Search results

1

Na początku był zachwyt. Młody Krzywicki czyta Morgana

100%

Gomóła A.

Laboratorium Kultury

|

2014

|

vol. 3

83-113

PL

W artykule zrekonstruowano wybrane konteksty sporządzenia i wydania polskiego przekładu Ancient Society Lewisa Henry’ego Morgana. Tłumaczenie dokonane przez Aleksandrę Bąkowską wydane zostało w roku 1887 nakładem, redagowanego przez Aleksandra Świętochowskiego, tygodnika „Prawda”. Korygował je Ludwik Krzywicki, który twórczość Morgana znał co najmniej od 1883. Bliżej zaznajomił się z nią za sprawą pracy Fryderyka Engelsa Der Ursprung der Familie, des Privateigenthums und des Staats. Im Anschluss an Lewis H. Morgan’s Forschungen (1884) – Krzywicki spolszczył i wydał tę książkę (pod pseudonimem J.F. Wolski) w 1885 r. pod tytułem Początki cywilizacyi. Na zasadzie i jako uzupełnienie badań Lewisa H. Morgana (dzieło Engelsa jest lepiej znane w Polsce pod tytułem Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa. W związku z badaniami Lewisa H. Morgana – tak brzmi tytuł późniejszego tłumaczenia). Od 1885 w pracach naukowych Krzywickiego poświęconych antropologii odwołania do Morgana zdarzają się coraz częściej. W artykułach odnaleźć można skrystalizowane wyobrażenie Morgana jako badacza terenowego, który spędził czterdzieści lat wśród Indian i dzięki temu mógł stworzyć wybitne dzieło podważające dorobek antropologii gabinetowej. Morgan przedstawiany jest jako ten, który dokonał przewrotu w nauce. Krzywicki także, przyjmując za Engelsem przeświadczenie, że twórczość Morgana jest celowo pomijana, czuje się w obowiązku, by ją popularyzować i bronić przed jakąkolwiek krytyką. Dopiero w latach 90. znajdziemy w pismach Krzywickiego fragmenty, które świadczą o narastającym dystansie do ustaleń amerykańskiego antropologa.

EN

Article reconstructs chosen context and editions of Polish translation Lewis Henry Morgan’s Ancient Society. Aleksandra Bąkowska’s translation was first published in 1887, printed in “Prawda” magazine, which senior editor at the time was Aleksander Świętochowski. It was edited by Ludwik Krzywicki, who knew Morgan’s work since estimated 1883. He got closely acquainted with it due to Frederic Engels’ Der Ursprung der Familie, des Privateigenthums und des Staats. Im Anschluss an Lewis H. Morgan’s Forschungen (1884) – Krzywicki translated and published this book (under alias J.F. Wolski) in 1885 and entitled it Początki cywilizacyi. Na zasadzie i jako uzupełnienie badań Lewisa H. Morgana – Beginnings of civilization. Investigation and reinvigoration of work by Lewis H. Morgan (in Poland Engels’ work is better known as Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa. W związku z badaniami Lewisa H. Morgana – Origins of family, private property and the State. Investigation into the works of Lewis H. Morgan – which is the title of the book’s latter translation). From 1885, in his scientific research, Krzywicki references Morgan more often. In articles one can find crystallized idea of Morgan as a field researcher, who spent forty years among Native Americans, thus making him able to create a masterpiece that undermined achievements of cabinet anthropology. Morgan is portrayed as the one who revolutionized science. Also, Krzywicki, taking in Engels’ conviction that Morgans work is deliberately omitted, feels obliged to propagate it and defend it from criticism. Only in Krzywicki’s writings from the nineties we find fragments that show his detachment from Morgans’ conclusions.

2

„Ten, który stał się Mostem”. Wpływ Lewisa H. Morgana na rosyjską antropologię

89%

Zaczkowska A.

Laboratorium Kultury

|

2014

|

vol. 3

139-156

PL

Artykuł jest poświęcony wpływowi teorii Lewisa Henry’ego Morgana na rozwój radzieckiej antropologii. Morgan (niebezpośrednio, lecz znacznie) przyczynił się do stworzenia na terenie ZSRR szkoły antropologii zaangażowanej społecznie. Autorka szkicuje zarys historii antropologii rosyjskiej w okresie komunizmu. Pokazuje, jak ideologie polityczne wpływały na kształtowanie się w ZSRR kategorii badawczych.

EN

This article looks on how Lewis H. Morgan’s theory influenced the development of Russian anthropological thought. Morgan (indirectly, yet significantly) was one of the reasons for creation of socially active school of anthropology in the U.S.S.R. Author outlines anthropological historicism in Russian communist period. She shows how political ideologies molded research categories in the U.S.S.R.

3

Rozwój społeczny jako wyobrażenie kulturowe. O znaczeniu idei własności w koncepcji Lewisa H. Morgana

71%

Kosowska E.

Laboratorium Kultury

|

2014

|

vol. 3

57-81

PL

Wydana w roku 1877 klasyczna praca Lewisa Henry’ego Morgana Społeczeństwo pierwotne podejmowała problem rekonstrukcji dziejów ludzkości zgodnie z wyznacznikami nauki XVIII i XIX w. Lektura tego tekstu z perspektywy ponad stu lat pozwala na zadanie kilku ważnych pytań dotyczących filozoficznych i metodologicznych uwarunkowań postawionych przez Morgana tez. Jego dzieło, silnie wtopione w kontekst ówczesnego myślenia naukowego, okazało się jedną z najbardziej popularnych prac antropologicznych swojego czasu. Jednocześnie stało się źródłem kulturowych wyobrażeń, które do dzisiejszego dnia matrycują sposoby postrzegania wielokulturowości współczesnego świata przez człowieka Zachodu.

EN

Released in 1877 classical work by Lewis Henry Morgan Ancient Society took on the problem of reconstructing human history according to the benchmarks of XVIII and XIX century science. Reading of this work from a perspective of over a hundred years allows posing a few important questions, regarding philosophical and methodological determinants of Morgan’s theses. His work, strongly embedded in the context of scientific thought of that time, proved to be one of the most popular anthropological works of its era. At the same time it became a source of cultural ideas, which to this day provide the matrix of perception of contemporary multicultural world by a Western Man.

4

Wymiary służby społecznej. Rozważania na marginesie polskiego przekładu Społeczeństwa pierwotnegoLewisa H. Morgana (1887)

71%

Jakubaszek J.

Laboratorium Kultury

|

2014

|

vol. 3

115-137

PL

Polskie wydanie Społeczeństwa pierwotnego L.H. Morgana ukazało się w 1887 r. nakładem „Prawdy”, w czasie, gdy społeczny program pozytywistów obnażył swe braki, a do głosu dochodziła nowa formacja kulturowa. Jej członków charakteryzowały przekonania demokratyczne, ludowe, socjalistyczne, a także kulturalny i społeczny aktywizm. Przedstawicielką tej formacji była również Aleksandra Bąkowska, ziemianka, założycielka szkoły wiejskiej w Gołotczyźnie, zwolenniczka ruchu kobiecego, tłumaczka prac Edwarda Burnetta Tylora i Lewisa Henry’ego Morgana. W artykule omówione zostały źródła jej aktywizmu oraz postawa i działalność, dla których tło stanowi tu polski przekład i recepcja Społeczeństwa pierwotnego.

EN

Polish edition of L.H. Morgan’s Ancient Society issued by “Prawda” was released in 1887, in the time, when positivist social program bare its deficiencies, which gave voice to a new cultural formation. Its members were characterized by democratic, folk, socialist as well as cultural and social activism. One of its members was Aleksandra Bąkowska, landlady, founder of a village school in Gołotczyzna, propagator of women’s movement, translator of works by Edward Burnett Tylor and Lewis Henry Morgan. This article discusses the origins of her activism as well as her attitude and work activity , for which the background constitutes the Polish translation and reception of Ancient Society.

Refine search results

4 Laboratorium Kultury

4 2014

1 Gomóła A.

1 Jakubaszek J.

1 Kosowska E.

1 Zaczkowska A.

Na początku był zachwyt. Młody Krzywicki czyta Morgana

„Ten, który stał się Mostem”. Wpływ Lewisa H. Morgana na rosyjską antropologię

Rozwój społeczny jako wyobrażenie kulturowe. O znaczeniu idei własności w koncepcji Lewisa H. Morgana

Wymiary służby społecznej. Rozważania na marginesie polskiego przekładu Społeczeństwa pierwotnegoLewisa H. Morgana (1887)