Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 18

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
6
100%
PL
Tak w ogólnych poglądach pedagogicznych, jak i w uwagach o wychowaniu kobiet, - Montaigne kładzie głównie nacisk na wychowanie moralne. Nie broniąc kobietom pewnego minimum wiedzy, przestrzega je autor "Prób" przed zbytnią uczonością. Najważniejsze wszak jest to, by umiały rozwinąć w sobie piękność i wdzięk, dzięki któryś najlepiej “rządzą i regentami i całą szkołą". Stanowisko takie, choć trudne do obrony nawet na tle rzeczywistości XVI wieku, świadczy o oczarowaniu Montaigne'a naturalną kobiecością. Nasycenie intelektualnych aspiracji kobiet widzi Montaigne w poezji, historii i filozofii, tej jednak tylko w takim zakresie w jakim noże im pomóc poznawać siebie i świat, ,a zwłaszcza mężczyzn, i nauczyć panowania nad namiętnościami. Świadomy siły kobiecego erotyzmu, wypowiada się przeciw pruderii i fałszywemu wstydowi w sprawach płci,a za uświadomieniom i wolnością jako zasadą wychowania. Z drugiej strony zdając sobie sprawę, że wstydliwość jest dla kobiet mniej lub więcej świadomie stosowanym elementem gry miłosnej, podkreśla, że potęguje ona męską przyjemność i podnosi wartość miłosnej zdobyczy. Ze względu na charakter mężczyzn i istoty miłości winny zatem kobie+y zachować pewną powściągliwość erotyczną, która zapewnia trwalsze powodzenie i bardziej subtelne przebycie. Tak oto uwagi o wychowaniu kobiet przeradzają się w sztukę kochania bo mając na uwadze przeznaczenie kobiety chciałby ją Montaigne - nauczyć przede wszystkim sztuki miłości i sztuki współżycia z mężczyzną.
PL
Ten pojawiający się przeszło 200 razy w tekście przymiotnik nie jest bynajmniej świadectwem ubóstwa językowego autorki, ale świadczy o zasługującej na baczniejszą uwagę rozmaitości jego zabarwienia znaczeniowego lub uczuciowego. Analiza 50 nowel, bowiem aż w tylu występuje, prowadzi do wniosku, że choć nie pojawia się w innych niż powszechnie spotykane w słownikach znaczeniach, znaczenia przenośne stanowią w nich dominantę stylistyczną. Jeśli w znaczeniu dosłownym (ubogi, niemajętny) występuje stosunkowo rzadko, użyty w przenośni (godzien litości, żałosny, marny, nędzny), zabarwia się emocjonalnie w zależności od reakcji, jaką wywołuje przedstawiana sytuacja, oraz od stanowiska światopoglądowego, charakteru i usposobienia narratora, a często trzeba by słyszeć ton wypowiedzi, by móc rozstrzygnąć, czy przymiotnik ten wyraża szczere współczucie bądź rozbawienie, ironię, a nawet pogardę. (Dla tłumacza stanowi to dodatkową trudność, którą tylko gruntowna znajomość świata i psychiki narratorów Heptameronu pozwoli usunąć). Z tych różnych zabarwień uczuciowych znaczenie „godzien litości czy współczucia” spotyka się najczęściej jakby litość i współczucie były w intencjach narratorów i samej autorki najwłaściwszą postawą wobec nędzy człowieka i busolą postępowania w stosunkach międzyludzkich. W ten sposób przymiotnik „biedny” staje się kluczem do zrozumienia osobowości naluraliter Christiana autorki, co zarazem świadczy, że Heptamcron jest kontynuacją jej poezji religijnej, przeciwstawiającej już od Zwierciadła grzesznej duszy małość i nędzę człowieka (rien) boskiej wszechmiłości i wszechmocy (Tout).
PL
Wbrew mniemaniu Piotra Sage, echa nieporozumień co do rzekomego protestantyzmu Małgorzaty z Nawarry i jej stosunku do kultu Matki Boskiej pobrzmiewać miały jeszcze po ukazaniu się jego artykułu na ten temat (drukowanego w 1954 r.). Autor niniejszego szkicu powraca jeszcze raz do tej tematyki, nawiązując zarówno do własnych opinii wyrażonych w tezie z 1968 r., jak i do artykułu P. Sage (nie znanego mu w tamtym czasie), aby rozszerzyć materiał dowodowy o najbardziej istotne elementy zawartości sztuk dramatycznych Królowej Nawarry, przypomina również swoje spostrzeżenia o analogii roli Matki Boskiej w sztukach Małgorzaty i roli ks. Piotra w III części Dziadów. W świetle analizy tekstów trudno zrozumieć, jak można było twierdzić, że Małgorzata z Nawarry pomijała Matkę Boską; zgromadzone materiały (w danym przypadku nie brano nawet pod uwagę liryk religijnych) świadczą, że nie było w poezji renesansowej poety, który by, uwzględniając różne aspekty Jej roli, poświęcił Najświętszej Pannie równie żarliwe w swojej tonacji religijnej strofy.
FR
Dans cet article l’auteur présente succintement la biographie de S. Lazarowa. Fille d’un ingénieur, elle vit dans une famille suffisamment riche pour recevoir une éducation primaire et secondaire solide. Elle part ensuite pour la France où elle fait ses éludes supérieures, d ’abord de philologie, puis de musique. Après les études, elle commence à la Sorbonne le travail didactique et celui de recherche. La première guerre mondiale terminée, elle n’hésite pas à rentrer en Pologne où elle s’élance dans l’enseignement secondaire. Entre temps, elle change d’état civil. Pendant la deuxième guerre mondiale elle souffre de la perte de ses deux fils. Après la guerre, elle travaille à la Chaire de Philologie Romane (avec B. Kielski) et à d’autres facultés de FUniversité de Łódź. Parallèlement à son activité didactique (elle est lectrice de français) elle écrit des articles de spécialisation (méthodologie d ’anseignement du français, linguistique), des travaux de vulgarisation de la littérature française; elle fait aussi des traductions des belles lettres et des ouvrages scientifiques. Son grand mérite est d’avoir librement choisi la pratique pédagogique dans sa patrie; elle s’y livrait tout entière dans un travail souvent pénible et avec une probité fort rare de nos jours.
FR
Dans cet article l'auteur présente le personnage du professeur Bolesław Kielski. La vie de celui-ci s'est écoulée en activités diverses: le professeur a intensément travaillé dans le corps didactique de l'enseignement secondaire et supérieur, dans un bureau de rédaction. Il a aussi été, et surtout après la deuxième guerre mondiale, très actif dans le domaine de la critique et de la recherche en linguistique. La Chaire de Philologie Romane à l'Universlté de Łódź est son oeuvre. Parmi les plus connues de ses publications on trouve un dictionnaire français-polonais et un cours de linguistique en deux volumes. Il tenait particulièrement aux liens de famille, et les sentiments qu'il vouait à ses proches étaient des plus tendres. Par dessus tout il aimait l'ordre, une bonne organisation et un travail systématique. Il entretenait des relations amicales avec d'autres grands chercheurs polonais. Il participait avec ardeur à la vie de l'Université de Łódź. Il était exemplaire comme directeur de chaire: organisateur infatigable, soucieux du functionnement et des biens matériels de son école, et coopérateur servlable dans le travail de la recherche. Encore que son apport à la formation de la Chaire de Philologie Romane à Łódź ait été considérable, il est toujours resté modeste et n'a jamais cessé de minimiser ses mérites.
EN
The story of Abraham and Isaac belongs to the plots frequently recurring in the school drama o f sixteenth century Europe. Two related texts are related in the article: Theodore de Bčze’s drama with the title Abraham sacrificanl (staged in Lausanne in 1550) and an anonymous Polish text dating from the end of the sixteenth century Ofiarowanie Izaaka [The Sacrifice o f Isaac], Both the dramas begin with the Prologue, heralding the main events of the story. The works share a three-part, biblical structure (Ofiarowanie Izaaka is composed of three acts), the motif of a father’s love for his son, Abraham’s and Sarah’s care for their son, Abraham’s perplexity and finally the ending, where an angel, a pre-figuration of Christ, appears. The main differences lie in the way in which the protagonists have been grouped - the amusing characters of, among others, Achne, the servant, enrich the play with comical, realistic elements. The similarities between the two texts result not only from their chronology, the common repertoire of school theatres, and the cosmopolitan character of school education. The congruence (despite some apparent differences between the staging possibilities of Lausanne and Cracow) confirms a close relationship between Polish Renaissance drama and the culture of Western Europe and emphasizes its creative character in the presentation of Biblical plots, extending beyond the Bible.
PL
Choć już od dawna wykazywano, że twórczość Luizy Labé inspirowała wielu piszących aż do naszych czasów, "dokumenty" jej sławy zestawione ostatnio przez nieodżałowanej pamięci E. Giudici można wzbogacić o jedno jeszcze sławne nazwisko, zarówno bowiem we fragmencie nie zachowanej w całości sztuki L'Amour et la vérité Marivaux, jak i w jego Réunion des Amours widać uderzające zbieżności z Debat de Folie et d'Amour. Obydwa teksty wprowadzają w ten sam świat bogów antycznych (Amour, Cupidon, Apollon, Minerve, Mercure) bądź upostaciowanych abstrakcji (Vertu, Vérité), w obydwóch uderzają podobne ujęcia sytuacyjne (np. spór na temat własnej roli i znaczenia), w obydwóch występuje ten sam problem istoty miłości, ukazany przez pryzmat konfliktu pozornie antagonistycznyćh woЪec siebie protagonistów (Amour, Cupidon); jak w Débat, tak i tu problem ten znajduje fabularne rozstrzygnięcie w takim samym rozwiązaniu akcji (wyrok lowisza). Nie jest to oczywiście wynikiem ślepego naśladownictwa, ale artystyczne zabiegi przekształcania tych samych wątków są dostatecznie widoczne; przekształcenia nie zawsze zresztą szczęśliwe, skoro w ostatecznym rozrachunku świat bogów u Marivaux nie posiada podobnej szlachetności wyrazu poetyckiego,jak w Débat. Być może, niedociągnięcia w konstrukcji bohaterów są spowodowane częściowo przez aktualizujące wstręty, jak np. krytyka poezji panegirycznej. Uderzający jest paralelny układ ról głównych protagonistów, w wyniku czego rola Kupidyna u Marivaux odpowiada roli Folie u Luizy Labé, zaś aluzje do jego "nieprawego pochodzenia" przypominają nieślubną metrykę Głupoty u Erazma. Fakt, że frywolny Kupidyn potrafił wywrzeć wrażenie na Cnocie, dodaje niewątpliwej pikanterii sytuacji. Koncepcja miłości, jaka wynika z woli Jowisza nakazującego Amorowi i Kupidynowi połączyć swoje zalety i wady, to propozycja przekazana wiekowi, który znał jedynie miłostki bądź nie potrafił odróżnić szczerego uczucia od sentymentalnej maniery. Wszystkie trzy teksty łączy to samo zainteresowanie opowiastką mitologiczną, jakie spotykamy i u naszego Sienkiewicza.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.