Search results

1

Zagłada księgozbiorów przyczyną i miarą kryzysu inteligencji. Ogólnopolskie wnioski z doświadczeń Kalisza

100%

Pawlak P.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2017

|

vol. 95

|

issue 2

229-240

EN

In August 1914, the Germans destroyed about 90% of residential buildings in Kalisz. One form of Germanisation used in the Second World War was to fill Balbinka – the canal of the Prosna river – with book collections. At one time, Kalisz was a capital of the kingdom, nowadays it is only a regional county urban centre. Generation by generation, the city has been experiencing a brain drain to the three large academic centres: Poznań, Wrocław and Łódź. It also became a victim of economic migration. To what extent have the wartime cultural artefact losses been an underlying reason for the current demise of the status of the oldest city in Poland? Is the destruction of a community’s book collections a harbinger heralding its marginalisation?

2

Opat Adalbert Kurzeja OSB (1920–2016) – życie i posługa

100%

Pawlak P.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2023

|

vol. 43

|

issue 2

211-232

EN

Father Adalbert (Franz) Kurzeja was born in 1920 to Paul and Agnes Kurzeja. His youth fell during an uneasy period in history. After graduating from high school in Raciborz, he entered the seminary in Breslau. However, his studies were quickly interrupted by the war, as he was recruited into the army. The end of the war found him in Italy, where he volunteered to deconstruct the destroyed abbey on Monte Cassino. The following years were filled with theological studies in Rome, taking ordination as a priest and finally living as a Benedictine monk at the abbey convent of Maria Laach. In 1967 he completed his studies in liturgy, crowning it with a doctorate. He was active in Trier for many years and was responsible for the work of liturgical reform after Vatican II in Germany. From 1977 to 1990, he served as abbot of Maria Laach.

PL

O. Adalbert (Franz) Kurzeja urodził się w 1920 r. w rodzinie Paula i Agnes Kurzejów. Jego młodość przypadła na niełatwy okres historii. Po ukończeniu gimnazjum w Raciborzu wstąpił do seminarium duchownego we Wrocławiu. Naukę jednak szybko przerwała wojna, ponieważ został zwerbowany do wojska. Koniec wojny zastał go we Włoszech, gdzie jako ochotnik odgruzowywał zniszczone opactwo na Monte Cassino. Dalsze lata wypełniały studia teologiczne w Rzymie, przyjęcie święceń kapłańskich i wreszcie życie jako mnich benedyktyński w konwencie opactwa w Maria Laach. W 1967 r. ukończył studia z liturgiki, wieńcząc je doktoratem. Przez wiele lat udzielał się w Trewirze i odpowiedzialny był za prace w ramach reformy liturgii po Soborze Watykańskim II w Niemczech. W latach 1977–1990 pełnił funkcję opata Maria Laach.

3

Metateatralne elementy dramatów Witkacego

100%

Pawlak P.

Pamiętnik Teatralny

|

2016

|

vol. 65

|

issue 3

169-178

EN

Following in the footsteps of Alf Sjöberg and Krystyna Ruta-Rutkowska, the author of the article finds metatheatrical elements in the plays by Stanisław Ignacy Witkiewicz and by doing so casts doubt on the assertion made by Jan Błoński that it is inherent for characters of the Pure Form plays to be aware of their role playing. The article examines auto-commentaries and musings of the characters in Oni (They) and Matka (The Mother) on the existential status of themselves and the world they inhabit. It seems that the attempts to escape their non-Euclidean spacetimes by the characters of Kurka wodna (The Water Hen) and Mątwa (The Cuttlefish) are a metatheatrical device, whereas the co-existence of the living and the dead and of reality and dream are not. Introduction of off-stage personages, spoken stage directions, or the use of tables or banners bringing to mind medieval mansion banners as parts of stage setting can be considered metatheatrical elements. Witkacy uses the motifs of theatrum mundi and a play within a play on numerous occasions, and he bravely applies the old-fashioned partes minores in the construction of his plays. The following may serve as good examples: Maciej Korbowa i Bellatrix (Maciej Korbowa and Bellatrix), Nowe Wyzwolenie (The New Deliverance), Tumor Mózgowicz (Tumor Brainiowicz). The Second Apprentice in Szewcy (The Cobblers) turns out to be an intertextual medium, and Bezimienne dzieło (The Anonymous Work) is a warning against bioengineering, being a central motif of Gyubal Wahazar as well. When Witkacy’s characters usurp the power of the author of the text whose part they are, the readers and audiences are faced with a serious hermeneutic dilemma.

PL

Podążając śladem Alfa Sjöberga i Krystyny Ruty-Rutkowskiej, autor artykułu przygląda się elementom metateatralnym w sztukach Stanisława Ignacego Witkiewicza i podaje w wątpliwość twierdzenie Jana Błońskiego, jakoby nieodłączną cechą bohaterów sztuk Czystej Formy była świadomość roli. Autor analizuje autokomentarze i rozważania bohaterów Onych i Matki na temat egzystencjalnego statusu ich samych i świata, w którym żyją. Wydaje się, że próby ucieczki od nieeuklidesowych czasoprzestrzeni podejmowane przez bohaterów Kurki wodnej i Mątwy są zabiegiem metateatralnym, ale współistnienie żywych i umarłych oraz jawy i snu – nie. Za elementy metateatralne można uznać wprowadzanie postaci spoza sceny, mówione wskazówki sceniczne czy wykorzystanie jako elementów scenografii stołów lub sztandarów przywodzących na myśl średniowieczne sztandary dworskie. Witkacy wielokrotnie sięga po motywy theatrum mundi i teatru w teatrze, a w konstrukcji swoich sztuk odważnie stosuje staroświeckie partes minores. Dobrymi przykładami mogą być: Maciej Korbowa i Bellatrix, Nowe Wyzwolenie, Tumor Mózgowicz. Drugi Czeladnik w Szewcach okazuje się medium intertekstualnym, a ostrzeżenie przed bioinżynierią to centralny motyw Bezimiennego dzieła i Gyubala Wahazara. Kiedy bohaterowie Witkacego uzurpują sobie władzę nad autorem tekstu, którego są częścią, czytelnicy i widzowie stają przed poważnym dylematem hermeneutycznym.

4

Witkacy na scenach polskich 1990–2015

100%

Pawlak P.

Pamiętnik Teatralny

|

2016

|

vol. 65

|

issue 4

140-210

EN

The inventory of performances based on Witkacy's texts produced on Polish stages between 1990 and 2015 includes 282 entries in chronological order. Included are both stagings of theatrical works: dramas, self-parodies and juvenilia, as well as novels, poetic, theoretical, philosophical and journalistic texts, and also performances based on still found and published correspondence and motifs from Witkacy's life. In the introduction to the inventory, the author analyzes and discusses the most important tendencies in the approach of theater artists to Witkacy's works.

PL

Spis przedstawień zrealizowanych na podstawie tekstów Witkacego na scenach polskich w latach 1990–2015 obejmuje 282 pozycje w układzie chronologicznym. Uwzględniono zarówno inscenizacje dzieł scenicznych: dramatów, autoparodii i juweniliów, jak i powieści, tekstów poetyckich, teoretycznych, filozoficznych, publicystycznych, a także spektakle oparte na wciąż odnajdowanej i publikowanej korespondencji oraz motywach z życia Witkacego. We wstępie do spisu autor analizuje i omawia najważniejsze tendencje w podejściu twórców teatralnych do twórczości Witkacego.

5

Nadobny komisarz Mandelbaum

100%

Pawlak P.

Pamiętnik Teatralny

|

2016

|

vol. 65

|

issue 4

91-112

EN

Among all the surviving plays by Witkacy, Dainty Shapes and Hairy Apes is most imbued with allusions to the Petrograd revolt. The story unfolding on stage seems at times to be a parody of the attack on the Winter Palace. The brave and uncompromising girl-soldier Sophia pushes and taunts the group of Forty Mandelbaums beyond endurance to finally fall victim to their rage. In 1917, Bernard Mandelbaum (1888–1953), son of a Lublin merchant, a Polish philologist sympathizing with Communism, a journalist of Promień, and the ideological and literary manager of the People’s Theatre in Petrograd became one of two Bolshevik commissars of state museums and art collections in Petrograd and was additionally tasked with investigating the fate of the Women’s Battalion that defended the Winter Palace. Later, Stalin appointed Mandelbaum to the post of Education Commissioner of the Committee for the Kingdom of Poland. Witkacy might have got to know Mandelbaum though mutual acquaintances or might have seen him speak out at political rallies. Mandelbaum came back to the re-emerging Poland to campaign against the Soviet–Polish War, for which he got arrested. After his release, Mandelbaum landed a school teaching position, having assumed the name „Stefan Drzewiecki,” and later „Drzewieski.” He rose to prominence as a member of the State Council for Public Enlightenment. During the Second World War, he worked in General Sikorski’s government administration in London, and in 1945 he joined the diplomatic service of the People’s Republic of Poland. Finally, he decided to stay in the West and became a Chief of the Reconstruction Department of UNESCO. In that capacity, he greatly contributed to the foundation of the International Federation of Children’s Communities (FICE) whose first task was to establish a committee supporting directors of children’s communities for war orphans.

PL

Spośród wszystkich zachowanych sztuk Witkacego Nadobnisie i koczkodany są najbardziej nasycone aluzjami do przewrotu w Piotrogrodzie. Historia rozgrywająca się na scenie wydaje się momentami parodią ataku na Pałac Zimowy. Odważna i bezkompromisowa żołnierka Zofia prowokuje grupę czterdziestu Mandelbaumów i w końcu staje się ich ofiarą. W 1917 roku Bernard Mandelbaum (1888–1953), syn lubelskiego kupca, sympatyzujący z komunizmem filolog, dziennikarz „Promienia” i kierownik ideowo-literacki Teatru Ludowego w Piotrogrodzie, został jednym z dwóch bolszewickich komisarzy państwowych muzeów i zbiorów sztuki w Piotrogrodzie, a dodatkowo powierzono mu zbadanie losów Batalionu Kobiecego, który bronił Pałacu Zimowego. Później Stalin mianował go na stanowisko referenta ds. oświaty w Komisariacie Polskim. Witkacy mógł poznać Mandelbauma przez wspólnych znajomych lub usłyszeć jego przemówienie na wiecu politycznym. Mandelbaum powrócił do odradzającej się Polski, by prowadzić kampanię przeciwko wojnie sowiecko-polskiej, za co został aresztowany. Po zwolnieniu dostał posadę nauczyciela w szkole, przyjmując nazwisko „Stefan Drzewiecki”, a później „Drzewieski”. Zyskał rozgłos jako członek Państwowej Rady Oświecenia Publicznego. W czasie II wojny światowej pracował w administracji rządowej gen. Sikorskiego w Londynie, a w 1945 wstąpił do służby dyplomatycznej PRL. Ostatecznie zdecydował się pozostać na Zachodzie i został szefem Departamentu Odbudowy UNESCO. Pełniąc tę funkcję, walnie przyczynił się do powstania Międzynarodowej Federacji Wspólnot Dziecięcych (FICE), której pierwszym zadaniem było powołanie komitetu wspierającego dyrektorów wspólnot dziecięcych dla sierot wojennych.

6

Opat Adalbert Kurzeja OSB jako przedstawiciel pojednania polsko-niemieckiego

100%

Pawlak P.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2024

|

vol. 44

|

issue 1

227-252

EN

Father Adalbert Kurzeja as a Silesian has cared a lot about German-Polish reconciliation. He corresponded with many people, involved in this work. Among them were: Card. Bolesław Kominek, Abp. Alfons Nossol. He was very associated with numerous centres and peoples in Silesia. He was a guest of many crucial events, for example: Massin Krzyżowa or European manifestation in Łubowice. He met often with Silesians during various pilgrimages, for example in Neviges. He was very associated with home sites andhome town. He cared a lot about the post-Cisterian abbey in Rudy. He enjoyed visiting his hometown and following its development.

PL

O. Adalbert Kurzeja jako Ślązak dbał bardzo o pojednanie polsko-niemieckie. Korespondował z licznymi osobami zaangażowanymi w to dzieło. Wśród nich byli kard. Bolesław Kominek i abp Alfons Nossol. Był mocno związany z wieloma ośrodkami i osobami na Śląsku, a także gościem wielu przełomowych wydarzeń, np. Mszy św. w Krzyżowejczy uczestnikiem manifestacji europejskiej w Łubowicach. Spotykał się często ze Ślązakami w trakcie różnych pielgrzymek, chociażby w Neviges. Był mocno związany z rodzinnymi stronami i Kuźnią Raciborską. Bardzo dbał o pocysterskie opactwo w Rudach. Z wielką chęcią bywał w rodzinnym mieście i śledził jego rozwój.

Refine search results

3 Pamiętnik Teatralny

2 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

1 Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

6 Pawlak P.

1 2024

1 2023

1 2017

3 2016

Zagłada księgozbiorów przyczyną i miarą kryzysu inteligencji. Ogólnopolskie wnioski z doświadczeń Kalisza

Opat Adalbert Kurzeja OSB (1920–2016) – życie i posługa

Metateatralne elementy dramatów Witkacego

Witkacy na scenach polskich 1990–2015

Nadobny komisarz Mandelbaum

Opat Adalbert Kurzeja OSB jako przedstawiciel pojednania polsko-niemieckiego