Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
When the cold war ended, after the collapse of communism and when finally the Soviet Union disintegrated, there was a widespread feeling through the world that at long last universal peace had descended on earth. The fear of war in which weapons of mass destruction would be used had vanished. Today’s world is a vastly different place. It is a world of globalization, which has both good and bad sides. This inexorable process has extended the opportunities of worldwide interchange. But this same globalization process and associated technology have also brought major new threats and intensifi ed existing ones. The threats we face are seamless, running across the boundaries of defence, foreign affairs, domestic and social life. It has left nations and peoples ever more vulnerable to phenomena ranging from international crime and terrorism through to cyber-attacks, health pandemics, energy politics, resource shortages and financial crisis. We are facing the problem of failed states, WMD proliferations, rough countries challenges. We all have to agree that it was a great impact of 9/11 terrorist hijackers and attacks on security. The perception of international security threats has changed. Terrorism has been recognized as the biggest threat for security. The war on terrorism, declared by George W. Bush, has engaged United States and almost the whole West in two wars: in Iraq and in Afghanistan. As far as Afghanistan case is concerned, one has to recognize the legitimacy of American intervention (as did the UN Security Council), as U.S. had the right to self-defence after Al-Qaeda attacks, operating from Afghan territory. In the case of intervention in Iraq there are far going doubts about its legitimacy. The result was not only the overthrow of both regimes, of Saddam Hussein in Iraq and Taliban in Afghanistan, but a real mess – if not a civil war – in Iraq. Today, after seven years, the security situation in Iraq has much improved, but in Afghanistan there is ongoing process of violence escalation. In the last years the conditions of security in Afghanistan, for keeping which responsible is ISAF (and practically NATO, being a core of ISAF), has dramatically deteriorated. The number of terrorist attacks has enormously increased and Taliban have regained the control over 40% of Afghan territory. The security situation in Afghanistan and NATO’s responsibility for that is the reason of deep concern for both the leaders of NATO member states and Alliance itself. The new American administration has made the conflict a policy priority. President Obama announced a new strategy for Afghanistan, including the decision to commit an additional 30 000 U.S. military forces to address the conflict. NATO’s engagement in Afghanistan is treated as a kind of test for Alliance and a confirmation of NATO’s rising responsibility for global security, opening new out of area alliance missions. It is also important for Poland, taking in consideration the rising number of Polish troops in Afghanistan. Many questions of global and regional [Middle East] security are treated in the framework of Afghanistan case.
PL
Po upadku komunizmu i zakończeniu zimnej wojny wydawało się, że świat na trwałe wchodzi w okres stabilizacji, pokoju i współpracy. Szybko jednak okazało się, że świat narastającej globalizacji ma różne oblicza, także negatywne, co rzutuje na prawie każdą sferę życia, także na bezpieczeństwo. Spadło co prawda zagrożenie nuklearne, ale pojawiły się nowe zagrożenia oraz nasiliły te, które przedtem przesłonięte były rywalizacją Wschód – Zachód. Chodzi głównie o konflikty etniczno-religijne, kulturowe i cywilizacyjne, w tym rozlewające się konflikty wewnętrzne w państwach słabych i upadłych, proliferację broni masowego rażenia, niebezpieczne ambicje państw dyktatorskich. Ogromny wpływ na ład międzynarodowy i bezpieczeństwo miały zamachy 11 września 2001. Zmieniły one percepcję zagrożeń dla bezpieczeństwa. Terroryzm uznany został za największe zagrożenie dla bezpieczeństwa, a ogłoszona przez prezydenta Busha walka z terroryzmem doprowadziła Stany Zjednoczone i prawie cały Zachód do zaangażowania w dwie wojny: w Iraku i w Afganistanie. O ile interwencję w Afganistanie i obalenie reżimu Talibów można uznać za swoiste prawo do samoobrony Stanów Zjednoczonych (a właściwie po uruchomieniu art. 5 traktatu waszyngtońskiego za sprawę całego NATO), bo Al-Kaida, która była organizatorem zamachów 11 września, za przyzwoleniem tego reżimu była na stałe zainstalowana w tym kraju, to już interwencja w Iraku miała wątpliwe podstawy prawne, a właściwie była ona jednostronną decyzją USA, podjętą mimo protestów połowy sojuszników NATO. To co nastąpiło potem, w ramach wojny z terroryzmem, przekształciło się w totalny chaos, przypominający wojnę domową, w Iraku obecnie wygasającą, w Afganistanie zaś, już w warunkach obecności tam Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa (ISAF), coraz bardziej nasilającą się. W ostatnich dwóch latach warunki bezpieczeństwa w Afganistanie, za które w praktyce, w ramach ISAF, odpowiedzialne jest NATO, gwałtownie się pogorszyły. Gwałtownie wzrosła liczba zamachów terrorystycznych, a talibowie odzyskują pozycje, kontrolując już prawie 40% obszaru Afganistanu. Sytuacja w Afganistanie i odpowiedzialność NATO za bezpieczeństwo tego kraju budzi ogromne zaniepokojenie przywódców państw natowskich oraz kierownictwa sojuszu. Staje się to również jednym z centralnych problemów nowej administracji waszyngtońskiej. Trwające już siedem lat i rosnące zaangażowanie NATO i sił koalicyjnych w Afganistanie, pionierskie w ramach misji out of area, mimo zaangażowania ok. 64 tysięcy żołnierzy, sprzętu i idących w miliardy dolarów kosztów operacji nie przynosi jak dotąd, oczekiwanych rezultatów. Dlatego też przygotowana i realizowana jest nowa strategia obecności USA i NATO w Afganistanie. Zaangażowanie NATO w Afganistanie często interpretowane jest jako swoisty test dla Sojuszu, jako wyraz rosnącej odpowiedzialności za bezpieczeństwo globalne, w tym za zwalczanie nowych zagrożeń, takich jak terroryzm, których eskalacja jest także ubocznym skutkiem globalizacji. Autor nie w pełni podziela te opinie, choć niewątpliwie obecność NATO w Afganistanie jest ważną i trudną próbą dla Sojuszu, w tym także dla Polski ze względu na rosnące zaangażowanie sił zbrojnych naszego kraju w tę operację. Sprawa udziału NATO jednak rzutuje na stan bezpieczeństwa międzynarodowego, eskaluje napięcia i budzi negatywne emocje cywilizacyjno-kulturowe, utrudnia walkę z terroryzmem, kładzie się cieniem na i tak niejasny obraz sytuacji na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Na wiele spraw z zakresu bezpieczeństwa globalnego i regionalnego, w tym narodowego poszczególnych krajów (choćby USA), patrzy się przez pryzmat Afganistanu.
PL
Unia Europejska, po impasie instytucjonalnym spowodowanym odrzuceniem traktatu konstytucyjnego, po wysiłku, jakim był proces rozszerzenia na nowe – często nieprzygotowane do tego kraje, oraz po latach kryzysu gospodarczo-finansowego powoli wychodzi na prostą. Wydaje się, że „diabelska alternatywa” – rozpad albo głębsza integracja – przestaje być aktualna. Unia Europejska wybrała zdecydowanie tę drugą opcję. Krok po kroku, szczyt po szczycie, Unia posuwa się mozolnie w kierunku głębszej integracji fi nansowej i fi skalnej, w kierunku zacieśnienia oraz koordynacji współpracy gospodarczej, a także bardziej rygorystycznego egzekwowania kryteriów konwergencji fi nansowej. De facto strefa euro, a wraz nią cała Unia Europejska, w zakresie spraw gospodarczo-fi nansowych, najgorsze ma za sobą. Niepokojący z punktu widzenia całej Unii Europejskiej jest Brexit. Wyjście Brytyjczyków z UE jest ogromnym politycznym, militarnym, gospodarczym i wizerunkowym osłabieniem Unii, a może nawet czymś więcej – porażką Unii, a zapewne także i Brytyjczyków. Innym niepokojącym i trwającym problemem Unii jest kryzys migracyjny. Jednak powoli i z opóźnieniem UE zaczyna z niego wyciągać wnioski i urealniać politykę migracyjną. Coraz bardziej niepokojąca staje się kwestia przestrzegania praworządności przez niektóre kraje unijne, jak również jej ocena i zdolność władz UE do uporania się z tym problemem. Unia Europejska nie powróci już zapewne do dyskusji na temat fi nalite, czyli fi nalnego celu: czym być – federacją, superpaństwem, czy też konfederacją państw, Europą Ojczyzn? Jednak integracja w głąb będzie postępować z tymi, którzy chcą, a bez tych, którzy nie chcą. Integracja finansowo-gospodarcza w ramach UGW, wojskowa w ramach WPBiO, także w sprawach imigracyjnej, regionalnej i wymiaru sprawiedliwości.
EN
European Union, having back constitutional treaty refusal crisis, enlargement problems with new EU members and economic-financial crisis, seems to have overcome the most difficult period. Looks like „the devil alternative” – breaking up or deepen integration – is no more actual. Step by step, through EU leaders summit after summit recovery decisions, European Union is crawling towards deepen financial and fiscal integration. A number of different long-term proposals have been put forward to deal with Eurozone crisis, as European Fiscal Union, a package for European bank recovery and other measures going to strict respect of financial convergence criteria. Brexit, the ongoing process of withdrawal of United Kingdom from EU will have deep impact on UK and EU mutual political-economic relations, being at the same time deep repulse of EU itself. The other unquiet and still lasting problem for EU was a sharp increase in the migration flows into European Union territory, making a lot of problems to EU countries. However, after bad results and the lack of proper approach to that problem European Union is preparing new common immigration policy. EU is also facing the impact of accession to office of a Eurosceptic party/governments violating the principles of law and EU values which makes a problem of EU infringement procedure efficiency. Having in mind all EU aspects of crisis, actually, it is difficult to foresee the return to the debate about finalite politique of European Union, which means answering the questions: what does EU have to be? Federation, super-state or only the Europe of Homelands?
EN
Humanitarian intervention is understood as an action undertaken by international society, against the sovereign state, that is intended to alleviate extensive human suffering as mass murders, ethnic cleanings, acts of genocide, within the borders of this state. Such intervention is breaking the rules of Westphal Order, particularly the principles of sovereignty of states and non-intervention. Though humanitarian intervention do not necessarily requires the use of military force, because it could include for example impose of sanctions, the term intervention refers practically to situations in which military power is used. As such intervention, especially without authorization of UN Security Council, is against the main principle of International Law, is becoming a major focus of debate within governments, international organizations (UN for example), academic circles, especially among lawyers, political and moral philosophers. The doctrine of humanitarian intervention was widely criticized, both in cases in which intervention was undertaken (Somalia, Iraq and Afghanistan, Kosovo, Sierra Leone) and in the cases in which was relinquished (Biafra, Rwanda). The author of the article describes different aspects of that important question.
PL
Interwencja humanitarna w klasycznym rozumieniu jest działaniem militarnym przedsięwziętym przez społeczność międzynarodową (organizację międzynarodową, grupę państw, państwo) przeciw państwu i na jego obszarze, w celu przeciwdziałania dokonującym się tam ekstremalnym naruszeniom praw człowieka, w tym masowym mordom, czystkom etnicznym i ludobójstwu. Nie musi mieć jednak charakteru militarnego – może przybrać formę sankcji. Interwencja humanitarna jest sprzeczna z dwoma podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego: suwerenności i nieinterwencji, utrwalonymi w Europie wraz z pokojem westfalskim, zawartym w 1648 r. Prawo do interwencji humanitarnej (nawet bez upoważnienia Rady Bezpieczeństwa ONZ) jako moralna powinność społeczności międzynarodowej w sytuacjach brutalnych naruszeń praw człowieka lansowane jest zarówno przez doktrynę prawa międzynarodowego – lub jej część – jak i kształtowane równocześnie przez praktykę międzynarodową. Kwestia ta jest nadal przedmiotem debat politycznych, a także dyskusji wśród filozofów, prawników i organizacji pozarządowych. Podkreśla się wybiórczość podejmowania interwencji, które dokonywane są częściej na obszarach politycznych i gospodarczych interesów, np. na Bliskim Wschodzie (Irak, Afganistan, Syria), a rzadziej w regionach uznawanych z punktu widzenia takich interesów za mniej ważne (Biafra, Rwanda). Autor rozważa w artykule różne formalne i praktyczne aspekty interwencji humanitarnej.
PL
Rosyjska interwencja na Ukrainie, aneksja Krymu i prowadzona wojna hybrydowa mają ogromny wpływ na stosunki międzynarodowe i bezpieczeństwo. Jest to pierwszy przypadek w XXI wieku, gdy na oczach świata, państwo- jednocześnie mocarstwo nuklearne – dokonuje agresji na drugie i anektuje część jego terytorium, będąc jednocześnie gwarantem jego suwerenności i integralności terytorialnej. Agresja Rosji wobec Ukrainy, prowadzona wojna hybrydowa, a także różne formy wojny propagandowo-psychologicznej, zwróconej także wobec Zachodu, mają rosnący wpływ na stosunki polityczno-wojskowe w świecie, komplikują i zakłócają stosunki gospodarcze, zbliżają świat do nowej zimnej wojny. Towarzyszą temu zmiany w doktrynie wojennej Rosji, w tym obniżanie progu i groźby użycia broni nuklearnej. Ta nowa doktryna Rosji, nazywana już doktryną Putina, na pewno doprowadzi do zmian w doktrynach strategicznych NATO, UE i poszczególnych krajów zachodnich. Zmiany takie, podkreślające rosnące zagrożenie ze strony Rosji, już nastąpiły w nowej Strategii Bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych. Kryzys na Ukrainie i konflikt z Rosją ma jednak szersze uwarunkowania. Wynikają one ze słabości samej Ukrainy, braku determinacji w budowaniu własnej państwowości i efektywnej gospodarki, z wszechogarniającej korupcji i innych patologii występujących w tym kraju. Nie bez winy jest także Zachód, a zwłaszcza Stany Zjednoczone, nie stroniące jako jedyne supermocarstwo po upadku ZSRR, od jednostronnych działań, często łamiących zasady współżycia i prawa międzynarodowego. Autor analizuje wiele aspektów i uwarunkowań kryzysu ukraińskiego oraz polityki Rosji, wpływu na politykę międzynarodową, a zwłaszcza na bezpieczeństwo międzynarodowe, także w kontekście Polski.
EN
Russian intervention in Ukraine and Crimea annexation has already big impact on international security. It is the first case in 21st century when the state – global nuclear power, is committing aggression on the territory of the other state being in the same time guarantor of its territorial integrity. From over one year the world is eyewitness of something which could be called creeping intervention in atmosphere of dezinformation and psychological war, reminding the time of clashes between nazism and communism. The author is analyzing facts which followed up the so called Euro-Maidan, its political and legal aspects as well the reaction of Russia on that, annexation of Crimea including. The subject of analyze is also behavior and position of USA and EU on Ukrainian crisis. The most important part of article is analyze of evolution of Russian foreign and security policy and its war doctrine which is being already called Putin doctrine. Russian intervention in Ukraine is actually recognized as the biggest threat to international security and challenge for international order bringing the world back to cold war.
EN
Twenty years after the end of the Cold War the world still undergoes the process of deep changes. The collapse of communism and disintegration of the Soviet Union put an end to a bipolar system and the new era begun in international politics. Many state controlled economies, especially in Central and Eastern Europe, became democratic and market oriented countries. Through over one decade the United States was recognized as a unique superpower. Rapidly spreading globalization has made countries strictly interdependent, especially in economy, but also mutual dependence in the field of security has substantially increased. It happened so because of new threats for security, like international terrorism, WMD proliferation, growing number of ethnic-cultural conflicts. There is no threat in the world of global nuclear war or big state to state aggression on a large scale, but new threats, especially terrorism and cyber-attacks , are becoming very probable. In the contemporary world, with all economic freedom, especially international production factors movement, there are good as well as weak points which make international economy and the economy of different countries very vulnerable to crises, as we could see in 2008-2009 period. It is so because of uncontrolled activity of so called non-state actors, as for instance international financial corporations. Also European integration, especially in the Euro-zone, because of the world financial crisis impact, rising public debt and imperfect euro-mechanisms, is in trouble. Under such conditions, economic security is becoming so crucial that together with many other aspects of security [terrorism, cyber-attacks, impact of climate changes] it forms a new picture of the world security – a new paradigm. The article addresses the major international and regional security problems, the position of the USA in more and more multi-polar system, rising ambitions and roles of China and Russia. The approach of the author to the presented problems is interdisciplinary.
PL
Po zakończeniu zimnej wojny wydawało się, że świat na trwałe wchodzi w okres stabilizacji, pokoju i współpracy. Szybko jednak okazało się, że świat narastającej globalizacji ma różne oblicza, także negatywne, co rzutuje na każdą sferę życia, także na bezpieczeństwo. Spadło co prawda zagrożenie wojną nuklearną, ale pojawiły się nowe zagrożenia oraz nasiliły te, które przedtem były przesłonięte rywalizacją Wschód – Zachód. Chodzi głównie o konflikty etniczno-religijne, kulturowe i cywilizacyjne, w tym rozlewające się konflikty wewnętrzne w państwach słabych i upadłych, proliferacja broni masowego rażenia, niebezpieczne ambicje państw dyktatorskich i autorytarnych. Ogromny wpływ na bezpieczeństwo międzynarodowe miały zamachy 11 września 2001. Zmieniły one percepcję zagrożeń dla bezpieczeństwa, a ogłoszona przez prezydenta Busha wojna z terroryzmem doprowadziła USA i prawie cały Zachód do zaangażowania w dwie wojny: w Iraku i Afganistanie. Sytuacja w Afganistanie i odpowiedzialność NATO za bezpieczeństwo tego kraju nadal budzi ogromne zaniepokojenie przywódców państw zachodnich, rzutuje na stan bezpieczeństwa międzynarodowego. Dotyczy to szczególnie regionu Bliskiego i Środkowego Wschodu, gdzie coraz większą rolę odgrywa rywalizacja między Indiami, Pakistanem i Iranem. Rosnący niepokój budzą ambicje nuklearne Iranu, a także otwarte wyzwania, jakie kraj ten rzuca społeczności międzynarodowej, podobnie jak w innej części świata polityka Korei Północnej. Coraz większe ambicje w polityce międzynarodowej mają Chiny i dążąca do odzyskania mocarstwowej pozycji Rosja. Jednocześnie wbrew programom i zapowiedziom proces osiągania przez Unię Europejską pozycji gracza globalnego nie materializuje się. Postępuje proces odwrotny: komplikuje się sytuacja finansowa w strefie euro, a kryzys ten oddziałuje na całą Unię. Postrzegana jako oaza gospodarczej stabilizacji UE stała się w ostatnich latach źródłem dodatkowych perturbacji w gospodarce światowej. Zachodzące w niej procesy, takie jak gwałtowne wzrosty cen surowców, rozchwianie rynków finansowych, pogłębiające się dysproporcje między bogatymi i biednymi, rosnące obszary głodu, daleko idąca deregulacja i kryzysogenne praktyki inżynierii finansowej, problem światowego zadłużenia, stają się czynnikiem globalnej destabilizacji i zagrożeń także dla bezpieczeństwa.
EN
The European Union is undergoing a process of evolution, expanding into new areas, covering the countries of Central and Eastern Europe. Pursuant to these changes and new challenges the evolution is gradually concerning security and defense policy of European Union, with the Anglo-French declaration of Saint-Malo (1998) and Union leaders summit in Cologne in 1999 being very important for its development. The author describes the various stages of the evolution of the ESDP, establishing and developing its defense capabilities, as well as military operations and stabilization missions of the European Union taken under the Security and Defense Policy. Also, the author presents the changes that have been introduced as a result of the Lisbon Treaty as far as the policy and the international legal situation of the EU are concerned. The author draws the final conclusion that despite the crisis in the euro zone, the European Union is increasingly “a manufacturer of safety” in international relations.
PL
Unia Europejska ulega ewolucji, rozszerzając się o nowe obszary, obejmując swym zasięgiem także państwa Europy Środkowo-Wschodniej. Stosownie do tych zmian i nowych wyzwań ewolucji ulegała także Polityka Bezpieczeństwa i Obrony UE, a szczególne znaczenie dla jej tworzenia miała deklaracja brytyjsko-francuska z Saint-Malo (1998 r.) oraz szczyt przywódców Unii w Kolonii w 1999 r. Autor omawia poszczególne etapy ewolucji EPBiO, budowanie jej zdolności obronnych oraz podejmowane w ramach Polityki Bezpieczeństwa i Obrony operacje wojskowe i misje stabilizacyjne UE. Omówione są też zmiany, jakie w zakresie tej polityki i sytuacji prawnomiędzynarodowej UE wprowadził traktat lizboński. Autor formułuje wniosek końcowy, że mimo kryzysu w strefie euro Unia Europejska jest w coraz większym stopni „producentem bezpieczeństwa” w stosunkach międzynarodowych.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.