Search results

1

ECHA ROMANTYZMU POLSKIEGO W JĄDRZE CIEMNOŚCI

100%

Samsel K.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2019

|

vol. 17

255-283

PL

W studium usiłuję wykazać, jak w tekstualnym planie Jądra ciemności Josepha Conrada funkcjonuje tzw. polskoromantyczna intertekstualność. Nie rozstrzygając zarazem ostatecznie, czy kształtująca się relacja intertekstualna manifestuje się poprzez aluzje, czy poprzez reminiscencje, wyróżniam wiązkę prototypowych, polskoromantycznych intertekstów, które – jak uważam – mogą pozostawać kluczowe w procesie kontekstowej lektury dzieła Conrada. Są to z jednej strony dzieła Adama Mickiewicza – Pan Tadeusz, Ustęp III części Dziadów, Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego, z drugiej – niemniej funkcjonalne w wypadku Jądra ciemności – Anhelli Juliusza Słowackiego czy polska gawęda szlachecka – w rodzaju Pamiątek Soplicy Henryka Rzewuskiego. W porównaniu – bezpośrednio posługuję się metodą close reading, pośrednio zaś – wykorzystuję strategie widmontologicznego i palimpsestowego czytania tekstu literatury. Dyskutuję także z conradystycznym status quo, polemizując m.in. z ujęciem postaci arlekina obecnym w najklasyczniejszych, światowych odczytaniach Heart of Darkness: Škvorecký’ego, Burgessa, d’Avanza, Canaria i innych.

EN

In the study I attempt to demonstrate how so called Polish-Romantic intertextuality runs in the textual plan of Joseph Conrad’s Heart of Darkness. Without concluding ultimately whether the forming intertextual relation is manifested here through allusions or through reminiscences, I distinguish a bunch of prototypical, Polish-Romantic intertexts which, as I suppose, may remain crucial in the process of contextual reading of Conrad’s masterpiece. On the one hand, these are the works of Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz, Forefathers’ Eve Part III, The Books and the Pilgrimage of the Polish Nation, on the other – still functional in the case of Heart of Darkness – Juliusz Słowacki’s Anhelli as well as Polish ‘gaweda szlachecka’ represented by Henryk Rzewuski’s Soplica’s Memoirs. In comparing – I use the close reading method directly, and indirectly – the strategies of the hauntology and palimpsest reading of the literature. I also discuss the conradists’ status quo – polemizing among others with the representation of the Harlequin’s motive present in the most classic world readings of Heart of Darkness: Škvorecký’s, Burgess’s, d’Avanza’s, Canaria’s and others.

2

Spod znaku Kordiana, Anhellego, Lilli Wenedy. Człowiek Herberta, antropologie Słowackiego

85%

Samsel K.

Przegląd Humanistyczny

|

2020

|

vol. 64(1 (468))

7-18

PL

The aim of the study is to show the program volume of Zbigniew Herbert, Mr Cogito from 1974, as a collection in which the poet transforms into as much a resonator as a revisor of the basic Polish romantic aesthetic and ethical representations – in Mr Cogito he always identified with the writing of Juliusz Słowacki. The anthropology of Kordian, Lilla Weneda and Anhelli not only influences the activities of Herbertian Mr Cogito, but also shapes his post-heroic genealogy and, speaking the language of Karl Dedecius, “orientation in the postmetaphysical world”. Herbert (as has been shown) thinks about Słowacki in a deep and complex way, focusing his interest on the anthropological potential of the romantic poet’s heroes and Herbert’s own construction and deconstruction game with the mythology produced by Słowacki (venenedism, anhellism, heroism and anti-heroism in Kordian).

3

Mit, procesy mityzacji na przykładzie norwidowskiego obrazu Syberii. Rekonesans

80%

Abriszewska P.

Studia Norwidiana

|

2022

|

vol. 40

57-72

EN

The article examines the myth of Siberia in Norwid’s lectures On Juliusz Słowacki and in the poem Siberias, which provides more context. Analysis employs three theoretical perspectives – Mircea Eliade’s phenomenology of myth, anthropological functionalism and Roland Barthes’s concept of myth – to demonstrate that similarly to his predecessors Norwid craved for a living myth and created a Siberian mythology he would regard as pragmatic and functional. Its goal was to organize the community and give shape to a nation deprived of statehood. This function was to be played by a Siberian mythology, which surpasses ethnocentrism by pointing to Christianity as the mythical core capable of uniting European culture. Interpretations of Słowacki’s Anhelli and Norwid’s poem Siberias reveal the metaphorical image of Siberia spilled all over the world. The actual geographical location, entangled in current political realities, is used by the poet as material for his mythical narrative, or a second-order semiological system, as Barthes defined myth.

PL

Artykuł jest analizą mitu Syberii w odczytach O Juliuszu Słowackim (oraz, kontekstowo, w wierszu Syberie), wykorzystującą trzy perspektywy teoretyczne: fenomenologię mitu Mircea Eliadego, funkcjonalizm antropologiczny oraz koncepcję mitu Rolanda Barthes’a. Autorka przedstawia, w jaki sposób Norwid pragnący, podobnie jak jego poprzednicy, mitu żywego, tworzy syberyjski mit rozumiany pragmatycznie, funkcjonalnie, czyli organizuje wspólnotę, nadając kształt narodowi pozbawionemu państwowości. Taką właśnie funkcję pełnić ma mit Syberii, który wyrasta ponad etnocentryczną perspektywę, wskazując na chrześcijaństwo jako ów mityczny środek spajający kulturę europejską. W swoim odczytaniu Anhellego oraz w wierszu Syberie Norwid tworzy obraz metaforycznej Syberii, która „rozlała się” na świat, zaś geograficzna, uwikłana w polityczną współczesną sytuację realna Syberia staje się dla poety tylko podstawą dla mitycznej narracji, czyli znaczeniem pierwotnym, nad którym nadbudował się wtórny system semiologiczny, jakim jest mit w ujęciu Barthes’a.

4

Strona Słowackiego? − Norwid wobec tradycji wieszczów

80%

Halkiewicz-Sojak G.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2020

|

issue 10 (13)

213-224

EN

The subject of the article is an attempt to answer the question whether and why Cyprian Norwid chose Juliusz Słowacki’s variant from among the attitudes of Romantic poets. Why did he accuse Mickiewicz and Krasiński of a historiosophical lie, while finding the truth in Słowacki’s work? Such opinions were formulated in Norwid’s series of lectures titled “O Juliuszu Słowackim” [“About Juliusz Słowacki”], especially in his interpretation of Anhelli [Anhelli] included there. Semantic analysis of fragments of the lectures about Słowacki allow us to indicate in conclusion the aesthetic, existential, and historiosophical reasons for such a choice.

PL

Tematem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy i dlaczego spośród wzorów postaw romantycznych poetów Norwid wybrał wariant Juliusza Słowackiego. Dlaczego Mickiewiczowi i Krasińskiemu zarzucił historiozoficzne kłamstwo, a u Słowackiego odnalazł prawdę? Takie opinie zostały sformułowane w Norwidowskich odczytach O Juliuszu Słowackim, przede wszystkim w zawartej tam interpretacji Anhellego. Semantyczna analiza fragmentów lekcji o Słowackim pozwoliła wskazać w konkluzji estetyczne, egzystencjalne i historiozoficzne powody takiego wyboru.

Refine search results

1 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

1 Przegląd Humanistyczny

1 Studia Norwidiana

1 Świat Tekstów. Rocznik Słupski

2 Samsel K.

1 Abriszewska P.

1 Halkiewicz-Sojak G.

1 2022

3 2020

ECHA ROMANTYZMU POLSKIEGO W JĄDRZE CIEMNOŚCI

Spod znaku Kordiana, Anhellego, Lilli Wenedy. Człowiek Herberta, antropologie Słowackiego

Mit, procesy mityzacji na przykładzie norwidowskiego obrazu Syberii. Rekonesans

Strona Słowackiego? − Norwid wobec tradycji wieszczów