Search results

1

Poszukiwanie i widzenie Boga w życiu i nauczaniu świętego Augustyna

100%

Eckmann A.

Verbum Vitae

|

2009

|

vol. 16

211-228

PL

Il punto di partenza per il pensiero teologico di sant’Agostino e la filosofia. Nelle sue ricerche lui attinge dal pensiero greco (soprattutto da Platone ), poi dalla Sacra Scrittura e dai lavori dei precedenti filosofi cristiani, e in fine dalla sua propria esperienza. Come materia principale delle sue considerazioni egli prende Dio e l’anima. In questo modo le sue richerche filosofiche hanno un carattere religioso. Il motivo per cui Agostino limita le sue indagini a questi due punti proviene dal fatto che lui cerca la verita, e cioe Dio che fa fe lice l’anima com e la parte piu im portante e piu buona dell’uomo. Sant’Agostino considera l’uomo nella sua condizione umana, la quale si carattenzza di una frattura interiore nella sua ricerca della felicita, consistente nella contemplazione di Dio. La fe lici ta dell’uomo viene non dal stesso cercare la verita, ma dal possederla.

2

Poglądy św. Augustyna w kwestii możliwości zawarcia powtórnego małżeństwa

85%

Dzierżon G.

Ius Matrimoniale

|

2017

|

vol. 28

|

issue 1

29-39

EN

The author of the presented article focused his attention on the subject of the views of Saint Augustine on the question of the possibility of remarriage. His analyses show that the bishop of Hippo stood heavily against enabling people to remarry, even in the case of adultery by one of the parties. Such an opinion resulted from the principle assumptions of the bishop’s theory of marriage, especially concerning sacramentality, marital fidelity and indissolubility of marriage.Saint Augustine strongly opposed the solutions adopted in the Roman law which allowed remarriage. Against the laws of this legal order which justified immoral deeds of a man while not justifying such deeds of a woman, he stood clearly for equality of husband and wife in this matter. Therefore, he was definitely against remarriage.

3

,,Kochaj i czyń, co chcesz". Raz jeszcze o miłości według św. Augustyna.

80%

Grzeszczak J.

Filozofia Chrześcijańska

|

2014

|

vol. 11

69-79

EN

The author analyzes Saint Augustine sentence “Love and then what you will, do”. The sentence is being studied in the context of Augustine teaching about the role of love in human moral acting. The article presents the arguments supporting a thesis that love is a necessary attribute of a good moral acting. The authentic value of a human act derives from “root of love”. The final part of the article presents two contemporary points of view (E. Gilson, P. Agaësse) which are confronted with the quoted sentence.

4

Złe czyny mieszkańców Sodomy (Rdz 19,1-11) w interpretacji św. Augustyna

70%

Jaśkiewicz S.

Verbum Vitae

|

2021

|

vol. 39

|

issue 1

353-368

EN

The aim of the article is to present the behavior of the inhabitants of Sodom towards two travelers (angels) taken in overnight by Lot (Gen 19: 1-11), according to the teaching of St. Augustine. In the Bishop of Hippo we find a number of Latin terms describing this behavior: flagitia, facta mala, iniquitates et perversitates, scelera or peccatum. It is equally interesting to see the influence that Julian of the Eclanum had on Augustine's interpretation of the deeds of the Sodomites. It was mainly due to Julian that Augustine's assessment of the transgression of the men of Sodom perceptively shifted, from the sphere of general offenses against nature (contra naturam), to the sphere of sexual behavior, to become permanently and specifically associated with sexual intercourse with men.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zachowania mieszkańców Sodomy wobec dwu podróżnych (aniołów) przyjętych na nocleg przez Lota (Rdz 19,1-11) w nauczaniu św. Augustyna. U biskupa Hippony odnajdujemy szereg terminów określających to zachowanie: flagitia, facta mala, iniquitates et perversitates, scelera czy peccatum. Równie interesujące jest dostrzeżenie wpływu jaki na interpretację czynów mężczyzn z Sodomy przez Augustyna odegrał swoimi poglądami Julian z Eklanum. To głównie za jego sprawą ocena występku mieszkańców Sodomy przesunięta została przez biskupa Hippony ze sfery ogólnych wykroczeń przeciw naturze (contra naturam) do sfery zachowań seksualnych i na trwałe powiązana z obcowaniem płciowym (stuprum) mężczyzn.

5

Zapowiedź Nowego Przymierza (Jr 31,31-34) w Enarrationes in Psalmos św. Augustyna

70%

Rosik M.

Verbum Vitae

|

2003

|

vol. 4

245-265

PL

In commenting on the Psalter, St. Augustine refers to Jeremiah's promise of a "new covenant". He gives it its proper interpretation. It is an interpretation done on a literal understanding, however, it also gives a broad sense of the spiritual prophesy of Jeremiah. This was made possible thanks to allegorical (and metaphorical) method used by the Bishop of Hippo, as well as frequent reference to other biblical passages. especialły those written on the pages of the New Testament. For Augustine, the "New Covenant" is a covenant already accomplished in Christ. Access to Him gives faith. Taking advantage of the promises present in Him is possible only to the pure of heart. lt's greatest accomplishment is conduct filled with love. This Covenant has an eternal and universal character.

6

Augustyńska koncepcja rationaes aeternae a badania Edyty Stein nad zagadnieniem sensu

61%

Guerrero van der Meijden J.

Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein

|

2016

|

issue 15

179-190

PL

In this article I discuss St. Augustine’s conception of divine or eternal ideas (rationes divinae or aeternae) in respect to its implications concerning the notion of eternity. The analysis of a passage of De diversis octoginta tribus quaestionibus – a classical formulation of the conception of rationes aetearnae – is contrasted with the XX-century exposition of the problem presented in Edith Stein’s Endliches und ewiges Sein. Versuch eines Aufstiegs zum Sinn des Seins. I discuss parallels between these two conceptions, drawing conclusionsregarding their similarity. An important common denominator in both approachesis the intelligibility of God understood as Logos that manifests itself in creation and canbe an object of human cognition. Eternity is understood not only as an unending state ofconstant timelessness, but also as an cognitive activity of visio beatifica orientated towardsntelligible God.

7

Doktryna chrześcijańskiego małżeństwa w De bono coniugali na tle metodologii św. Augustyna

61%

Sylwestrzak A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

The article introduces the philosophical conception of “Christian marriage” worked out by St. Augustine in the treatise De bono coniugali (400–401 AD) which is a part of his polemics with the Manichaeans and Iuvinian(us). The treatise has been evaluated in the light of the Augustian methodology of De civitate Dei (410–430 AD). The author concludes that in writing De civitate Dei St. Augustine took inspiration from the methodology outlined in the earlier De bono coniugali.

PL

W artykule przedstawiono filozoficzną konstrukcję „małżeństwa chrześcijańskiego” opracowaną przez św. Augustyna w rozprawie pt. De bono coniugali, napisanej w latach 400–401, powstałej w polemice z manichejczykami i Iuwinianem. Praca została poddana ocenie w świetle metodologii Augustiańskiej zawartej w traktacie Civitas Dei, napisanym w latach 410–430. Autor dochodzi do przekonania, iż św. Augustyn w De civitate Dei inspirował się metodologią przedstawioną w zarysie we wcześniejszym De bono coniugali.

8

Metaforyka zdrowia w listach Augustyna

61%

Marciniak B. J.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 71

373-388

EN

Augustin in his correspondence many times uses the metaphor based on medicine and hygiene – deeply rooted in biblical, patristic and philosophical tradition of his times. Directly or indirectly he refers mainly to two ideas: Christ as Medical Doctor and St. Paul's doctrine of the Church as the Body of Christ. Christians are members of the Church. Their personal sins, spiritual flaws, foreign doctrines and heresies they are attracted to, schisms they join such as Judaism. Priscilianism, Manicheism, Donatism, paganism, pride and discord among communities are all presented metaphorically as illnesses. Augustine uses the images of blindness, cancer, gangrene, madness, lethargy, dementia and injury. The Author as the Shepherd of the Church offers various devices and ways to fight the vices, using medical terms in a didactic context. In this way, medicine becomes the representation of the Church’s discipline, ethics and spirituality.

PL

Augustyn w swojej korespondencji wielokrotnie posługuje się mocno osadzoną w tradycji zarówno biblijnej, patrystycznej, jak i filozoficznej swoich czasów, metaforyką opartą na medycynie i higienie. Wprost lub pośrednio odwołuje się przede wszystkim do dwóch idei: Chrystusa – Lekarza oraz Pawłowej doktryny o Kościele jako Ciele Chrystusa. Chrześcijanie są członkami Kościoła. Ich osobiste grzechy, duchowe braki, jak również obce doktryny i herezje, którym ulegają, oraz schizmy, do których przystępują, takie jak judaizm, pryscylianizm, manicheizm, donatyzm, pogaństwo, pycha i niezgoda pomiędzy wspólnotami, w tym kluczu metaforycznym są przedstawiane jako choroby. Augustyn najczęściej posługuje się obrazami: ślepoty, nowotworu, gangreny, obłąkania, ospałości, otępienia i poranienia. Nasz Autor jako pasterz Kościoła w swoich wypowiedziach podaje również różne narzędzia i sposoby walki z nimi, które także opisuje w kategoriach medycznych, często powiązanych z pedagogicznymi. W ten sposób medycyna staje się obrazem dyscypliny kościelnej, etyki i duchowości.

9

ŚREDNIOWIECZNE PRETOMISTYCZNE KONCEPCJE STOSUNKU FILOZOFII DO TEOLOGII: MYŚL ŚWIĘTEGO AUGUSTYNA

51%

Kurdziałek M., Kijewska A., Kulczycki M.

Roczniki Filozoficzne

|

2012

|

vol. 60

|

issue 3

87-126

EN

This article forms a part of Rev. Prof. Marian Kurdziałek’s lecture devoted to the pre-Thomist conceptions od philosophy-theology relationship. More precisely, this article is a reconstruction of the Prof. Kurdziałek ‘s discussion of the relevant ideas in St. Augustine’s thought. To begin with, Kurdziałek presents St. Augustine’s holistic understanding of philosophy and theology as essentially one and the same endeavor, a way leading to beatitude. He goes on to illustrate this thesis with a number of quotes, chiefly from Augustine’s philosophical dialogues, but also from his later writings. Kurdziałek then proceeds to discuss the place of ethical knowledge in Augustine’s theology and the relationship of cosmology and theology in thought of the bishop of Hippo. The lecture is concluded by a presentation of Augustine’s psychology, again conceived as a starting point of a spiritual itinerary, one of the ways ultimately leading to God.

10

Duchowe piękno wdowieństwa ślubowanego Bogu na podstawie De bono viduitatis i Epistula 130 św. Augustyna

51%

Jaśkiewicz S.

Vox Patrum

|

2022

|

vol. 83

47-66

EN

The original contribution of the Bishop of Hippo to the formation of widows is the study of spiritual, internal beauty (pulchritudo spiritalis). It was perfectly harmonized with other indications addressed to them, especially in De bono viduitatis and Epistula 130, and is part of a much wider concept of the spiritual man (homo spirituals), which after 411 the Hipponese develops in an anti-Pelagian context. Although the widow's abstinence is a gift from God and prompts her to be grateful, it does not absolve her from the trouble of pleasing her Bridegroom. Since the great shepherd of the Church of Hippo was well aware that he should teach continence so that widows themselves would love it, he speaks of it and of all God-consecrated widowhood in terms of beauty and spiritual bliss. Yes, step by step, with unparalleled eloquence and skill, it traces the smallest elements of the spiritual beauty of violas viduarum.

PL

Oryginalnym wkładem biskupa Hippony w formację wdów jest nauka o pięknie duchowym, wewnętrznym (pulchritudo spiritalis). Została ona doskonale zharmonizowana z innymi wskazaniami adresowanymi do nich zwłaszcza w De bono viduitatis oraz Epistula 130 i jest częścią o wiele szerszej koncepcji człowieka duchowego (homo spirituals), którą po 411 roku Hippończyk rozwija w kontekście antypelagiańskim. Choć wstrzemięźliwość wdowia jest darem Bożym i skłania do wdzięczności, to jednak nie zwalnia z trudu podobania się Oblubieńcowi. Ponieważ wielki pasterz Kościoła w Hipponie zdawał sobie doskonale sprawę, że o wstrzemięźliwości powinien uczyć tak, aby pokochały ją same wdowy, dlatego też mówi o niej i o całym poświęconym Bogu wdowieństwie w kategoriach piękna i rozkoszy duchowych. Tak, krok po kroku z niezrównaną swadą i znawstwem kreśli najdrobniejsze elementy duchowego piękna violas viduarum.

11

KULT ŚWIĘTYCH JAKO POTWIERDZENIE JEDNOZNACZNEGO MONOTEIZMU

51%

Salij J.

Forum Teologiczne

|

2017

|

vol. 18

7-16

PL

Już dla ojców Kościoła (por. Passio S. Polycarpi, a zwłaszcza dla św. Augustyna) kult świętych był przeciwieństwem kultów politeistycznych. Treścią artykułu jest przedstawienie biblijnego zakorzenienia obecnych w katolicyzmie pięciu aspektów kultu świętych: 1. Oddając cześć świętym, dziękujemy Bogu za to, że tak wiernie obdarzał swój Kościół poprzednich pokoleniach. 2. Nasze dziękczynienie przeniknięte jest błaganiem, ażeby Bóg również nas raczył obdarzać podobnie, jak niegdyś obdarzał naszych ojców i matki w wierze. 3. W kulcie świętych wyrażamy naszą wiarę, że święci modlą się za nas, zarazem ich samych prosimy o to, żeby się za nami wstawiali. 4. Wyrazem kultu świętych jest również oddawanie czci ich relikwiom, 5. oraz ich naśladowanie. Mówiąc najkrócej: Naśladując świętych, uczymy się tego, jak możemy i powinniśmy naśladować Chrystusa.

EN

The worship of saints was contrary to the polytheistic worships already in existence for the Church Fathers (cf. Passio by St. Polycarpi, and especially for St. Augustine). The content of the article is to present the biblical inveteracy of five aspects of the worship of saints in Catholicism today: 1. By worshiping the saints, we are giving thanks to God for His faithful bestowing of His own Church in previous generations. 2. Our thanksgiving is penetrated by an entreaty, that God would also give us the same gift as he once bestowed upon our fathers and mothers in the faith. 3. In the worship of saints we express our faith that saints pray for us, at the same time we ask them to intercede for us. 4. The expression of the worship of saints is also the worship of their relics, 5. and their imitation. In short: By imitating the saints, we learn how we can and should imitate Christ.

12

Wieczność teraźniejszości. Psychologiczne ujęcie czasu w kontekście istnienia Boga według Augustyna z Hippony

51%

Cyrek O.

Studia Elbląskie

|

2023

|

vol. 24

379-404

EN

The article presents the concept of eternity and temporality in the perspective of the early medieval thinker, philosopher and Latin-language writer Augustine of Hippo in the context of the existence of God. It explains how the author distinguished eternity from time and emphasizes that eternity is a condition for the existence of temporal reality. In the first place, when discussing the author’s thoughts, conclusions are described about how he grasped eternity in contrast with the temporal world. Augustine describes eternity as immutability, distinguishing it from the changeability of time. Then, the experience of temporality by human consciousness was analyzed and the subjectivity of experiencing the passage of moments was emphasized. Augustine saw the impancy of the present and at the same time the impossibility of staying in it permanently. He understood time as a form of our mentality and distinguished three areas of time: the presence of the past, the presence of the present, and the presence of the future. Like most of his contemporaries, he misunderstood time linearly by giving it a specific direction, i.e. an arrow, which in fact is our cognitive illusion. The article uses the classic works of Augustine of Hippo, such as “De civitate Dei” and “Confessiones” and on their basis presents the concepts of the thinker from Tagasta and additionally expands them with reflections on the subjective experience of transience, which is experienced in human consciousness based on psychological knowledge.

PL

Artykuł przedstawia koncepcję wieczności i czasowości w ujęciu wczesnośredniowiecznego myśliciela, filozofa i pisarza łacińskojęzycznego Augustyna z Hippony w kontekście istnienia Boga. Wyjaśniono, w jaki sposób autor odróżnił wieczność od czasu, oraz podkreślono, że wieczność jest warunkiem zaistnienia rzeczywistości temporalnej. W pierwszej kolejności przy omawianiu myśli autora opisano wnioski na temat tego, jak ujmował on wieczność w kontraście z czasowym światem. Augustyn opisuje wieczność jako niezmienność, odróżniając ją od zmienności czasu. Następnie analizie poddano doświadczanie czasowości przez ludzką świadomość i podkreślono subiektywność przeżywania upływania momentów. Augustyn dostrzegł nierozciągłość teraźniejszości i zarazem niemożność zatrzymania się w niej na stałe. Pojmował czas jako formę naszej umysłowości i wyróżnił trzy dziedziny czasu: obecność przeszłości, obecność teraźniejszości i obecność przyszłości. Jak większość mu współczesnych autorów błędnie ujmował czas linearnie, nadając mu określony kierunek, czyli strzałkę, która w rzeczywistości jest naszym złudzeniem poznawczym. W artykule wykorzystano klasyczne dzieła Augustyna z Hippony, takie jak „De civitate Dei” oraz „Confessiones”, i na ich podstawie przedstawiono koncepcje myśliciela z Tagasty oraz dodatkowo rozszerzono je o rozważania na temat subiektywnego przeżywania przemijalności, jakie jest doświadczane w ludzkiej świadomości, opierając się na wiedzy psychologicznej.

13

Jezus Chrystus i pokój. Refleksje św. Augustyna z Hippony

51%

Wygralak P.

Verbum Vitae

|

2016

|

vol. 30

259-276

PL

W przedstawionym artykule zostało omówione nauczanie św. Augustyna na temat pokoju jako daru Chrystusa. Zbawiciel, odchodząc ze świata, pozostawił ludziom dar pokoju. To dzięki temu darowi, zgodnie z nauczaniem św. Pawła w Ef 2,14, odnawia się w człowieku harmonia pomiędzy duchem i ciałem, możliwe jest także pojednanie między Żydami, których reprezentują pasterze udający się z pokłonem do narodzonego Jezusa, i poganami, których przedstawiają mędrcy przybywający ze wschodu do Betlejem. Jednak pokój ziemski nie jest pokojem doskonałym. Człowiek bowiem ulega pożądliwościom, wchodzi w konflikty z bliźnimi, doznaje również w codziennym życiu wielu braków. Nie powinno to jednak nikogo zniechęcać do poszukiwania pokoju. Augustyn uważa, że uczniowie Jezusa powinni na ziemi zabiegać o pokój, gdyż jest to najpewniejsza droga do osiągnięcia pokoju doskonałego w życiu wiecznym. Nie będzie wówczas żadnych konfliktów, a jedynie nieustanne przebywanie w bliskości Boga.

EN

The article discusses the teaching of St. Augustine on the subject of peace as a gift of Christ. As he was leaving the world, the Savior gave people the gift of peace. According to the teaching of St. Paul in Eph 2:14, it is due to this gift that the harmony between the human spirit and body are restored. It is also possible to reconcile Jews, represented by the shepherds coming to adore the newborn Christ baby, and Gentiles, represented by the Magi arriving from the East. Yet earthly peace is not a perfect peace, for man gives in to lusts, comes into conflict with his neighbors, and suffers from many shortcomings in everyday life. However, none of this should discourage anyone from seeking peace. St. Augustine thinks that Jesus' disciples ought to strive for peace, since peace is the surest way to achieve the perfect peace of eternal life. There, there will be no more conflicts but a constant closeness to God.

14

Ojcostwo Boże i ojcostwo ludzkie w ujęciu św. Augustyna

51%

Swoboda A.

Vox Patrum

|

2015

|

vol. 63

157-183

EN

The presented article consists of two main parts. The first one describes the characteristic elements of God’s fatherhood as it is seen by St. Augustine. Author of the study shows in this section Augustine’s teaching on God as a creator and parent. Author points as well to the manifestations of God’s actions towards man, to show finally the views of St. Augustine on the place of God in human life. The second part takes into the light the thoughts of Bishop of Hippo on human fatherhood and especially reveals his views on the relationship of the human fatherhood to God’s fatherhood and indicates a good of the procreation. In the last part of this section, the author presents an assessment of earthly fatherhood made by St. Augustine.

15

Zagrożenia w przepowiadaniu Słowa Bożego w świetle "Enarrationes in psalmos" św. Augustyna

51%

Strankowski M.

Vox Patrum

|

2013

|

vol. 60

289-314

EN

This article shows the dangers in preaching of God’s word according to St. Augustine. The observations of the Bishop of Hippona are double. In the first group there are exterior dangers. Their source of origin is on the outside of the Church, from heretics and schismatics. In the second group there are internal dangers. Their source is in human dimension of the Church. Among them, according to St. Augustine, there are: preachers-mercennnaries, excessive pride of preacher, desire of human praises and honours, laziness in God’s service, giving into temptation of earthly comfort and care for worldly things.

16

Koncepcja dobrowolnego ubóstwa w pismach monastycznych św. Augustyna

51%

Kasprzak D.

Vox Patrum

|

2013

|

vol. 60

165-182

EN

The first coherent doctrine of voluntary poverty appeared in Western Church theology in the writings of St. Augustine. This idea developed gradually under the influence of the coenobitic ideal and vision of a community Church. First having excluded the Manichean vision of community (AD 386-396) St. Augustine adopted the coenobitic conception of poverty (relinquishing individual possession in favour of communal ownership and working for the benefit of the community). In his mature period (AD 397-426) St. Augustine referred directly to the perfect vision of the Christian monastic community described in Acts 4:32-36 as the source of voluntary poverty. In this way the monks copied the perfection of the Early Church community. One might say his approach to ascetic poverty was according to the principle of qualitative parity i.e. every monk receives the minimum of material necessities. St. Augustine’s sermons 355 from December AD 425/January AD 426 and 356 from January AD 426 show clearly how he and his brothers practiced individual and community poverty.

17

Alegoria w tradycji hermeneutycznej. Gadamerowska rehabilitacja alegorii

51%

Sołtysiak M.

Logos i Ethos

|

2016

|

issue 2(42)

75-101

18

Miejsce proklamacji słowa Bożego

43%

Superson J.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2016

|

vol. 69

|

issue 4

EN

This article presents a chronological evolution of the place of the proclamation of the Word of God. On the basis of pericopes from the Old Testament, the places that God chose to speak with the man and then places chosen by Jesus Christ and the Church in its early centuries were indicated. Use of the term “ambo” (ἄμβων), which appeared in the Church probably at the end of the fourth century, became widespread, and over time it was adopted as the name of the place for the Liturgy of the Word and for the book.

PL

Niniejszy artykuł w sposób chronologiczny przedstawia ewolucję miejsca proklamacji słowa Bożego. Na podstawie perykop ze Starego Testamentu zostały wskazane miejsca, które sam Bóg wybrał na rozmowę z człowiekiem, a następnie miejsca, które wybrał Jezus Chrystus i Kościół w swoich pierwszych wiekach. Termin „ambona” (ἄμβων), który pojawił się w Kościele prawdopodobnie od koniec IV wieku, upowszechnił się i z biegiem czasu przyjął jako nazwa miejsca sprawowania liturgii słowa i przechowywania księgi.

19

Płeć ludzka a tajemnica wcielenia Syna Bożego według św. Augustyna

41%

Jaśkiewicz S.

Verbum Vitae

|

2022

|

vol. 40

|

issue 1

69-84

EN

The aim of the article is to present St. Augustine’s view of the male and female sexes (sexus) as reflected in his teaching on the Incarnation of the Son of God. The article focuses first on Augustine's commentary on the first chapters of Genesis: De Genesi ad litteram libri duodecim. This work is a precious testimony to the divine origin of human gender. The "man" (homo), in the Latin version of Genesis 1:26-27 available to Augustine, is both "man" (mas, masculus) and "woman" (femina, mulier). A woman differs from a man in both physiognomy and biological features, with still other differences belonging to the social realm, nevertheless, as to the dignity stemming from being made according to the image of God, women are equal to men. Just as in Christ the full dignity of the male sex is revealed, so in the Mother of Christ is the full dignity of the female sex made manifest. According to Augustine, Christ, although he could have created his own body from a rib (or from any member) of Mary – thus showing in his body that he was able to replicate what had occurred in the miracle of creation – he instead chose to show that in his mother's pure body, in the female sex itself, there is nothing embarrassing. Women will be resurrected in their female bodies, in which their essential beauty, bestowed at the time of creation, will be highlighted.

PL

Celem artykułu jest ukazanie spojrzenia św. Augustyna na płeć ludzką (sexus), obecnego w jego nauczaniu na temat wcielenia Syna Bożego. Z uwagi na znaczną rozpiętość zagadnienia artykuł koncentruje się na najbardziej reprezentatywnym komentarzu Augustyna do pierwszych rozdziałów Księgi Rodzaju: De Genesi ad litteram libri duodecim. Dzieło to jest cennym świadectwem nauczania o boskim pochodzeniu płci. „Człowiek” (homo) w dostępnej Augustynowi wersji łacińskiej Rdz 1,26–27 to zarówno „mężczyzna” (mas, masculus), jak i „kobieta” (femina, mulier). Kobieta różni się od mężczyzny fizjonomią i cechami biologicznymi, inne różnice wynikają z uwarunkowań życia społecznego, jednak co do godności bycia stworzoną na obraz Boży kobieta jest równa mężczyźnie. Tak jak w Chrystusie objawia się pełna godność płci męskiej, tak w Matce Chrystusa objawia się pełna godność płci kobiecej. Zdaniem Augustyna Chrystus, choć mógł z żebra czy z jakiegoś innego członka ciała Maryi stworzyć własne ciało, a więc pokazać w swoim ciele, iż po raz wtóry potrafiłby zdziałać to, co się stało przez cud stworzenia, to jednak przez wcielenie unaocznił, że w czystym ciele matki, tym samym jej płci kobiecej, nie ma nic zawstydzającego. Kobiety zmartwychwstaną w swoich ciałach kobiecych, w których uwydatni się ich piękno otrzymane w momencie stworzenia

20

Bóg jako źródło moralności. Intuicje św. Augustyna w "Wyznaniach" 7.10–11 w kontekście dyskusji z tradycją starożytną

41%

Koszkało M. A.

Verbum Vitae

|

2021

|

vol. 39

|

issue 3

979-994

EN

In this article, I present the relationship between God/gods and morality in both the Greek religion and philosophy and in the views of St Augustine based on distinctions made by John Hare. I argue that Augustine’s intuitions are indeed complementary to the concept of God as the source of morality present both in the ancient philosophical and religious traditions. In the first part of the article, I show the relation of the gods of Greek popular religion to morality. I argue that being guarantors of morality did not require them to possess exemplary moral character. I then show that a change in this regard took place in the Socratic era. The God/gods of Socrates, Plato, or Aristotle acquire perfect qualities, which sanctions their power to shape morality. Within these concepts, the idea was born of becoming God/god-like and imitating a model of character by performing the actions carried out by God (cognition, moral perfection). God, especially the philosophical God, was also treated as an end and as a felicific object. In the last part of this article, I analyze the concept of St Augustine. I show that, in addition to being the lawgiver and the ultimate felicific end, because He creates beings like Him, God is the source of morality not only as a model of character but above all as a creative being. I show that in committing moral evil, the perpetrator turns away from God and disrupts the ontological order. I present possible interpretations of the expression region of dissimilarity and the textual sources of this concept. I also show those aspects of Augustine’s views that significantly complement and transcend the Neoplatonic model in Confessions 7.10–11.

PL

W artykule przedstawiam relacje Boga/bogów wobec moralności zarówno w greckiej religii i filozofii, jak i w poglądach św. Augustyna na podstawie rozróżnień uczynionych przez Johna Hare’a. Twierdzę, że intuicje Augustyna istotnie dopełniają koncepcję Boga jako źródła moralności obecną zarówno w starożytnej tradycji filozoficznej, jak i religijnej. W pierwszej części artykułu ukazuję relację bogów greckiej religii ludowej do moralności i stwierdzam, że bycie gwarantem moralności nie wymagało od nich posiadania wzorcowego charakteru moralnego. Następnie pokazuję, że zmiana tego zjawiska miała miejsce w epoce sokratejskiej. Bóg/bogowie Sokratesa, Platona czy Arystotelesa nabierają cech doskonałościowych i to sankcjonuje ich moc kształtowania moralności. W ramach tych koncepcji zrodziła się idea upodobnienia się do Boga/bogów i naśladowania wzorca charakterologicznego poprzez wykonywanie działań, które wykonuje Bóg (poznawanie, doskonałość moralna). Bóg, zwłaszcza rozumiany filozoficznie, był traktowany również jako cel oraz przedmiot uszczęśliwiający. W ostatniej części artykułu analizuję koncepcję św. Augustyna. Pokazuję, że oprócz tego, że Bóg jest prawodawcą oraz uszczęśliwiającym celem ostatecznym z tego powodu, że stwarza istoty do Niego podobne, jest źródłem moralności nie tylko jako wzorzec charakterologiczny, ale przede wszystkim jako istota stwórcza. Ukazuję, że zło moralne jest odwróceniem się sprawcy od Boga i załamaniem ontologicznego porządku. W artykule przedstawiam możliwe interpretacje wyrażenia regio dissimilitudinis oraz tekstualne źródła tego pojęcia. Ukazuję również te aspekty poglądów Augustyna, które istotnie uzupełniają i przekraczają model neoplatoński w Wyznaniach 7.10–11.

Refine search results

Poszukiwanie i widzenie Boga w życiu i nauczaniu świętego Augustyna

Poglądy św. Augustyna w kwestii możliwości zawarcia powtórnego małżeństwa

,,Kochaj i czyń, co chcesz". Raz jeszcze o miłości według św. Augustyna.

Złe czyny mieszkańców Sodomy (Rdz 19,1-11) w interpretacji św. Augustyna

Zapowiedź Nowego Przymierza (Jr 31,31-34) w Enarrationes in Psalmos św. Augustyna

Augustyńska koncepcja rationaes aeternae a badania Edyty Stein nad zagadnieniem sensu

Doktryna chrześcijańskiego małżeństwa w De bono coniugali na tle metodologii św. Augustyna

Metaforyka zdrowia w listach Augustyna

ŚREDNIOWIECZNE PRETOMISTYCZNE KONCEPCJE STOSUNKU FILOZOFII DO TEOLOGII: MYŚL ŚWIĘTEGO AUGUSTYNA

Duchowe piękno wdowieństwa ślubowanego Bogu na podstawie De bono viduitatis i Epistula 130 św. Augustyna

KULT ŚWIĘTYCH JAKO POTWIERDZENIE JEDNOZNACZNEGO MONOTEIZMU

Wieczność teraźniejszości. Psychologiczne ujęcie czasu w kontekście istnienia Boga według Augustyna z Hippony

Jezus Chrystus i pokój. Refleksje św. Augustyna z Hippony

Ojcostwo Boże i ojcostwo ludzkie w ujęciu św. Augustyna

Zagrożenia w przepowiadaniu Słowa Bożego w świetle "Enarrationes in psalmos" św. Augustyna

Koncepcja dobrowolnego ubóstwa w pismach monastycznych św. Augustyna

Alegoria w tradycji hermeneutycznej. Gadamerowska rehabilitacja alegorii

Miejsce proklamacji słowa Bożego

Płeć ludzka a tajemnica wcielenia Syna Bożego według św. Augustyna

Bóg jako źródło moralności. Intuicje św. Augustyna w "Wyznaniach" 7.10–11 w kontekście dyskusji z tradycją starożytną