Search results

1

Cystersi na zachodnich krańcach archidiecezji poznańskiej w 1829 r. Zagadnienia wybrane

100%

Prejs R.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2020

|

vol. 27

|

issue 2

146-157

EN

The article presents short biographies of the Cistercians, who canonically belonged to the abbeys in Bledzew, Obra, Paradyż and Przemęt, and at the beginning of the 19th century they worked as pastors in parishes located in the western part of the Archdiocese of Poznań. In a survey sent in 1828 by the archdiocesan consistory they presented the course of their life and priesthood and explained the extent to which they speak Polish and German. Knowledge of both of these languages was common among the Cistercians, regardless of which language they considered native.

PL

Artykuł przedstawia krótkie biografie cystersów, którzy kanonicznie należeli do opactw w Bledziewie, Obrze, Paradyżu i Przemęcie, a na początku XIX wieku pracowali jako proboszczowie w parafiach położonych w zachodniej części archidiecezji poznańskiej. W ankiecie przesłanej w 1828 r. do konsystorza archidiecezjalnego przedstawili przebieg swojego życia i kapłaństwa oraz wskazali stopień znajomości języka polskiego i niemieckiego. Znajomość obu tych języków była powszechna wśród cystersów, niezależnie od tego, który język uważali za ojczysty.

2

"Iam seges est ubi troia fuit". Inskrypcje z nieistniejącej sali klasztoru cystersów w Bledzewie

93%

Grabowska B.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2017

|

vol. 128

71-85

PL

Tekst opisuje dokument znajdujący się w zbiorach Archiwum Państwowego w Poznaniu. Jest to odpowiedź przeora bledzewskiego O. Jana Nepomucena Kalacińskiego i trzech innych profesów na ankietę przesłaną przez Konsystorza Poznańskiego z dnia 3 lipca 1828 r. z pytaniami o ilość mszy i innych nabożeństw sprawowanych w parafiach obsługiwanych przez cystersów, a także o treść znajdujących się w budynkach kościel-nych inskrypcji. Udzielony respons zawiera opis jednej z sal klasztornych, zdobionej malowidłami i napisami. Z ich treści wynika, iż wykonano je w następstwie obchodów jubileuszu 600-lecia ustanowienia reguły cystersów, który był obchodzony uroczyście w całym zakonie w 1699 roku. Malowidła musiały powstać po 1776 r., możliwe, że ich autorem był malarz Jan Seifrit (Szyfert), którego nazwisko zostało odnotowane w księdze wydatków klasztoru bledzewskiego. Znalezisko jest tym cenniejsze, iż sam klasztor w Bledzewie nie zachował się. Został rozebrany w 1843 r. i nie wiadomo jak wyglądało jego wnętrze. Opisany rękopis informuje o fazach budowy klasztoru, osobach, które przyczyniły się do jego powstania a także podaje wygląd jednej z najważniejszych sal klasztornych.

EN

The article presents a document from the collection of the State Archive in Poznan. It is a response of the Prior of Bledzew, Fr. Jan Nepomucen Kalaciński and three other professors to a questionnaire sent by the Consistory of Poznan on July 3rd, 1828 with questions about the number of holy masses and other services conducted in the Cistercian parishes as well as about the contents of inscriptions in church buildings. The response contains a description of one of the monastery halls decorated with paintings and inscriptions. From the contents of the inscriptions it follows that they were made in consequence of ceremonious celebrations of the 600th anniversary of founding the Cistercian rule in 1699. The paintings were supposedly made after 1776, probably by painter Jan Seifrit (Szyfert), whose name was recorded in the account book of the monastery. The finding is all the more valuable that the monastery in Bledzew no longer exists. It was dismantled in 1843 and there is no information about its interior design. The described manuscript informs about the stages of the monastery’s construction, people who contributed to its erection and describes one of its most important halls.

3

Giovanni Andrea Archetti i Stanisław August Poniatowski. Obraz króla i wzajemnych relacji w depeszach Nuncjusza do Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej z lat 1776–1784

50%

Zając P.

Kwartalnik Historyczny

|

2016

|

vol. 123

|

issue 2

EN

The article studies mutual relations between King Stanisław August Poniatowski and Giovanni Andrea Archetti, the papal nuncio in the Commonwealth from 1776 to 1784. Information about the Polish king was an important part of the dispatches sent by the nuncio to the Roman secretariat of state. The king was concerned with creating a positive image of a ruler respecting the rights of the Roman Catholic Church. During this period several potential crises involving the state and the Church were resolved amicably.The correspondence conducted by Archetti frequently mentions royal declarations of loyalty towards the Apostolic See and the monarch’s attachment to Pope Pius VI. Stanisław August “silently” consented to a backstage campaign conducted by the nuncio against the election of a dissident envoy at a sejmik held in Wschowa in 1776, and disagreed with projects of additional taxes to be paid by Church institutions on royal landed estates. At the same time, the Polish monarch rather decisively insisted on assuming control over the estates of the Cistercian abbeys in Ląd and Bledzew and did not meet all the demands made by Archetti regarding custody over Bishop Kajetan Sołtyk of Cracow. The king behaved in a more conciliatory fashion during the trial of Benedykt Oganowski, who having accepted ordination was subjected to Church jurisdiction although he was to be tried for earlier crimes committed as a layman. Despite the involvement of the nuncio the failed project of a legal code by Andrzej Zamoyski did not alter the way in which the king declared his total loyalty towards Pius VI and demonstrated his good will towards the papal diplomat. Archetti wrote about the monarch with sympathy and even compassion as he observed royal efforts aimed at a reform of the Commonwealth together with simultaneous political ineffectiveness sustained in particular by Russia. Stanisław August confimed his positive personal contacts with the nuncio by decorating the latter’s nephew, Giovanni Battista Vertova, with the Order of St. Stanislas and the Order of the White Eagle despite the fact that the recipient’s only merit was kinship with Giovanni Andrea Archetti.

PL

W artykule omówione zostały wzajemne stosunki króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz Giovanniego Andrei Archettiego, nuncjusza papieskiego w Rzeczypospolitej w latach 1776–1784. Informacje na temat polskiego króla były ważną częścią depesz przesyłanych przez nuncjusza do rzymskiego sekretariatu stanu. Królowi zależało na pozytywnym wizerunku. Kilka potencjalnie kryzysowych sytuacji na płaszczyźnie państwo–Kościół rozwiązano w tym okresie ugodowo. W korespondencji Archettiego mowa jest często o królewskich deklaracjach wierności Stolicy Apostolskiej i przywiązaniu monarchy do papieża Piusa VI. Stanisław August milcząco przyzwolił na zakulisową akcję nuncjusza przeciw wyborowi posła-dysydenta na sejmiku we Wschowie w 1776 r., nie zgadzał się także na projekty dodatkowych podatków na instytucje kościelne w dobrach królewskich. Jednocześnie dość stanowczo nalegał na przejęcie kontroli nad dobrami opackimi klasztorów cysterskich w Lądzie i Bledzewie i nie spełnił wszystkich żądań Archettiego co do procedury objęcia kuratelą biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka. Bardziej pojednawczo zachował się przy okazji procesu Benedykta Oganowskiego, który z racji przyjętych święceń podlegał jurysdykcji kościelnej, choć miał być sądzony za wcześniejsze przestępstwa, popełnione jeszcze w stanie świeckim. Upadek projektu Kodeksu praw Andrzeja Zamoyskiego, mimo zaangażowania w tę sprawę nuncjusza, nie wpłynął na zmianę tonu, w jakim król deklarował pełną lojalność wobec Piusa VI i manifestował życzliwość wobec papieskiego dyplomaty. Archetti pisał o królu z sympatią, a nawet współczuciem, widząc jego starania o reformę Rzeczypospolitej i jednoczesną polityczną niemoc, podtrzymywaną zwłaszcza przez Rosję. W tym tonie relacjonował podróż króla do Wiśniowca w 1781 r. na spotkanie z parą wielkoksiążęcą, Pawłem i Marią Fiodorowną. Pozytywne osobiste kontakty z nuncjuszem Stanisław August potwierdził, dekorując Orderem św. Stanisława i Orderem Orła Białego siostrzeńca Archettiego, Giovanniego Battistę Vertovę, którego jedynym atutem było pokrewieństwo z Giovannim Andreą.

Refine search results

1 Kwartalnik Historyczny

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

1 2020

1 2017

1 2016

1 Grabowska B.

1 Prejs R.

1 Zając P.

Cystersi na zachodnich krańcach archidiecezji poznańskiej w 1829 r. Zagadnienia wybrane

"Iam seges est ubi troia fuit". Inskrypcje z nieistniejącej sali klasztoru cystersów w Bledzewie

Giovanni Andrea Archetti i Stanisław August Poniatowski. Obraz króla i wzajemnych relacji w depeszach Nuncjusza do Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej z lat 1776–1784