What financial and management accounting instru-ments are used by municipal economy entities to generate information on the implementation of economic, social and environmental objectives? 2) What changes should be made to the accounting system of municipal economy entities? The research methods and techniques used in the study include: induction and deduction, analysis and synthesis, critical analysis of national and foreign literature on the subject, and comparative analysis.
Tekst zawiera sprawozdanie z Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Rachunkowości (OZKR) zorganizowanego przez Instytut Rachunkowości Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego. Zjazd pod hasłem Rachunkowość w zarządzaniu jednostkami gospodarczymi odbył się w dniach 18–20 września 2019 roku w Szczecinie. Podczas zjazdu debatowano w sesjach plenarnej i równoległych, został wygłoszony wykład na temat dostępu do aktualnej bazy wiedzy z zakresu rachunkowości, controllingu oraz prawa jako wsparcie w procesie nauczania. Uczestnicy wzięli udział w szkoleniu pt. Mechanizm podzielonej płatności – zmiany i bieżące problemy oraz mieli możliwość dyskusji w sesji plakatowej. W pierwszym dniu zjazdu podziękowano prof. dr hab. Kazimierze Winiarskiej (Uniwersytet Szczeciński) za jej wieloletnią, pełną zaangażowania pracę oraz aktywność naukową.
EN
The text contains a report from the National Congress of Accounting Departments organized by the Accounting Institute of the Faculty of Economic Sciences and Management at the University of Szczecin. The congress, under the slogan "Accounting in business unit management", took place on September 18–20, 2019 in Szczecin. During the congress, there were sessions and debates, a lecture on access to the current knowledge base in the field of accounting, controlling, and law as a support in the teaching process. The participants took part in the workshop "Split payment mechanism - changes and current problems" and had the opportunity to have a discussion during a poster session. On the first day of the congress, professor Kazimiera Winiarska (University of Szczecin) was thanked for her many years of engagement and scientific activity.
Prowadząc działalność gospodarczą przedsiębiorcy potrzebują różnych informacji. Informacje są niezbędne do podejmowania właściwych decyzji ekonomicznych, stanowią o sukcesie jednostki. Informacje są generowane przez system rachunkowości oraz pozyskiwane z otoczenia przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa projektując swoje systemy informacyjne zwracają obecnie uwagę, aby były to systemy zintegrowane, które tworzy podsystem rachunkowości finansowej i zarządczej, często wspierany dodatkowo podsystemem controllingu. Celem artykułu jest zdefiniowanie rodzaju potrzeb informacyjnych przedsiębiorstw oraz wskazanie możliwości zastosowania rozwiązań z zakresu rachunkowości zarządczej jako źródła informacji zarządczej w organizacji. W artykule przyjęto tezę: „Rachunkowość finansowa generuje głównie informacje finansowe – ex post na potrzeby sprawozdawcze i kontrolne, dlatego nie powinna stanowić jedynego elementu zintegrowanego systemu informacyjnego organizacji. Współczesne przed-siębiorstwo potrzebuje również informacji – ex ante na potrzeby zarządzania oraz informacji niefinansowych, które mogą być dostarczane przez rachunkowość zarządcząˮ. Metody badań naukowych: krytyczna analiza literatury, obserwacja, badania ilościowe pierwotne – metoda ankietowa, analiza zjawisk i synteza wyników. Wyniki badań empirycznych umożliwiły identyfikację narzędzi rachunkowości, które mogą się przyczyniać do generowania informacji o działalności przedsiębiorstwa w kontekście działań finansowych i niefinansowych. Za kluczowe instrumenty rachunkowości zarządczej, zgodnie z udzielonymi przez respondentów odpowiedziami można uznać: budżety (sprzedaży, przychodów, kosztów), rachunek kosztów zmiennych, analizę progu rentowności, marżę bezpieczeństwa, rachunek kosztów działań.
EN
When running a business, entrepreneurs need different information. Information is indispensable for making economic decisions and is crucial to the success of an enterprise. It is generated by the accounting system and sourced from business environment. Enterprises designing their information systems currently pay attention to the fact that these are integrated systems, which are created by the financial and management accounting subsystems, often additionally supported by the controlling subsystem. The aim of this paper is to define the type of information needs of enterprises and to indicate the possibility of applying solutions in the field of management accounting as a source of management information in an organization. For the purposes of the study, the following thesis was adopted: „Financial accounting mainly generates ex post financial information for reporting and control purposes, therefore it should not be the only element of an integrated information system of an organization. The modern enterprise also needs ex ante information for management purposes and non-financial information that can be provided by management accountingˮ. The research methods used were: critical analysis of literature, observation, primary quantitative research – a questionnaire survey, analysis of phenomena and synthesis of results. The results of empirical research enabled the identification of accounting tools that may contribute to the generation of information in these areas. Key instruments of management accounting, according to the answers provided by the respondents, are: budgets (sales, revenues, costs), variable costing, break-even analysis, safety margin, activity based costing.
Purpose: The article aims to: (1) revise the costs and cost accounting model in State Forests National Forest Holding (PGL LP), (2) investigate the possibility of applying resource-process consumption accounting in the activities of the State Forests. Methodology/research approach: A critical analysis of the literature, desk research, analysis of phenomena, synthesis of results, and a case study. Results: A systematic, traditional cost accounting model is used at State Forests, which is mainly used for reporting purposes. It is possible to use the resource-process model of cost accounting from the perspective of its usefulness in disclosing information about the im-plementation of social and environmental goals in the activities of State Forests. Research limitations/implications: The proposed cost accounting model was constructed with State Forests in mind as a specific unit operating in the field of social responsibility. Originality/value: The article proposes solutions for modeling an accounting system, including resource-process cost accounting.
PL
Cel: Celem artykułu jest: (1) rewizja kosztów oraz modelu rachunku kosztów w Państwo-wym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (PGL LP), (2) identyfikacja możliwości za-stosowania zasobowo-procesowego rachunku kosztów w działalności Lasów Państwowych. Metodyka/podejście badawcze: Metody badawcze to krytyczna analiza literatury, analiza źródeł wtórnych, analiza zjawisk i synteza wyników oraz studium przypadku. Wyniki: W PGL LP prowadzony jest systematyczny, tradycyjny model rachunku kosztów, którzy służy głównie celom sprawozdawczym. Zasobowo-procesowy model rachunku kosztów z perspektywy jego przydatności w ujawnianiu informacji o realizacji celów społecznych i środowiskowych jest możliwy do zastosowania w specyficznej działalności PGL LP. Ograniczenia/implikacje badawcze: Zaproponowany model rachunku kosztów został skonstruowany z myślą o Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe jako spe-cyficznej jednostce działającej z zakresie społecznej odpowiedzialności. Oryginalność/wartość: Wskazanie propozycji rozwiązań w zakresie modelowania syste-mu rachunkowości, w tym zasobowo-procesowego rachunku kosztów.
W złożonych warunkach gospodarowania sama rachunkowość finansowa jest niewystarczająca. Pewną rolę w generowaniu informacji na potrzeby koncepcji CSR pełnią narzędzia rachunkowości zarządczej. Sektor usług komunalnych jest obecnie zdeterminowany do generowania informacji na potrzeby różnych grup interesariuszy, a informacje prezentowane przez jednostki sektora komunalnego powinny obejmować oprócz informacji finansowych także te niefinansowe. Celem niniejszego opracowania jest: 1) przedstawienie roli i znaczenia podsystemu rachunkowości zarządczej w kontekście dostarczania informacji o realizacji koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w sektorze usług komunalnych oraz 2) prezentacja wyników badań ankietowych. Metody badawcze: indukcji, dedukcji, a także obserwacja uczestnicząca. Najważniejsze wnioski z przeprowadzonych badań to: 1. System rachunkowości w sektorze usług komunalnych nie jest obecnie przystosowany do generowania informacji na potrzeby różnych grup użytkowników informacji w ramach dostarczania informacji o działaniach w sferze gospodarczej, społecznej oraz ekologicznej. 2. Jedynie 20% podmiotów sektora komunalnego (biorących udział w badaniu) wykorzystuje narzędzia rachunkowości zarządczej, część z nich w ograniczonym zakresie. 3. 50% badanych jednostek wykorzystuje podsystem rachunku kosztów, a 20% podmiotów wykorzystuje instrumenty controllingu.
System rachunkowości generuje informacje dla potrzeb różnych grup użytkowników zainteresowanych zrównoważonym rozwojem, czyli rozwojem skierowanym na harmonizowanie celów: ekonomicznych, społecznych oraz ekologicznych. To prowadzenie działalności gospodarczej w harmonii ze środowiskiem naturalnym, tak aby nie spowodować w nim nieodwracalnych zmian. Artykuł ma na celu: przedstawienie roli rachunkowości jako instrumentu wspierającego zrównoważony rozwój na przykładzie PGL LP, które prowadzi zrównoważoną gospodarkę leśną, oraz wskazanie, że dotychczasowe rozwiązania przyjęte w systemie rachunkowości PGL LP nie są w stanie w pełni zaspokajać potrzeb informacyjnych różnych grup interesariuszy o zrównoważonej gospodarce leśnej. Dla potrzeb opracowania przyjęto hipotezę: „Rachunkowość we wspieraniu zrównoważonego rozwoju jest podstawowym narzędziem informującym o ekonomicznych, ekologicznych i społecznych działaniach organizacji”. Założony cel został zrealizowany przy wykorzystaniu krytycznej analizy krajowych i zagranicznych opracowań, metody opisowej, a także analizy zjawisk i syntezy wyników.
Lasy, dzięki wniesionej pracy człowieka wykorzystującej naturalne siły przyrody na potrzeby społeczeństwa, stały się nierozłącznym elementem współczesnej i przyszłej cywilizacji. Ważnym zadaniem wielofunkcyjnej gospodarki leśnej jest łagodzenie i unikanie konfliktów między różnymi funkcjami lasów (produkcyjnymi i pozaprodukcyjnymi), oraz wzgląd na ich komplementarny charakter. Znaczenie funkcji pozaprodukcyjnych lasu stale rośnie, do tego stopnia, że niektórzy pracownicy nauki i praktycy próbując wyrazić je w mierniku pieniężnym, dochodzą do wniosku, że ich wartość od kilku do kilkunastu razy przewyższa wartość efektów funkcji produkcyjnych. Celem artykułu jest przedstawienie metod wyceny pozaprodukcyjnych funkcji lasu praktykowanych i możliwych do zastosowania w gospodarce leśnej, a także zidentyfikowanie (na poziomie ogólnym) narzędzi rachunkowości, które wspomogą proces po-miaru i wyceny pozaprodukcyjnych funkcji lasu oraz zasilą informacyjnie procesy decyzyjne kadry menedżerskie Lasów Państwowych. W opracowaniu przyjęto hipotezę: „Dotychczasowe rozwiązania z zakresu pomiaru i wyceny pozaprodukcyjnych funkcji lasu w ramach systemu rachunkowości są niewystarczające jako źródło informacji dla interesariuszy Lasów Polskichˮ. Wykorzystując analizę piśmiennictwa z zakresu rachunkowości oraz krajowe i międzynarodowe regulacje z zakresu pomiaru i wyceny w systemie rachunkowości, metodę indukcji i dedukcji, doświadczenia własne autorów i informacje zgromadzone w trakcie przeprowadzonych wywiadów, hipoteza została zweryfikowana pozytywnie.
EN
Forest brought through human work that uses the natural forces of nature for the needs of society has become an inseparable part of the present and future of civilization. An important task of multifunctional forest management is to mitigate and avoid conflicts between the different functions of forests (productive and non-productive), and consideration of their complementary nature. The importance of non-production functions of forests is growing steadily, to the point that some academics and practitioners are trying to express them in money. They conclude that their value is several (or more) times higher than the value of the effects of production functions. The article aims to (1) present valuation methods for non-productive forest functions that are practiced and can be used in forest management; (2) identify accounting tools that will support the measurement and valuation of non-production forest functions and provide information for decision-making processes for the management staff of the State Forests. For the purposes of this study the following hypothesis was made: "Previous solutions in the field of measurement and valuation of non-production forest functions within the accounting system are insufficient as a source of information for stakeholders of the Polish Forests". On the basis of analysis of accounting literature and national and international regulations in the field of measurement and valuation in the accounting system, the method of induction and deduction, the authors' experience, and information gathered during interviews, the hypothesis has been verified.
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe (PGL LP) prowadzi rachunkowość zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 września 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w PGL LP. Celem opracowania jest analiza i przedstawienie zakresu planu kont Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe oraz propozycja zmian w celu dostosowania planu kont do podsystemu rachunkowości zarządczej. Autorka stawia następującą tezę: „Stosowanie podsystemu rachunkowości zarządczej oraz kontrolowanie kosztów wymaga wprowadzenia zmian w branżowym planie kont PGL LP”. Podczas pisania artykułu zastosowano następujące metody badawcze: studia literatury przedmiotu, metoda obserwacji i analizy dokumentów.
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe (LP) prowadzi rachunkowość zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Ustawa ta wskazuje na parametry i zasady wyceny poszczególnych składników aktywów i pasywów. Praktyka wskazuje, że największy zasób LP, jakim są lasy, nie może być wyceniony wiarygodnie w myśl przepisów tej ustawy, co skutkuje nieujawnianiem w bilansie informacji o większości lasów. Jedynie grunty zakupione lub zamienione są wyceniane i wykazywane w ramach systemu rachunkowości. Celem opracowania jest przeprowadzenie rozważań natury teoretycznej nad możliwościami zastosowania wybranych parametrów i zasad wyceny nieruchomości leśnych, ze szczególnym uwzględnieniem drzewostanów w ramach rozwiązań dopuszczonych przez krajowe i międzynarodowe regulacje rachunkowości. Przyjęto następującą hipotezę: specyfika działalności LP oraz uregulowania ustawy o rachunkowości skłaniają do zmian w klasyfikowaniu nieruchomości leśnych, celem skutecznego doboru parametrów wyceny poszczególnych składników nieruchomości leśnych lub opracowania Krajowego Standardu Rachunkowości przeznaczonego dla gospodarki leśnej. Hipoteza została zweryfikowana pozytywnie w części dotyczącej postulatu opracowania Krajowego Standardu Rachunkowości – leśnictwo.
EN
The State Forests National Forest Holding maintains its accounting records in accordance with the Accounting Act. The law prescribes the parameters and principles of valuation of individual assets and liabilities. Practice shows that forests – the greatest resource of State Forests – cannot be measured reliably in accordance with the provisions of the above-mentioned Act, which results in non-disclosure in the balance sheet of information about most of the forests. Only the land purchased or converted is measured and reported under the accounting system. The aim of the study is to carry out a theoretical consideration of the possibilities of using selected parameters and principles of forest land valuation, with a particular focus on forest in the strict sense, in the framework of national and international accounting regulations. The following hypothesis was adopted: the specificity of State Forests operations and the provisions of the Accounting Act call for changes in the classification of wooded areas so as to achieve an effective selection of parameters for valuation of individual components of woodland or to develop a National Accounting Standard dedicated to forest management. The hypothesis was verified positively in the section on the postulate to develop a National Accounting Standard – forestry.
Business entities are obliged to keep accounting records in accordance with specific and internally adopted accounting principles (policy) whose basic element is a chart of accounts. Entities are obliged to follow the adopted accounting principles in a reliable and transparent way and to present a financial situation, a financial result and the non-financial aspects of business activities.. The purpose of the article is to define the essence of the organization of accounting principle (policy) in a business entity and to describe desirable changes in the accounting policy and a chart of accounts as a condition for adapting a business entity to including environmental aspects. Apart from the introduction and the conclusion, the article includes three elements focusing on such issues as: accounting as a generator of information on environmental protection, a theoretical analysis of the organization of accounting principles (policy), and a model perspective of environmental accounting principles (policy) and a sample chart of accounts.
PL
Jednostki gospodarcze zobligowane są do prowadzenia rachunkowości zgodnie z określonymi i przyjętymi wewnętrznie zasadami (polityką) rachunkowości, której podstawowym załącznikiem jest plan kont. Wzrastające zainteresowanie ochroną środowiska oraz działalnością proekologiczną przedsiębiorstw determinuje zmiany w organizacji współczesnych podmiotów gospodarczych. Cele artykułu to określenie istoty organizacji zasad (polityki) rachunkowości w jednostce gospodarczej oraz charakterystyka pożądanych zmian w polityce rachunkowości i planiu kont jako warunku dostosowania jednostki gospodarczej do ujmowania aspektów środowiskowych. Osiągnięciu tego celu podporządkowano układ artykułu oraz wykorzystane metody badawcze obejmujące studia literatury przedmiotu oraz analizę opisową. W artykule, poza wstępem i zakończeniem, wyodrębniono trzy punkty poświęcone zagadnieniom rachunkowości jako generatora informacji o ochronie środowiska, teoretycznej analizie organizacji zasad (polityki) rachunkowości oraz modelowemu ujęciu środowiskowych zasad (polityki) rachunkowości wraz z prezentacją wzorcowego planu kont.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.