Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

U boku króla. Chorągiew nadworna królów Polski u schyłku XV wieku

100%
Kałużny J. T.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
|
2019
|
issue 103
59-72
EN
The court banner was composed of courtiers, called horse courtiers (curienses). Court banner was an elite formation, a private military unit of the king. According to the register written in the last years of the 15th century, after the Moldavian expedition, 60 riders were standing in the ranks of the banner, standing at the head of their retinues, the majority of which ranged from 4 to 6 riders. In total, 288 riders were recorded in the register (saved with the first hand). More than half of the riders were riders at light horses (equi sagittarii) with light armor and a crossbow. About 13% of them were lancers at heavy horses (equi hastarii). In addition, various types of horses have been registered in the register, such as: lancers horses, Tatars horses, etc. Courtiers from the court banner were nobles. Service on the court was for them the possibility of further career. The register also included courtiers (cubicularii). They served at the royal court and the court banner, along with their retinues.
PL
Chorągiew nadworna złożona była z dworzan, zwanych dworzanami konnymi (curienses). Będąc jednostką elitarną, stanowiła prywatny oddział władcy. Zgodnie z rejestrem spisanym w ostatnich latach XV w., po wyprawie mołdawskiej, w szeregach chorągwi odnotowano 60 dworzan konnych, stojących na czele swoich pocztów, z których większość liczyła od czterech dosześciu jeźdźców. Łącznie w rejestrze odnotowano 288 jeźdźców. W pocztach jeźdźcy w uzbrojeniu strzelczym stanowili ponad połowę, kopijnicy zaś około 13% wszystkich odnotowanych jeźdźców. W rejestrze występują konie kopijnicze i strzelcze, należy wspomnieć również o koniach rackich i tatarskich. Dworzanie wchodzący w skład chorągwi nadwornej byli szlachtą, dla wielu z nich kariera u boku króla stała się przepustką do dalszych awansów oraz udziału w życiu politycznym i kulturalnym. W omawianym rejestrze odnotowani zostali również dworzanie – pokojowcy (cubicularii), którzy służyli na dworze konno, niekiedy ze swymi pocztami. Pokojowcy, obok dworzan konnych, wchodzili najpewniej w skład orszaku królewskiego oraz chorągwi nadwornej.
2
Publication available in full text mode
Content available

Namioty w średniowiecznym i nowożytnym obozie wojennym w świetle źródeł ikonograficznych

100%
Kałużny J. T.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
|
2018
|
issue 101
29-51
EN
Tents have served the wandering man since the earliest times, acting as a replacement for the building and a place to store his property. Iconographic sources provide a lot of interesting information about the appearance of military camps, as well as tents set up on their place. One of the basic residential equipment in the military camps were tents with many comforts inside, intended for dignitaries, knights and commanders, as well as simple constructions and huts for ordinary soldiers, servants and camp helpers. Over the centuries, military tents have undergone the evolution of the construction and the materials they were made of. Also the system of their frame, along with constructional poles, were a subjected to improvements. Many of these changes can be noticed by iconographic sources.
PL
Namioty służyły wędrującemu człowiekowi od najdawniejszych czasów, stanowiąc zastępstwo budynku oraz miejsce do przechowywania swojej własności. Źródła ikonograficzne dostarczają wielu ciekawych informacji o wyglądzie obozów wojskowych, a także rozbitych na ich terenie namiotów. Jednym z podstawowych sprzętów mieszkalnych w obozach wojskowych były namioty z wieloma wygodami w środku, przeznaczone dla dostojników, rycerstwa oraz dowódców, a także proste konstrukcje i szałasy dla zwykłych żołnierzy, sług i pomocy obozowej. Na przestrzeni wieków namioty wojskowe przechodziły ewolucję konstrukcji oraz materiałów, z których były wykonywane. Także system ich stelażu, wraz z żerdziami konstrukcyjnymi, poddawano modyfikacjom. Wiele z tych przemian dostrzec można, korzystając ze źródeł ikonograficznych.
3
Publication available in full text mode
Content available

Służba na dworze królewskim drogą do kasztelanii spycimierskiej na przykładzie nominacji z lat 1483–1496

100%
Kałużny J. T.
Biuletyn Uniejowski
|
2022
|
vol. 11
9-25
EN
In the last two decades of the 15th century, the function of the castellan of Spycimierz was entrusted to the king’s courtiers: Rafał Leszczyński, Mikołaj Bronowski, Mikołaj Lubrański and Jan Jarand Brudzewski. They were members of the court equestrian company that was part of the private court of the kings of Poland. This text is based on analyzed source material, which made it possible to trace their court and clerical careers before and after serving as the castellan of Spycimierz.
PL
W ostatnich dwóch dekadach XV w. urząd kasztelana spycimierskiego powierzany był dworzanom konnym władców Polski Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta. Urząd kasztelana sprawowali wówczas między innymi: Rafał Leszczyński, Mikołaj Bronowski, Mikołaj Lubrański i Jan Jarand Brudzewski. Wchodzili oni w skład chorągwi nadwornej i tworzyli tym samym bezpośrednie otoczenie monarchów. Sprawując funkcje dworzan konnych, należeli do osobistego oddziału królewskiego, prowadząc swoje konne poczty.
4
Publication available in full text mode
Content available

Miejskie wozy wojenne z ziem łęczyckiej i sieradzkiej w składzie armii Królestwa Polskiego w XVI–XVII wieku

100%
Kałużny J. T.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
|
2017
|
issue 99
125-147
EN
The army’s accompanying tabors, which consisted of war wagons, provided transportation support to the army. The war wagons most often had specific equipment: food, technical equipment, escort, service, and horses. The war wagons were provided by private individuals as well as by urban centers. The obligation to send war vehicles through towns and royal towns is one of the longest-lasting war duties. Difficult situations of the city, wars, fires or other difficulties could lead to the release, temporary suspension, or replacement of the duty of war wagon, to another. The most common source terms for the war wagons were: currus, vehiculum and plaustrum. In the former Poland, these wagons were called skarbnymi and sometimes picznymi when the vast majority of the load was fodder and food. In modern literature, the most commonly used term is „wóz wojenny” – „war wagon”. War wagons underwent a numerous of transformations, and in time they gained a special reinforced skeleton and sides, and they were also used to fight in tabor formations and as protection of the camp. Many detailed information on this issue are provided by the records of treasury wagons and royal lustration. The wagons from the Sieradz and Łęczyca lands constituted a significant contribution to the total number of wagons from the royal cities of Poland.
PL
Tabory towarzyszące armii w dawnych wiekach składały się z wozów wojennych, które stanowiły wsparcie transportowe wojska. Wozy te najczęściej miały ściśle określone wyposażenie: żywność, sprzęt techniczny, eskortę, obsługę oraz konie. Wystawiane były zarówno przez osoby prywatne, jak i przez ośrodki miejskie. Obowiązek wyprawiania wozów wojennych przez miasta i miasteczka królewskie jest jedną z najdłużej utrzymujących się powinności wojennych. Trudna sytuacja miasta, wojny, pożar czy inne trudności mogły doprowadzić do zwolnienia, czasowego zawieszenia lub zamiany powinności wyprawiania wozu na inną. Najczęściej pojawiającymi się źródłowymi terminami opisującymi wóz były: currus, vehiculum oraz plaustrum. W dawnej Polsce wozy te nazywano „skarbnymi”, a czasem „picznymi” – gdy znaczną, przeważającą część ładunku stanowiły pasza i żywność. We współczesnej literaturze najczęściej stosowanym terminem jest „wóz wojenny”. Wozy wojenne podlegały licznym przemianom, z czasem zyskały specjalny, wzmocniony szkielet i burty, stosowane były również do walki w taborach i osłony obozu. Wielu szczegółowych informacji w tej kwestii dostarczają nam rejestry wozów skarbnych oraz lustracje dóbr królewskich. Wozy z ziem sieradzkiej i łęczyckiej stanowiły znaczny procent ogółu wozów wyprawianych z miast królewskich całej Polski.
5
Publication available in full text mode
Content available

Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej pt. Oblicza Wojny. Ludzie Wojny, Łódź, 7–8 czerwca 2018 r.

100%
Kałużny J. T.
Przegląd Nauk Historycznych
|
2018
|
vol. 17
|
issue 1
256-259
6
Publication available in full text mode
Content available

Wyposażenie liturgiczne kościoła pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Spycimierzu

63%
Kałużny J. T., Wochna A.
Biuletyn Uniejowski
|
2022
|
vol. 11
63-80
EN
The parish of the Exaltation of the Holy Cross in Spycimierz is the oldest parish in Uniejów municipality. Historical records about its functioning date back to the beginning of the 12th century. Despite many changes in its functioning, as well as the construction of new churches in the parish, many extremely valuable, historic sacred objects have been preserved inside the present temple.
PL
Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Spycimierzu jest najstarszą parafią na terenie gminy Uniejów. Wzmianki historyczne na temat jej funkcjonowania pochodzą z początku XII w. Mimo wielu zmian w funkcjonowaniu, a także wznoszeniu nowych kościołów na terenie parafii, we wnętrzu obecnej świątyni zostało zachowanych wiele niezwykle cennych, zabytkowych przedmiotów sakralnych.
7
Publication available in full text mode
Content available

Walenty Parczewski herbu Nałęcz, dowódca i powstaniec styczniowy

63%
Kałużny J. T., Wochna A.
Biuletyn Uniejowski
|
2023
|
vol. 12
105-120
EN
The purpose of this article is to present the profile of Walenty Parczewski, the January Uprising insurgent, commander of the insurgent unit fighting in Uniejów municipality in 1863. The text presents Parczewski’s family background, as well as facts from his life. An important part of this study is devoted to his insurgent activity, including the fights fought in the area of today’s municipality of Uniejów.
PL
Celem publikowanego artykułu jest przybliżenie sylwetki Walentego Parczewskiego, powstańca styczniowego, dowódcy oddziału powstańczego walczącego na terenie gminy Uniejów w 1863 r. W tekście przedstawione zostało pochodzenie rodzinne i fakty z życia Parczewskiego. Ważną częścią publikowanej pracy jest również jego działalność powstańcza, w tym walki toczone na terenie dzisiejszej gminy Uniejów.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.