Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: Bauhusius

Sort By:

Limit search:

Definicja jako źródło epigramatycznej argucji w jezuickiej teorii i praktyce

100%

Nowaszczuk J.

Pamiętnik Literacki

2013

vol. 104

issue 3

173-184

Making use of rhetoric in poetry making was obvious for old scholars and poets as rhetoric performed the function now taken over by literary studies. It is not surprising that it was referred to as in epigrammatic creativity when the point was to look for brilliant conclusions known as argutia. Such verbal trickery proved significant as it met the expectations of a baroque reader and fell within the scope which might be referred to as the then sense of literary aesthetics. Many Jesuitic scholars shared an unquestionable view that at the basis of proper argutias are places (loci) and definitions (ex definitione) placed among them. Defining in baroque elocution was thoroughly researched and clearly subcategorised. In the analyses no text based on a dialectic form of definition could be found. It cannot be, however, claimed that there were no attempts to employ such a form as well. Much more common were resorts to various, also multi-level, descriptive solutions. Some poets, as Bauhusius or Cabilleau, show a discernable inclination to use the definition as a textual material. The use of description did not exclude other measures, among which at least opposition, metaphorisation, dialogisation, alliteration, and acrostic are worthwhile. The language of the epigrams might be claimed reach; it is worthy of note that New Latin formulas and terms were often employed. Eventually, analysing baroque Jesuitic epigrams one cannot disregard the fact that strongly marked with rhetoric pieces are not uncommon, some of which undoubtedly refer to the norms governing definitions.

Posiłkowanie się retoryką w procesie tworzenia poezji było dla dawnych uczonych i poetów czymś oczywistym. Pełniła bowiem wówczas tę funkcję, jaką obecnie spełnia literaturoznawstwo. Nic więc dziwnego, że odwoływano się do niej również w zakresie twórczości epigramatycznej tam, gdzie chodziło o wynajdowanie błyskotliwych konkluzji, znanych pod nazwą argucji. Zjawisko to było istotne, gdyż odpowiadało oczekiwaniom barokowego czytelnika. Mieściło się w tym zakresie, jaki można nazwać ówczesnym poczuciem estetyki literackiej. Wśród badaczy jezuickich istniało niekwestionowane przez nikogo przekonanie, że jedną z podstaw do wynajdowania odpowiednich akuminów są miejsca (loci), a pośród nich definicja (ex definitione). Definiowanie było na gruncie barokowego krasomówstwa przebadane i jasno pokategoryzowane. W przeprowadzonych analizach nie udało się znaleźć utworu, który opierałby się na dialektycznej formie definicji. Nie można jednak wykluczyć, że istniały również próby wykorzystania i tej postaci. O wiele chętniej uciekano się natomiast do różnorodnych, również wielostopniowych, rozwiązań deskrypcyjnych. Niektórzy z poetów, jak np. Bauhusius czy Cabilleau, przejawiają widoczne upodobanie w posługiwaniu się definicją jako tworzywem utworu. Stosowanie deskrypcji nie wykluczało wprowadzania innych zabiegów, pośród których można wymienić choćby przeciwstawienia, metaforyzację, dialogizację, aliteracje czy akrostych. Język przeanalizowanych epigramatów można uznać za bogaty. Uwagę zwraca fakt, iż chętnie sięgano po sformułowania i terminy nowołacińskie. Ostatecznie w analizach jezuickiego dorobku epigramatycznego czasów baroku trzeba liczyć się zatem z faktem, że bywają utwory mocno nacechowane retorycznie, a niektóre z nich odwołują się bez wątpienia do norm rządzących definicjami.

Refine search results

1 Pamiętnik Literacki

1 2013

1 Nowaszczuk J.

Search results

Definicja jako źródło epigramatycznej argucji w jezuickiej teorii i praktyce