Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Years help
Authors help

Results found: 267

first rewind previous Page / 14 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  śmierć
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 14 next fast forward last
Sympozjum
|
2016
|
issue 2(31)
203-209
EN
In this article, the author undertakes an attempt to examine the nature of death as such. He begins with analyzing the commonsense understanding of death and, then passes on to philosophical and theological analyses. The author attempts to refer the philosophical and theological reflection on death and dying to the contemporary cultural context. Without a proper answer to questions: who man is, why he came into existence, and what the purpose of his life is, one cannot overcame the fear of passing away, suffering and death.
IT
Alla luce della ragione la morte è un non senso, e violenza contro l’istinto primigenio d’ogni essere vivente, razionale o no, di amore e salvaguardia della propria vita e della propria corporeità. La rivelazione biblica getta sulla morte una luce di comprensibilità: evento originariamente naturale nel ciclo di perfezione della creatura e segno del suo limite creaturale, la morte si è caricata di paura e di violenza a causa del peccato, di cui è diventata la terribile punizione. La vittoria di Cristo sulla morte, con la risurrezione gloriosa del corpo, è la manifestazione concreta ed esplicita della sua vittoria sul male e sul peccato.
PL
The main problem of this article is Jozef Tischner’s thought about the disease, death and mercy. The experience of the disease, which are also experienced Tischner– makes the area of intimacy, so very personal and even closed can be reduced. So arranged the body enters a new area of dialogue – values and meetings, which in the longillness and death radically change their character. Disease and related existential experiencemade a special return in thought Tischner directing them to the mercy of the problemand resuming the problem of death situated in the context of eternity.
EN
I compare the suicide deaths of Heinrich von Kleist and Jean Améry (Hans Mayer). I discuss the issue of suicide, considering it as a category of the German language and distinguish the difference between the terms ‘Selbstmord’ [self-annihilation] and ‘Freitod’ [self-inflicted death, voluntary death]. By comparing the two suicides committed on the two verges of modernity (the beginning of 19th century in Berlin and 20th century after Auschwitz), I try to describe them as an experience of the imagination (in the words of Stefan Chwin) and as a specific act of creation: a choice of a voluntary death. Suicide, comprehended as a confirmation of our existential freedom, was a deviation from what was considered the norm in Prussia in 1811 and did not seem possible as anything else than an act of despair, when committed by a death camp survivor. However, Heinrich von Kleist and Jean Améry have set a precedent in the existing cultural and historical paradigms of suicide.
|
2017
|
vol. 7
|
issue 1
181-184
PL
Book review: Tomasz Niemas, Perspektywa eschatologiczna proegzystencji wierzących w przekazie Pisma Świętego (Bibliotheca Biblica; Wrocław: TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 2016). Ss. 219. PLN 39,50. ISBN 978-83-7454-302-6.
PL
Celem badania było sprawdzenie, jak dzieci opisują doświadczenie nieodwracalnej straty bliskiej osoby. Analizowano, w jaki sposób dzieci nadają sens i strukturalizują przeżycia oraz czy na podstawie analizy ich opisów można wyodrębnić czynniki zarówno utrudniające, jak i pomagające dziecku poradzić sobie z trudnym doświadczeniem zderzenia się ze śmiercią bliskiej osoby. Badanie miało charakter eksploracyjny oraz opisowy, stąd pytania badawcze przyjęły następującą postać: (1) Jak dzieci opisują swoje przeżycia dotyczące śmierci bliskiej osoby? oraz (2) Czy występują istotne jakościowe różnice w sposobie opisywania traumy związanej ze stratą bliskiej osoby? Badanie oparto na założeniach psychologicznych teorii dotyczących przeżywania straty i podziału żałoby na następujące po sobie fazy oraz na nadawaniu znaczenia i kształtowaniu samopoczucia poprzez narrację. Formułowanie własnych potrzeb może być czynnikiem leczącym, a przeżywanie emocji zarówno pozytywnych, jak i negatywnych pomaga przejść przez proces żałoby. Zgodnie z etapami przeżywania żałoby przyjęto, że możliwość pożegnania, choćby symbolicznego, z osobą zmarłą ma wpływ na proces adaptacji po stracie i tym samym na dobrostan psychiczny. Założono również, że ważnym czynnikiem pomagającym w budowaniu spójnej historii dotyczącej straty bliskich jest otrzymywane wsparcie bliskich dorosłych z otoczenia dziecka. Przeprowadzone badanie ukazało szereg związków i zależności między analizowanymi zmiennymi. Uzyskane rezultaty mogą stanowić implikację dla dalszych analiz i wskazywać kierunek kolejnych badań.
PL
Śmierć jest jednym z tych wydarzeń, które wpływa na ludzkie życie – kładzie się cieniem, obarcza lękiem, determinuje je lub burzy. Nie bez znaczenia jest więc postawa, jaką człowiek przyjmuje wobec niej. Dzisiejszy odbiór śmierci kreowany przez popkulturę nie sprzyja temu, by zbudować w jednostce taki wzorzec śmierci, który pomagałby w zrozumieniu jej fenomenu. W tej perspektywie, w kwestii śmierci, nie można zdać się na sam proces socjalizacji, bo ta, w kulturze masowej nie tylko nie jest wystarczająca, lecz nawet działa na niekorzyść jednostki. Dlatego to rodzina, najbardziej pierwotne miejsce wychowania i socjalizacji, powinna tym dostarczać prawidłowych wzorców rozumienia i przeżywania śmierci. To dzięki rodzinie, człowiek na każdym etapie swego rozwoju, powinien mieć szansę na podejmowanie świadomego wysiłku na rzecz odkrywania sensu śmierci. Kształtowanie takiej świadomej postawy daje szansę nie tylko na obniżenie lęku egzystencjalnego czy na lepsze radzenie sobie ze stratą, ale również wpływa na całokształt życia jednostki.
IT
La poesia di Janusz St. Pasierb è una opera interessante e singolare. Questa poesia è ispirata nello stesso tempo la Biblia e l’osservazione della vita quotidiana. Le analisi della questione di sofferenza e della morte appaiono abbastanza spesso nel opera dell’Autore. Pasierb fa vedere la la morte non come la fine della vita umana ma come il passaggio alla vita piú piena e piú vera. Il poeta non dimentica il dolore umano però esprime che questa circostanza come la morte è un momento privileggiato per affermare la speranza della vita eterna. L’elemento importante della visione del mondo in poesia di Pasierb è la convinzione che la vita quotidiana e passagera e breve. Janusz Pasierb è il prete e il suo sacerdozio sicuramente avrà il suo spessore nella sua opera poetica pur non avendo nessun riferimento esplicito quando si tratta della funzione sacerdotale. La poesia di Pasierb è lontana da ogni moralisto e disperazione. Le poesie che riguardano il tema della sofferenza e la morte si caratterizzano della certezza e la pace e anche di un certo umorismo fondato sulla certezza della esistenza della realta piú bella di al di la
PL
Nel Bielniak, Zielona Góra
EN
In this article subject of death and illness in Aleksandr Kuprin’s work was presented mainly from biological point of view, treating death as tangible existential fact, which occurs in everyone’s life and which is affected by social and family position of a dying person. Hence, dying was pictured here as kind of a process consisting of number of physiological, social and cultural occurrences, interrelating and having effect on each other.
PL
Niniejszy artykuł jest próbą zobrazowania emocji towarzyszących śmierci i umieraniu opisanych przez Suzanne Collins w przeznaczonej dla młodzieży książce pt. Igrzyska śmierci. Tekst ma charakter interdyscyplinarny, przy czym kategorią łączącą literaturoznawstwo, pedagogikę i socjologię kultury uczyniłam społeczne odczuwanie emocji. Teksty kultury, w szczególności literatura i film, stanowią rodzaj zapośredniczonego przez język doświadczania afektywnego, czytając o autorytarnym świecie, w którym żyją bohaterowie trylogii S. Collins, młodzi ludzie przeżywają emocje, uczą się ich okazywania, radzenia sobie z nimi, co stanowi dosyć ważny element w procesie socjalizacji i edukacji. Część badawcza tekstu opiera się na jakościowej analizie Igrzysk śmierci.
PL
Człowiek jako jedyny jest świadomy swojej śmiertelności. Zwyczajowo unikamy dyskusji na temat śmierci. Tabuizacją jeszcze bardziej obejmujemy dzieci. Dzieci z jednej strony są chronione przed jakąkolwiek refleksją na temat śmierci a z drugiej zalewają je obrazy śmierci z filmów i gier komputerowych. Pomiędzy chroniącym milczeniem a wynaturzonym obrazem śmierci prezentowanym przez współczesną kulturę powinno pojawić się źródło, w którym znajdzie się odpowiedź na pytania egzystencjalne dzieci i młodzieży. Źródłem tym powinna być między innymi edukacja szkolna. Artykuł jest głosem w dyskusji na temat konieczności uwzględnienia zagadnień tanatopedagogicznych w edukacji dzieci, po to aby tak ważne zagadnienie dla ludzkiej egzystencji pomagało definiować i siebie i ludzkie życie poprzez nadawanie mu sensu.
PL
W artykule podjęto temat edukacji do dojrzałej recepcji fenomenu śmierci i jej miejsca w szkole z perspektywy koncepcji Hannelore Wass. Zaprezentowano wyniki badań dotyczących nastawienia studentów kierunków pedagogicznych i nauczycielskich do humanistycznie zorientowanej edukacji tanatologicznej jako elementu edukacji szkolnej oraz wybranych czynników różnicujących to nastawienie. Dane gromadzono za pomocą autorskiego narzędzia o potwierdzonych, zadowalających właściwościach psychometrycznych. Przeprowadzone analizy wskazują, że respondenci, w zależności od ich religijności, osobistej filozofii edukacyjnej, doświadczenia kontaktu z osobą umierającą i wybranego kierunku studiów w mniejszym lub większym stopniu dostrzegają potrzebę realizacji w środowisku szkoły edukacji tanatologicznej o charakterze ogólnorozwojowym. Wyniki te mogą stać się teoretyczną podstawą dla projektów dotyczących tanatopedagogicznego kształcenia pedagogów i nauczycieli.
PL
Socjologiczne analizy śmierci i umierania zwracają obecnie uwagę na proces jej „tabuizowania” i „eksmitowania” ze zbiorowej świadomości. Problematyka śmierci – jeżeli się pojawia – to głównie w dyskursie instrumentalno-medycznym. Jest w nim zracjonalizo - wana i sprowadzona do działań medycznych podejmowanych na rzecz powstrzymania śmierci, odroczenia jej w czasie bądź nawet uniknięcia. Proces wypierania śmierci ze zbiorowej świado - mości społecznej ma swoje źródło między innymi w fizycznym jej przesunięciu z naturalnego środowiska rodzinnego do instytucji, jaką jest szpital lub hospicjum. Tekst prezentuje wybrane wątki socjomedyczne związane z problematyką instytucjonalizacji śmierci i umierania. Dynamiczny rozwój medycyny oraz postępująca jej specjalizacja i technicy - zacja przyczyniły się do przeniesienia śmierci do instytucji szpitala, co Magdalena Sokołowska nazywała „hospitalizacją śmierci”. Śmierć została poddana supremacji medycyny, podporządko - wana medycznym procedurom i ujęta w ramy instytucjonalne. Socjologia krytyczna podkreśla jednak nieadekwatność szpitala jako organizacji biurokratycznej do wymogów sytuacyjnych procesu umierania, na co zostanie zwrócona uwaga w artykule. Szpital jako instytucja społeczna jest bowiem powołany do realizacji innych celów niż zapewnienie opieki osobie umierającej. Nie posiada on ani warunków, ani procedur, które umożliwiają „odejście z godnością”. W sytuacji wydłużającego się procesu umierania, „instytucjonalną alternatywę” dla szpitala może stać się obecnie hospicjum, w którym pacjent oraz jego rodzina objęci są wielowymiarową opieką. Podstawowy cel działania hospicjum to zapewnienie godnego umierania wówczas, gdy „biomedyczna oferta” szpitala przestaje mieć optymalny charakter.
14
Publication available in full text mode
Content available

A JEŚLI ŚMIERCI NIE MA…

75%
XX
The text undertakes the subject of death in the perspective of cultural studies, at the same time preserving the chronology of the intellectual reflection on these issues. The main thesis is presenting changes in the approach to the category of death in the history of the Mediteranean culture. Practically, the category of death has been perceived in two aspects: culturally (religiously) and „scientifically”. What is more, in biblical times the „scientific” aspect was not present, whereas the religious one dominated. In the course of time and development of science the proportions between these two aspects become reversed. The changes are directed towards the secularization and the scientific bias of the image of the world, which in the civilisation of the West in the 20th century have reached the apparently extreme dimension. At the same time, these changes as a whole have not brought about the „taming” of death by man and the conclusion must be drawn that some sort of respect of its power will always accompany people.
PL
Ocena systemu emerytalnego w Polsce wymaga uwzględniania rent rodzinnych oraz rozmaitych uprawnień przyznanych w ramach systemu emerytalnego członkom rodziny i innym osobom wskazanym przez ubezpieczonego. Sytuacja rodziny po śmierci ubezpieczonego jest zabezpieczana przede wszystkim przez rentę rodzinną w ramach odrębnych ubezpieczeń rentowych. Renta rodzinna jest świadczeniem alternatywnym, a nie uzupełnieniem emerytur, gdyż pozostały przy życiu małżonek lub inny członek rodziny może wybrać, czy korzystniejsze dla niego jest własne świadczenie emerytalne lub rentowe czy renta rodzinna. Zróżnicowany jest zakres przedmiotowy oraz uwarunkowania zastosowania poszczególnych rozwiązań dotyczących rozpadu małżeństwa i śmierci ubezpieczonego lub emeryta. Zasadniczo ich wpływ na wypełnianie funkcji (adekwatność) systemu emerytalnego jest nikły.
EN
An assessment of the pension system in Poland requires consideration of family pensions and various rights granted under the pension system to family members and other persons designated by the insured. The situation of the family after the insured’s death is secured primarily by the survivor’s pension as part of a separate disability insurance. A survivor’s pension is an alternative, not a supplement to pensions, because a surviving spouse or other family member can choose whether his or her own pension or disability pension is more favorable to them. The scope and conditions of the application of individual solutions concerning the breakdown of marriage and the death of the insured or a pensioner are diversified. In principle, their impact on fulfilling the function (adequacy) of the pension system is negligible.
PL
Lord George Gordon Byron, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli angielskiego ro mantyzmu, w swoich dramatach w interesujący sposób opisuje różne rodzaje miłości. - Kain, Manfred oraz Niebo i Ziemia są studium relacji międzyludzkich, takich jak miłość rodzicielska, braterska oraz romantyczna. Ponadto autor pokazuje również stosunek człowieka do Boga w obliczu różnych życiowych sytuacji i prób. Problem wiary, zaufania Bogu oraz ważności wypełniania w życiu woli boskiej są jednymi z kluczowych motywów wykorzystanych w omawianych dziełach. Byron na przykładzie wybranych bohaterów stara się pokazać, że miłość jest uczuciem złożonym, wielowymiarowym, któremu nieodłącznie towarzyszą: poczucie winy, seksualne napięcie, chęć poznania oraz śmierć. Z tego powodu relacje międzyludzkie pokazane są jako problematyczne, często naznaczone bólem i cierpieniem. W niniejszym artykule znajduje się analiza poszczególnych aspektów miłości w dramatach Byrona, ze szczególnym uwzględnieniem konsekwencji różnych wyborów dokonywanych przez człowieka w imię miłości. Ponadto zwraca się uwagę na fakt, iż wykorzystanie postaci biblijnych osadza teksty Byrona w kontekście kulturowym i tworzy z nich uniwersalne alegorie ludzkich postaw.
PL
Społeczeństwo nowoczesne wraz z rozwojem technologii medycznych i innowacjami naukowymi przyczynia się do poprawy jakości życia i zdrowia ludności oraz wydłużenia długo-ści życia. Wiele schorzeń, niegdyś uznawanych za nieuleczalne dziś z powodzeniem można wy-leczyć. Jednak towarzyszy tym pozytywnym aspektom zjawisko medykalizacji umierania i śmierci, które zostają schowane w szpitalu, gdzie rodzina nie zawsze towarzyszy choremu w tych ostatnich chwilach. Społeczeństwo ponowoczesne przynosi nowe dwie alternatywy umie-rania: hospicja i eutanazję.
EN
The modern society contributes to improve people’s quality of living and of health as well as to increase their life span by developing medical technology and science innovations. Many illnesses once considered incurable are successfully treated today. However, these positive as-pects are accompanied by the phenomenon of the medicalization of death and dying. These are concealed in hospitals where families are not always with their patients in the last moments of their lives. The post-modern society provides two new alternatives to die – hospices and eutha-nasia.
PL
Artykuł jest próbą odtworzenia pojęć, wyobrażeń, przekonań i zachowań związanych ze śmiercią, funkcjonujących w obrębie kultury sarmackiej. Sądy dotyczące tych spraw oparto na analizie szczególnego zespołu tekstów – są nimi kazania pogrzebowe, podręczniki życia duchowego, pisma o charakterze hagiograficznym. Dominującym modelem dobrej śmierci jest umieranie heroiczne, wytrwanie do końca w tej roli społecznej, jaką pełniło się za życia, trwanie do końca przy swoich obowiązkach. Ten model ulega przeobrażeniom: z upływem czasu heroizm patetyczny, odwołujący się do wzorców biblijnych i antycznych zostaje zastąpiony przez heroizm wspierany cudownymi interwencjami sił nadprzyrodzonych. Istotnym problemem ideowym i artystycznym był konflikt między straszeniem śmiercią a jej oswajaniem. W kulturze sarmackiej przeważyło straszenie. Wiąże się z tym konkretyzacja, sensualizacja wizji śmierci.
EN
The paper attempts to reconstruct concepts, images, beliefs and patterns of behavior connected with death in Sarmatian culture. The judgements are based on an analysis of a specific group of texts: funeral sermons, textbooks on spiritual life and hagiographic writings. The dominant model of a good death is a heroic one, perservence in one's social role till the end, loyal fulfillment of one's duties. With time, the model undergoes a shift from grandiose heroism, based on Biblical and ancient motifs, to heroism supplemented by miraculous interventions of supernatural forces. An important ideological and artistic problem was a conflict between the 'taming' of death and using it as a means of frightening someone. As the latter prevailed in Sarmatian culture, the image of death was concretized and materialized.
EN
The author concentrates upon the symbolic connection between the Garden and the Death in Modern Greek culture and literature beginning with the real garden of Empress Sissy, Achilleion, which after the tragic death of her son prince Rudolph underwent a sudden change from locus amoenus to a cemetery-like hermitage. Then the author passes on to Missolunghi Heroon to analyse Kostis Palamas’s poem Young Girl on the tomb of Marcus Botsaris (He Pedoula) full of motifs and allusions both to the ancient learned tradition and to the Modern Greek folk-songs. The traditional popular image of the Other World is clearly akin to the one known from the Homeric epic, a Medieval Byzantine poem Digenis Akritas or a Cretan Renaissance katabasis poem Apokopos by Bergadis. It finds its most original realization in the Greek folk songs −moirologia, where the popular imagination has created highly emotional descriptions of the horrible garden of Charos − Death, where deceased children “grow” as flowers, dead youths as trees and elders serve as its fence.
EN
This article proposes an interpretation of Rembrandt’s Self-Portrait as Zeuxis Laughing (Wallraf- -Richartz Museum, Cologne) as it appears in Tadeusz Różewicz’s poem Mirror. The 17th-century Dutch artist was known as a painter who portrayed the human body as it really is, i.e. with all its imperfections and changes that are brought about by the passage of time. He has also been regarded as a master who expressed the disappearance and decay of form (Simmel) and the anticipation of death (Malraux) by using an unconventional technique. Różewicz “appropriated” Rembrandt’s face to speak of the inevitability of getting old and dying, the limits of Logos and poetry as well as the powerlessness of a poet whose fatal destiny is to describe and testify to suffering. Rembrandt’s figure appears in a flash of light, but at the same time seems to melt into thick paint, to disappear, like the poet’s words on the surface of silence, thus suggestively representing the moment of the subject’s transformation and crossing the border between life and death, the artist’s withdrawal from the world and last breath as well as the limits of literature, i.e. the loss of discourse. In this poetic epiphany, Rembrandt is – let us refer to Harold Bloom’s famous concept of apophrades – the great dead returning in Różewicz’s work.
first rewind previous Page / 14 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.