Search results

1

Oficjalne ukraińskie i polskie nazwy grzybów jadalnych – klasyfikacja znaczeniowa

100%

Jóźwikiewicz P.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 7: Słowianoznawstwo

201-217

PL

Ani polscy, ani ukraińscy językoznawcy nie zajęli się do tej pory porównaniem słownictwa biologicznego w zakresie nauki o grzybach – mykologii. Proponowany artykuł jest próbą zapoczątkowania tego typu opracowań, a skupiono się w nim na zestawieniu wybranych nazw grzybów jadalnych, funkcjonujących w języku ukraińskim i polskim, ich cechach semantycznych. Istotnym elementem artykułu jest tabela zawierająca 79 nazw grzybów jadalnych (w językach łacińskim, ukraińskim i polskim), a także wstępna znaczeniowa klasyfikacja mykonimów. Liczba wyróżnionych kategorii jest dosyć bogata; ujęto tu cechy kolorystyczne grzybów, miejsce ich występowania, smak, podobieństwo do przedmiotów, współwystępowanie z innymi roślinami, cechy wyglądu itd.

RU

Ни польские, ни украинские лингвисты до сих пор не затрагивали вопрос о сравнении словарного запаса биологической науки – микологии. Настоящая статья представляет собой попытку инициировать такого рода исследования, причём внимание фокусируется на сопоставлении польских и украинских названий отдельных съедобных грибов, выбранных на основании их семантических признаков. Важным элементом данной статьи является таблица, содержащая имена 79 съедобных грибов (на латинском, украинском и польском языках), а также – предварительная семантическая классификация миконимов. Число рассматриваемых категорий достаточно большое – учитываются такие характеристики грибов, как: их цвет, среда обитания, вкус, сходство с предметами, сосуществование с другими растениями, внешний вид и так далее.

EN

Nor Polish neither Ukrainian linguists have dealt with the comparison of biological vocabulary related to the study of mushrooms – mycology yet. The present article is an attempt at starting such studies and it focuses on the collection of selected names of edible mushrooms functioning in the Ukrainian and Polish languages with their semantic properties being the starting point. What is an essential element of the paper is the table comprising 79 names of edible mushrooms (in Latin, Ukrainian and Polish) as well as a preliminary classification of myconyms. The number of the categories is significantly high and they include the colour features of mushrooms, the place of their existence, their taste, similarity to objects, co-existence with other plants, the properties of their look etc.

2

Языковая политика в системе образования Украины

100%

Teres N., Kudinov D.

Facta Simonidis

|

2020

|

issue 13

231-256

EN

The article deals with the problems of formation and implementation of the state language policy of Ukraine in the field of education. It analyzes historical and socio-political factors causing language deformations in Ukrainian society as well as the evolution of the legal framework of the state language policy. Authors present contemporary situation of teaching languages of national minorities showing various approaches to its effectiveness and impact on bilateral international relations considering changes in quantitative indicators in the education system of Ukraine before the annexation of the Autonomous Republic of Crimea and parts of the Donetsk and Lugansk regions. The article analyzes legislative acts of Ukraine on strengthening the status of Ukrainian as the state language, adopted on the eve of the 2019 Presidential election and problems of studying foreign languages in Ukraine, implementing the recommendations of the EU institutions concerning the development of linguistic competence of citizens and increasing the range of foreign languages that should be studied in the education system.

RU

Статья посвящена проблемам формирования и реализации государственной языковой политики Украины в области образования. Проанализированы исторические и социально-политические факторы, повлиявшие на языковую деформацию в украинском обществе, представлена эволюция законодательных норм в области государственной языковой политики. Исследовано современное состояние в области обучения на языках национальных меньшинств, представлены различные точки зрения о его эффективности и влиянии на двусторонние международные отношения. Показаны качественные изменения в системе образования Украины накануне аннексии Автономной Республики Крым и части Донецкой и Луганской областей, проанализировано принятое накануне президентских выборов 2019 г. законодательство Украины об укреплении статуса украинского языка как государственного. Исследованы вопросы, связанные с изучением иностранных языков в Украине в контексте имплементации рекомендаций институций ЕС в части развития языковых компетентностей граждан и увеличения количества языков, которые должны изучаться в системе образования.

3

Ewaluacja materiałów dydaktycznych w procesie nauczania i uczenia się języka ukraińskiego jako obcego w szkolnictwie wyższym

100%

Nowacka D.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 7: Słowianoznawstwo

237-248

PL

Artykuł stanowi próbę oceny wybranych materiałów glottodydaktycznych (podręczników) do nauki języka ukraińskiego, wykorzystywanych w procesie dydaktycznym na poziomie szkolnictwa wyższego od lat 90. XX wieku. W pierwszej części artykułu zaprezentowano rodzaje materiałów glottodydaktycznych oraz omówiono ich miejsce i funkcje w procesie nauczania i uczenia się języka obcego. W drugiej części artykułu poddano ocenie wybrane podręczniki do nauki języka ukraińskiego, uwzględniając kryteria zewnętrzne, dotyczące np. programów nauczania oraz wewnętrzne, odnoszące się m.in. do potrzeb ucznia czy nauczyciela.

RU

Данная статья является попыткой оценить отдельные глоттодидактические материалы (учебники) для обучения украинскому языку, используемые в учебном процессе на уровне высшего образования с девяностых годов ХХ века. В первой части этой статьи были представлены типы глоттодидактических материалов, кроме того, было обсуждено их место и функции в процессе преподавания и изучения иностранного языка. Во второй части данной статьи была предпринята попытка оценить выбранные учебники для изучения украинского языка, принимая во внимание как внешние критерии, касающиеся, например, учебных планов, так и внутренние критерии, связанные, например, с потребностями студента и преподавателя.

EN

This article is an attempt to assess selected glottodidactic materials (textbooks) for learning the Ukrainian language, used in the teaching process at the level of higher education since the 1990s. In the first part of the article the types of glottodidactic materials are presented and their place and function in the processes of teaching and learning a foreign language is discussed. In the second part selected textbooks for learning the Ukrainian language are assessed, taking into account external criteria concerning, for instance, Curricula, and internal, related to the needs of a student or teacher.

4

МОДЕРНИЗАЦИЯ ПОДГОТОВКИ УКРАИНИСТОВ В БРНЕНСКОМ УНИВЕРСИТЕТЕ

100%

MICHÁLIKOVÁ J.

Comparative Legilinguistics

|

2012

|

vol. 11

39-45

PL

Autorki omawiają program kształcenia filologii ukraińskiej na Uniwersytecie Masaryka w Brnie i zmiany, jakie zostały w nim wprowadzone pod wpływem przemian politycznych i ekonomicznych. Jedną ze znaczących zmian było wprowadzenie do programu studiów przedmiotów związanych z terminologią prawną i prawniczą, przekładem prawniczym. Ponadto, przedstawiona została współpraca akademicka z Izbą Tłumaczy Sądowych Republiki Czeskiej. Na uwagę zasługuje również problem przekładu prawniczego z języka czeskiego na języki obce i vice versa.

EN

This article is focused on the presentation of Ukrainian Studies – one of the specialized programs offered at the Department of Slavonic Studies at the Faculty of Arts, Masaryk University in Brno. Political, economic, and business relations between the Czech Republic and Ukraine deepened profoundly after 1991, as a consequence of Ukraine's independence. This resulted in an inclusion into the Ukrainian language program of a subject dealing with the issues of law terminology as well as translation of official, judicial and other juridical documents. This article shows not only the conception of the course “Ukrainian Language in the Domain of Law“ but also another activities of the department which are related to the language of law – for example organizing Ukrainian-Czech terminology seminaries in co-operation with the Chamber of Court Appointed Interpreters and Translators of the Czech Republic. The problems in translation of law terminology from and into Czech language are outlined as well. So far, these issues have not been thoroughly researched and that is why there is the need for specialists in philology, especially in Ukrainian philology.

RU

В статье представляется курс «Украинская юридическая терминология» и определяются проблемы, связанные с преподаванием этого курса в рамках специальности «Украинский язык и литература» на Философском факультете Университета имени Масарика в Брно, Чешская Республика. В результате политических, экономических, культурных и социальных изменений в течение 90-ых годов существенно укрепились украинско-чешские отношения не только в сфере дипломатии, бизнеса, но и в других областях человеческой деятельности, что повлекло за собой потребность изучения специальной терминологии, прежде всего экономической и юридической. Введение вышеуказанного курса в учебную программу студентов-украинистов предполагает формирование более широкой языковой и фоновой компетенции учащихся, а также предоставляет больший выбор для трудоустройства выпускников.

5

Текст современного гимна Украины как историко-культурологический лингвистический код

75%

Savchenko A., Khmelevskiy M.

Językoznawstwo

|

2020

|

vol. 14

61-71

EN

Given article represents linguistic and culturological analysis of the Ukrainian National anthem, among others its lexical peculiarities and imagery as well as metaphorical system. This analysis is given on the historical background, which influenced the origin of the text of the Ukrainian anthem, and the main “portrait” of the personality of its author – P. P. Chubinsky, who played an important role both for the consolidation of Ukrainian national identity, and for Russian historiographic and ethnographic science, is described. Particular attention in the article is paid to the cultural and linguistic aspects, which make it possible to understand meaning and essence of the text, that has become one of the main symbols of independent Ukraine, and partly precedent phenomenon in contemporary Russian discourse. In the study this question is also examined in the wider context of the pan-European culture: French, Polish, Russian, Slovak, Serbian, Croatian, without which it is impossible to comprehend the sense of depth of this text, woven from the many historical, cultural and pan-Slavic associative references and allusions hidden under each line of this a truly unique work of art. The present study was undertaken to answer these questions.

PL

Artykuł zawiera lingwistyczną i kulturologiczną analizę tekstu współczesnego hymnu Ukrainy: zawartej w nim leksykalnej obrazowości i metaforyki; ponadto przedstawiono tło historyczne jego powstania oraz opisano “portret” osobowości autora – P.P. Czubińskiego, który odegrał ogromną rolę zarówno w umacnianiu ukraińskiej świadomości narodowej, jak i w rozwoju rosyjskiej historiografii i etnografii. Szczególną uwagę poświęcono aspektom lingwokulturologicznym pomocnym w zrozumieniu sensu i istoty tekstu wiersza, który stał się jednym z symboli niezawisłej Ukrainy, a częściowo – również precedensowym fenomenem we współczesnym dyskursie rosyjskim. Przedstawione w artykule zagadnienie rozpatrywane jest także w kontekście kultury ogólnoeuropejskiej – francuskiej, polskiej, rosyjskiej, słowackiej, serbskiej i chorwackiej, bez której nie sposób pojąć głębi tego tekstu, utkanego z mnóstwa historyczno-kulturologicznych panslawistycznych asocjacyjnych odsyłaczy, ukrytych pod każdym wersem tekstu tego zaprawdę unikalnego utworu literackiego. Omówieniu powyższych kwestii poświęcone jest niniejsze dociekanie.

RU

В данной статье представлен лингвистический и культурологический анализ текста современного гимна Украины: лексической образности и метафорики, которые в нем заключены, а также дается исторический фон его создания и описывается «портрет» личности автора – П.П. Чубинского, сыгравшего большую роль как для укрепления украинского национального самосознания, так и для российской историографической и этнографической науки. Особое внимание в работе уделяется лингвокультурологическим аспектам, помогающим осознать смысл и суть текста стихотворения, который стал одним из символов независимой Украины, а частично – и прецедентным феноменом в современном русском дискурсе. В исследовании поставленный вопрос рассматривается также и в контексте общеевропейской культуры – французской, польской, русской, словацкой, сербской и хорватской, – без которой невозможно осмыслить глубину этого текста, сотканного из множества историко-культурологических и панславянских ассоциативных отсылок, сокрытых под каждой строкой текста этого поистине уникального художественного произведения. Освещению этих вопросов посвящено настоящее исследование.

6

Український алфавіт латинськими буквами простий для спілкування сучасними електронними засобами Переведення українського кириличного алфавіту в український латинськими буквами

75%

Марушечко І.

Studia Orientalne

|

2016

|

issue 2(10)

59-78

RU

В течение последних полутора столетий было несколько попыток записывания украинского языка латинским алфавитом, включая в это разные законодательные акты, которые имели место уже после провозглашения независимости Украины в 1991 году. Но все они были непрактичны и их не стали широко использовать. А это потому, что не сохраняли они характера украинского языка; некоторые буквы кириллицы передавали с помощью комбинации нескольких латинских букв и искривляли само звучание (фонетику) украинского языка. Однако, общественные процессы, которые происходят в Украине с момента провозглашения независимости, то есть высокий уровень рабочей эмиграции, идущий на миллионы, а также проблемы общения с семьями, оставшимися в Украине, с помощью компьютеров и современной техники, которая оснащена только латинской клавиатурой, без доступа до кириллицы, вызывают острую необходимость в создании варианта латинского алфавита для записи украинского языка, который бы сохранял ее характер и был прост в использовании. Эта статья представляет проработанную мной новую версию латинского алфавита для украинского языка. Это не замена кириллицы, а параллель для нее и альтернатива для всех других версий латинского алфавита, которые используются для записи украинского языка. Этот алфавит я назвал «Украинка» в честь украинских женщин, которые составляют основную часть наших эмигрантов. «Украинка» – это полностью унифицированный алфавит, свободный от недостатков своих предшественников. Его основное преимущество заключается в том, что заменяется одна буква кириллицы на одну букву латиницы. Это транслитерация 1:1, которая не нарушает и не вводит никаких новых правил в украинское правописание и сохраняет фонетику украинского языка. Кроме этого: – всегда пишутся те же латинские буквы, независимо от их позиции в слове; – слово в кириллице, записанное в «Украинке» всегда будет выглядеть одинаково (с тем же набором букв) и не будет нескольких вариантов записи одного слова; – сохранены характерные для украинского языка способы обозначения смягчения согласных – сохранен мягкий знак «ь» и апостроф как разделительный знак, отделяющий определенные звуки друг от друга в середине слова; – для букв Ж, Ч, Ш используются знаки, которые в других языках с латинским алфавитом означают тот же звук, как и в украинском языке, а именно Ž, Č, Š, а для Є, Ю, Я, Щ подобраны знаки графического вида по аналогии к тем, которые указаны выше Ě, Ŭ, Ă, Ş. Основным элементом этой статьи является таблица знаков, а описание поясняет их введение и показывает способ использования в комп’ютерах и примеры транслитерации разных текстов.

PL

W języku ukraińskim na przestrzeni ostatnich 150 lat podejmowano kilka prób wprowadzenia zapisu w alfabecie łacińskim, włącznie z regulacjami prawnymi, które wprowadzono już po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1991 roku. Wszystkie te warianty były niepraktyczne i nie weszły do szerszego obiegu ze względu na to, że nie zachowywały charakteru języka ukraińskiego, wprowadzały wieloliterowe kombinacje na oddanie jednej litery z alfabetu cyrylicznego i deformowały samo brzmienie języka ukraińskiego. Jednak procesy społeczne, które zachodzą na Ukrainie od momentu uzyskania niepodległości, tj. wielka zarobkowa emigracja, licząca wiele milionów obywateli, oraz problem z komunikacją z domem rodzinnym za pomocą współczesnych urządzeń, które nie mają klawiatury cyrylicznej, wymuszają stworzenie alfabetu łacińskiego, który zachowywałby charakter języka ukraińskiego i był prosty w użyciu. Artykuł ten przedstawia opracowaną przeze mnie nową wersję alfabetu łacińskiego dla języka ukraińskiego, który byłby wersją równoległą do cyrylicy, a nie jej zamiennikiem i stanowiłby alternatywę dla dotychczasowych wersji łacinki zapisującej cyrylicę. Alfabet ten nazwałem „Ukrainką” na cześć ukraińskich kobiet, które stanowią główny trzon ukraińskich emigrantów. „Ukrainka” jest ujednoliconym zapisem alfabetu wykorzystującym litery łacińskie – wolnym od niedociągnięć swoich poprzedników. Podstawową jego cechą jest to, że zamienia jedną literę cyrylicznego alfabetu na dokładnie jedną literę łacińskiego i nie zmienia ani też nie wprowadza żadnych nowych reguł do pisowni w języku ukraińskim oraz do wymowy (fonetyki). Poza tym: – litery łacińskie są zawsze takie same, niezależnie od ich pozycji w wyrazie; – wyraz zapisany cyrylicą w transliteracji wygląda zawsze tak samo, nie ma kilku wariantów tego samego słowa w zapisie „Ukrainką”; – zostały zachowane właściwe dla języka ukraińskiego sposoby zaznaczania zmiękczenia spółgłosek – zachowano miękki znak i apostrof w funkcji znaku rozdzielającego wewnątrz słowa; – dla liter Ж, Ч, Ш wykorzystano znaki, które w innych językach z alfabetem łacińskim oznaczają te same dźwięki, a mianowicie Ž, Č, Š, a dla Є, Ю, Я, Щ dobrano znaki według podobieństwa graficznego do tych wyżej, tj. Ě, Ŭ, Ă, Ş. Podstawową częścią tej publikacji jest tablica znaków, a materiał opisowy uzasadnia ich wprowadzenie i przedstawia sposób wykorzystania na komputerach oraz przykłady transliteracji różnych tekstów.

EN

For the last 150 years there were several attempts to write down Ukrainian language with Latin alphabet, including the attempts of adopting several laws that took place after declaration of independence of Ukraine in 1991. But there were not practical and popularize. The main reason is that they haven’t kept the spirit of the Ukrainian language, some Cyrillic letter handed combination of several Latin letters and the same distorted sound (phonetics) of Ukrainian language. But the social processes that take place in Ukraine since the declaration of its independence, i.e. significant emigration of workers that counted in the millions, and also problems with communication with the families that stayed in Ukraine using modern computers and technologies which are equipped only with Latin keyboard without access to Cyrillic alphabet, call for a great need for a creation of the opportunity to use Latin alphabet to record the Ukrainian language, which would retain its nature and was easy to use. This article presents a new version of Latin alphabet for the Ukrainian language. It does not replace the Cyrillic alphabet – but a parallel alternative for it and for all other versions of the alphabet that are used to record the Ukrainian language. This alphabet I called “Ukrainka” in honor of Ukrainian ladies who represent the majority of our emigrants. “Ukrainka” is completely unified alphabet, without any disadvantages from their predecessors. The main idea is in replacing one letter of Cyrillic alphabet to exactly one Latin letter – a transliteration of 1:1, does not break and does not introduce any new rules in Ukrainian spelling and phonetics, thus saving the Ukrainian language. There are other advantages: – no change in letters, regardless of their position in the word; – the word written in the Cyrillic “Ukrainka” always looks the same (the same set of letters) and there are no several options to write the same word; – saved Ukrainian language peculiarity to soften the consonants – saved not only a soft sign but also an apostrophe as a dividing option for separating from certain sounds in the middle of a word; – for the letters Ж, Ч, Ш, it’s used letters that mean the same in other languages with the Latin alphabet, namely Ž, Č, Š, and for Є, Ю, Я, Щ picked up letters graphically similar as the above – Ě, Ŭ, Ă, Ş. The main element of this article is a table of characters, the description justifying their introduction and showing how to use in computers, as well as examples of different tests transliteration.

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 Comparative Legilinguistics

1 Facta Simonidis

1 Językoznawstwo

1 Studia Orientalne

1 Jóźwikiewicz P.

1 Khmelevskiy M.

1 Kudinov D.

1 MICHÁLIKOVÁ J.

1 Nowacka D.

1 Savchenko A.

1 Teres N.

1 Марушечко І.

1 2021

1 2020

2 2016

1 2015

1 2012

Oficjalne ukraińskie i polskie nazwy grzybów jadalnych – klasyfikacja znaczeniowa

Языковая политика в системе образования Украины

Ewaluacja materiałów dydaktycznych w procesie nauczania i uczenia się języka ukraińskiego jako obcego w szkolnictwie wyższym

МОДЕРНИЗАЦИЯ ПОДГОТОВКИ УКРАИНИСТОВ В БРНЕНСКОМ УНИВЕРСИТЕТЕ

Текст современного гимна Украины как историко-культурологический лингвистический код