Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Ostatni ślad. Karty pocztowe jako świadectwo wojennych losów Polaków

100%
Michalski R.
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej
|
2008
|
vol. 1
259-269
2
Content available remote

Antyczne źródła pojęcia mimezis

100%
Michalski R.
Filo-Sofija
|
2005
|
vol. 5
|
issue 5
45-64
EN
In this article I show the evolution of meaning of the term ‘mimesis’ in ancient Greece. I distinguish its two basic meanings: copying (imitation) and expression. The older meaning (mimesis as expression) comes from the Pythagorean tradition, whereas the newer one (mimesis as copying) can be traced back to the philosophy of Plato. Analysis of Plato’s dialogues step by step reveals ambivalence of the notion, and, what is most important, points out how useful it can be in epistemology, philosophy of language, psychology and aesthetics.
3
Content available remote

W poszukiwaniu „rajskich imion” – antropologia filozoficzna wobec problemu genezy języka

100%
Michalski R.
Filo-Sofija
|
2006
|
vol. 6
|
issue 6
101-117
EN
The article deals with the problem of origin of an individual, particular speech and its relation to the language of intersubjective communication. Paradisiac names – the term used by Walter Benjamin – are words which release suppresed semantic potentiality originated in the early phase of childhood. The author of the article shows the way J.G. Herder and A. Gehlen make clear this phaenomen in their conceptions of anthropology.
4
Content available remote

Antropologia filozoficzna w Trzeciej Rzeszy

100%
Michalski R.
Filo-Sofija
|
2009
|
vol. 9
|
issue 9
155-172
EN
The article presents the evolution of philosophical anthropology – a new philosophical discipline which originated in Germany in the interwar period. After taking over the power by Hitler, some of the anthropologists were forced to emigrate, while the rest of them stayed in the country and began collaborating with the new government. Erich Rothacker and Arnold Gehlen are the examples of various ways of involvement in Nazi politics. Both thinkers not only occupied high positions at the universities and in national organizations but also promoted the ideology in their texts.
5
Content available remote

Koncepcja idei językowych we wczesnej filozofii Waltera Benjamina

100%
Michalski R.
Filo-Sofija
|
2004
|
vol. 4
|
issue 4
209-224
EN
This article deals with the conception of lingual ideas found in Ursprung des deutschen Trauerspiels by Walter Benjamin. My interpretation of the conception is based on the belief that the early philosophy of Benjamin could be fully understood only in the light of the conception of mimesis developed in his later works. In the philosophical introduction to the work Benjamin describes the essence of language, adducing to cabbalistic explanation of the logos of Eden. The deep layer of language hides the primal structure, which implicitly determines all the lingual constructs of the so-called “superficial layer of language”. “Idea” originates on the junction of the two layers joining universal as well as historic aspect of language. As a monad it refers to a specific, historic form of language, and as a symbol it refers to the hidden ground of speech. The interpretation presented in this article is an attempt to withdraw the speculative character from Benjamin’s conception. The paradisical language is interpreted as a metaphor of the mimetic faculty, and “idea” as a lingual construct, which is a result of the conflict of two functions of language – the representational and expressive function.
6
Publication available in full text mode
Content available

Czy Arnold Gehlen był naturalistycznym redukcjonistą?

100%
Michalski R.
Filozofia i Nauka
|
2018
|
vol. 6
97-116
EN
The article takes up a polemic with an accusation of naturalist reductionism, which allegedly constitutes the philosophical anthropology of Arnold Gehlen. In the first section of the article I will analyze the legitimacy of the charge of reductionism in the context of Gehlen’s considerations on human nature, in turn the subjcekt of the second part will be the concept of nature as an objective world, while the third and fourth sections will deal with issues concerning morality (3) and culture and human consciousness (4) in view of the allegation of the naturalism of his anthropological project. The author argues that Gehlen’s anthropology is aimed at integrating the results of the biological and social sciences, but he derives philosophical implications from them on such a level of generality that they go beyond the competence of specific sciences. Their findings acquire a universal meaning in his concept within the framework of a system of philosophical categories describing man as a whole project of nature. Gehlen rejects all attempts to create a general human theory on the basis of comparative studies that derive the property of the human condition from the animal world. Gehlen’s anthropobiology resigns from the concept of man’s nature in the biological sense, i.e. as a set of evolutionarily determined morphological, physiological and behavioral features, he also abandons the objectiveist concept of “external nature” as an ontical area independent of cultural mediation. Language, consciousness and culture are the result of processes compensating for biological deficits, and at the same time they represent the area of competence and values that are autonomous and autotelic, and therefore completely independent of biological conditions.
PL
Artykuł podejmuje polemikę z zarzutem naturalistycznego redukcjonizmu, którym rzekomo obciążona jest antropologia filozoficzna Arnolda Gehlena. W pierwszej części artykułu przeanalizuję zasadność zarzutu o redukcjonizm w kontekście rozważań Gehlena nad naturą człowieka, z kolei przedmiotem drugiej części będzie pojęcie natury jako obiektywnego świata, natomiast część trzecia i czwarta podejmą wątki dotyczące zagadnienia moralności (3) oraz kultury i ludzkiej świadomości (4) pod kątem zarzutu o rzekomy naturalizm jego projektu antropologicznego. Argumentuję, że antropologia Gehlena ma wprawdzie na celu zintegrowanie wyników badań nauk biologicznych i społecznych, jednakże wyprowadza z nich implikacje filozoficzne o takim poziomie ogólności, że wykraczają one poza kompetencje nauk szczegółowych. Ich ustalenia uzyskują w jego koncepcji uniwersalne znaczenie w ramach systemu filozoficznych kategorii opisujących człowieka jako całościowy projekt natury. Gehlen odrzuca wszelkie próby tworzenia ogólnej teorii człowieka na podstawie badań komparatystycznych wyprowadzających własności ludzkiej kondycji ze świata zwierzęcego. Gehlenowska antropobiologia rezygnuje z pojęcia natury człowieka w sensie biologicznym, tzn. jako zestawu ewolucyjnie zdeterminowanych cech morfologicznych, fizjologicznych i behawioralnych, porzuca również obiektywistyczne pojęcie „natury zewnętrznej” jako obszaru ontycznego niezawisłego od zapośredniczeń kulturowych. Język, świadomość, kultura stanowią efekt procesów kompensujących biologiczne deficyty, a jednocześnie reprezentują obszar kompetencji i wartości, które są autonomiczne i autoteliczne, a zatem całkowicie niezależne od biologicznych uwarunkowań.
7
Publication available in full text mode
Content available

Koncepcja uprzestrzennionego podmiotu w filozofii Arnolda Gehlena

100%
Michalski R.
Filozofia i Nauka
|
2016
|
vol. 4
95-117
EN
The article considers the problem of subjectivity in the light of Arnold Gehlen’s philosophical anthropology and theory of institutions. The main objective of the prsened analysis is a constructive reconstruction of the theory of subjectification, present in the work of the German anthropologist in the form of a heterogeneous, often directly unrelated motifs. Describing the successive stages of subjectification, we will show that this process occurs in a “phenomenal space” of human embodiment subordinated to the requirements of action (1), and requires a support from external institutional devices. Other discussed development stages are: the sensorimotor control and regulation of drives (2), habitualization and ritualisation of human behavior (3) and institutionalization (4). The result of these processes is, according to Gehlen, the formation of character (hexis) (5) and awareness (6).
PL
Artykuł podejmuje problematykę podmiotowości w świetle antropologii filozoficznej i teorii instytucji Arnolda Gehlena. Głównym jego celem jest rekonstrukcja teorii upodmiotowienia obecna w dziele niemieckiego antropologa w postaci heterogenicznych, często niepowiązanych ze sobą bezpośrednio motywów. Opisując kolejne stadia upodmiotowienia, pokażemy, że proces ten zachodzi w „fenomenalnej przestrzeni” ludzkiej cielesności podporządkowanej wymogom działania (1) i wymaga wsparcia ze strony zewnętrznych, instytucjonalnych urządzeń. Kolejne omówione w artykule stadia rozwojowe to: sensomotoryczna kontrola i regulacja popędów (2), habitualizacja i rytualizacja zachowań (3) oraz instytucjonalizacja (4). Rezultatem tych procesów jest, według Gehlena, powstanie charakteru (hexis) (5) oraz świadomości (6).
8
Publication available in full text mode
Content available

Geneza języka w perspektywie antropologicznej – stanowiska Arnolda Gehlena i George’a Herberta Meada

100%
Michalski R.
Filozofia i Nauka
|
2015
|
vol. 3
77-94
EN
The article reconstructs the main assumptions of Arnold Gehlen’s conception of the origin of language, supplementing its shortcomings with some conclusions drawn from George Herbert Mead’s social behaviorism. The first two sect analyse the ontogeny of linguistic competence, with special reference to “embodied meaning,” the notion describing the fact that human language is deeply rooted in motor imagination. Employing the term, Gehlen tries to prove that any notions, even the most abstract ones, are crystallized through sensorimotor schemas, i.e. through bodily characteristics that enable the man to interact with his environment. The language has therefore a relieving function, because it compensates the inherent lack of adaptation to specific environmental conditions and chronic surplus of drives that are not channeled. The third section analyses the philosopher’s arguments for the thesis that language and discursive thinking create an inseparable unity. The reconstruction of Gehlen’s theory is summarized by a critical commentary to some of its elements together with an overview of several topics of Mead’s social behaviorism which can be seen as its corroboration and development.
PL
Celem niniejszego artykułu jest, z jednej strony, rekonstrukcja głównych założeń Gehlenowskiej koncepcji genezy języka, a z drugiej, uzupełnienie jej braków w oparciu o behawioryzm społeczny George’a Herberta Meada. W pierwszych dwóch paragrafach odtworzymy opis ontogenezy czynności mownych, kładąc nacisk na koncepcję „ucieleśnionego znaczenia”, według której ludzki język zakorzeniony jest w głębokich warstwach wyobraźni motorycznej.1 Gehlen próbuje dowieść, że wszelkie, nawet najbardziej abstrakcyjne pojęcia krystalizują się za pośrednictwem sensomotorycznych schematów, a zatem cielesnych dyspozycji, które umożliwiają człowiekowi – konstytucjonalnie obarczonemu szeregiem deficytów biologicznych – interakcję z otoczeniem. Język pełni zatem, w pierwszej kolejności, funkcję odciążającą, kompensuje wrodzony brak przystosowania do określonych warunków środowiskowych oraz chroniczną nadwyżkę nieskanalizowanych popędów. W trzecim paragrafie przedstawimy argumenty filozofa na rzecz tezy, że język i dyskursywne myślenie stanowią nierozłączną jedność. Wskazane zostaną tutaj przede wszystkim paralele między czynnościami motorycznymi a ujęzykowionymi procesami myślowymi (3). Część artykułu poświęconą Gehlenowi zamkniemy krytycznym komentarzem do jego teorii (4). Ostatni paragraf będzie natomiast zawierał rekonstrukcję tych wątków behawioryzmu społecznego Meada, które stanowią uzupełnienie i rozwinięcie koncepcji gehlenowskiej (5).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.