Search results

1

Profile szkolnej wiedzy o języku w kontekście egzaminów zewnętrznych

100%

Nocoń J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

|

2017

|

vol. 8

|

issue 227

105-117

PL

W artykule stawia się pytanie o sposób sprawdzania wiedzy o języku podczas egzaminu gimnazjalnego. Przyjęto założenie, że egzaminom przysługuje funkcja systemotwórcza – profile zadań egzaminacyjnych stają się modelowymi przykładami praktyki edukacyjnej, mają wpływ na organizację procesu dydaktycznego oraz na strukturę efektów kształcenia. To szczególnie istotne w sytuacji, gdy reforma programowa nie ogranicza się do korekty treści nauczania, a dąży do zmiany modelu dydaktyki oraz gdy koncepcje wpisane w dokument programowy nie są wyraziście sprofilowane. Analizie poddano zadania z testu czytania z egzaminów gimnazjalnych z lat 2012-2016, odnoszące się do warstwy językowej testu. Stwierdzono, że tekst w teście czytania był głównie pretekstem do sprawdzania, co uczniowie wiedzą o języku oraz umiejętności analizy gramatycznej. Większość zadań nie diagnozowała, czy uczeń potrafi odczytać znaczenia przekazywane przez środki językowe i określić ich role w tekście. Język jako przedmiot poznania dominował nad językiem jako narzędziem. Egzamin wspiera tradycyjną koncepcję naukę o języku, ale zadania sfunkcjonalizowane w kontekście tekstu dostarczają dobrych wzorców działań zgodnych z nowymi koncepcjami dydaktycznymi. Przeprowadzone badanie miało charakter pilotażowy.

2

Świadomość językowa uczniów klas trzecich szkoły podstawowej

88%

Plieth-Kalinowska I.

Przegląd Pedagogiczny

|

2015

|

issue 1

111-118

PL

Doskonalenie kompetencji językowych i komunikacyjnych uczniów stanowi podstawę kształcenia w każdym kierunku. Idealnym narzędziem do przeprowadzenia zajęć umożliwiających ich poszerzenie zdaniem metodyków jest współczesna literatura dziecięca. Autorka podejmuje próbę ustalenia zależności pomiędzy pracą z książką Grzegorza Kasdepke Co to znaczy… a poziomem zrozumienia związków frazeologicznych przez uczniów klas III szkoły podstawowej.

3

Konstrukty świadomości komunikacyjnej w kształceniu obcojęzycznym

88%

Myczko K.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2013

|

issue 8

93-102

EN

The development of communicative competence can be facilitated by the process of conscious reflection on using language for communicative purposes in a given context. Thus, an important goal of language education should be the development of communicative awareness. Unfortunately, pragmatic-discoursive aspects have not been given enough attention either in language curricula or in language teaching materials. What might be surprising, a similar remark can be made about mother tongue education. The present article is an attempt to present a complex character of communicative awareness in the context of educational goals as well as cognitive activity of learners. It also discusses the necessary conditions and teaching procedures which can contribute to the development of communicative awareness in foreign language education.

4

Przekładowy słownik niemiecko-polski z połowy XIX wieku jako zapis językowej świadomości słownikarza

75%

Nowowiejski B.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2009

|

vol. 8

83-93

EN

The author assumes that not only spelling or general dictionaries but also bilingual ones from different epochs are specific confirmation of their author’s linguistic awareness. The authors proves this thesis analyzing selected manifestations of linguistic awareness (among the others, general knowledge of Polish, its inflective and stylistic varieties, attitude to borrowings from foreign languages and chronologically featured lexis, normativism) that are present in the German-Polish dictionary of C.C. Mrongovius from the middle of the 19th century. On this basis the author draws a conclusion that Mrongovius was closest to moderate liberalism, which is expressed in a delicate preference of some elements at the expense of others. This is a pragmatic attitude which is characterized by functionality, language purpose and superiority of the idea of effective communication over grammatical or stylistics restrictions.

5

Uwagi metajęzykowe w informacyi matematycznej Wojciecha Bystrzonowskiego (1749)

75%

Szczaus A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2009

|

vol. 8

143-151

EN

The paper aims at reviewing remarks that refer to language, being contained in the Informacya matematyczna by Wojciech Bystrzonowski. The Informacya was a popular compendium focused on dissemination of traditional natural, mathematical and technical knowledge. Nevertheless, Bystrzonowski took a keen interest in linguistic problems and therefore there are some observations in the text of his encyclopaedia on: etymology of selected toponyms, anthroponyms and appellatives, sources of borrowings, functional differentiation of the Polish language, and linguistic custom.

6

O przejawach świadomości językowej Warmiaków i Mazurów w pierwszej połowie XX wieku

75%

Wełpa-Siudek A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2019

|

vol. LXVII

389-402

PL

W artykule została przeprowadzona analiza wypowiedzi mieszkańców Warmii i Mazur zanotowanych w czasie badań dialektologicznych prowadzonych w latach pięćdziesiątych XX wieku. Obserwacji poddane zostały zapisane opinie i sądy, będące przejawami świadomości językowej ludności. Bardzo liczne wypowiedzi tego typu dotyczyły słownictwa, umiejętności rozróżniania i używania wyrazów gwarowych, ogólnopolskich i niemieckich. Autochtoni wykazywali się także dobrą orientacją w zagadnieniach fonetycznych – zwracali uwagę na mazurzenie (określali je mianem szczypania) i wymowę samogłosek nosowych. W związku z sytuacją polityczną w pierwszej połowie XX wieku wykazywali zainteresowanie pochodzeniem rodzimej gwary i jej stosunkiem do innych języków (polskiego, niemieckiego) i funkcjonowaniem w społeczeństwie. Wypowiedzi Warmiaków i Mazurów ukazują także pozytywne emocje łączące się z językiem przekazywanym dzieciom zwłaszcza przez kobiety (matki, babcie, prababcie).

EN

This article analyzes statements of the inhabitants of Warmia and Masuria recorded during dialectological research in the 1950s. Observations have been made of opinions and judgments that are manifestations of the linguistic awareness of the population. Numerous statements of this type concerned vocabulary, the ability to distinguish and use dialectal words, national and German. The autochthons also showed good awareness of phonetic issues – here they pointed to mazurzenie (they called them szczypanie ‘tingling’) and the pronunciation of nasal vowels. In connection with the political situation in the first half of the twentieth century, they remained interested in the origin of the native dialect and its relation to other languages (Polish, German) and functioning in society. The statements from Warmia and Masuria also show positive emotions connected with the language, transmitted to children especially by women (mothers, grandmothers, great-grandmothers).

7

Współczesne funkcje wołacza

75%

Pławecka A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2021

|

vol. 20

129-146

EN

The vocative is a specific grammatical case. For years, it has been ascribed various functions and the possibilities of integrating it into the sentence have been widely discussed. Additionally, opinions still are voiced that it gradually disappears in the Polish language. The purpose of this work is to identify and describe functions associated with the vocative by the contemporary users of the Polish language. Their beliefs concerning the possible usage of this grammatical case are put under analysis. The subject of investigation is the linguistic awareness – a notion synonymous with linguistic competence – of the vocative’s function declared by the contemporary Poles. The research material was collected from a survey carried out among 268 inhabitants of Kraków in the years 2016–2017. The results of the analysis were divided according to two groups: the younger generation (143 students aged 12–13 years) and the older generation (125 employees and the retired aged 24–81 years). The author-designed method of description was used, taking into account the current state of research into the usage of the vocative case in the Polish language. Three general categories of responses were identified, pointing to particular functions of the vocative: expressive, addressative, and impressive. The results of the study demonstrated that the respondents are most clearly aware of the addressative function, related mainly to calling or addressing somebody or something. They definitely less frequently quote the expressive and impressive functions. The obtained responses imply also that the vocative is related to the rest of the utterance in particular situations.

PL

Wołacz to przypadek szczególny. Od lat przypisywane są mu różne funkcje, a możliwość jego zespolenia ze zdaniem podlega licznym dyskusjom. Dodatkowo wciąż pojawiają się poglądy o jego stopniowym zanikaniu w języku polskim. Celem pracy jest wyodrębnienie oraz opisanie funkcji, z którymi kojarzą wołacz współcześni użytkownicy polszczyzny. Analiza obejmuje charakterystyczne dla tych osób przekonania dotyczące możliwych zastosowań tego przypadka. Przedmiot badań stanowi deklarowana świadomość językowa współczesnych Polaków w zakresie funkcji wołacza, stanowiąca pojęcie synonimiczne do językowej kompetencji. Materiał badawczy zebrano na podstawie ankiety przeprowadzonej pośród 268 krakowian w latach 2016–2017. Analiza uwzględnia podział na pokolenie młodsze (143 osoby uczące się i studiujące w wieku od 12 do 23 lat) oraz pokolenie starsze (125 osób: pracujący i emeryci w przedziale wiekowym od 24 do 81 lat). Materiał opracowano na podstawie własnej metody opisu, uwzględniającej dotychczasowy stan badań na temat użycia wołacza w języku polskim. Wskazania poczynione przez ankietowanych posłużyły do wyróżnienia trzech ogólnych kategorii odpowiedzi, które wskazywały na określone funkcje wołacza: ekspresywną, adresatywną, impresywną. Wyniki badań ukazują, że w świadomości respondentów najsilniej przejawia się funkcja adresatywna, związana głównie z wołaniem lub zwracaniem się do kogoś albo czegoś. Z funkcją ekspresywną lub impresywną wiążą oni wołacz zdecydowanie rzadziej. Odpowiedzi ankietowanych implikują także związek wołacza z resztą wypowiedzenia w określonych sytuacjach.

8

O postrzeganiu języków klasycznych, polskiego i niemieckiego w przedmowach do dawnych słowników przekładowych

75%

Lenartowicz-Zagrodna A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2020

|

vol. 19

247-264

EN

The purpose of this study was an attempt to show the opinions on languages expressed in the prefaces to the Polish-Latin dictionaries, regarding, among others, the valuation, use, specifics, often formulated contrastively. The material basis were the dictionaries of Mikołaj Volckmar (1596, 1605), Grzegorz Knapiusz (1621, 1632), Benedykt Woronowski (1769) and the Dasyposiusz katolicki (1642). In the conclusions main thematic fields are outlined which serve the description of languages, including: a) general praise of a given language, b) its geographical range, c) justification of its usefulness, d) description of the language system, e) lexicographic remarks. It was observed that the questions raised by the authors remain in accordance with the then tendencies and ways of speaking about language, particularly about the Polish language.

PL

Celem opracowania była próba przedstawienia, jak w przedmowach do słowników polsko-łacińskich wypowiadano się o językach, m.in. w aspekcie wartościowania, użytkowania, specyfiki, często ujmowanych kontrastywnie. Podstawą materiałową uczynione zostały słowniki: Mikołaja Volckmara (1596, 1605), Grzegorza Knapiusza (1621, 1632), Benedykta Woronowskiego (1769) oraz Dasyposiusz katolicki (1642). We wnioskach nakreślono główne obszary tematyczne, służące do opisu języków, w tym: a) ogólna pochwała danego języka; b) nakreślenie jego zasięgu geograficznego; c) uzasadnienie przydatności; d) opis systemu językowego; e) uwagi leksykograficzne. Zaobserwowano, że poruszane przez autorów kwestie, pozostają w zgodzie z ówczesnymi tendencjami i sposobami mówienia o języku, zwłaszcza o polszczyźnie.

9

Language awareness of non-native speakers of Polish

75%

Wysocka M. S., Wysocka M. S.

Kwartalnik Neofilologiczny

|

2019

|

issue 3

10

Współczesny język polski w oczach ludzi starszych

75%

Łuczyński A.

Forum Filologiczne Ateneum

|

2020

|

vol. 8

|

issue 2

111-127

EN

The aim of the article is to present older people's opinions on the contemporary Polish language and the changes occurring in it. The research material comes from a survey conducted in a group of 43 people aged 57 to 83. Older people show a keen interest in what is happening in today's Polish. This is confirmed by the results of the questionnaire as well as by the willing participation of respondents in the survey. Seniors react vividly to current phenomena taking place in the language. They are able to indicate them, evaluate and offer comments on them.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie poglądu ludzi starszych na temat współczesnej polszczyzny i zmian w niej następujących. Materiału na potrzeby niniejszych analiz dostarczyły badania ankietowe, przeprowadzone w grupie 43 osób w wieku od 57 do 83 lat. Starsi ludzie wykazują żywe zainteresowanie tym, co się dzieje w dzisiejszej polszczyźnie, co potwierdzają zarówno same wyniki ankiety, jak również chętny udział respondentów w badaniu. Seniorzy żywo reagują na aktualne zjawiska pojawiające się w języku, są w stanie wskazać je wskazać, ocenić i skomentować.

11

Oblicza polskiego patriotyzmu− z punktu widzenia wymowy polskiej (w 100-lecie niepodległości)

75%

Osowicka-Kondratowicz M.

Prace Językoznawcze

|

2020

|

issue XXII/3

193–209

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad świadomością fonetyczną młodych Polaków w zakresie ewaluacji wariantów wymowy wyrazów typu patriota, patriotyczny, patriotyzm, patriotyzmie. We wnioskach wskazano na stosunkowo dobrą dyskryminację słuchową wariantów fonetycznych omawianych wyrazów, mały liberalizm poprawnościowy młodego pokolenia mówców, a także na odmienność niektórych rozstrzygnięć respondentów w stosunku do zaleceń poprawnościowych.

EN

The article presents the results of research on the phonetic awareness of young Poles regarding the evaluation of phonetic variants of words such as patriota, patriotyczny, patriotyzm, patriotyzmie. The proposed conclusions point to a relatively good auditory discrimination of the phonetic variants of the words in question, a low level of linguistic liberalism of the young generation of speakers as well as differences between some of the respondents’ decisions and correctness recommendations formulated in dictionaries.

12

Umiejętności gimnazjalistów w zakresie odbioru tekstów

63%

Rypel A.

Edukacja

|

2016

|

issue 2(137)

67–78

PL

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na słabości kształcenia umiejętności odbioru tekstów werbalnych i ikonicznych w gimnazjum. Podstawą artykułu są wyniki pomiaru osiągnięć przeprowadzonego w 60 losowo dobranych gimnazjach z sześciu województw. Punktem wyjścia do analizy wyników było założenie, że na czytanie składa się wiele operacji językowych, psychologicznych i kulturowych. Szczególną uwagę poświęcono akwizycji słownictwa oraz wpływowi świadomości językowej i gatunkowej na umiejętność odbioru tekstów pisanych. Praca nad tymi elementami jest szczególnie ważna w dobie dominacji oralności oraz ekspansji wizualności w kulturze.

EN

The aim of the article is to point out deficiencies in teaching reading in lower secondary schools inferred from results of the achievement test administered in 60 random schools from six voivodships. The analysis of the results rests on the assumption that reading is composed of several linguistic, psychological and cultural operations. The article is focused on the acquisition of vocabulary and the impact of linguistic and genetic awareness on the perception of written texts. The development of these components is particularly important in the era of orality and visuality domination.

13

Język jako element świadomości społecznej (na przykładzie Polski po 1918 roku)

63%

Sagan-Bielawa M.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2017

|

issue 24

211-224

EN

This paper has been inspired by social sciences. According to Stanisław Ossowski, social consciousness is the sum of ideas, opinions and convictions shared by a society. Every community has the ability to construct its own language ideologies (denoted in Polish by the term świadomość językowa ‘language awareness’). The paper describes how the part of social consciousness that is related to the language, was reflected in Polish press after the regaining of the independence. Attitudes towards variation and all the other linguistic phenomena seem to have been influenced by the previous partition of the country, and regional and political stereotypes. View of the language was based on both linguistic knowledge and the common opinion. The paper attempts to demonstrate that social consciousness consists largely of general and mutually exclusive opinions which a more detailed analysis does not support. Notwithstanding, these convictions do have an indirect influence on the development of the language.

14

Błąd wymowy czy wada wymowy? Rozważania na marginesie nauki języków obcych

63%

Kamper-Warejko J., Kaproń-Charzyńska I.

Linguodidactica

|

2015

|

vol. 19

PL

Problematyka podjęta w artykule wpisuje się w nurt badań lingwistyki mentalnej, dotyczących umysłowego wymiaru językowego funkcjonowania człowieka. Jego składową jest zdolność językowa obejmująca także zaburzoną zdolność językową. W tym aspekcie lingwistyki mentalnej bliskiej przedmiotowi badań logopedii, w tekście omówione zostały zależności między błędem wymowy a wadą wymowy w kontekście rozwoju mowy i przyswajania języka obcego. Między innymi została zwrócona uwaga na problem świadomości językowej użytkowników języka i roli języka jako narzędzia komunikacji. W związku z tym w rozważaniach uwzględniono także aspekt psycho- i socjolingwistyczny. Na podstawie analizy przeprowadzonych badań ankietowych (210 respondentów w wieku 13-22 lat) ustalono, jak pojęcia błędu i wady wymowy funkcjonują w świadomości użytkowników języka, co ich zdaniem leży u podstaw wymowy niemieszczącej się w normie oraz jak w świadomości respondentów postrzegane jest zagadnienie wad wymowy w kontekście uczenia się języków obcych. Zasygnalizowana została potrzeba badań skali wpływów różnych czynników zewnętrznych – w tym rozpoczętej w okresie kształtowania się mowy intensywnej nauki języków obcych – na zaburzenia mowy o charakterze dyslalii.

EN

The problem addressed in the article constitutes part of the research within mental linguistics concerning the mental dimension of the linguistic functioning of the human being. It includes the language ability which also embraces the impaired language ability. In this aspect of mental linguistics, which is close to the research in the field of speech therapy, the author discusses the relations between a pronunciation mistake and a speech impediment in the context of the development of speech and foreign language learning. Special emphasis is given to the problem of the language awareness of language users and the role of language as a communication tool. The author takes into account the psycho- and sociolinguistic aspect. On the basis of the analysis of the surveys conducted among 210 responders aged between 13 and 22, it has been established how the terms pronunciation mistake and speech impediment function in the consciousness of language users; what, according to them, causes pronunciation which goes beyond the pronunciation norms; how language users perceive the problem of speech impediment in the context of foreign language learning. The author underlines the need to do research concerning the extent of influence of various external factors – including intensive foreign language learning started in the period of speech development – on speech impediments such as dyslalia.

15

Rola refleksji w nauczaniu języków obcych

63%

Kic-Drgas J.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2010

|

issue 2

113-120

EN

Reflection plays a significant role in the education. The aim of this paper is to explore the importance of reflection in foreign language teaching. Only conscious decisions, drawing critical conclusions from the achieved goals and constant analysis can lead to certain efforts in the didactic process. The author remarks on the correlation between the basic assumptions concerning foreign language teaching made by the Council of Europe and the constant reflection. The article focuses on the wide range of possible activities encouraging learners to reflect on foreign language acquisition. It also demonstrates the profits deriving from the critical analysis of the reached aims in order to make L2 acceptability judgments. The division of the reflection scope into micro and macro visualizes the relevance of the topic studies not only at the national but also at the global level.

16

Лѣкарство… від приспаного розуму людського або перекладацька майстерність Дем’яна Наливайка

63%

Мойсієнко В.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

vol. 66

297-317

PL

W artykule przeanalizowano szczegółowo osobliwości przekładu z języka cerkiewnosłowiańskiego na staroukraiński oraz cechy językowe zabytku z 1607 r. Лѣкарство на оспалый оумислъ чоловѣчїй…, który uporządkował (dobrał teksty Joana Złotoustego i cesarza Bazylego) i przetłumaczył Demjan Naływajko. Ustalono, że jako protografy dla przekładu posłużyły teksty staro-cerkiewno- -słowiańskie, a nie greckie. W doborze elementów językowych odpowiadających oryginałowi cerkiewnosłowiańskiemu Demjan Naływajko wykorzystywał przede wszystkim ówczesny literacki język ukraiński, w zabytku ujawniono bowiem niewiele lokalnych ukraińskich cech dialektalnych. Zaakcentowano również, że znaczny udział w tłumaczonej części zabytku zajmuje polszczyzna.

EN

The article analyzes the peculiarities of the translation from Church Slavonic to the Ukrainian language and the linguistic features of the written historical text of 1607 Medicine for Male Sufferers, which was edited (selected parts were extracted by Ivan Zolotovust and Tsar Vasily) and translated by Demyan Nalyvayko. It was established that the sources for translation were texts in the Church Slavonic, not the Greek language. When selecting common-sense correspondences to the Church Slavonic original, Demyan Nalyvayko used the most contemporary Ukrainian book language. Local Ukrainian dialect features are little found. The Polish component is a significant proportion of the translated part.

17

Kształcenie świadomości językowej w gimnazjum – lekcje gramatyki

63%

Nocoń J.

Edukacja

|

2015

|

issue 1(132)

81–96

PL

W publikacji podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, jak na poziomie gimnazjum realizowane są zapisy podstawy programowej z 2008 r. w zakresie świadomości językowej, w jaki sposób uczy się gramatyki języka polskiego i jakie wyniki uzyskują uczniowie. Materiał badawczy stanowiły dane zebrane w trakcie realizacji badania Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej, obejmujące: wyniki zadań testowych sprawdzających wiedzę i umiejętności z zakresu świadomości językowej, wyniki obserwacji nieuczestniczących lekcji językowych, informacje uzyskane w wywiadach z nauczycielami i uczniami oraz w ankietach. Analiza danych pozwoliła stworzyć wieloaspektowy obraz dydaktyki świadomości językowej w gimnazjum. Okazało się, że jest ona bardzo tradycyjna, nastawiona na teoretyczną wiedzę o systemie języka polskiego. Model ten rozmija się z wpisaną w nową podstawę programową zasadę funkcjonalnego uczenia o języku, dlatego wielu gimnazjalistów ma trudności z praktycznym wykorzystaniem abstrakcyjnej wiedzy.

EN

The article approaches the question of how provisions for the 2008 core curriculum are implemented at lower secondary school within the sub-area of linguistic awareness. It also covers, how Polish language grammar is taught, and student results. Data was obtained from the study: Didactics of literature and Polish language in middle school under the new core curriculum, including results from: tests measuring knowledge and skills involving linguistic awareness, non-participant observation of language classes, information collected from interviews with teachers and students, and questionnaires. The analysis of this varied data allowed construction of a multi-faceted image of linguistic awareness teaching in middle school which emerged to appear highly traditional and geared towards theoretical knowledge of the Polish language. This model does not satisfy the principles for functional language teaching, as prescribed by the new core curriculum. This may explain, why many middle school students experience difficulty in the application of their abstract knowledge to practical situations.

18

Świadomość językowa osób polskiego pochodzenia na Ukrainie w zakresie używania wybranych form grzecznościowych

63%

Krawczuk A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2019

|

vol. LXVII

173-190

PL

W artykule przeanalizowano świadomość językową w zakresie używania wybranych form grzecznościowych w środowisku użytkowników języka polskiego jako odziedziczonego na Ukrainie. Świadomość językowa rozumiana jest z jednej strony jako kompetencja, a z drugiej jako przekonania na tematy języka. Oba te aspekty zostały uwzględnione w analizie czterech typów ankiet (466 respondentów) oraz tekstów ustnych i pisanych, tworzonych przez użytkowników badanej polszczyzny. Przeanalizowano trzy typy zwrotów grzecznościowych, które mają najwyraźniejsze cechy specyficzne funkcjonowania w polszczyźnie na Ukrainie w porównaniu z językiem ogólnopolskim: zwracanie się do adresata w sytuacji oficjalnej na pan/pani + imię, np. pani Mario!; wyrażanie gratulacji i życzeń za pomocą struktur zawierających performatywy witać i pozdrawiać, np. Witam z urodzinami!; nadużywanie słów pan/pani przed nazwą własną w strukturach referujących, realizowanych głównie w prasowych tekstach informacyjnych, np. Prezesem Izby został Jacek Piechota, były minister gospodarki, a ze strony ukraińskiej pan Oleg Dubynin. Badania wykazały, że świadomość dotycząca wszystkich trzech typów struktur grzecznościowych jest dość słaba w aspekcie kompetencyjnym, natomiast w aspekcie przekonaniowym użytkownicy polszczyzny przodków najbardziej uświadamiają sobie niestosowność słów witam i pozdrawiam w gratulacjach i życzeniach. Ujawniono kilka rodzajów motywacji skłaniających użytkowników do używania trzech wspomnianych typów struktur.

EN

The author of the article analyzes language awareness in the use of some polite forms by heritage Polish speakers in Ukraine. Language awareness is considered – on the one hand – as a competence, on the other as language beliefs. Both aspects were taken into account in the analysis of 4 types of questionnaires (466 respondents); oral and written texts created by speakers of studied Polish. Three types of polite phrases have been analyzed, which have the most distinct functioning specificity in the Polish language in Ukraine in comparison with the general Polish language: addressing the recipient in an official situation using pan/pani + imię, e.g. pani Mario!; expressing congratulations and wishes by means of structures containing performative verbs witać and pozdrawiać, e.g. Witam z urodzinami!; overusing of words pan/pani before a proper name in referential structures mainly in press information texts, e.g. Prezesem Izby został Jacek Piechota, były minister gospodarki, a ze strony ukraińskiej pan Oleg Dubynin. The research shows that awareness as a competence is very low in all three types of polite structures, while in the aspect of belief heritage Polish speakers are most aware of the inaccuracy of the words witam and pozdrawiam in congratulations and wishes. Several types of motivation for the speakers to use these structures are revealed.

19

ZMIENNA NORMA PEDAGOGICZNA A POSTAWY UCZNIA WOBEC NAUKI JĘZYKA OBCEGO

63%

Lankiewicz H.

Neofilolog

|

2017

|

issue 48/2

183-198

EN

Referring to critical ecological language awareness (Lankiewicz, 2015), autonomy in language learning (Benson, 2011) as well as the non-fixity of the linguistic code manifested by sociocultural and ecological studies (Harris, 1981; Otsuji and Pennycook, 2010), I put forth the need of applying the idea of a variable pedagogical norm, as postulated by Valdman (1989; 1992). The principal objective of the article is to present research elucidating the fact that the use of classroom activities respecting the pedagogical variable norm may contribute to the raising of students’ language awareness in respect to social and cultural linguistic diversity. Ultimately, this new awareness may contribute to the shift of attitudes towards language learning. The application of the variable pedagogical norm is indicative of critical language awareness of the teacher and helps develop a similar equivalent among students. Concluding, I dare say that developing autonomy in language learning seems impossible without the application of the pedagogical variable norm.

20

Funkcjonowanie zapożyczeń wschodniosłowiańskich w świadomości użytkowników gwar z Małopolski południowo-wschodniej na przykładzie przysłówków

63%

Kostecka-Sadowa A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

103-122

EN

Issues of the present article are regarding East Slavonic adverbs in Polish local dialects. Presenting gathered material and verifying the step on his base are a purpose of the paper acquaintances of lexical individuals gathered together and their functioning in the awareness of language users of the village. A Dictionary of Polish local dialects and his file being in IJP are a material base you in Cracow. I compared data with contemporary, collected materials obtained in the field with method of the free conversation. I confined myself to East Slavonic expressions certified mainly on the entire eastern borderland of the country. And so they are these are adverbs authenticated above all in Mazovia and in Lesser Poland.

PL

Problematyka niniejszego artykułu dotyczy wschodniosłowiańskich przysłówków w gwarach polskich. Celem artykułu jest zaprezentowanie zgromadzonego materiału oraz zweryfikowanie na jego podstawie stopnia znajomości zebranych jednostek leksykalnych i ich funkcjonowania w świadomości użytkowników języka wsi. Podstawą materiałową jest Słownik gwar polskich oraz jego kartoteka znajdująca się w IJP PAN w Krakowie. Dane zestawiłam z pozyskanymi w terenie materiałami współczesnymi, zebranymi metodą swobodnej rozmowy. Ograniczyłam się do wyrazów wschodniosłowiańskich poświadczonych głównie na całym wschodnim pograniczu kraju. Zatem są to przysłówki poświadczone przede wszystkim na Mazowszu oraz w Małopolsce.

Refine search results

Profile szkolnej wiedzy o języku w kontekście egzaminów zewnętrznych

Świadomość językowa uczniów klas trzecich szkoły podstawowej

Konstrukty świadomości komunikacyjnej w kształceniu obcojęzycznym

Przekładowy słownik niemiecko-polski z połowy XIX wieku jako zapis językowej świadomości słownikarza

Uwagi metajęzykowe w informacyi matematycznej Wojciecha Bystrzonowskiego (1749)

O przejawach świadomości językowej Warmiaków i Mazurów w pierwszej połowie XX wieku

Współczesne funkcje wołacza

O postrzeganiu języków klasycznych, polskiego i niemieckiego w przedmowach do dawnych słowników przekładowych

Language awareness of non-native speakers of Polish

Współczesny język polski w oczach ludzi starszych

Oblicza polskiego patriotyzmu− z punktu widzenia wymowy polskiej (w 100-lecie niepodległości)

Umiejętności gimnazjalistów w zakresie odbioru tekstów

Język jako element świadomości społecznej (na przykładzie Polski po 1918 roku)

Błąd wymowy czy wada wymowy? Rozważania na marginesie nauki języków obcych

Rola refleksji w nauczaniu języków obcych

Лѣкарство… від приспаного розуму людського або перекладацька майстерність Дем’яна Наливайка

Kształcenie świadomości językowej w gimnazjum – lekcje gramatyki

Świadomość językowa osób polskiego pochodzenia na Ukrainie w zakresie używania wybranych form grzecznościowych

ZMIENNA NORMA PEDAGOGICZNA A POSTAWY UCZNIA WOBEC NAUKI JĘZYKA OBCEGO

Funkcjonowanie zapożyczeń wschodniosłowiańskich w świadomości użytkowników gwar z Małopolski południowo-wschodniej na przykładzie przysłówków