Diagnoza choroby przewlekłej jest przyczyną zmian wielu aspektów ludzkiego funkcjonowania i życia. Ma to miejsce szczególnie w przypadku choroby onkologicznej. Nowa sytuacja staje się podstawą poszukiwania nowych rozwiązań i zachowań; potrzebujemy także większego pakietu informacji na ten temat. Należy podkreślić, że doświadczenia związane z chorobą wpływają również na doświadczenia bliskich osób chorych. Członkowie rodziny doświadczają wielu różnorodnych reakcji w trakcie opieki nad chorymi na raka oraz w trakcie żałoby. Najważniejszym elementem w chorobach długoterminowych jest psychologiczna edukacja na temat samej choroby, jej leczenia i możliwych symptomów. Edukacja ta może też być wsparciem w pracy z własnymi emocjami i z obrazem choroby, a także pomóc w znalezieniu osobistych zasobów w radzeniu sobie z przyszłymi problemami.
EN
The diagnosis of the chronic disease causes the change in every aspect of human functioning and in human’s live. It especially happens in the case of neoplastic disease. All of them necessitate the search for new solutions and actions, we need also more information about this new situation. We need to underline that the presence of disease affects the sick people as well as their relatives. Family members experience a lot of reaction while caring their loved with cancer and during the bereavement. The most important element in long-term disease is the psychological education on the very disease, its treatment and possible accompanying symptoms. It may also be helpful in work with one’s own emotions, views on disease, as well as in finding internal personal resources to deal with future problems.
Celem badania było sprawdzenie, jak dzieci opisują doświadczenie nieodwracalnej straty bliskiej osoby. Analizowano, w jaki sposób dzieci nadają sens i strukturalizują przeżycia oraz czy na podstawie analizy ich opisów można wyodrębnić czynniki zarówno utrudniające, jak i pomagające dziecku poradzić sobie z trudnym doświadczeniem zderzenia się ze śmiercią bliskiej osoby. Badanie miało charakter eksploracyjny oraz opisowy, stąd pytania badawcze przyjęły następującą postać: (1) Jak dzieci opisują swoje przeżycia dotyczące śmierci bliskiej osoby? oraz (2) Czy występują istotne jakościowe różnice w sposobie opisywania traumy związanej ze stratą bliskiej osoby? Badanie oparto na założeniach psychologicznych teorii dotyczących przeżywania straty i podziału żałoby na następujące po sobie fazy oraz na nadawaniu znaczenia i kształtowaniu samopoczucia poprzez narrację. Formułowanie własnych potrzeb może być czynnikiem leczącym, a przeżywanie emocji zarówno pozytywnych, jak i negatywnych pomaga przejść przez proces żałoby. Zgodnie z etapami przeżywania żałoby przyjęto, że możliwość pożegnania, choćby symbolicznego, z osobą zmarłą ma wpływ na proces adaptacji po stracie i tym samym na dobrostan psychiczny. Założono również, że ważnym czynnikiem pomagającym w budowaniu spójnej historii dotyczącej straty bliskich jest otrzymywane wsparcie bliskich dorosłych z otoczenia dziecka. Przeprowadzone badanie ukazało szereg związków i zależności między analizowanymi zmiennymi. Uzyskane rezultaty mogą stanowić implikację dla dalszych analiz i wskazywać kierunek kolejnych badań.
In this article subject of death and illness in Aleksandr Kuprin’s work was presented mainly from biological point of view, treating death as tangible existential fact, which occurs in everyone’s life and which is affected by social and family position of a dying person. Hence, dying was pictured here as kind of a process consisting of number of physiological, social and cultural occurrences, interrelating and having effect on each other.
This article deals with the issue of support during the period of mourning through a skillful free time management. The authors of the article describe the problems of support, mourning and free time. They point out that a good organization of leisure time can be helpful in dealing with experiences associated with a grieving process. The article provides knowledge about free time, loss and ways of supporting people after the loss. It is also an attempt to draw attention of people working in the area of social welfare to the fact that a well-thought-out, selected and personalized form of free time can help in passing the period of mourning.
PL
Niniejszy artykuł przedstawia tematykę wsparcia w okresie żałoby poprzez umiejętną organizację czasu wolnego. Autorki artykułu opisują problematykę wsparcia, żałoby i czasu wolnego. Wskazują, iż dobra organizacja czasu wolnego może być pomocna w walce z przeżyciami związanymi z przechodzeniem procesu żałoby. Artykuł dostarcza wiedzę na temat czasu wolnego, straty oraz propozycję wspierania osób po stracie. Jest to też próba zwrócenia uwagi osobom pracującym w obszarze pomocy społecznej, iż można pomóc w przejściu okresu żałoby poprzez przemyślane, dobrane i dopasowane do danej osoby formy czasu wolnego.
Hospicjum dla dzieci jest traktowane nie tylko jako specyficzne miejsce, lecz również jako wieloaspektowy program opieki nad nieuleczalnie chorymi dziećmi i ich rodzinami. Hospicjum obejmuje pomocą potrzebujących, uwzględniając nie tylko fizyczne, emocjonalne i społeczne, lecz także i duchowe ich potrzeby. W ramach pracy hospicjum są podejmowane: leczenie bolesnych objawów choroby, niesienie ulgi i wytchnienia rodzinom oraz wsparcie w czasie umierania i w okresie żałoby. Najważniejszym celem pracy takich placówek jest poprawa jakości ostatnich dni życia podopiecznych poprzez otoczenie ich specjalistyczną i troskliwą opieką: medyczną, psychologiczną, pedagogiczną, duchową i socjalną. W artykule przedstawiono założenia pracy hospicyjnej i porównano sytuację w tym zakresie w Polsce i na Ukrainie.
In this article paper, the author presents her own experience of working as a photographer, using photography (or, more broadly, a photographic session) as an action that facilitates coping with the experience of loss. The article describes two types of bereavement sessions: the Memoir project and the Trauer project. In the first of the projects, the author took photographs and helped to conduct the session. In the latter case, she was both a performer and photographer. Both sessions had the intended effect and fit into the theoretical framework to which the author refers in the paper.
PL
Autorka zaprezentowała w artykule własne doświadczenia pracy fotografa stosującego fotografię (czy szerzej: sesję fotograficzną) jako działanie ułatwiające radzenie sobie z doświadczeniem straty. W tekście opisane zostały dwa rodzaje sesji odnoszących się do pracy z żałobą: projekt Memoir i projekt Trauer. W przypadku pierwszego z nich autorka wykonywała fotografie i pomagała w przeprowadzeniu sesji. W drugim była zarówno performerką, jak i wykonawczynią zdjęć. Obie sesje przyniosły zamierzony efekt i wpisują się w teoretyczne ramy, do których nawiązuje autorka.
Film Spirits’ Homecoming łączy przeszłość i teraźniejszość za pośrednictwem sylwetek dwóch koreańskich kobiet i ujawnia ich życie, udrękę i żałobę. W oparciu o koncepcję żałoby Derridy, niniejszy artykuł analizuje żałobę głównych bohaterek filmu. Co więcej, koncentruje się na tym, jak koreańscy widzowie zareagowali na cierpienie prezentowane w Spirits’ Homecoming. Artykuł stanowi także swoistą krytykę sposobu odzwierciedlenia panujących ideologii patriarchatu i nacjonalizmu w omawianym filmie przy pomocy złożoności problemu kobiet-pocieszycielek. Film bowiem wskazuje przypisany przez wzmiankowane ideologie status kobiet-pocieszycielek jako ofiar.
KO
영화 <귀향>은 두 한국인 “위안부” 여성을 통하여 과거와 현재를 연결하며, 그들의 삶과 고뇌, 애도를 그려낸다. 본 논문에서는 데리다의 애도 개념을 바탕으로 주요 등장인물과 영화가 구현하는 애도를 분석하며, <귀향>에서 재현된 애도가 한국인 관객에게 미치는 영향 또한 논하고자 한다. 그 과정에서, 재현된 “위안부”의 이미지에 반영되어 있는 가부장적, 국가주의적 이데올로기가 어떻게 “위안부”를 한국 사회 내 궁극적인 피해자로 위치시키는지 분석하고자 한다.
EN
The movie Spirits’ Homecoming connects the past and the present through two Korean “comfort women” and reveals their life, anguish and mourning. Based on Derrida’s concept of mourning, this paper analyzes mourning of the main characters and the movie. Furthermore, it focuses on how Korean viewers reacted through mourning presented in Spirits’ Homecoming. By doing so, this paper criticizes how the film’s vivid representation of “comfort women” reflects patriarchal and nationalist ideologies which position the “comfort women” as the ultimate victims in Korean society.
The theme of mourning in Mikhail Shiskhin’s prose The theme of mourning belongs to the most essential motifs in Mikhail Shiskhin’s prose. It coexists with other parathanatological problems present in writer’s work, such as funeral and reflection on life after death. As funeral opens the period of mourning, the first part of the article is dedicated to the characters’ reactions to burial. The second part of the present work concerns with internal life of selected female characters, who experience grief after a loss of the loved ones. While Shiskhin’s characters are less engrossed in the funeral-related aspect of the problem, they tend to experience bereavement in a way, which is characteristic to melancholics. With the use of categories established by Jacques Derrida, the author demonstrates how female characters in Shiskhin’s prose conceal mourning by the act of incorporating the dead into their own bodies and allowing them their voice. At the same time, the action of writing letters grants the charactersthe ability to hinder or even deny bereavement, and through this, save the deceased from death.
PL
Motyw żałoby w prozie Michaiła Szyszkina Temat żałoby można uznać za jeden z najbardziej istotnych w prozie Michaiła Szyszkina. Współwystępuje on z innymi problemami paratanatologicznymi, takimi jak pogrzeb czy refleksja o egzystencji po śmierci. Żałobę zapoczątkowuje pogrzeb, dlatego pierwsza część artykułu poświęcona jest reakcjom bohaterów, związanym z pochówkiem. Część druga dotyczy natomiast życia wewnętrznego wybranych postaci (kobiet) doświadczających smutku po starcie bliskich. Funeralny aspekt problemu mniej zajmuje postaci utworów Szyszkina. Żałobę po zmarłych przeżywają w sposób charakterystyczny dla melancholika. Posiłkując się ustaleniami Jacquesa Derridy, autorka dowodzi, że bohaterki prozy Szyszkina skrywają żałobę, inkorporując zmarłego we własne ciało i udzielając mu głosu, a także odmawiają jej poprzez akt pisania listów, które powstrzymują proces żałoby i są formą ocalenia zmarłych od śmierci.
Artykuł jest poświęcony zwyczajom związanym ze śmiercią, występującym w praktyce i kulturze środowiska polskiego w północnej części historycznego regionu Bukowiny. Autorka prezentuje zarówno tradycyjne zwyczaje, jak i współczesne działania w sytuacji śmierci członka rodziny i społeczności lokalnej. Zwraca uwagę na zachowanie trwałości i ciągłość zwyczajów, ale też na przemiany kulturowe i nowoczesne formy stopniowo wypierające dawne rozwiązania. Na współczesne działania ludności polskiej związane ze śmiercią oddziałują na Bukowinie Północnej m.in. tradycyjna religijność ludowa, Kościół rzymskokatolicki, bliskie kontakty z prawosławiem, kontekst historyczny (komunizm) oraz obecne przemiany cywilizacyjne. Opracowanie zawiera wiele cytatów z wywiadów przeprowadzonych w 2016 r. przez interdyscyplinarny polsko-ukraiński zespół.
EN
The article is devoted to the customs that are associated with death, which exist in the praxis and culture of the Polish environment in the northern part of the historical region named Bukovina. The author presents both traditional customs as well as contemporary actions in the event of death of a family or a local community member. She draws attention to the phenomenon of durability and continuity of customs but also to the cultural changes and modern forms which gradually displace former solutions. The contemporary actions of the Polish people in the context of death are influenced among others by: the traditional folk religiousness, the Roman-Catholic Church, close contacts with Orthodoxy, historical context (communism) and current civilization changes. The study includes plenty of quotations from the in-depth interviews conducted by the interdisciplinary Polish-Ukrainian team in 2016.
Przedmiotem analizy w tym artykule są cztery teksty, które mają znaczenie w dyskusji nad kwestią zakazu czynienia tatuaży (Ez 44,20; Kpł 19,27-28; 21,5; Pwt 14,1). Z przeprowadzonej analizy wynika, że zakaz dotyczy wyłącznie dwóch ekstremalnych praktyk żałobnych (zbyt radykalne obcinanie włosów na całej głowie lub tylko jakiejś jej części oraz nacinania sobie ciała), które naruszały status świętości poprzez przedłużanie oznak, a tym samym stanu żałoby, poza granice wyznaczone na jej rzeżywanie (siedem dni). Nie ma w tych tekstach natomiast jakiegoś ogólnego zakazu czynienia sobie jakichkolwiek tatuaży.
EN
In this article, the subject of the analysis there are four texts (Ez 44,20; Lev 19,27-28; 21,5; Dt 14,1), that are important in the discussion of the issue of the prohibition of tattooing. The analysis shows that the prohibition applies only to two extreme funeral practices (too radical cutting hair over the whole head or just some part of it and cutting the body), that violated the status of sanctity by prolonging the signs and thus the state of mourning beyond the limits set for its survival (seven days). There is no general prohibition against doing any tattoos in these texts.
W artykule poruszony został temat żałoby po stracie dziecka, uczestnictwa w grupach wsparcia, a także ich roli w procesie radzenia sobie ze stratą. Celem artykułu jest ukazanie, jak znajomość czynników mających wpływ na radzenie sobie ze stratą dziecka, lepsze zrozumienie zjawiska, jakim jest żałoba, oraz roli udziału w spotkaniach grupy wsparcia, mogą pozwolić na określenie dalszych obszarów problemowych i wprowadzenie działań, mających na celu zapobieganie patologizacji procesu żałoby czy utrwalaniu zachowań utrudniających rodzicom powrót do zdrowia. Poruszona zostaje również kwestia dotycząca tego, jak istotne jest przepracowanie w pełni problemu śmierci dziecka i pogodzenie się z tą sytuacją, a także zaakceptowanie nieuniknionych zmian z tym związanych.
EN
This paper discusses issues related to grief after the death of the child, participation in support groups and its role in the process of coping with loss. The aim is to present how this participation affects the difficult process of mourning, how better undestranding of the grief can help with coping with loss. This article preseanted such issues as: social support, role and benefits of support groups, predisposition of orphaned to choose adequate forms of assistanceas well as recommendations for people who can help them.
Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań własnych na temat poszukiwania związków pomiędzy doświadczonymi w życiu traumami a wzorcem objawów impulsywnych u kobiet chorujących na bulimię i zespół kompulsywnego objadania się. Podstawowe pytanie badawcze brzmi: w jakim stopniu zdarzenia traumatyczne, doświadczone przez kobiety chorujące nabulimię i kompulsywne objadanie się, wykazują związek z występującymi u tych kobiet objawami impulsywnymi? Grupę badawczą utworzyło 120 kobiet chorujących na zaburzenia odżywiania: 60 kobiet w wieku od 20 do 28 lat z bulimią oraz 60 kobiet z zespołem kompulsywnego objadania się. Badania przeprowadzono w latach 2007-2014 w ośrodkach leczenia nerwic i zaburzeń odżywiania, poradniach zdrowia psychicznego na terenie Polski. W badaniach zastosowano wywiad kliniczny i metodę psychometryczną (Kwestionariusz Zaburzeń Odżywiania EDI D. Garnera, polskie oprac. C. Żechowski). Analiza statystyczna potwierdziła istnienie istotnych różnic między kobietami chorującymi na bulimię lub kompulsywnie objadające się, które jednocześnie doświadczyły w swoim życiu (szczególnie w dzieciństwie i okresie dorastania) traum psychicznych, a tymi, które tego rodzaju traum nie ujawniły. Diagnoza obecności traum relacyjnych w autobiografiach to ważny element do uwzględnienia w przebiegu procesu psychoterapii osób cierpiących na zaburzenia odżywiania (bulimię i kompulsywne objadanie się).
EN
The aim of the article was to demonstrate results of the Author’s own study that sought relationships between having experienced psychological trauma and the impulsive symptoms in women suffering from bulimia and compulsive overeating . The basic research question was the following: To what degree are the trauma experienced by females with bulimia and symptoms, compulsive overeating related with these females’ impulsive symptoms? The sample comprised 120 females with eating disorders, particularly: 60 females aged between 20 and 28 diagnosed with bulimia nervosa, 60 females diagnosed with binge-eating disorder. The research was carried out in the years 2007-2014 in outpatient clinics treating neuroses and eating disorders and mental health outpatient clinics in Poland. The study employed clinical interview and psychometric methods (Eating Disorders Inventory D. Garnera, polish version C. Żechowski). Statistical analysis confirmed the existence of a higher frequency of impulsive symptoms in women with bulimia and binge-eating disorder who have experienced trauma(s) in their lives (particularly in their childhood and adolescence) and those who did not reveal such experience. Diagnosing the occurrence of relational trauma in patients’ autobiographies is a key element that should be involved in the process of psychotherapy for people with eating disorders.
The article concerns the Polish lexeme kondolencje ‘condolences’, both as a speech act and a genre. In the first part of the article, definitions of the lexeme in synchronic an diachronic dictionaries of Polish are discussed. The usual defining procedure is to focus on the Latin element con- ‘together with’ and, in recent dictionaries, the concept of ‘expressing sympathy and sorrow’. Another dimension of condolences is the pragmatic information, i.e. condolences as a polite speech act. Finally, condolences are viewed as a genre, with particular emphasis on changes in its written patterns and the influence of new channels of communication on the form and meaning of condolences.
PL
Autorka omawia funkcjonowanie leksemu kondolencje w polszczyźnie, a także kondolencje jako akt mowy oraz gatunek tekstu. W pierwszej części artykułu przeanalizowano sposób definiowania leksemu kondolencje w słownikach języka polskiego. Wydobyto schemat definiowania (zwykle poprzez wykorzystanie znaczenia łac. con ‘współ’) oraz pojawienie się w nowszych słownikach kolejnego znaczenia – ‘wyrażanie ubolewania, żalu’. Obserwacje rozszerzono również o informacje pragmatyczne, czyli analizę kondolencji jako grzecznościowego aktu mowy. Jako prototypowy kontekst użycia wskazano sytuacje po stracie bliskiej osoby. Ostatnia cześć tekstu dotyczy przemian wzorca gatunkowego kondolencji ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zakresie form pisemnych. Wykorzystano tutaj porady zawarte w podręcznikach stylistycznych z XIX, XX i XXI w. Pokazano, jak rozwój nowych form przekazu wpłynął na formę oraz treść kondolencji.
The purpose of the article was to indicate the specifics of experiencing suicidal death of a loved one. The text deals with the problem of the taboo of the phenomenon of suicide and social stigmatization of suicides and their families. A meta-analysis of research reports devoted to understanding this issue was supported by the cited testimonies of people experiencing mourning after the suicide of a loved one. Differences in the experience of mourning after suicide and after death due to natural causes were considered. The subject of reflection are especially those aspects of the experience of close suicides that do not correspond to the socially approved patterns of experiencing mourning (including the lack of social approval for expressing emotions of anger and the experience of relief in the context of a loved one’s death). Based on the analysis of the presented materials, potential threats were identified that may affect this group of mourners. To this end, research on the risk analysis of mental disorders among suicide survivors was discussed. In the context of the observations made in the article, the effectiveness of the therapy Complicated Grief Treatment dedicated to working with this group of clients was considered.
PL
Celem artykułu było wskazanie specyfiki przeżywania samobójczej śmierci bliskiego w rzeczywistości społecznej, która jest nieprzychylna doświadczaniu tej utraty. W tekście poruszono problem tabuizacji zjawiska samobójstwa oraz stygmatyzacji społecznej samobójców i ich rodzin. Przegląd doniesień z badań poświęconych poznaniu tego zagadnienia wsparto przytoczonymi świadectwami osób przeżywających żałobę po samobójczej śmierci bliskiego. Rozważono różnice przeżywania żałoby po śmierci samobójczej i po śmierci z przyczyn naturalnych. Przedmiotem refleksji są zwłaszcza te aspekty doświadczenia bliskich samobójców, które nie odpowiadają społecznie aprobowanym wzorcom doświadczania żałoby (m.in. brak aprobaty społecznej dla wyrażania emocji gniewu i doświadczenia ulgi w kontekście przeżywania śmierci bliskiego). Na podstawie analizy przedstawionych materiałów wskazano potencjalne zagrożenia, które mogą dotykać tej grupy żałobników. W tym celu omówiono badania poświęcone analizie ryzyka wystąpienia zaburzeń psychicznych pośród bliskich samobójców. W kontekście poczynionych w artykule obserwacji rozważono efektywność terapii Complicated Grief Treatment dedykowanej pracy z tą grupą klientów.
The loss of a stillborn child is very serious. Parents future disappears together with the departure of the child. There is also a sense of guilt associated with their responsibility for the arisen situation. Mourning parents often need support from their closests and the Church. Supportive presence, active listening, and practical help are very important during their mourning.The funeral of a stillborn child in accordance to Church’s rules is still possible despite the fact that the child has not been baptized yet. The white vestments symbolize the child’s innocence and the Eucharist celebrated for mourning parents gives them hope that their child is in God’s hands.
PL
Strata dziecka martwo urodzonego jest bardzo dotkliwa. Odchodzi bowiem dziecko, z którym rodzice wiązali swoją przyszłość. Pojawia się także poczucie winy związane z odpowiedzialnością za zaistniałą sytuację. Rodzice przeżywający żałobę potrzebują często wsparcia ze strony otoczenia i Kościoła. W towarzyszeniu w żałobie ważne są: obecność, aktywne słuchanie, praktyczna pomoc.Pogrzeb dziecka martwo urodzonego jest możliwy w Kościele, mimo to nie zostało ono ochrzczone. Białe szaty liturgiczne symbolizują niewinność dziecka, a sprawowana Eucharystia za rodziców pogrążonych w żałobie daje im nadzieję, że ich dziecko jest w rękach Boga.
Artykuł koncentruje się wokół zagadnień związanych ze śmiercią dziecka i okresem żałoby rodziców. Oprócz literatury dotyczącej tego tematu autor wykorzystuje własne doświadczenie zdobyte podczas spotkań z osieroconymi rodzicami w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie Łagiewnikach. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej omówiono zagadnienie straty bliskiej osoby i jej wpływu na życie osobiste i rodzinne, w następnej zagadnienie żałoby, a ostatnia część związana jest z pomocą osobom doświadczonym śmiercią dziecka.
EN
The paper focuses on issues related to the death of a child and on the period of parents mourning. Author, apart from literature related to this topic, describes his own experience based on the meetings with bereaved parents at the Sanctuary of Divine Mercy in Krakow Lagiewniki. The article consists of three parts. The first part discusses the issue of bereavement and its impact on personal and family life. The next describes the issue of mourning and the last part is connected with the help for people who experienced the death of a child.
Almost every death of a close friend or a relative causes a bereavement. If it follows normally, it is not statistic but dynamic. Its temporariness is defined by stages of stupor, longing and quest for the lost person, disorganization and doubt, finally of smaller or bigger reorganization. If a bereavement should be completed, the mourner must pass through all the stages.The ordeal of a bereavement is important to accept the loss of a close person and acknowledge his or her death as a fact. It is necessary to recover from the stress, which is possible by naming our pain and suffering. It is not recommended to go through a bereavement in loneliness and isolation. Opening to others helps to enter into a new reality and reorganize our life. This information should be also accepted by the society to which the mourner belongs. In order to provide the proper support one should be present next to the mourners, should possess the ability to listen to and accept them as they are in a given moment. When a professional help is required, a psychotherapy may be necessary. In case of a death of a child family therapy is recommended.If the mourning ones are believers the Church’s support is essential.Christian consolation is connected with liturgy, preaching God’s word and love support. Christ who defeated the death by his resurrection brings hope to the bereaved.
PL
Niemal każda śmierć osoby bliskiej wywołuje żałobę. Jeżeli przebiega ona normalnie, nie jest statyczna, ale dynamiczna. Jej temporalność określają fazy odrętwienia, tęsknoty i poszukiwania utraconej osoby, dezorganizacji i zwątpienia, większej lub mniejszej reorganizacji. Przeżycie poszczególnych etapów jest konieczne, aby nastąpiło przejście na wyższy poziom postrzegania swojej egzystencji. W przepracowaniu żałoby jest ważne, aby zaakceptować stratę i przyjąć śmierć bliskiej osoby jako fakt. Konieczne jest też odreagowanie swoich emocji, które jest możliwe poprzez wypowiedzenie swojego bólu i cierpienia. Nie jest więc wskazane przeżywanie żałoby w samotności, izolacji i zamknięciu. Otwarcie się na innych pomaga szybciej wejść w nową rzeczywistość i przeorganizować swoje życie. Informację te powinno przyjąć także środowisko, w którym żyje osierocony. Pomagający, aby udzielać wsparcia, powinien być przede wszystkim obecny przy żałobniku, umieć słuchać i zaakceptować go takim, jakim on jest w danym momencie. Kiedy sytuacja wymaga fachowej pomocy, konieczna jest psychoterapia. W przypadku śmierci dziecka wskazana jest terapia rodzinna. W czasie przeżywania żałoby, zwłaszcza dla osób wierzących, istotne jest towarzyszenie Kościoła. Chrześcijańskie pocieszenie związane jest z liturgią, głoszeniem słowa Bożego i posługą miłości. Chrystus, który poprzez swoje zmartwychwstanie zwyciężył śmierć, przynosi pogrążonym w bólu nadzieję.
Czy we współczesnym świecie, w którym dominuje kult młodości, witalności, w szczególny sposób należy interesować się tematyką śmierci, żałoby, cierpienia? Czy w edukacji szkolnej istnieje przestrzeń, na tak dziś odsuwane zagadnienia tanatologiczne? To jedno z najważniejszych pytań, na które odpowiada niniejszy artykuł. Odsuwamy temat śmierci z naszego codziennego funkcjonowania, a wraz z nim świadomość jego wszechobecności. Wielokrotnie wspólnie przeżywamy żałoby państwowe, szkolne, słuchamy informacji o ofiarach ogromnych katastrof, wypadków, niestety bardzo często zapominamy o indywidualnym wymiarze każdej z nich. Nie nadajemy jej także znaczenia edukacyjnego. Jak wynika z przeprowadzonych w latach 2012–2013 badań własnych, których respondentami byli uczniowie szczecińskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, 85% spośród badanych uczniów bezpośrednio doświadczyło przeżywania śmierci osób dla nich ważnych, ich umierania, bądź też żałoby. Postulaty niniejszego artykułu, które są wynikiem prowadzonych badań, koncentrują się wokół kilku obszarów działania, m.in.: zmiany postrzegania przez nauczycieli istoty i celowości edukacji tanatologicznej, wprowadzenia treści tanatologicznych do programu studiów pedagogicznych w ramach odrębnego przedmiotu, bądź też jasno wyodrębnionych treści w innym przedmiocie rozwijającym kompetencje nauczycielskie, wzmocnienia roli szkolnego psychologa i pedagoga, jako zespołu profesjonalnego wsparcia nauczyciela w trudnych sytuacjach. Niezbędnym krokiem do wprowadzania postulowanych zmian jest wielokrotnie wspominana, zmiana perspektywy postrzegania roli i miejsca edukacji tanatologicznej, jako jednego z koniecznych komponentów edukacji szkolnej. I to właśnie ta zmiana stanowi główne współczesne wyzwanie.
EN
Should we be interested in the subject of death, grief and suffering in our modern world, which is dominated by the cult of youth and vitality? Is there any room for thanatology issues in school education? These are the main questions answered in this article. We tend to ignore the subject of death in our everyday life as well as the consciousness of its omnipresence. Its educational meaning is very important and often forgotten. Research conducted in 2012–2013 among students of junior and high schools, has shown that 85% of them have directly experienced the death of people who were important to them. Based on the research results author suggests several improvements in educational context. There should be change in teachers’ perception of the essence and purpose of thanatology education. There should be an implementation of thanatology content in teachers’ education program as a separate subject is needed, or at least a clearly defined content in another subject which is developing teaching skills. The role of the school psychologist and pedagogue, as a team that can professionally support teacher in difficult situations should be strengthened. To make these changes possible, there must be a transition in perception of the role and place of thanatology education. This particular change can be a major challenge.
This article seeks to decode the artistic strategies employed by Nick Cave on two of his recent albums, Skeleton Tree (2016) and Ghosteen (2019), to process the trauma related to the sudden death of his teenage son, Arthur, in July 2015. Understandably, the literary layer of both productions is marked by the author’s grief and attempts to overcome it. However, the lyrics on both albums are also an account of a recovery from a trauma. It is a process composed of four stages: the shock experienced by an individual; desperate attempts to return to the reality before the trauma, which for obvious reasons turns out to be impossible; developing a trauma narrative, i.e. retelling a traumatic event; the beginning of the healing process with accepting the loss as a crucial component. The entire process also assumes a significant participation from Cave’s audiences, as the artist consciously allows us access to an intimate and traumatic experience on a previously unprecedented scale.
Although modern medicine reduced the amount of child deaths significantly, it cannot save the life of every child. As an outcome, a death of a child is perceived as something completely abnormal now. The article discusses the situation of families, who lost one of their children, and illustrates it by examples from our practice of health care chaplains. It also presents the support for these families available in the Czech Republic.
PL
Chociaż współczesna medycyna znacznie ograniczyła śmiertelność dzieci, nie zdołała ocalić życia każdego dziecka. W rezultacie śmierć dziecka jest obecnie postrzegana jako coś całkowicie nienormalnego. Artykuł omawia sytuację rodzin, które utraciły jedno ze swoich dzieci, i opisuje je przykładami z praktyki kapelanów opieki zdrowotnej. Opisuje również pomoc dostępną dla rodzin w Republice Czeskiej.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.