Search results

1

Fenomen zerwania

100%

Karpiński P.

Logos i Ethos

|

2017

|

vol. 46

|

issue 2

EN

This paper attempts to study and to describe the particular situation, when somebody for the sake of beliefs, opinions and ideas decides to finish the relation with the other. Such a situation we call the phenomenon of rupture. The ruptures may be different: the boyfriend is breaking up with his girlfriend, spouses are deciding on the divorce, somebody is breaking the agreement or the friendship. From all these type of the situation we are only interested in rupture because of the difference in holding the truth. The phenomenon of rupture in such a situation is getting the shape of the dispute what is more important – the truth or the person. How is it happening, that for the sake of the truth I am rejecting the person? Whether for the sake of the relation with the other can I put the truth away? What is more important value: the truth or You? Or maybe the rupture is a symptom of the unresolved attitude to the Absolute? We are trying to find answers to these questions referring to the thoughts of J. Tischner and the other contemporary philosophers. In the text two positions and two types of the thinking are discussed: monological thinking, in which the truth is more important than the person, and dialogical one, where the relation with the person is a condition of finding the truth. At the end of the text a one-sidedness of both attitudes is indicated as well as the possibility of solution the rupture by love.

PL

Przedmiotem artykułu jest zbadanie i opis sytuacji, kiedy ktoś w imię przekonań, opinii, poglądów decyduje się zakończyć relację z drugim człowiekiem. Sytuację taką nazywamy fenomenem zerwania. Zerwania mogą być różne: chłopak zrywa z dziewczyną, małżonkowie decydują się na rozwód, ktoś zrywa umowę albo przyjaźń. Z wszystkich tego typu sytuacji interesuje nas tylko zerwanie z powodu różnicy w wyznawanych poglądach. Fenomen zerwania w takiej sytuacji przybiera kształt sporu o to, co ważniejsze – prawda czy osoba. Jak to się dzieje, że w imię prawdy odrzucam osobę? Czy w imię relacji z drugim mogę zdradzić prawdę? Czy wartością ważniejszą jest prawda czy Ty? A może zerwanie jest symptomem nierozwiązanego stosunku do Absolutu? Odpowiedzi na te pytania szukamy, odwołując się do myśli Józefa Tischnera i innych współczesnych filozofów. Zarysowane zostają dwa skrajne stanowiska: prawda ponad osobą oraz osoba ponad prawdą. Wyznaczają one dwa odmienne paradygmaty myślenia: monologiczny i dialogiczny. Problem zostaje rozważony także w płaszczyźnie aksjologicznej, gdzie prawda i Ty jawią się jako wartości. W zerwaniu istotne jest utożsamienie Ja z daną prawdą – następują tu procesy solidaryzacji egotycznej i absolutyzacji Ja. W ich efekcie zerwanie można opisać za pomocą Tischnerowskiej kategorii potępienia i mechanizmu władzy. Na końcu zostaje ukazana możliwość rozwiązania sytuacji zerwania przez miłość.

2

Biblia w filozofii dramatu ks. Józefa Tischnera

100%

Karpiński P.

Język - Szkoła - Religia

|

2018

|

vol. 13

|

issue 1

94-122

EN

Religious thinking, treating religion and religious writings as an important source of anthropological knowledge, is an important part of the Tischner’s reflection about human being. The reason of including religion into his philosophy was the helplessness of the pure rational discourse in the face of explaining the most difficult areas concerning man, especially the problem of evil. The Bible for Tischner is not the collection of the examples and toposes which could illustrate the thought that he developed, but source this philosophy paradigmatically raise from. The subject of this paper is to show the Bible as a source of the Tischner’s philosophy of man. Biblical thinking is radically different from the greek one. It is much more dialogical, exploring the area of freedom and the Bible is for Tischner the great moral vision. Its characteristic feature is using the symbolic language, so that it demands the application of specific hermeneutical rules. Subsequently the article discusses three areas of the Tischner’s philosophy in which the Bible reveals its source character: the problem of evil, the drama of man and the dialogical Absolute.

PL

Ważną częścią Tischnera refleksji o człowieku jest tzw. myślenie religijne, które traktuje religię i pisma religijne jako ważne źródło poznania antropologicznego. Tym, co kazało Tischnerowi włączyć religię do swojej filozofii jest bezradność czysto racjonalnego dyskursu w wyjaśnianiu trudnych obszarów dotyczących człowieka, a zwłaszcza problemu zła. Biblia nie jest więc dla Tischnera zbiorem egzemplów i toposów, które mogłyby ilustrować rozwijaną przez niego myśl, ale źródłem, z którego ta myśl paradygmatycznie wyrasta. Przedmiotem artykułu jest ukazanie Biblii jako źródła Tischnerowskiej filozofii człowieka. Myślenie biblijne różni się radykalnie od myśli greckiej. Jest ono o wiele bardziej dialogiczne, badające obszar wolności człowieka, a sama Biblia jest dla Tischnera wielką wizją moralną. Jej cechą charakterystyczną jest posługiwanie się językiem symbolicznym, co domaga się stosowania określonych zasad hermeneutycznych. Artykuł omawia następnie trzy obszary filozofii Tischnera, w których Biblia ujawnia swój źródłowy charakter: problem zła, dramat człowieka i dialogiczność Boga.

3

Searching for relationship. Eros as a model of intersubjective relation in approach of Michel Henry and Christos Yannaras

100%

Karpiński P.

Logos i Ethos

|

2024

|

vol. 30

|

issue 1

7-26

PL

Jest czymś paradoksalnym, że filozoficzne ujęcie relacji początkowo w ogóle nie odnosiło się do sfery intersubiektywnej. Co więcej, w interpretacji metafizycznej relacja jest czymś pochodnym w stosunku do tego, co wiąże. Zagadnienie intersubiektywności doczekało się wstępnych przemyśleń dopiero w drugiej połowie XIX wieku, zaś za sprawą fenomenologii, zwłaszcza francuskiej wysunęło się na pierwszy plan. Po odrzuceniu Husserlowskiej koncepcji poznania Innego jako Alter ego to w tym środowisku wypracowane zostały główne modele relacji międzyludzkich, wśród których doniosłe miejsce zajmuje fenomen erotyczny. Artykuł przedstawia relację erotyczną w dwóch ujęciach: Michela Henry’ego i Christosa Yannarasa, które choć wydają się prima facie sprzeczne, to jednak ciekawie uzupełniają się i naświetlają nawzajem. U obu relacja erotyczna jest pierwszorzędnym sposobem przeżywania życia, a jej fundamentem jest pragnienie. Obaj żywią przekonanie, że Eros jest relacją tragiczną, świadczącą o naszej skończonej kondycji. U obu opisy relacji erotycznej są niezwykle realistyczne, włączając w nią także konflikt i cierpienie. Obaj dokonują dekonstrukcji ego, której przejawem jest właśnie wydarzenie miłości. Wreszcie obaj rozwijają fenomenologię życia i umieszczają w jej sercu relację. Dzięki zestawieniu opisów Henry’ego i Yannarasa relacja erotyczna jawi się jako jednocześnie konieczna i niemożliwa, a więc jako paradoks.

EN

It is paradoxical that the philosophical approach to relations initially did not refer to the intersubjective sphere at all. Moreover, in the metaphysical interpretation, the relation is something derived from what it binds. The issue of intersubjectivity received initial consideration only in the second half of the 19th century, and thanks to phenomenology, especially French, it came to the fore. After rejecting Husserl’s concept of knowing the Other as Alter ego, it was in this environment that the main models of interpersonal relations were developed, among which the erotic phenomenon occupies a significant place. The paper presents the erotic relationship in two perspectives: by Michel Henry and Christos Yannaras, which seem prima facie contradictory, but they complement and illuminate each other in an interesting way. For both philosophers, the erotic relationship is the primary way of experiencing life, and its foundation is desire. Both are convinced that Eros is a tragic relation, testifying to our finite condition. In both, the descriptions of the erotic relationship are extremely realistic, including in it also conflict and suffering. Both perform the deconstruction of the ego, which manifests itself in the event of love. Finally, both develop the phenomenology of life and place relationship at its heart. Thanks to the juxtaposition of Henry’s and Yannaras’s descriptions, the erotic relationship appears as both necessary and impossible, and thus as a paradox.

4

Koniec metafizyki. I co dalej?

100%

Karpiński P.

Studia Philosophiae Christianae

|

2025

|

vol. 61

|

issue 1

71-93

EN

The aim of this article is to discuss Jean-Luc Marion’s engagement with Heidegger’s “end of metaphysics” thesis. The French phenomenologist acknowledges the importance of Heidegger’s insights, particularly concerning the neglect of being and the so-called ontological difference. At the same time, he identifies in Heidegger’s thought an insufficient elaboration of the formula “es gibt – cela donne.” Marion shares Heidegger’s understanding of the “end of metaphysics” thesis and the necessity of overcoming it. Yet, they differ with respect to the shape of philosophy “after metaphysics.” While for Heidegger this meant a thinking of Being, Marion discerns in the notion of givenness a more originary and radical phenomenality – one that conditions even Being itself. However, a concern arises: does such an absolute privileging of givenness not reintroduce metaphysics, or perhaps even theology, back into philosophy? ---------------------------------------- Received: 15/02/2025. Reviewed: 22/05/2025. Accepted: 2/06/2025.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie dyskusji Jean-Luca Mariona z Heideggerowską ideą „końca metafizyki”. Francuski fenomenolog docenia odkrycia Martina Heideggera, zwłaszcza związane z niedostrzeżeniem bycia i tzw. różnicy ontologicznej, jednocześnie dostrzegając u niemieckiego filozofa niewystarczające przemyślenie formuły „es gibt – cela donne”. Marion podziela Heideggerowskie rozumienie „końca metafizyki” i potrzebę jej przezwyciężenia, różniąc się przy tym co do kształtu filozofii „po metafizyce”. O ile dla Heideggera miało nią być myślenie bycia, o tyle Marion w donacji dostrzega źródłową i ekstremalną fenomenalność, która warunkuje nawet bycie. Pojawia się jednakże obawa, czy tak absolutne potraktowanie donacji nie wprowadza z powrotem metafizyki, a może nawet teologii do filozofii. Ta wątpliwość zostanie rozważona w artykule. ---------------------------------------- Zgłoszono: 15/02/2025. Zrecenzowano: 22/05/2025. Zaakceptowano do publikacji: 2/06/2025.

Refine search results

2 Logos i Ethos

1 Język - Szkoła - Religia

1 Studia Philosophiae Christianae

4 Karpiński P.

1 2025

1 2024

1 2018

1 2017

Fenomen zerwania

Biblia w filozofii dramatu ks. Józefa Tischnera

Searching for relationship. Eros as a model of intersubjective relation in approach of Michel Henry and Christos Yannaras

Koniec metafizyki. I co dalej?