Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Długie trwanie czy ulatnianie się plebejskich dóbr wspólnych? W stronę (a)socjologii historycznej

100%
Moll Ł.
Kultura i Społeczeństwo
|
2022
|
vol. 66
|
issue 4
67-90
EN
The aim of the article is twofold. First of all, it provides a commentary on the growing interest in people’s history in Polish academic circles and public debate. The author questions why Polish authors omit the role played by the commons in their research, despite this phenomenon being crucial for historians of the plebeian classes in other countries. Secondly, by reflecting on this particular omission by Polish scholars, he strives to make a more general point concerning conceptualizations of the commons, and specifically the plebeian commons. The article demonstrates that the commons constructed and reproduced by subaltern groups are characterized by their fleeting nature. This is because plebeian subjectivities - in their struggles to defend the commons against enclosures - use a strategy of evading representatives of the state and capital. Their commons thereby become to a large degree imperceptible, including to scholars studying the archives kept by the dominant classes. But the fact that plebeian commons elude the archives does not necessarily mean that they do not exist, or that they cannot survive. In his conclusion, the author sketches out the paradigm of “historical asociology” as a possible solution in studying illegible and latent forms of the commons. This proposal is inspired by those scholars of the plebeian classes who focused on the role of the commons in reproducing autonomous and masterless ways of living.
PL
Cel artykułu jest dwojaki. Po pierwsze, stanowi on komentarz do trwającego obecnie wzrostu zainteresowania historią ludową w polskim świecie akademickim i debacie publicznej. Stawiam pytanie: dlaczego polscy autorzy pomijają w swoich badaniach rolę dóbr wspólnego, biorąc pod uwagę, że to zjawisko ma kluczowe znaczenie dla zagranicznych historyków klas ludowych? Po drugie, zastanawiając się nad tym konkretnym przeoczeniem polskich autorów, staram się poruszyć bardziej ogólną kwestię dotyczącą konceptualizacji dóbr wspólnych, a dokładniej: plebejskich dóbr wspólnych. Pokazuję, że dobra wspólne konstruowane i reprodukowane przez grupy podporządkowane charakteryzują się ulotnością. Dzieje się tak dlatego, że plebejskie podmiotowości – w walce o obronę dobra wspólnego przed grodzeniami – posługują się strategią ucieczki przed przedstawicielami państwa i kapitału. W ten sposób dobra wspólne stają się – w znacznym stopniu – niedostrzegalne także dla badaczy korzystających z archiwów klas dominujących. Ale to, że plebejskie dobra wspólne wymykają się z archiwów, niekoniecznie oznacza, by nie istniały i by nie mogły przetrwać. W konkluzji zarysowuję paradygmat „asocjologii historycznej” jako możliwego podejścia w badaniu nieczytelnych i ulotnych form dobra wspólnego. Moja propozycja jest inspirowana przez prace tych badaczy klas plebejskich, którzy skupiają się na roli dobra wspólnego w zakresie zawiązywania autonomicznych i bezpańskich sposobów życia.
2
Publication available in full text mode
Content available

Komunalny zwrot późnego Marksa i kommonizm dóbr wspólnych

100%
Moll Ł.
Studia Socjologiczne
|
2019
|
issue 4(235)
45-74
PL
Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza przywołuje nowe rekonceptualizacje teorii akumulacji pierwotnej kapitału w celu wykazania, że akumulacja pierwotna jest ciągłym stałym przybierającym i stale rosnącym na znaczeniu elementem współczesnego kapitalizmu. Teza ta opiera się na dwóch tradycjach myśli marksistowskiej: 1) mniejszościowym materializmie; 2) marksizmie dobra wspólnego. W części drugiej artykuł wykazuje, że pisma Karola Marksa zawierają wizję komunizmu dóbr wspólnych, która pozostaje w opozycji do stale powracających kapitalistycznych grodzeń. Wizja ta obecna jest przede wszystkim w pismach późnego Marksa, poświęconych zwłaszcza kontekstom niezachodnim i własności komunalnej. Najnowsze teorie w obszarze myśli marksistowskiej wraz z lepszym dostępem do prac późnego Marksa stwarzają okazję do przemyślenia nowych perspektyw kommonizmu dóbr wspólnych. Zadanie to jest tym pilniejsze, że współcześnie mamy do czynienia z omówionymi w części trzeciej zjawiskami, które zbiorczo określić można mianem korupcji komuny („uberyzacja” ekonomii współdzielenia czy neoekstraktywizm tego, co wspólne).
EN
The argumentation of the article advances in three steps. First, the new reconceptualizations of the primitive accumulation of capital theory are outlined in order to show that primitive accumulation is a constant and ever-growing feature of contemporary capitalism. This contention rests on the two traditions of Marxist thought: minor materialism, and Marxism of the common. Next, it is demonstrated that Karl Marx’s writings provide us with a vision of the communism of the commons that remains in opposition to the continuous capitalist acts of enclosures. This vision is particularly characteristic of late Marx’s writings. Recent theoretical developments in Marxism and a better access to late Marx’es works create an opportunity to re-think the possibilities of commonism of the commons. In the final part of the article, this opportunity is used to address and discuss the phenomenon of “corruption of the commune” (“Uberization” of the sharing economy or neo-extractivism of the common).
3
Publication available in full text mode
Content available

Sytuując to, co wspólne. De Angelis, Agamben i zewnętrze kapitalizmu

100%
Moll Ł.
Praktyka Teoretyczna
|
2017
|
vol. 25
|
issue 3
46-84
EN
In my article I propose to see the global, multidirectional movement for the commons as a project which lies in a horizon emerging from Karl Marx’s Capital. I treat the commons as a non-capitalist alternative, organized around direct producers’ practices, which experience dispossession not only through extraction of surplus value, but also through the loss of the whole commonweal caused by the dominance of the commodity form. I use Rosa Luxemburg’s writings and books, co-authored by Antonio Negri and Michael Hardt, to point out the weaknesses of the theoretical perspective that combines the common with the disappearance of the non-capitalist outside and transformation of its inside. I refer to Massimo de Angelis to present the common as an outside and to Giorgio Agamben to exhibit the Franciscan form-of-life as a project which exceeds the inside/outside division. Different interpretations of the common in the light of the theory of the non-capitalist outside refer to competing visions of commonism.
PL
W artykule proponuję spojrzeć na globalny, wielokierunkowy ruch na rzecz dóbr wspólnych (the commons) jako na projekt pozostający w horyzoncie wyznaczonym przez Kapitał Karola Marksa. Traktuję to, co wspólne (the common), jako niekapitalistyczną alternatywę zorganizowaną wokół praktyk bezpośrednich wytwórców, którzy w warunkach kapitalizmu doświadczają nie tylko wywłaszczenia na mocy ekstrakcji wartości dodatkowej, ale także utraty całego bogactwa społecznego na skutek dominacji formy towarowej. Na przykładzie pism Róży Luksemburg oraz wspólnych prac Antonia Negriego i Michaela Hardta wskazuję na słabości perspektywy, która wiąże to, co wspólne, z zanikaniem zewnętrza systemu kapitalistycznego i transformacją jego wnętrza. Za Massimo de Angelisem przeciwstawiam tej perspektywie ujęcie tego, co wspólne, jako zewnętrza, zaś za Giorgiem Agambenem wskazuję na franciszkańską formę życia jako projekt wychodzący poza podział wnętrze/zewnętrze. Odmienne interpretację tego, co wspólne, na tle problematyki wnętrza i zewnętrza odsyłają do rywalizujących wizji komonizmu.
4

Hydra wielości i komunizm commonersów w dobie biopolitycznego kapitalizmu

100%
Moll Ł.
Praktyka Teoretyczna
|
2015
|
vol. 15
|
issue 1
245-264
EN
The article is an attempt to situate the main Peter Linebaugh's works in the context of modern theories of the common, especially in juxtaposition with Antonio Negri and Michael Hardt's biopolitical paradigm. American historian's oeuvre is still not well known in Poland, although his works in the field of social history, labour history, colonial Atlantic or global enclosures can inspire not only historians, but social theory as well. Linebaugh in his research on subaltern groups in the eve of capitalism introduces new ways, in which concepts such as working class, class struggle, commoning or the commons can be regarded and he draws ambitious, transmodern genealogy of global capitalism. The article tries to show the actuality of Linebaugh's research perspective in the era of biopolitical capitalism.
PL
Artykuł stanowi próbę osadzenia najważniejszych prac Petera Linebaugha na tle współczesnych teorii tego, co wspólne (the common), w szczególności w zestawieniu z biopolitycznym paradygmatem Antonia Negriego i Michaela Hardta. Dorobek amerykańskiego historyka na gruncie polskim pozostaje mało znany, mimo że jego prace z zakresu historii społecznej, dziejów ruchu robotniczego, kolonialnego Atlantyku czy globalnych grodzeń (enclosures) mogą być inspirujące nie tylko dla historyków, ale i dla teorii społecznej. Linebaugh przyglądając się zaniedbywanym przez historyków losom grup zdominowanych w okresie formowania się kapitalizmu, wyprowadza nowe ujęcia pojęć takich jak klasa robotnicza, walka klasowa, commoning czy dobra wspólne (the commons) oraz kreśli ambitną, transnowoczesną genezę globalnego kapitalizmu. Artykuł wskazuje na użyteczność jego perspektywy badawczej w dobie kapitalizmu biopolitycznego.
5
Publication available in full text mode
Content available

To nie my przekroczyliśmy granicę, to ona przecięła nas. Biopolityka europejskiego reżimu migracyjnego

100%
Moll Ł.
Praktyka Teoretyczna
|
2016
|
vol. 21
|
issue 3
18-53
EN
This article reconceptualizes analytical tools suitable to theorizing the European migration regime by employing concepts developed by philosophers of biopolitics. By referring to border and migration studies, it diagnoses both the crisis of the traditional conceptualization of the border and the crisis of the post-Westphalian political order in Europe. Identifying the end of bordering practices as a result of the intertwining of sovereignty, territory, and population in the context of a neoliberal regime of capital accumulation, the article proposes to treat borders as productive apparatuses (dispositifs). While they support the desirable flows of people, they block the undesirable forms of circulation. In conclusion, the article argues that the co-existence of borderless spaces within the European Union with the arbitrary mechanisms of mobility control applied to non-EU migrants is impossible to maintain in the long run. Keeping the current status quo will result in the obliteration of the inside/outside division and a rupture in the strong link between borders and territory. In effect, the same apparatuses which aimed to make free mobility possible are becoming its main source of danger.
PL
Niniejszy artykuł stanowi próbę wypracowania narzędzi teoretycznych służących do analizy europejskiego reżimu migracyjnego przy pomocy pojęć używanych przez filozofów polityki związanych z podejściem biopolitycznym. Wykorzystując prace z zakresu border studies i migration studies, autor diagnozuje kryzys tradycyjnie rozumianego konceptu granicy, a wraz z nim ładu postwestfalskiego. Lokując załamanie się porządku opartego na triadzie suwerenność-terytorium-populacja w kontekście neoliberalnego reżimu akumulacji kapitału, autor proponuje ujmować granice jako produktywne urządzenia wzmacniające przepływy warte trwania i blokujące niepożądane formy cyrkulacji. W konkluzji artykuł wskazuje na niemożliwość współistnienia w dłuższej perspektywie swobody przepływu wewnątrz Unii Europejskiej i arbitralnych mechanizmów kontroli wymierzonych w migrantów zewnętrznych. Utrzymywanie tego stanu rzeczy skutkuje zatarciem podziału wnętrze/zewnętrze i utraty stabilnego związku granic z terytorium, przez co urządzenia powołane do ochrony swobody mobilności stają się dla niej głównym zagrożeniem
6
Publication available in full text mode
Content available

Gleaning on the Shores of Politics. Commoning as the New Philosophy of Praxis

100%
Moll Ł.
Praktyka Teoretyczna
|
2020
|
vol. 36
|
issue 2
35-66
PL
Artykuł włącza się w prowadzoną ostatnio przez teoretyków dóbr wspólnych dyskusję nad znaczeniem pojęcia uwspólniania (commoning). Proponuje uznać za podstawową cechę wyróżniającą praktyki uwspólniania zdolność do reprodukcji autonomii plebejskich światów życia, które potencjalnie wykraczać mogą ku post-kapitalistycznej przyszłości. Rozumienie uwspólniania jako aktywności podejmowanych przez zmarginalizowane podmiotowości zostało zaprezentowane na przykładzie zbieractwa. Ta tradycyjna czynność biedoty została w artykule poddana analizie jako dwuznaczna praktyka, która wymyka się dychotomiom działania i pasywności, pozytywności i negatywności, produkcji i reprodukcji. Zbieractwo, wraz ze swoimi reprodukcyjnymi cechami, potraktowane zostało jako modelowy fenomen dla uwspólniania, rozumianego jako nowa filozofia praxis, która pozostaje tak pożądana w dobie katastrofy ekologicznej i w obliczu zerwanych połączeń między pracą a opieką. Historia walk społecznych wokół zbieractwa i dóbr wspólnych, a także podmiotowości biednej pokłośnicy (glaneuse) i miejskiego szmaciarza (chiffonier), zostają przywołane w artykule, by rozpoznać niedoceniany potencjał uwspólniania do zakłócenia dziejów ślepego produktywizmu i – poprzez dążenie do odzyskania dóbr wspólnych – także do odzyskania naszej przyszłości.
EN
The article joins the recent discussion, led by theorists of the commons, on the meaning of “commoning”. It proposes to recognize as the main feature of the practice of commoning the capacity to reproduce the autonomy of plebeian life-worlds that could possibly lead to a post-capitalist future. The identification of commoning as the activity of marginal subjectivities is presented here with the example of gleaning. This traditional activity of the poor is re-examined in the article as an ambiguous practice that escapes the binaries of activity and passivity, positivity and negativity, production and reproduction. Gleaning, with its reproductive capacities, serves as a model for commoning, understood as the new philosophy of praxis, which is much needed in the times of ecological catastrophe and the broken connection between labour and care. The history of struggles around gleaning and the commons, and the figures of the poor female harvester (glaneuse) and urban ragpicker (chiffonier) are recalled in the article in order to recognize the much devaluated potential of commoning to interrupt the history of blind productivism and, together with reclaiming the commons, to also reclaim our future.
7
Publication available in full text mode
Content available

Erasure of the Common: From Polish Anti-Communism to Universal Anti-Capitalism

100%
Moll Ł.
Praktyka Teoretyczna
|
2019
|
vol. 31
|
issue 1
PL
Przedmiotem artykułu jest obecny przyrost znaczenia dyskursów antykomunistycznych na przykładzie polskiego antykomunizmu. Cel artykułu jest dwojaki. Po pierwsze, by zweryfikować użyteczności teorii hegemonii dla krytyki antykomunizmu. Twierdzę, że teoria ta pozostaje przydatna jako narzędzie analityczne pozwalające rozpoznać praktyczne zastosowania antykomunizmu w rywalizacji politycznej, ale okazuje się niezdolna do konceptualizacji bardziej systemowych i nieoczywistych przejawów logiki antykomunistycznej w maszynerii współczesnego kapitalizmu. Dlatego proponuję alternatywną propozycję interpretacji zjawiska antykomunizmu – opartą głównie na postoperaistycznym marksizmie dobra wspólnego oraz na lekcjach teoretycznych, jakie wypływają z najnowszych badań nad ludowymi, oddolnymi praktykami społecznymi w Polsce. Po drugie, przedstawia hipotezę, wedle której właściwe zrozumienie partykularnego przykładu polskiego antykomunizmu może okazać się pomocne w rozpoznaniu funkcjonowania uniwersalnego antykomunizmu, rozumianego jako reakcja na walki mające na celu instytucję tego, co wspólne.
EN
The subject of the article is the recent rise in significance of anti-communist discourses on the example of Polish anti-communism. The aim of the article is twofold. Firstly, to test the limits of usefulness of the theory of hegemony in the critique of anti-communism. I claim that it remains operative as an analytic tool to track practical uses of anti-communism in political rivalry, but it is unable to conceptualize more systemic and non-apparent operations of anti-communist logics in the machinery of contemporary capitalism. I propose an alternative interpretation of anti-communism, drawing mostly on post-operaist Marxism of the common and acknowledging its theoretical assumptions with recent research on the Polish popular classes and their bottom-up social practices. Secondly, I present a hypothesis, according to which proper understanding of the particular example of Polish anti-communism could be helpful to understand the functioning of universal anti-communism as a reaction to the struggles to institute the common.
8
Content available remote

Bezwarunkowy dochód podstawowy w perspektywie ekospołecznej

100%
Moll Ł.
Praktyka Teoretyczna
|
2014
|
vol. 12
|
issue 2
59-76
EN
This article deals with constructive theoretical efforts to resolve dilemmas, that are present in the debates about an Unconditional Basic Income (UBI) and the need to ecological rationalization of economic systems. Putting together the arguments, which are present in both debates, the article supports the ecosocial frame for UBI, that – combined with other political ecology’s instruments – is the one of the most promising perspectives of social transition towards emancipatory and sustainable direction. Sketched perspective of social change seems to be very profound and ambitious, but it simultaneously helps to adress the main obstacles to UBI’s implementation and to the serious consideration of ecological aspect in programming the social development.
PL
Artykuł konfrontuje się z teoretycznymi próbami konstruktywnego rozwiązania dylematów, które pojawiają się na stykach debat o Bezwarunkowym Dochodzie Podstawowym (BDP) oraz tych dotyczących wymogów racjonalizacji systemów gospodarczych z przyczyn ekologicznych. Zestawiając ze sobą obecne w tych debatach racje, tekst argumentuje za ekospołecznym ujęciem BDP, które – korzystając z innych narzędzi ekologii politycznej – jest jedną z najbardziej obiecujących perspektyw transformacji społeczeństwa w kierunku emancypacyjnym i zrównoważonym. Zarysowana perspektywa zmiany przedstawia się jako bardzo ambitna i gruntowna, ale zarazem pozwalająca na jednoczesne zmierzenie się z kluczowymi barierami tak dla implementacji BDP, jak i dla realnego uwzględnienia w rozwoju społecznym aspektu ekologicznego.
9

Polski zombie-proletariat. Polityczna rekompozycja klasy

100%
Moll Ł.
Nowa Krytyka
|
2015
|
issue 34
143-157
EN
The main goal of the paper is to show, that Marxist vocabulary can still be relevant in the debate on Polish transition and helpful to establish new recomposition of the working class, that will be more effective as political subject. Political recomposition of proletariat is treated here as a main condition of ability for Polish society to make history it’'s own subject again. The paper also contains: some methodological insights on the conditions of Marxism’'s relevancy today; overview of some narratives on Polish transition from Marxist perspective; and my own proposal to treat the transition as a part of new wave of global enclosures, which is the essence of neoliberalism.
10

Dialektyka uniwersalizmu. Kryzys Europy w optyce Etienne’a Balibara

100%
Moll Ł.
Nowa Krytyka
|
2015
|
vol. 35
171-189
EN
In my article I try to read current Europe’s crisis by concepts derived from Etienne Balibar’s works. I use concepts such as universalism/particularism and border, to rethink two most serious dimensions of the crisis of the European Union: structural eurozone’s crisis and immigration crisis. The strong part of Balibar’s approach is conceptual interconnection between universalism and particularism, which enable us to understand the way in which discourse of austerity measures and discourse of anti-immigration articulate together. By connecting struggles against austerity and against racial discrimination in transnational manner, we can force European Union and member states to trigger the project of integration in more social, inclusive and democratic direction.
11
Publication available in full text mode
Content available

Stawanie się motłochem: Wielogatunkowe dobra wspólne poza nowoczesnością

63%
Moll Ł., Pospiszyl M.
Praktyka Teoretyczna
|
2020
|
vol. 37
|
issue 3
EN
The article proposes the philosophy of political subject, which combines two currents of social thought that usually do not enter into dialogue with each other. On the one side the text draw from the popular history of the subaltern classes, and on the other side it is indebted to the new materialism, which remains interested in the multi-species communities’ formation. In the following chapters, the authors of the essay present why the concept of the rabble (as the multi-species subject) may turn out to be a very accurate tool to both study the history of the subaltern classes and to create new politics in the era of climate change. The proposeddirection leads through the agency of human and non-human subaltern beings by the practices of multi-species commoning.
PL
Artykuł stanowi propozycję filozofii podmiotu politycznego, która uwzględniałaby osiągnięcia dwóch (zwykle niewchodzących ze sobą w dialog) tradycji badawczych. Z jednej strony historii oddolnej, z drugiej – nowego materializmu, zainteresowanego kształtowaniem się wspólnot wielogatunkowych. W kolejnych rozdziałach eseju autorzy pokazują, dlaczego koncepcja motłochu (jako podmiotu wielogatunkowego) może okazać się bardzo dobrym narzędziem, użytecznym zarazem do studiowania historii klas podporządkowanych, jak i do budowania nowej polityki w warunkach kryzysu klimatycznego. Proponowany przez nich kierunek polega na oparciu sprawczości ludzkich i nie-ludzkich zdominowanych na praktykach wielogatunkowego uwspólniania.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.