Search results

1

Miejsce Jana Łukasiewicza i Stanisława Jaśkowskiego w polskiej dyskusji o zasadzie niesprzeczności

100%

Krawczyk J.

Edukacja Filozoficzna

|

2023

|

issue 75

135-162

PL

Artykuł traktuje o polskiej dyskusji na temat zasady niesprzeczności, skupiając się na niewzięciu w niej oficjalnego udziału przez Jana Łukasiewicza i Stanisława Jaśkowskiego. Filozofowie ci byli przedstawicielami tradycji analitycznej, a ich pionierskie prace dotyczące pojęcia (nie)sprzeczności uważane są współcześnie za fundacyjne dla tej dziedziny badań. Celem tekstu jest wskazanie tych cech polskiej debaty (a także jej późniejszych opracowań), które przyczyniły się do tego wykluczenia. Wypracowane wnioski nie mają jedynie lokalnego charakteru, ale dostarczają również uwag metafilozoficznych.

EN

The following paper deals with the Polish discussion of the principle of non-contradiction from the perspective of the lack of official participation of Jan Łukasiewicz and Stanisław Jaśkowski. These philosophers were representatives of the analytic tradition, and their pioneering works on the concept of (non-)contradiction are nowadays considered foundational to this field of research. The aim of this paper is to point out those features of the Polish discussion (as well as its later summaries) that contributed to this exclusion. The conclusions reached are not only local in nature, but also provide more important metaphilosophical remarks.

2

Status możliwości w logice trójwartościowej Jana Łukasiewicza

100%

Balcerak P.

Galicja. Studia i materiały

|

2022

|

issue 8: "Filozofia w Galicji III"

169-178

EN

This paper will examine the motivations behind Jan Łukasiewicz’s rejection of the principle of bivalence. In particular, the relationship between the category of possibility and the logical value of judgements will be examined. This category is clearly linked to the view of the determinism/ indeterminism controversy presented by Łukasiewicz. The paper will close with remarks on the statute of possibility and an attempt to answer the question whether Łukasiewicz’s approach can be treated as something more than an intellectual exercise in constructing formal tools corresponding to certain conventions.

PL

W artykule przeanalizowane zostaną motywacje odrzucenia przez Jana Łukasiewicza zasady dwuwartościowości. W szczególności badanie dotyczyć będzie relacji między kategorią możliwości a wartością logiczną sądów. Kategoria ta jednoznacznie łączy się ze spojrzeniem na kontrowersję determinizm/indeterminizm prezentowanym przez Łukasiewicza. Pracę zamkną uwagi o statucie możliwości i próba odpowiedzi na pytanie, czy podejście Łukasiewicza może być traktowane jako coś więcej niż tylko intelektualne ćwiczenie w konstruowaniu narzędzi formalnych odpowiadających pewnym konwencjom.

3

How to Make a World

86%

Hasker W.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 3

35-53

EN

This paper investigates two modalities in which a complex task can be accomplished, here termed meticulous control and purposeful randomness. The paper considers which of these better describes the divine creation of the universe, as we know that creation through science. The paper also considers the bearing of this question on views about divine providence, including Łukasiewicz’s “open probabilistic theism.”

PL

Jak stworzyć świat W tym eseju analizuję dwie modalności, dzięki którym można zrealizować złożona zadanie – nazywam je szczegółową kontrolą i celową przypadkowością. Rozważam, która z nich lepiej opisuje stworzenie przez Boga wszechświata, w świetle tego, co wiemy o stworzeniu na podstawie nauki. Badam również związek między tym zagadnieniem a poglądami na temat boskiej Opatrzności, w tym „otwartego teizmu probabilistycznego”, który proponuje Łukasiewicz.

4

Znaczenie pojęcia odrzucania we współczesnej logice

70%

Rożko K.

Diametros

|

2014

|

issue 41

115-126

PL

Głównym celem artykułu jest pokazanie, jak pojęcie odrzucania zmieniało się na gruncie logiki w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Idea odrzucania była znana już Arystotelesowi, ale do logi-ki formalnej zastała wprowadzona przez Jana Łukasiewicza. Następnie pojęcie to było wnikliwie analizowane przez polskich logików skoncentrowanych wokół Jerzego Słupeckiego. W ostatnim czasie ukazało się kilka interesujących artykułów, które rzucają nowe światło na tę problematykę. W tym artykule zarysowana zostanie historia pojęcia odrzucania oraz pokazane zostaną nowe zastosowania systemów odrzucania zarówno na gruncie teoretycznym, jak i praktycznym.

EN

The main aim of this article is to show how the notion of refutation has been changing in logic for the last few years. The idea of refutation was known to Aristotle, but the formal concept was introduced by Jan Łukasiewicz. Afterwards this notion was investigated by the Polish group of logicians headed by Jerzy Słupecki. Several interesting articles about refutation have appeared in the last years. In this article, I present in outline the history of the notion of refutation and I discuss recent applications of refutation systems both in the theoretical and practical approach.

5

Pojęcie przedmiotu trwającego w czasie w rozumieniu przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej

50%

Gryganiec M.

Folia Philosophica

|

2017

|

vol. 38

EN

There is considerable convergence between the views of many members of the Lvov-Warsaw School and the positions endorsed in the current debate on persistence through time. But there are some significant differences, too. In this paper, I am going to reconstruct and to analyse several positions of some representatives of the Lvov-Warsaw School on the issue in question. Then I shall identify and shortly describe those elements of the reconstructed accounts which are, on the one hand, specific to the Lvov-Warsaw School and, on the other hand, mostly ignored in the present-day metaphysical dispute. The general message of the paper is the contention that although there were no systematic separate research within the Lvov-Warsaw School on persistence through time, some solutions and interpretations put forward by its members can serve as an interesting enrichment of the ongoing debate.

PL

W 1951 roku na łamach Sprawozdań Towarzystwa Naukowego w Toruniu ukazał się tekst Tadeusza Czeżowskiego Identyczność a indywiduum i jego trwanie. Tekst ten stanowi swoistą dokumentację poglądów przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej na zagadnienia trwania i identyczności przedmiotów w czasie. Praca ta jest użytecznym drogowskazem w odszukaniu, identyfikacji i analizy wspomnianych stanowisk w dostępnym materiale historycznym. Tekst Czeżowskiego dostarcza bardzo interesujących szczegółów interpretacyjnych, dotyczących omawianych stanowisk, które są nieobecne we współczesnych dyskusjach na trwaniem w czasie. Niniejsza praca stawia sobie za cel, po pierwsze, zanalizowanie wspomnianego tekstu Czeżowskiego, po drugie, identyfikację i opis stanowisk wybranych przedstawicieli Szkoły w odniesieniu do anonsowanej problematyki, po trzecie zaś – wychwycenie w rekonstruowanych stanowiskach tych wątków interpretacyjnych, które – z jednej strony – są nieobecne we współczesnych dyskusjach, a które – z drugiej strony – nawet dzisiaj mogą stanowić ich interesujące wzbogacenie. Ogólnym przesłaniem tekstu jest przekonanie, że choć w obrębie Szkoły Lwowsko-Warszawskiej nie prowadzono systematycznych analiz problematyki trwania w czasie, to jednak jej przedstawiciele, po pierwsze, byli świadomi tej problematyki, po drugie zaś, zaproponowali kilka rozstrzygnięć, które z dzisiejszego punktu widzenia zaskakują swoją odwagą i nowatorstwem.

6

Absolutyzm logiczny a ontologia

50%

Wilk A.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2017

|

vol. 5

289-297

PL

Tekst jest poświęcony związkowi między logiką a ontologią w kontekście problemu prawdziwości zdań o przyszłości. Jednym z rozważanych problemów jest „niewrażliwość” logiki klasycznej na ontologiczny problem determinizm-indeterminizm.

EN

The text considers the link between logic and ontology in the context of the problem of future truth. The main issue examined in this paper is the following one: the classical logic is strongly insensitive to the ontological determinism-indeterminism problem.

Refine search results

1 Diametros

1 Edukacja Filozoficzna

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 Folia Philosophica

1 Galicja. Studia i materiały

1 Roczniki Filozoficzne

1 2023

1 2022

1 2020

2 2017

1 2014

1 Balcerak P.

1 Gryganiec M.

1 Hasker W.

1 Krawczyk J.