Search results

1

Efekt Bonhoeffera w poezji polskiej od Barańczaka do Różewicza

100%

Bogalecki P.

|

2018

|

vol. 72

|

issue 3(322)

177-184

PL

Artykuł poświęcony jest wpływowi, jaki na polskich poetów powojennych wywarła biografia i teologiczne intuicje urodzonego we Wrocławiu Dietricha Bonhoeffera (1906–1945). Podkreślając rolę publikacji z 1970 roku (Wyboru pism luterańskiego teologa oraz monografii Chrześcijanin w Trzeciej Rzeszy Anny Morawskiej), autor postrzega zagadnienie to jako przejaw opisanego już wpływu autora Naśladowania na opozycję lat 70. i 80., zwłaszcza na przedstawicieli tzw. lewicy laickiej. Jego materiał badawczy stanowią zarówno przywołujące Bonhoeffera teksty dyskursywne polskich poetów (S. Barańczaka, W. Woroszylskiego czy A. Zagajewskiego) i nawiązujących do nich eseistów (A. Michnika czy S. Chwina), jak i same teksty poetyckie (m.in. S. Stabry, W. Woroszylskiego, K. Brakonieckiego). Dłuższe analizy poświęcone zostały cyklowi Sztuczne oddychanie Barańczaka (1974), w którym – za J. Kandziorą – odnajduje autor liczne nawiązania do Bonhoeffera, oraz odnoszącemu się do niego bezpośrednio poematowi nauka chodzenia Tadeusza Różewicza (2004). Pobocznym celem artykułu jest przegląd powojennych polskich wierszy przywołujących postać Marcina Lutra, wśród których część – jak teksty Różewicza czy Woroszylskiego – powstała w czasie zainteresowania ich autorów postacią Bonhoeffera.

EN

An article on the impact exerted on Polish poets by the biography and theological intuitions of the Wrocław-born Dietrich Bonhoeffer (1906–1945). While stressing the role played by publications from 1970 (Selected Writings by the Lutheran theologian and the monograph: Chrześcijanin w Trzeciej Rzeszy by Anna Morawska) Piotr Bogalecki perceived this problem as a symptom of the already described influence of this author on the opposition of the 1970s and 1980s, especially the so-called secular leftists. Here, research material is composed both of discursive texts by Polish poets referring to Bonheoffer (S. Barańczak, W. Woroszylski or A. Zagajewski) and essayists evoking them (A. Michnik or S. Chwin), as well as poetry i (i.a. S. Stabro, W. Woroszylski, K. Brakoniecki). Longer analyses are dedicated to the Sztuczne oddychanie (Artifical Respiration) cycle by Barańczak (1974), in which the author, following the example of J. Kandziora, discovered numerous mentions of Bonhoeffer, as well as to the poem: nauka chodzenia (Learning to Walk) by Tadeusz Różewicz (2004) with its outright direct references. A lateral objective of the article is a survey of post-war Polish poems evoking the person of Martin Luther, some of which – such as texts by Różewicz or Woroszylski – were written at a time when their authors were interested in Bonhoeffer.

2

Dietricha Bonhoeffera krytyka teologii liberalnej

89%

Jędrzejczak H. A.

Stan Rzeczy

|

2015

|

issue 2(9)

141-160

PL

W niniejszym artykule przedstawiam główne założenia niemieckiej ewangelickiej teologii liberalnej na podstawie tekstów Friedricha D.E. Schleiermachera i Davida F. Straussa. Zestawiam je z myślą teologiczną (radykalnym chrystocentryzmem, etyką praktyczną) Dietricha Bonhoeffera, znajdującą odbicie w podejmowanych przez niego działaniach – zarówno politycznych, jak i duszpasterskich, teologicznych. W pracy nad esejem posługiwałam się metodologią właściwą historii idei. W związku z tym w eseju pokazuję także kontekst ideowy i historyczny powstania omawianych tekstów i prądów intelektualnych. Ważnymi tropami są tu oświecenie niemieckie, model niemieckiej ewangelickiej religijności i tradycja katolickiej i ewangelickiej teologii niemieckojęzycznej. W eseju pokazuję, w jaki sposób myśl Bonhoeffera jednocześnie doskonale się w nie wpisuje i całkowicie im zaprzecza.

EN

In this article I show the main assumptions of the German Lutheran liberal theology, based on the thought and texts of its most important representatives: Friedrich D.E. Schleiermacher and David F. Strauss. I compare it with Dietrich Bonhoeffer’s theological thought (radical Christocentrity, practical ethics), which was reflected in his decisions and activity – both political and theological, pastoral. Since the history of ideas methodology was used during work on the essay, the text also points out the elements of the intellectual climate and historical background of these texts and intellectual currents, which may have influenced thoughts and works. Important ones are: German Enlightenment, German model of religiosity, and the tradition of Germanspeaking theology, both Catholic and Lutheran. In this essay, I show how Bonhoeffer’s thought at the same time perfectly fits in there and completely contradicts them.

3

Jak mówić o Bogu w postateistycznym świecie? Analiza myśli Dietricha Bonhoeffera i jej implikacji dla wiary katolickiej

89%

Laskowska E.

Analecta Cracoviensia

|

2019

|

vol. 51

193-208

EN

The present times can be described as a post-atheism era in which people no longer ask questions about God. After years of militant atheism, is time to live “as if God did not exist” in the world. Protestant pastor Dietrich Bonhoeffer was well aware of this, whose thought is extremely popular in Protestant circles today. He presented the thesis of life in the world of etsi Deus non datetur and the postulate of non-religious Christianity. The article examines whether Bonhoeffer’s concepts can also be helpful to Catholic theologians? Can they become an inspiration in reflection on how to talk about God in the modern world? To try answer the above questions, it will be helpful to analyze the works of Bonhoeffer. In conclusion, the article will show that Bonhoeffer’s thought can be a clue to how talk about God. Becouse It reminds people of important, often forgotten aspects of Christianity. It can also by of helpful for Christians to reflect on their own faith.

PL

Obecne czasy określić można jako erą postateistyczną, w której ludzie nie zadają już pytań o Boga. Po latach wojującego ateizmu nadszedł czas życia w świecie „tak jakby Boga nie było”. Doskonale zdawał sobie z tego sprawę protestancki pastor Dietrich Bonhoeffer, którego myśl jest dziś w środowiskach protestanckich niezwykle popularna. Przedstawił on tezę życia w świecie „etsi Deus non datetur” oraz wysunął postulat chrześcijaństwa bezreligijnego. Artykuł bada, czy koncepcje Bonhoeffera mogą być pomocne również dla teologów katolickich, czy mogą stać się inspiracją w refleksji nad tym, jak mówić o Bogu we współczesnym świecie. Przy próbie odpowiedzi na powyższe pytania pomocna jest analiza dzieł Bonhoeffera. Artykuł wykazuje, że myśl Bonhoeffera może stać się wskazówką dla mówienia o Bogu, gdyż przypomina ważne, często zapominane aspekty chrześcijaństwa. Może także być pomocna dla chrześcijan w podjęciu refleksji nad własną wiarą.

4

Stazioni sulla Via verso la Libertà

88%

Ferraro G.

Italica Wratislaviensia

|

2014

|

issue 5

285-300

EN

According to Dietrich Bonhoeffer acting ethically is to love one’s own land and become a neighbour to others. You learn to believe by participating completely in life and therefore to the being of Christ. Only a theology of life and for life is capable of overcoming the opposition between God and the world, recognizing the reality of God in the reality of the world. The mature Christian is not addressed to a “stop-gap” God because he is incapable of finding solutions or right answers, but he must profess his faith through responsible action.

5

Teologia polityczna i etyka

87%

Jędrzejczak H. A.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2013

|

issue 1(41)

12-28

EN

In this article I show the relationship between political theology and ethics on the example of three twentieth-century texts of German thinkers: Carl Schmitt, Johann Baptist Metz and Dietrich Bonhoeffer. When discussing the concept of each of them I’m trying to provide a definition of political theology, which is present (explicitly or implicitly) in the selected works and consider how the ethical component is enclosed in them. Since the history of ideas methodology was used during work on the essay, the text also points out the elements of the environment and intellectual climate of thinkers contemporary to the main protagonists, who may have influenced their thoughts and works. The most important - and most widely discussed – is the concept of the deutsche Sonderweg (based on idea of translation Imperii, described by Jacques le Goff, which was the base of belief of the special role which Germany plays in the history and of its responsibility for the fate of the world) and the specific German ”confessionalization”, strongly binding structures of the ecclesiastical and State authorities.

PL

W niniejszym artykule przedstawiam relację pomiędzy teologią polityczną a etyką na przykładzie tekst.w trzech dwudziestowiecznych myślicieli niemieckich: Carla Schmitta, Johanna Baptisty Metza i Dietricha Bonhoeffera. Przy omawianiu koncepcji każdego z nich staram się przedstawić definicję teologii politycznej obecnej (explicite bądź implicite) w wybranych dziełach i zastanowić się, na ile jest w niej obecny komponent etyczny. Ponieważ w pracy nad esejem posługiwałam się metodologią właściwą historii idei, w tekście wskazuję również te elementy środowiska i klimatu intelektualnego współczesnych wymienionym myślicielom, kt.re wpłynęły na kształt ich myśli i twórczości. Najważniejsze – i najszerzej omówione – to koncepcja deutsche Sonderweg (oparte na opisanej przez Jacquesa le Goff idei translatio Imperii przekonanie o szczególnej roli Niemiec w dziejach i ich odpowiedzialności za losy świata) oraz specyficzna niemiecka konfesjonalizacja, silnie wiążąca struktury władzy kościelnej z władzą państwową.

6

U źródeł odpowiedzialności: Max Scheler - Dietrich Bonhoeffer: próba porównania

75%

Brejdak J.

Kwartalnik Filozoficzny

|

2022

|

vol. 50

|

issue 1-4

21-43

EN

Responsibility is a pillar of Max Scheler's ethical personalism, visible in all dimensions of his rich thought: anthropological, sociological, ethical, and philosophico-religious. It was also an important inspiration for Dietrich Bonhoeffer, as the author of Sanctorum Communio confessed. Responsibility and co-responsibility become the pathos of the process of reality’s becoming, with human participation, in the face of the absent Christ or the powerless god. In this essay, I try to compare the concepts of Scheler's “collective person” (Gesamtperson) and Bonhoeffer's “congregation”. For the author of Formalism in the Ethis and material Value Ethics, the collective person becomes a kind of proof of the existence of God; for the author of Sanctorum Communio, in turn, the congregation becomes Christ. The ethics of the model person, analyzed thoroughly by Scheler as the process of self-identification on the three levels of ens amans, volens and cogitans, seem to be correlated with the very process of being in the stead of Christ, i.e. substitution. But even with the many fundamental points of contact between these concepts, we need to note the criticism that Bonhoeffer directed at Scheler and the core of Scheler's emotional analysis, i.e., the act of love itself.

7

Dietrich Bonhoeffer und der heutige religiöse Pluralismus

71%

Szentpétery P.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 7: Teologia ekumeniczna

121-135

EN

An approach to the religious diversity became in the last half-century more and more important, also for ecumenism. Author explains on the first place what sparked his interest in religious pluralism and the theology of Dietrich Bonhoeffer. Further, he outlined an attitude of Christianity towards other religions in the contemporary perspectives. Thirdly, article presents various Bonhoeffer’s remarks on other religions and his personal attitude, particularly in the perspective of his unfulfilled journey to India. Fourth, the highlighted content has been confronted with his most famous expressions as that of “religionless Christianity” and that of “world come of age”. The results of this confrontation have been carried on in the perspective of the contemporary experiences. Finally, author concludes that according to Bonhoeffer’s interpretation all was intended to pass the Gospel on, even if some of the ideas have been drawn from other religions, particularly from the Hinduism.

PL

Interpretacja różnorodności religijnej stawała się w ostatnim półwieczu coraz ważniejsza również dla ekumenizmu. W pierwszym rzędzie autor pragnie zaznaczyć, w jaki sposób temat ten stał się dlań bliski, również jak po raz pierwszy spotkał się z pluralizmem religijnym i osobą Dietricha Bonhoeffera. Ponadto naszkicowany został pokrótce stosunek chrześcijaństwa do innych religii w perspektywie wyznaczanej przez współczesne ujęcia. Po trzecie, przedstawione zostały wypowiedzi Bonhoeffera na temat innych religii oraz jego stosunek do nich, zwłaszcza w kontekście jego niedoszłej podróży do Indii. Po czwarte, wspomniane już treści skonfrontowane zostały z jego słynnymi wypowiedziami, takimi jak „bezreligijne chrześcijaństwo” i „świat, który staje się dorosły”. Wreszcie konfrontacja ta jest kontynuowana w perspektywie współczesnych doświadczeń, wszystko to zaś zostaje ujęte w kilku tezach. Autor konkluduje, że w ujęciu Bonhoeffera wszystko służy przekazywaniu Ewangelii, również kiedy do realizacji konkretnych aktów czy idei czerpał z innych religii, zwłaszcza z hinduizmu.

Refine search results

1 Analecta Cracoviensia

1 Italica Wratislaviensia

1 Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

1 Kwartalnik Filozoficzny

1 Nauka i Szkolnictwo Wyższe

1 Roczniki Teologiczne

1 Stan Rzeczy

1 2022

1 2019

1 2018

2 2015

1 2014

1 2013

2 Jędrzejczak H. A.

1 Bogalecki P.

1 Brejdak J.

1 Ferraro G.

1 Laskowska E.