Search results

1

Pięć lat internowania. Biskup lubelski Marian Leon Fulman na plebanii kościoła kolegiackiego pw. św. Małgorzaty w Nowym Sączu (1940–1945)

100%

Marczewski J.

Tarnowskie Studia Teologiczne

|

2015

|

vol. 34

|

issue 2

EN

Marian Leon Fulman was the bishop of the Lublin diocese in the years 1918–1945. When the Second World War broke out, he was arrested by the Nazis under the false accusations of possession of arms. On 27th November 1939 he was sentenced to death by the German authorities. The punishment was later changed into imprisonment in Oranienburg-Sachsenhausen. The Bishop remained there until 4th December 1939. Apparently thanks to the intervention by the papal nuncio in Berlin, Fulman was released from prison, yet not allowed to come back to Lublin. He was interned in Nowy Sącz, where he lived in the presbytery of the collegiate church of Saint Margaret until 25th February 1940. The local parish priest, Roman Mazur, welcomed him warmly. Bishop Fulman was the head of the Lublin diocese from a distance. He had two rooms at his disposal. In one of them he organized a private chapel, where he secretly ordained 37 priests for the Lublin diocese. During the period of his internment, on 17th November 1943, Fulman celebrated the 25th anniversary of his ordination as a bishop. On this occasion he received a letter of congratulation from the Pope Pius XII. In May 1944 the Bishop was granted permission to return to his diocese. Due to his old age and bad health he did not start the journey. Soon such a possibility was out of the question due to war activity on the front. It was not until 9th February 1945 that the Bishop left Nowy Sącz. He died in Lublin a few months later. The Archbishop of Lublin Stanisław Budzik and the Bishop of Tarnów Andrzej Jeż participated in the ceremony commemorating the 70th anniversary of the Fulman’s termination of the internment. On 9th February 2015 a special commemorative plaque was placed inside the presbytery of the collegiate church of Saint Margaret to commemorate Bishop Fulman’s stay in Nowy Sącz.

PL

Marian Leon Fulman był biskupem diecezji lubelskiej w latach 1918–1945. Gdy wybuchła druga wojna światowa został aresztowany przez Niemców pod fałszywym zarzutem posiadania broni. 27 listopada 1939 roku został skazany przez nazistowskie władze okupacyjne na karę śmierci. Karę tę zamieniono na ciężkie więzienie w Oranienburgu-Sachsenhausen. Biskup przebywał tam od 4 grudnia 1939 roku. Zapewne na skutek interwencji nuncjusza papieskiego w Berlinie bp Fulman został zwolniony z więzienia, ale nie pozwolono mu wrócić do Lublina. Został internowany w Nowym Sączu, gdzie od 25 lutego 1940 roku mieszkał na plebanii kościoła kolegiackiego pw. św. Małgorzaty. Miejscowy proboszcz ks. Roman Mazur przyjął go bardzo gościnnie. Biskup Fulman przez pięć lat kierował na odległość diecezją lubelską. Na plebanii miał do dyspozycji dwa pokoje. W jednym z nich została urządzona prywatna kaplica, gdzie biskup wyświęcił sekretnie 37 księży dla diecezji lubelskiej. W czasie internowania, 17 listopada 1943 roku, biskup obchodził jubileusz 25-lecia przyjęcia święceń biskupich. Z tej okazji otrzymał list gratulacyjny od papieża Piusa XII. W maju 1944 roku biskup uzyskał zgodę na powrót do swojej diecezji. Ze względu na podeszły wiek i zły stan zdrowia nie zdołał od razu rozpocząć powrotnej podróży. Wkrótce możliwość tę zablokowały działania na froncie wojennym. Opuścił Nowy Sącz dopiero 9 lutego 1945 roku. Umarł w Lublinie kilka miesięcy później. W 70. rocznicę tego wydarzenia odbyły się w Nowym Sączu uroczystości z udziałem arcybiskupa lubelskiego Stanisława Budzika i biskupa tarnowskiego Andrzeja Jeża. Na świadectwo pobytu bp. Fulmana w Nowym Sączu 9 lutego 2015 roku umieszczono wewnątrz budynku plebanii kościoła pw. św. Małgorzaty specjalną pamiątkową tablicę.

2

Kanonik Michał Pisarski (1729-1794) w świetle akt czynności Chełmskiej Kapituły Katedralnej obrządku łacińskiego

100%

Marczewski J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 111

219-230

EN

The books of the meetings of the Chełm cathedral chapter of the Latin rite are valuable sources for the research on the history of this institution. What is more, these books contain information on the life and work of its individual members. Rev. Michał Pisarski was born into the gentry in 1729. As a young man, he joined the Society of Jesus, where he was properly formed and well educated. In several Jesuit schools he taught rhetoric, mathematics, philosophy, canon law and theology. Due to the dissolution of this religious order, he was compelled to become a diocesan priest. He first became a canon in one of the collegiate churches in Lviv. In 1782 he joined the canons of the Chełm cathedral chapter in Krasnystaw, where he did his duties zealously. He regularly participated in the meetings of the chapter and willingly took on other obligations. He was entrusted with responsible administrative and economic missions. He repeatedly represented the chapter’s interests in the situations involving large capital resources. Rev. Pisarski was also a benefactor of the chapter making a considerable financial contribution to it throughout his life (a total of 51 000 PLN). Using part of his resources, the chapter made a commitment to celebrate a liturgy for his soul every year. Rev. Pisarski died in 1794. In 2015, his well-preserved portrait was identified in the Museum of the 200th Anniversary of the Archdiocese of Lublin.

PL

Księgi posiedzeń chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego stanowią pierwszorzędne źródło do poznania dziejów tej instytucji. Co więcej, znajdują się w nich informacje pozwalające na przybliżenie życia i działalność jej poszczególnych członków. Ks. Michał Pisarski urodził się w 1729 roku w rodzinie szlacheckiej. W młodości wstąpił do zakonu jezuitów, gdzie otrzymał staranną formację i bardzo dobre wykształcenie. W kilku jezuickich szkołach był nauczycielem retoryki, matematyki, filozofii, prawa kanonicznego i teologii. W wyniku kasaty zakonu został zmuszony do przejścia w szeregi duchowieństwa diecezjalnego. Został najpierw kanonikiem w jednej z kolegiat we Lwowie. W 1782 roku wszedł w skład kanoników chełmskiej kapituły katedralnej rezydującej w Krasnymstawie. Był gorliwy w wypełnianiu obowiązków związanych z uzyskaną nominacją. Regularnie uczestniczył w posiedzeniach kapituły, chętnie podejmował dodatkowe zobowiązania. Były mu powierzane odpowiedzialne misje natury administracyjnej i gospodarczej. Wielokrotnie reprezentował interesy kapituły w sytuacjach dotyczących dużych środków kapitałowych. Ks. M. Pisarski był także osobiście dobrodziejem kapituły, wnosząc w ciągu swojego życia znaczący, bo sięgający łącznie 51 000 złp, wkład finansowy w jej utrzymanie. Na podstawie części z tych środków kapituła podjęła zobowiązanie odprawiania co roku liturgii za jego duszę. Ks. M. Pisarski zmarł w 1794 roku. W 2015 roku został zidentyfikowany w zasobach Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej jego dobrze zachowany portret.

3

Imiona śmierci: terminologia mortualna w księdze “Metryki” brygidek lubelskich

63%

Felski W., Marczewski J.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2012

|

vol. 4

195-207

EN

The entries made from the end of the 16th century in Church Registers are a proof of how not only the language used to describe for a description of death, but also the mentality of nunnery life were changing in the course of subsequent centuries. Death-related rhetorics applied in the discussed entries was in the beginning strictly informational in nature. The influence of literary conventions of the Baroque caused the entries about the nuns’ deaths to have a more poetic, moderately embellished character. Thus demise was seen as gaining eternal reward for living according to God’s commandments, as an introduction to heavenly feast. The entries dating back to the last decades of the 18th century contain echoes of the search for consolation and a stable spiritual basis in the face of changeable worldly reality. The didactic character of the excerpts from Church Registers from the 19th century places death in the context of the path to sanctity.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

1 Tarnowskie Studia Teologiczne

3 Marczewski J.

1 Felski W.

1 2019

1 2015

1 2012

Pięć lat internowania. Biskup lubelski Marian Leon Fulman na plebanii kościoła kolegiackiego pw. św. Małgorzaty w Nowym Sączu (1940–1945)

Kanonik Michał Pisarski (1729-1794) w świetle akt czynności Chełmskiej Kapituły Katedralnej obrządku łacińskiego

Imiona śmierci: terminologia mortualna w księdze “Metryki” brygidek lubelskich