Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 31

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Bałkany Zachodnie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
PL
Mimo że kraje Bałkanów Zachodnich nie zaraziły się globalnym kryzysem gospodarczym bezpośrednio, to skutki światowego załamania były i są odczuwalne także w tym regionie. W takiej sytuacji rządy poszczególnych krajów musiały tak zmienić swoją politykę, by gospodarka w jak najmniejszym stopniu odczuła tego skutki. Celem artykułu jest zaprezentowanie prowadzonej antykryzysowej polityki gospodarczej i wykorzystywanych narzędzi do walki z kryzysem gospodarczym w wybranych krajach regionu Bałkanów Zachodnich. Artykuł został podzielony na trzy części. W pierwszej przedstawiono w sposób kompleksowy wpływ globalnego kryzysu na regionalną gospodarkę. Część drugą poświęcono antykryzysowej polityce gospodarczej. Dokonano przeglądu światowej literatury oraz prowadzonych badań w tym zakresie. W części ostatniej zaprezentowano i przeprowadzono analizę podjętych działań antykryzysowych i wykorzystanych narzędzi z zakresu polityki budżetowej wraz konsekwencjami w postaci niezrównoważenia budżetów finansów publicznych.
EN
European Integration of Albania is one of the specific and the most diffi cult process among theWestern Balkan countries. To have a complete picture of this process one should have in mind an overview of trends in the relationship between the Western Balkans and the European Union. The very important role plays also the prospect of membership of these countries for their social, political and economic situation. This article aims to present the socio-economic situation of Albania and the reforms this country should undertake to be prepared for the membership in the EU.
3
Publication available in full text mode
Content available

Media w Czarnogórze

75%
PL
Media stanowią istotny środek przekazu informacji. Kształtują świadomość obywateli i pozwalają docierać do szerokiego spectrum informacji. Nazywane nie bez znaczenia czwartą władzą poza funkcją informacyjną w wielu przypadkach odgrywają również rolę cenzorów. W Czarnogórze aspirującej do członkostwa w Unii Europejskiej, prowadzącej negocjacje akcesyjne, wydawać by się mogło, iż spełnione są wszelkie standardy w zakresie praw medialnych. Państwo przyjęło najważniejsze regulacje prawne w tej materii. Wnikliwsza analiza stanu wolności mediów czarnogórskich pokazuje jednak, że sytuacja nie jest tak przejrzysta. Media pozostają zależne od układów politycznych, źródeł finansowania. Środowisko opiniotwórcze jest skorumpowane, a sytuacja samych dziennikarzy trudna. Ci z nich, którzy podejmują się pisania o polityce, ujawniania nieczystych interesów, przewinień ze strony władz, organów wymiaru sprawiedliwości, narażeni są wielokrotnie na ataki, tak werbalne, jak i akty przemocy fizycznej. Artykuł ukazuje współczesną sytuację mediów w demokratycznym państwie, jakim jest Czarnogóra.
EN
Media constitute an important means of information transfer. They shape the citizens awareness and make it possible to reach a wide range of information. Being called the fourth estate, besides the information function, in many cases media become censors. In Montenegro, which aspires to become the member of the European Union and carries out the accession negotiations, it might seem that all standards as to the media law are kept. The country passed all the most important legal regulations in that matter. Yet, the deeper analysis of the freedom of Montenegro media shows that the situation is not so transparent. Media remain dependent on the political relations, sources of financing. The opinion-forming environment is corrupted, and the journalists’ situation is difficult. Those who attempt to write about politics, reveal underhanded business, abusive activity from the side of the authorities, judicial authorities, are often placed at risk of violence both verbal and physical. The article shows the current situation of media in the democratic country, which is Montenegro.
EN
The article discusses four theses regarding the attitude of Germany to the Western Balkans: 1. The main motive for Germany’s commitment to expanding the EU to Western Balkans is to complete the unification of Europe and the transfer of prosperity and stability. Germany treats enlargement policy as a test of the EU’s credibility and its ability to act extensively; 2. Without Germany, the process of enlargement to Western Balkans would not be possible; Germany gives him critical mass; 3. The unstable position of Germany regarding the date of accession of the Western Balkan states to the EU results from the necessity to take into account other priorities in European policy (reform of the euro zone) and from adverse internal conditions showing a significant potential for paralyzing EU enlargement policy (refugee crisis, changes in the German party system); 4. The current increasing EU action for the Western Balkans results from the conviction – both of the European Commission and Germany – that this is necessary in the face of the growing involvement of Russia and China.
PL
W artykule przedyskutowano cztery tezy dotyczące stosunku Niemiec do Bałkanów Zachodnich: 1. Głównym motywem zaangażowania Niemiec na rzecz rozszerzenia UE o Bałkany Zachodnie jest dokończenie jednoczenia Europy oraz transfer dobrobytu i stabilizacji. Niemcy traktują politykę rozszerzenia jako sprawdzian wiarygodności Unii i jej zdolności do działania zewnętrznego; 2. Bez Niemiec proces rozszerzania na Bałkany Zachodnie nie byłby możliwy; Niemcy nadają mu masę krytyczną; 3. Zmienne stanowisko Niemiec w sprawie terminu przystąpienia państw Bałkanów Zachodnich do UE wynika z konieczności uwzględnienia innych priorytetów w polityce europejskiej (reforma strefy euro) oraz z niekorzystnych uwarunkowań wewnętrznych, wykazujących spory potencjał paraliżowania polityki rozszerzania UE (kryzys uchodźczy, zmiany w niemieckim systemie partyjnym); 4. Obecne zwiększające się działania UE na rzecz Bałkanów Zachodnich wynikają z przeświadczenia zarówno Komisji Europejskiej, jak i Niemiec, że są one konieczne w obliczu zwiększającego się zaangażowania Rosji i Chin.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badania, w którym podjęto próbę weryfikacji trzech hipo-tez, odnoszących się do handlu wewnątrzgałęziowego (IIT) państw regionu Bałkanów Zachod-nich w latach 2007 i 2013. Porównano udział IIT w handlu ogółem państw bałkańskich w relacjach wzajemnych oraz z Unią Europejską. Przeanalizowano zmiany tych udziałów między rokiem 2007, kiedy weszło w życie Porozumienie CEFTA-2006, a rokiem 2013. Przedstawiono także IIT krajów regionu w rozbiciu na wymianę typu horyzontalnego (HIIT) oraz typu werty-kalnego towarami o niskiej jakości (VIIT-LQ) i typu wertykalnego towarami o wysokiej jakości (VIIT-HQ). Z badania wynika, że w przypadku połowy państw bałkańskich, IIT stanowił większą część handlu ogółem w relacjach wewnątrzregionalnych niż w relacjach z wysoko uprzemysło-wionymi krajami UE. Między latami 2007 i 2013 udział IIT wykazał większą dynamikę we-wnątrz regionu niż w relacji z UE, co potwierdza pozytywny wpływ porozumienia CEFTA-2006 na strukturę handlu. Ponadto w relacjach wewnątrzregionalnych wzrósł udział VIIT kosztem HIIT, co wskazuje na rosnące różnice cenowo-jakościowe towarów będących przedmiotem wy-miany.
EN
The aim of this paper was to verify three hypotheses related to the intra-industry trade (IIT) of the Western Balkan (WB) countries in 2007 and 2013. The shares of IIT in total trade of the WB countries in regional relations and in relations with the European Union (EU) were compared. Changes of these shares between 2007, when CEFTA-2006 agreement entered into force, and 2013 were analysed. Finally, the IIT of the Balkan countries was presented in the division for a horizontal type (HIIT), a vertical type of low quality goods (VIIT-LQ) and a vertical type of high quality goods (VIIT-HQ). The research revealed that in the case of half of the WB countries, the IIT share in total trade was higher in regional relations than in relation with the EU. Between 2007 and 2013, the share of IIT showed higher dynamics inside the region than in relations with highly industrialised countries of the EU. This finding confirms a positive influence of the CEFTA-2006 agreement on trade. Moreover, in regional relations the share of VIIT grew, and the share of HIIT dropped reversely, which indicates rising price-quality differences in traded goods.
EN
The place of the Constitutional Court in Albania’s political system, the significance attributed to this institution and most of all the possibilities of fulfilment of its constitutional role are the subject of the analysis taken up in this paper. It addresses in particular the impact of the manner of operation of the Constitutional Court in the context of Albania’s European aspirations. Moreover, the study emphasises a thesis that Albania’s efforts to obtain membership of the European Union have been an essential element strengthening the process of Albania’s political, social and economic transformation.
PL
Miejsce Sądu Konstytucyjnego w systemie politycznym Albanii, znaczenie jakie przypisuje się tej instytucji, a przede wszystkim możliwości wypełniania przezeń konstytucyjnej roli stanowi przedmiot analiz podjętych w artykule. Zwraca się w nim szczególną uwagę na wpływ sposobu funkcjonowania Sądu Konstytucyjnego w kontekście europejskich aspiracji Albanii. Co więcej, w artykule akcentuje się tezę, iż dążenie Albanii do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej stanowiło istotny czynnik wzmacniający proces transformacji politycznej, społecznej i gospodarczej Albanii.
PL
Struktura i stopień koncentracji produktowej eksportu mają istotne znaczenie dla tempa wzrostu gospodarczego. Celem prezentowanego w artykule badania było zweryfikowanie trzech hipotez związanych z wpływem liberalizacji handlu państw Bałkanów Zachodnich (BZ), szczególnie Procesu Stabilizacji i Stowarzyszenia (PSS) oraz porozumienia CEFTA-2006, na jego strukturę produktową. Badanie nie pozwoliło pozytywnie zweryfikować hipotezy, zgodnie z którą liberalizacja handlu w przypadku państw słabiej rozwiniętych powinna przyczyniać się do pogłębienia ich specjalizacji w produkcji i eksporcie dóbr surowcowych i pracochłonnych. Z prezentowanej analizy wynika również, że procesy liberalizacji nie miały wpływu na koncentrację produktową handlu zagranicznego państw bałkańskich, niezależnie od tego, czy dokonywały się ramach PSS czy CEFTA-2006. Stwierdzono także substytucyjność czynników kapitału i pracy w procesie produkcji dóbr eksportowych oraz większą konkurencyjność struktur eksportu pomiędzy wyżej rozwiniętymi krajami regionu
EN
The period of the economic transformation is an important stage of the economic change. The banking sector and its financial performance are particularly important for the economy as a whole. The objective of the article is to assess the profitability of banking sectors in the transition period, based on the selected countries of the Western Balkans region from 2001 to 2015. Four financial ratios were used to measure profitability, and the involvement of transformation processes was estimated using the Bank Reform Triangle, as well as proposed modifications in its construction.
PL
Okres transformacji gospodarczej jest istotnym etapem zmian w gospodarce. Szczególnie ważny z punktu widzenia gospodarki jako całości jest sektor bankowy i osiągane przez niego wyniki finansowe. Celem artykułu była ocena zyskowności sektorów bankowych w okresie transformacji, przeprowadzona na przykładzie wybranych krajów regionu Bałkanów Zachodnich w okresie 2001–2015. W celu zmierzenia zyskowności zastosowano cztery wskaźniki finansowe, zaś skalę zaangażowania procesu transformacyjnego oszacowano za pomocą Trójkąta Reform Bankowych. Ponadto zaproponowano wprowadzenie modyfikacji w jego konstrukcji.
EN
Considering the complex nature of the migration, the article focuses on the problem of perception of the crisis from the point of view of the Western Balkans, and above all on the implications of the migration crisis for the countries of the area. The article is not intended to be a holistic analysis of the migration issue. It concentrates only on selected aspects perceived as significant. The implications of the migration crisis for Western Balkan states should be considered at several levels. First of all, the implications of the migration crisis at the level of individual states should be taken into account, even in the context of their security. The second level of analysis is the bilateral relations of the countries of the Western Balkans and the implications of the crisis for their character and dynamics. The third is the regional cooperation of the countries of the Western Balkans. The fourth is the EU-Western Balkan relations. The migration crisis from the perspective of Western Balkan states prompts a number of conclusions. First of all, the impact of the migration crisis on individual countries in the region is varied. Secondly, the migration crisis has highlighted the shortcomings of the region’s cooperation, emphasizing differences in positions and attitudes in the context of coping with the aftermath of the crisis. Thirdly, none of the countries of the region is a destination for immigrants but a transit state on their way to more prosperous Western countries. Fourthly, the migration crisis can have a dynamic impact on the process of integration with the EU subject to the fulfillment of formal requirements by aspiring states.
PL
Uwzględniając złożony charakter migracji, artykuł koncentruje się na problemie percepcji kryzysu z punktu widzenia Bałkanów Zachodnich, a przede wszystkim na wskazaniu implikacji kryzysu migracyjnego dla państw tego obszaru. Artykuł nie ma na celu całościowej analizy problemu migracji, koncentruje się jedynie na wybranych kwestiach postrzeganych jako istotne. Implikacje kryzysu migracyjnego dla państw zachodniobałkańskich należy rozpatrywać na kilku poziomach. Po pierwsze, należy mieć na uwadze konsekwencje, jakie wywołuje kryzys migracyjny na poziomie poszczególnych państw, chociażby w kontekście ich bezpieczeństwa. Drugi poziom analizy, to relacje dwustronne i implikacje kryzysu dla ich charakteru i dynamiki. Trzeci, to współpraca regionalna państw Bałkanów Zachodnich. Czwarty zaś, to relacje UE – państwa Bałkanów Zachodnich. Kryzys migracyjny z perspektywy państw Bałkanów Zachodnich skłania do sformułowania kilku wniosków. Po pierwsze, oddziaływanie kryzysu migracyjnego na poszczególne państwa w regionie jest zróżnicowany. Po drugie, kryzys migracyjny uwypuklił mankamenty dotychczasowej współpracy państw regionu, akcentując różnice stanowisk i postaw w kontekście sposobów radzenia sobie z następstwami kryzysu. Po trzecie, żadne z państw regionu nie stanowi punktu docelowego dla imigrantów, a jedynie państwo tranzytowe w ich drodze do zasobniejszych państw zachodnich. Po czwarte, kryzys migracyjny może mieć dynamizujący wpływ na proces integracji z UE z zastrzeżeniem wypełniania przez państwa aspirujące wymogów formalnych.
PL
The aim of this article is an attempt to answer the question of the impact of Aleksander Vucic political leadership on democracy in Serbia. In this analysis it will be used the new concept of stabilitocracy which describes the semi-authoritarian regimes in the Western Balkans. Furthermore, in order to measure the state of democracy in Serbia I will analyse the Democracy Index produced by The Economist Intelligence Unit (EIU), Nations in Transit reports (Freedom House) and the Press Freedom Index published by Reporters Without Borders. I will summarize the article with some conclusions regarding the need for further research. Streszczenie Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób typ przywództwa Aleksandra Vučicia w Serbii przekłada się na stan demokracji tego państwa. Do przeprowadzenia analizy wykorzystano nowy koncept „stabilokracji”, opisujący system polityczny charakterystyczny dla państw Bałkanów Zachodnich. Natomiast do oceny stanu demokracji wykorzystano następujące mierniki: raporty Nations in Transit (Freedom House), wskaźnik demokracji opracowany przez Economist Intelligence Unit (EIU) oraz indeks wolności prasy, przygotowywany przez Reporterów bez Granic.
PL
At the end of the second decade of the 21st century the European Union (EU) – presenting a new strategy of enlargement policy, organising an official summit of the state leaders and devoting to potential accessions the meeting of the Council of the EU – recalled that the future of the Western Balkans lies in the EU. Therefore, there is a reasonable question: whether the intensification of the EU’s enlargement policy will affect favourably Bosnia and Herzegovina, a state considered as a potential candidate for the membership since 2003? Basing on (inter alia) official documents issued by the EU institutions, macroeconomic data and in relation to the EU’s policy towards the Western Balkans region, it is worthwhile to suppose, that – despite numerous (political, economic, social) deficits and weaknesses – Bosnia and Herzegovina, which applied for membership in the EU in 2016, will receive the status of an official candidate country soon (in the thir d decade of the 21st c entury). W końcu drugiej dekady XXI wieku Unia Europejska (UE) – wydając nową strategię polityki rozszerzenia, organizując oficjalny szczyt przywódców państw oraz poświęcając potencjalnym akcesjom spotkanie Rady Unii Europejskiej – przypomniała, że przyszłość Bałkanów Zachodnich znajduje się w UE. Zasadne staje się zatem pytanie, czy na intensyfikacji polityki rozszerzenia UE skorzystać może Bośnia i Hercegowina, państwo od 2003 roku uznawane za potencjalnie kandydujące do członkostwa? W oparciu m.in. o oficjalne dokumenty, które wydawane są przez unijne instytucje, dane makroekonomiczne oraz w odniesieniu do kształtu polityki UE wobec regionu Bałkanów Zachodnich, warto zaryzykować stwierdzenie, iż – mimo licznych (politycznych, gospodarczych, społecznych) deficytów i słabości – Bośnia i Hercegowina, która wniosek o członkostwo w UE złożyła w 2016 roku, niebawem (w trzeciej dekadzie XXI wieku) otrzyma status państwa oficjalnie kandydującego.
PL
Streszczenie Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób typ przywództwa Aleksandra Vučicia w Serbii przekłada się na stan demokracji tego państwa. Do przeprowadzenia analizy wykorzystano nowy koncept „stabilokracji”, opisujący system polityczny charakterystyczny dla państw Bałkanów Zachodnich. Natomiast do oceny stanu demokracji wykorzystano następujące mierniki: raporty Nations in Transit (Freedom House), wskaźnik demokracji opracowany przez Economist Intelligence Unit (EIU) oraz indeks wolności prasy, przygotowywany przez Reporterów bez Granic.
EN
The aim of this article is an attempt to answer the question of the impact of Aleksander Vucic political leadership on democracy in Serbia. In this analysis it will be used the new concept of stabilitocracy which describes the semi-authoritarian regimes in the Western Balkans. Furthermore, in order to measure the state of democracy in Serbia I will analyse the Democracy Index produced by The Economist Intelligence Unit (EIU), Nations in Transit reports (Freedom House) and the Press Freedom Index published by Reporters Without Borders. I will summarize the article with some conclusions regarding the need for further research.
PL
W końcu drugiej dekady XXI wieku Unia Europejska (UE) – wydając nową strategię polityki rozszerzenia, organizując oficjalny szczyt przywódców państw oraz poświęcając potencjalnym akcesjom spotkanie Rady Unii Europejskiej – przypomniała, że przyszłość Bałkanów Zachodnich znajduje się w UE. Zasadne staje się zatem pytanie, czy na intensyfikacji polityki rozszerzenia UE skorzystać może Bośnia i Hercegowina, państwo od 2003 roku uznawane za potencjalnie kandydujące do członkostwa? W oparciu m.in. o oficjalne dokumenty, które wydawane są przez unijne instytucje, dane makroekonomiczne oraz w odniesieniu do kształtu polityki UE wobec regionu Bałkanów Zachodnich, warto zaryzykować stwierdzenie, iż – mimo licznych (politycznych, gospodarczych, społecznych) deficytów i słabości – Bośnia i Hercegowina, która wniosek o członkostwo w UE złożyła w 2016 roku, niebawem (w trzeciej dekadzie XXI wieku) otrzyma status państwa oficjalnie kandydującego.
EN
At the end of the second decade of the 21st century the European Union (EU) – presenting a new strategy of enlargement policy, organising an official summit of the state leaders and devoting to potential accessions the meeting of the Council of the EU – recalled that the future of the Western Balkans lies in the EU. Therefore, there is a reasonable question: whether the intensification of the EU’s enlargement policy will affect favourably Bosnia and Herzegovina, a state considered as a potential candidate for the membership since 2003? Basing on (inter alia) official documents issued by the EU institutions, macroeconomic data and in relation to the EU’s policy towards the Western Balkans region, it is worthwhile to suppose, that – despite numerous (political, economic, social) deficits and weaknesses – Bosnia and Herzegovina, which applied for membership in the EU in 2016, will receive the status of an official candidate country soon (in the thir d decade of the 21st c entury).
PL
Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy standardowy model grawitacyjny może być efektywnym narzędziem analizy handlu, czy też istnieje potrzeba uzupełnienia go o dodatkowe miary dystansu. Badanie obejmuje region Bałkanów Zachodnich w latach 1995–2012. Wyniki estymacji modelu standardowego są porównywane do wyników modelu rozszerzonego o następujące zmienne: efekt granicy, efekty działań wojennych, mniejszości narodowe, różnice w rozwoju, dystans religijny i komunikacyjny, umowy o wolnym handlu oraz zasób BIZ. W celu sprawdzenia odporności wyników, poza estymacją typu pooled, szacowane są modele z jedno- i dwukierunkowymi efektami stałymi, z efektami losowymi, a także zawierające alternatywne zmienne. Rezultaty badania pokazują, że istnieją liczne determinanty handlu specyficzne dla regionu, które powinny być uwzględnione w modelu. Zaliczyć do nich można w szczególności podobieństwo struktur wyznaniowych i językowych, wojny czy porozumienia o wolnym handlu.
EN
The aim of the paper is to determine whether a standard gravity model of trade can work effectively or if a need exists to supplement it with additional measures of “distance”. The region of the Western Balkans from 1995 to 2012 was studied. The estimation results of the standard model are compared to the results of the model augmented by variables: border effect, war and post-war effects, minorities, difference in development, religious and language distance, FTA and FDI stock. In order to check for robustness of the results, apart from “pooled” type estimation, models with random effects, one-way and two-way fixed effects were estimated. A model with alternative explanatory variables was also considered. The findings show that there are a number of trade determinants specific to this region, which need to be included in the model. The most important are: similarities in language and religious structures, wars and free trade agreements.
PL
Artykuł porusza problem roli, jaką odgrywa PE w procesie wielopoziomowego zarządzania na przykładzie polityki rozszerzania UE o kraje Bałkanów Zachodnich. Wskutek rozwoju procesu integracji europejskiej, skutkującego transferem kompetencji decyzyjnych ze szczebla krajowego na ponadnarodowy, doszło do utraty przez państwo narodowe monopolistycznej pozycji w europejskim procesie decyzyjnym. Pozwoliło to na ukształtowanie się w ramach UE wielopoziomowego systemu politycznego. W ramach tego systemu funkcjonuje model wielopoziomowego zarządzania, którego PE stał się istotnym podmiotem. W artykule ukazano znaczącą rolę PE jako ponadnarodowego ośrodka decyzji, który poprzez posiadanie określonych kompetencji (wyrażanie zgody na przyjęcie państwa do UE, wyrażanie zgody na zawarcie kluczowych dla procesu integracji umów międzynarodowych, uprawnienia budżetowe, współdecydowanie o kształcie prawa UE w ramach zwykłej procedury ustawodawczej) w sposób istotny kształtuje politykę UE wobec państw bałkańskich. Wyjaśnienie funkcjonowania tej polityki i jej skutków autor publikacji oparł na koncepcji wielopoziomowego zarządzania, która w artykule jest przedmiotem pogłębionej analizy.
EN
This article addresses the problem of the EP’s role in the process of multi-level governance illustrated with the example of EU expansion policy through the accession of the West Balkan states. As an effect of the European integration process, resulting in the transfer of decision-making competences from the state level to the transnational level, nation-states have lost their monopolistic position in the European decision-making process. This has enabled the formation of multi-level political system within the EU. Within the system, there is a multi-level governance model, with the EP as its crucial element. This article reveals an important role of the EP as a transnational decision-making centre, which with its specific competences (giving consent to the accession of a country to the EU, giving consent to sign international agreements crucial for the integration process, budget rights, co-decisions on the form of the EU law with an ordinary law making procedure) considerably forms the policy of the EU in relation to the Balkan countries. The explanation of the policy’s functioning and its outcomes are based on the concept of multi-level governance, which is analyzed herein in depth.
PL
Tożsamość narodowa jest ważnym aspektem kształtującym naród. Macedończycy kreują swoją tożsamość, a tym samym odrębność od innych za pomocą elementów spajających wspólnotę, takich jak - państwo, religia oraz język. Już od 1991 r., kiedy Republika Macedonii uzyskała niepodległość, państwo to walczyło o swoją odrębność narodową. W tym czasie dochodziło do wielu konfliktów związanych z tożsamością macedońską. Celem artykułu będzie przedstawienie istotnych zmian w Konstytucji Republiki Północnej Macedonii, które wystąpiły po 1991 r. i były związane z podpisanymi umowami międzynarodowymi oraz dwoma konfliktami: macedońsko-albańskim oraz macedońsko-greckim.
EN
National identity is an important aspect of shaping the nation. Macedonians create their identity, and thus their separateness from others, with the help of elements that bind the community together, such as - the state, religion, and language. As early as 1991, when the Republic of Macedonia gained independence, the country fought for its national independence. At that time, there were many conflicts related to Macedonian identity. The main goal of the article is to present crucial changes in the Constitution of the Republic of North Macedonia that occurred after 1991 and were related to signed international agreements as well as to two conflicts: Macedonian-Albanian and Macedonian-Greek
EN
The problem of license plates issued to Kosovo Serbs became the main reason for the escalation of tensions between Belgrade and Pristina in summer 2022. Due to the threat of a regional conflict, international institutions, including EU diplomacy, became involved in mediation between both sides. The international peacekeeping troops stationed in Kosovo also contributed to stabilizing the situation. The reason for the dispute between the Serbian and Kosovo authorities is the question of which license plates Kosovo Serbs could use in their vehicles. The article describes the causes of the problem resulting from historical conditions and international decisions on the status of Kosovo. It also presents the threats resulting from the lack of mutually satisfactory regulations on this issue, and discusses the attempts made in the past to seek solutions to this problem.
PL
Sprawa tablic rejestracyjnych samochodów należących do kosowskich Serbów stała się jednym z głównych powodów eskalacji napięcia między Belgradem a Prisztiną latem 2022 r. Ze względu na groźbę wybuchu regionalnego konfliktu, w mediację między stronami zaangażowały się instytucje międzynarodowe, w tym przede wszystkim dyplomacja unijna. Stacjonujące w Kosowie oddziały międzynarodowych sił pokojowych również włączono w stabilizowanie sytuacji. Przyczyną sporu między władzami serbskimi a kosowskimi była kwestia, jakich tablic rejestracyjnych mogą używać w swoich samochodach kosowscy Serbowie. Artykuł omawia źródła problemu, wynikające z uwarunkowań historycznych oraz międzynarodowych decyzji w sprawie statusu Kosowa, przedstawia zagrożenia wynikające z braku satysfakcjonujących obydwie strony uregulowań tej kwestii, a także opisuje podejmowane w przeszłości próby rozwiązania tego problemu.
EN
The Plan for Health and Well-Being in the Western Balkans (2021–2025) is part of the development of the health care system, increasing its competitiveness and strengthening national and regional security of citizens by raising the level of medical security. This article presents and analyzes its assumptions, while providing a prelude to further in-depth research in this area.
PL
Plan dla zdrowia i dobrego samopoczucia na Bałkanach Zachodnich (2021– 2025) jest elementem rozwoju systemu ochrony zdrowia, zwiększenia jego konkurencyjności i wzmocnienia bezpieczeństwa krajowego i regionalnego obywateli poprzez podniesienie poziomu zabezpieczenia medycznego. Niniejszy artykuł przedstawia i analizuje jego założenia, stanowiąc jednocześnie preludium do dalszych pogłębionych badań w tym zakresie.
PL
Sektor bankowy jest jednym z kluczowych sektorów w każdej gospodarce, dlatego kwestia stabilności stanowi jeden z głównych tematów badawczych nie tylko naukowców, ale także decydentów. Stabilność sektora bankowego jest szczególnie ważna w procesie transformacji. Celem tego artykułu jest zaproponowanie narzędzia do szacowania stabilności sektora bankowego jako całości. Chociaż narzędzie to można wykorzystać do oszacowania poziomu stabilności dla wszystkich krajów, relacje między różnymi zmiennymi i współzależności wskaźników stosowanych w narzędziu będą się różnić w badanych krajach, co zbadano w artykule. Badanie opiera się na wybranych krajach z dwóch regionów: Bałkanów Zachodnich i państw Morza Bałtyckiego, które są w trakcie transformacji lub właśnie zakończyły ten proces. Ze względu na wybór badanych sektorów bankowych możliwe było przeprowadzenie analizy porównawczej między krajami, które zakończyły już proces transformacji, a krajami, które są obecnie w trakcie transformacji. Badanie opiera się na danych kwartalnych za okres I kw. 2010 r. – I kw. 2016 r. Dane pochodzą z Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
EN
The banking sector is one of the key sectors in every economy, therefore, the issue of stability is one of the main interests not only of researchers but also policy-makers. The stability of the banking sector is especially important during a process of transformation. The aim of this article is to present a new tool for estimating the stability of the banking sector as a whole. Although the tool can be used to estimate the level of stability for all countries, the relationships between various variables and interdependence of the ratios used in the tool will differ between the countries surveyed, as tested in the article. The study is based on selected countries from two regions: the Western Balkans and the Baltic Sea states that are either in the process of transformation or have just completed that. Due to the choice of the banking sectors under study, it was possible to perform a comparative analysis between countries that have already undergone the transformation process and those that are currently in the transformation process. The survey is based on quarterly data for the period Q1, 2010–Q1, 2016. The data has been sourced from the International Monetary Fund.
PL
Celem artykułu jest identyfikacja kluczowych stymulant i destymulant klimatu inwestycyjnego dla krajów Bałkanów Zachodnich. Przeprowadzono także porównanie klimatu inwestycyjnego w krajach Unii Europejskiej i Bałkanów Zachodnich. Analizą objęto 28 państw wchodzących obecnie w skład Unii Europejskiej oraz 4 kraje Bałkanów Zachodnich. Badanie przeprowadzono przy wykorzystaniu metody wzorca rozwoju Hellwiga. Zgodnie z wynikami analizy przeprowadzonej dla roku 2016 niska stopa opodatkowania przedsiębiorstw stanowi główny czynnik, spośród uwzględnionych w badaniu, który może sprzyjać podejmowaniu inwestycji w krajach Bałkanów Zachodnich, zaś niska ocena praworządności może w głównej mierze do tego zniechęcać. Klimat inwestycyjny w krajach Bałkanów Zachodnich jest stosunkowo niekorzystny w porównaniu do państw Unii Europejskiej, a Czarnogóra oraz Bośnia i Hercegowina zostały zakwalifikowane do grupy krajów o najgorszym klimacie inwestycyjnym.
EN
The aim of the article is to identify the key stimulants and destimulants of the investment climate for the Western Balkans countries. The investment climate was also compared in the European Union countries and the Western Balkans countries. The analysis covers 28 European Union member states and 4 Western Balkans countries. The research was conducted with the use of the development pattern method proposed by Hellwig. According to the results of the research for the year 2016, the low corporate tax rate is the main factor among those included in the study, which may encourage investment in the Western Balkans countries, and the low assessment of the rule of law may discourage it. The investment climate in the Western Balkans countries is relatively unfavorable compared to the European Union countries, and Montenegro and Bosnia and Herzegovina were classified into the group of countries with the worst investment climate.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.