Search results

1

Góry: Zamkowa, Królowej Bony, Grabarka — symbolika „mniej znanych gór” w świadomości kulturowej w regionach wschodniej Polski na przełomie XIX i XX wieku

100%

Kmak-Pamirska A.

Góry, Literatura, Kultura

|

2016

|

vol. 10

81-96

EN

The aim of the article is to examine the significance of “lesser known mountains”, namely Castle Mount, Queen Bona Mount and Mount Grabarka in the cultural consciousness of people living in eastern Poland at the turn of the 20th century (Podlasie and Volhynia). In folk tales the symbolism of the mountains was associated with the extraterrestrial world. Mountains aroused fear; they were regarded as the abodes of evil spirits and places where souls of sinners did their penance and wandered. With time the symbolism of the mountains among people living in eastern Poland began to change. At the turn of the century attempts were made to rationalise the perception of nature as well as to tame it and subordinate it to humans. Examples of such an approach include Zygmunt Gloger’s ethnographic descriptions of e.g. Castle Mount near Drohiczyn. Queen Bona Mount was to be found in Podlasie and Volhynia. A literary illustration by Halina Micińska-Kenar, entitled Pod górą królowej Bony [At the Foot of Queen Bona Mount], explores fear of the unknown — a mountain dominating the town — as well as the path of humans’ spiritual development through overcoming their weaknesses and ascending the peak. Often mountains were also associated with divine locations. An example is Mount Grabarka (Podlasie), from which flows a holy spring, symbolising a holy place and a place of remembrance. An analysis of the symbolism of the mountains in Poland’s eastern region shows what places were and are regarded as mountains as well as why and what significance was attributed to these “smaller mountains” in the cultural consciousness of people living in these regions at the turn of the 20th century.

2

Akademickie Koło Kresowe (1922-1939). Kartka z dziejów studenckiego życia w Krakowie

88%

Świątek A.

Krakowskie Pismo Kresowe

|

2015

|

issue 7

59-91

EN

Akademickie Koło Kresowe existed for 17 years (1922-1939) as an organization for students coming from Kresy (Eastern Borderlands of Poland), studying at Krakow’s universities (in the years 1922-1923 and 1933-1939 Association functioned as an institution gathering only the academic community of the Jagiellonian University, and in the years 1923-1933 and 1939 as an intercollegiate organization). The organization had more than 750 students for the period of its existence. They found here a help (accommodation, meals, grants and loans), a forum for exchanging ideas (mainly in the context of the situation of Kresy in a past and currently), a place of entertainment social (balls, fun, holidays, mountain tours), and even a substitute for the family (long friendships, marriages). Among the famous members of the Association should be mentioned such a person as: father Władysław Bukowiński, prof. Karol Górski, journalist Ksawery Pruszyński, painter Józef Czapski and many others. This article tries on the basis of Jagiellonian University Archive’s records to reconstruct the history of the organization, its ideological assumptions, structure, financial situation and fields of activity. In the end, it tries to answer the question of what importance were Kresy in later life of members of the Association and how they perceive Kresy.

3

Irony, self-mockery, and ironic turns of events. Marian Załucki’s satirical performances

88%

Smyczek K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2017

|

vol. 45

|

issue 7

197-208

EN

The article offers an analysis of the works of Marian Załucki (a Polish comedian, poet, children’s literature writer, and author of books: Przejażdżki wierszem, U szczypnij muzo, Ojczyste kpiny!, A n ie m ówiłem?, Niespokojna czaszka, Przepraszam żartowałem, Czy lubi pani Załuckiego?), and constitutes an attempt at presenting the specificity of the comedy scene in the PRL.

4

Ojczystość i dziedzictwo pogranicza w twórczości Sokrata Janowicza (na wybranych przykładach)

75%

Frankowiak A.

Przegląd Wschodnioeuropejski

|

2017

|

vol. 2

181-190

EN

Sokrat Janowicz is a Belarusian writer, a resident of Krynki, author of over twenty books, apologist Belarusian signs and signs enclosed in a beautiful word – Native Land. Discussion opens and closes the frontier – open space, without borders, multicultural and emotional. Native Land its most important element. The aim of the article is to identify and define the categories of Native Land in the writing by Sokrat Janowicz. It was assumed that it is precisely this category is superior to all others appearing in his work, is the key not only to the Belarusian home, or to his Belarusian, but also for being European.

5

Leksyka gwary polskiej przesiedleńców z Trembowli i Wierzbowiec na Podolu

75%

Kostecka-Sadowa A.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

issue XX/2

99-114

EN

The aim of the analysis is to present some dictionary material and discuss lexical layers of the selected vocabulary. The study of the dictionary entries of the collected vocabulary allows one to state that the gathered material belongs to spoken language variety and is in the informal register. In addition to such general characterisations of the examined entries one can detect and identify more or less clearly numerous other layers, pointing to the dictionary’s links to both variants of the national language and foreign languages. The dictionary shows its connections with the standard national language in its colloquial vocabulary layer as well as the layer of its archaic words and those that fell out of use. Other links with the Polish national language can be seen in the vocabulary shared with Polish folk language. Having in mind the fact that the Polish folk language is surrounded by Ukrainian, it has to be acknowledged that the dictionary is ridgidly based on the variant spoken in the South-Eastern Borderlands, as it contains the most typical vocabulary for the entire linguistic ethnographic area, recording reginalisms of the borderland.

PL

Celem publikacji jest prezentacja słownictwa oraz omówienie zgromadzonych warstw leksykalnych. Przegląd haseł pozwala stwierdzić, że zgromadzone słownictwo należy w całości do mówionej odmiany języka i reprezentuje w zasadzie słownictwo potoczne. W tak scharakteryzowanej całości wyodrębniają się mniej lub bardziej wyraźne i liczne warstwy ukazujące powiązanie słownika z różnymi odmianami języka narodowego oraz z językami obcymi. Z językiem ogólnopolskim słownik dzieli z jednej strony nacechowaną pospolitością warstwę wyrazów potocznych, z drugiej zaś – warstwę wyrazów przestarzałych i dawnych. Związek z polskim językiem narodowym przejawia się również w słownictwie wspólnym z polskimi gwarami ludowymi. Pamiętając, że jest to gwara polska w otoczeniu ukraińskim, trzeba stwierdzić, że słownik jest mocno osadzony w regionie południowokresowym, gdyż zawiera najbardziej typowe słownictwo dla całego obszaru językowo-etnograficznego – rejestruje kresowe regionalizmy.

6

WACŁAW FEDOROWICZ – ZAPOMNIANY KOLEKCJONER Z WITEBSKA

75%

Ajewski K.

Muzealnictwo

|

2014

|

vol. 55

118-130

EN

Wacław Fedorowicz (1848–1911) – sworn advocate, one of the most prominent collectors of Polish and Borderlands antiques. Living in Vitebsk, he created a unique private museum at home, gathering relicts of former Eastern Borderlands of the Republic of Poland (the so-called ancient Poland). The collections were catalogued, labeled and presented in special showcases. The collections comprised specialised library (ca. 1000 volumes) and museum collections (between 4500 and 7000 collectibles according to diverse estimations), including: archaeological collection, historical collection dating from the 13th to 19th century, armoury (ca. 300 pieces of military equipment), numismats (ca. 2000 pieces), sigillographic and ethnographic collection, civil orders, hunting gear, stove tiles, antique door handles and Gdansk locks, plaques and statuettes of historical figures, antique women’s and men’s clothes, vessels, lighting devices, jewelry, collection of pipes and snuffboxes dating from the 17th - 18th century, and antiques related to art and science: manuscripts, drawings, pictures of temples, churches, chapels of Borderlands etc., as well as a couple of old Polish oil portraits. The unique collection of masonics dating from 18th and 19th century was one of the biggest in Russia (157 showpieces). Being also active in the field of science, Fedorowicz published i.a. Armorial of Orsha, contributed to the publication of Armorial of the Vitebsk nobility, and initiated the joint publication From the area of Dvina in 1909, presenting the national achievements of the so-called Borderlands. He was one of the founders, and afterwards a member and vice-president of the Vitebsk Archaeological Committee, an associate member of the Polish Sightseeing Society in Warsaw, and from 1885 an associate member of the Society for the Encouragement of Fine Arts of the Kingdom of Poland. After the collector’s death, his collections were nationalised in 1917 and moved to other locations in 1918. In the years 1921–1923 the collection had been re-catalogued and made available to the museum. Nowadays, the items of Fedorowicz’s collection are stored in several institutions in Belarus, mainly in the Vitebsk Regional Museum of Local History, while some items (masonics) were recently presented at special and thematic exhibitions.

PL

Fedorowicz (1848–1911), adwokat przysięgły, był jednym z najwybitniejszych kolekcjonerów zabytków polskich i kresowych. W swoim domu w Witebsku stworzył wyjątkowe prywatne muzeum, w którym gromadził pamiątki przeszłości dawnych kresów Rzeczypospolitej (tzw. starożytności). Zbiory były sklasyfikowane, opisane i prezentowane w specjalnych gablotach. W ich skład wchodziły: biblioteka specjalistyczna (ok. 1000 tomów), oraz zbiory muzealne (wg różnych wyliczeń, od 4500 do 7000 muzealiów), w tym: archeologiczne, historyczne XIII-XIX w., zbrojownia (ok. 300 militariów), numizmaty (ok. 2000 sztuk), kolekcje: sfragistyczna, etnograficzna oraz ordery cywilne, przybory myśliwskie, kafle piecowe, stare klamki i zamki gdańskie, plakiety i figurki postaci historycznych, dawna odzież męska i damska, naczynia, przyrządy oświetleniowe, biżuteria, zbiór fajek i tabakierek z XVII-XVIII w., a także zabytki z dziedziny nauki i sztuki: rękopisy, ryciny, dokumentacja fotograficzna świątyń, kościołów, kaplic kresowych itd., oraz kilka olejnych portretów staropolskich. Wyjątkowym był zbiór massoników – jeden z największych na terenie Rosji (157 eksponatów) z XVIII i XIX wieku. Fiedorowicz działał też na niwie naukowej – wydał m.in. Herbarz Orszański, pomagał w wydaniu Herbarza szlachty witebskiej, a w 1909 r. zainicjował wydanie księgi zbiorowej Z okolic Dźwiny, przedstawiającej dorobek narodowy na tzw. kresach. Był jednym z założycieli, a następnie członkiem i wiceprezesem witebskiej Komisji Archeologicznej, członkiem korespondentem Towarzystwa Krajoznawczego w Warszawie, a także od 1885 r. członkiem korespondentem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskim. Po śmierci kolekcjonera jego zbiory zostały w 1917 r. znacjonalizowane i w 1918 r. przeniesione w inne miejsca. W latach 1921–1923 dokonano ich nowej inwentaryzacji i udostępnienia muzeum. Obecnie to, co pozostało z kolekcji Fedorowicza znajduje się w kilku instytucjach Białorusi, głównie w witebskim Okręgowym Muzeum Krajoznawczym, a niektóre przedmioty (massonika) były ostatnio pokazywane na okolicznościowych i tematycznych wystawach.

7

INVISIBLE DESTINY? BORDERLANDS AND BORDERLANDERS AS THE TOPIC OF MUSEUM DISPLAYS AFTER 1989

75%

Sacha M. I.

Muzealnictwo

|

2019

|

vol. 60

174-188

EN

The question of presenting the heritage of the Borderlands and the life of its inhabitants in Polish museums after 1989 is tackled. The main focus of interest are displays perceived as: 1) visual and public form of knowledge transfer; 2) the way of overcoming the trauma of losing one’s native land; 3) tools for creating collective identity and 4) effects of the participation of Borderland circles in creating the display. The goal of the study is an overview of contemporary exhibitions dedicated to the Eastern Borderlands, and the experience of their loss as the result of WW II. Since the residents of the Borderlands were relocated to the ‘former German’ territories, the overview centres on the displays from the Western and Northern Territories. Apart from the local and national aspects, what matters is also the international dimension related to museum presentations of the ‘lost land’ and the fate of migrants. Therefore, the activity of Polish institutions is initially shown in the European context, through recalling the legal framework and working conditions of so called East German museums commemorating the ‘German East’ lost by Germany. The question of the reasons for the disproportion in the presentation of the topic between Poland and Germany is posed, while the to-date achievements of Polish museologists are presented.

8

Das tschechische pohraničí im kulturellen Gedächtnis: Die Bildredaktion der ČTK als Akteur

63%

Langer T.

Prague Papers on the History of International Relations

|

2018

|

issue 1

127-150

EN

The article deals with pictures of the Czech borderlands as part of the Czechoslovak cultural memory. It focuses on the Photo Editing Department of the Czechoslovak News Agency ČTK that was the main player in the fields of creating, storing, mediating, and consolidating visual knowledge (not only about the borderlands). It also gives insight into the Photo Editing Department’s practices of categorizing and keywording pictures, which had consequences on further publications of certain photos.

9

Paramilitary Extremism in Interwar Hungary and its Anti-Jewish Argumentation

63%

Adam I. P.

Střed. Časopis pro mezioborová studia Střední Evropy 19. a 20. století. / Centre. Journal for Interdisciplinary Studies of Central Europe in the 19th and 20th Centuries.

|

2017

|

vol. 9

|

issue 1

9-33

EN

The article explains the rise of popular extremism in post-World War I Hungary through the story of Iván Héjjas and the Ragged Guard/Rongyos Gárda. This interwar militia is responsible for anti-Jewish and anti-Communist atrocities in 1919-1923, and it was also deeply involved in the spreading of the anti-Semitic sentiment in the Hungarian countryside. Its case is particularly interesting because of its rejuvenation in 1938, when the Hungarian government relied on the militiamen in a secret mission in the Sub Carpathian borderlands against the integrity of Czechoslovakia. The paper also investigates the background of some common anti-Jewish accusations the Rongyos Gárda members propagated, and it tries to understand these arguments in a power framework.

10

Drohobycz, Drohobycz

62%

Cembik A.

Polonistyka. Innowacje

|

2018

|

issue 8

53-70

EN

This article focuses on the pre-war image of Drohobycz in Atlantyda and Ziemia księżycowa by Andrzej Chciuk. On account of multicultural borderland town, the concept of work is an attempt to answer the question: how the ethnic, religious and cultural elements function in the dilogy. The mechanism of creating the distinctiveness between Polish, Jewish and Ukrainian community is the crucial issue in the dilogy. This mechanism forms the coherent whole in the memorial prose by Andrzej Chciuk. The article analyzes the convention of tale and specific language “bałak” – the dialect of Lvov and the surrounding area. “Place memorial” is the category that establishes the shape and the quality of stored in recollection world. This provides a foundation of Andrzej Chciuk’s memories, which the author describes as “fotoplastikon” or “tapestry”. The work also cities the opinions of writers and journalists about Drohobych, who visited this city before the Second World War and in the 21st century. Therefore, the aim of the article is to show different points of view about this border location.

PL

Artykuł skupia się na wizerunku przedwojennego Drohobycza w utworach Atlantyda i Ziemia księżycowa Andrzeja Chciuka. Ze względu na wielokulturowość pogranicznego miasta praca jest próbą odpowiedzi na pytanie, jak w tej dylogii funkcjonują elementy etniczne, religijne i kulturowe. Ważny jest w niej mechanizmu budowania odrębności między polską, żydowską i ukraińską społecznością, które w prozie wspomnieniowej Andrzeja Chciuka tworzą jednolitą całość. W artykule analizuje się też konwencję gawędy, czy specyficznego języka „bałaku” – gwary Lwowa i jego okolic. Kategorią organizującą kształt i jakość przechowywanego we wspomnieniach świata jest „pamięć miejsca”. To ona stanowi fundament wspomnień Andrzeja Chciuka, które autor w omawianych utworach określa mianem „fotoplastikonu” lub „arrasu”. W pracy przytacza się także opinie o Drohobyczu pisarzy i publicystów, którzy odwiedzili to miasto przed drugą wojną światową i w XXI wieku. Dlatego celem artykułu jest ukazanie różnych punktów widzenia na temat tego pogranicznego miejsca.

11

Kazimiery Iłłakowiczówny dyskurs o utraconej ojczyźnie

54%

Szpunar K.

Tematy i Konteksty

|

2017

|

vol. 12

|

issue 7

168-184

EN

Kazimiera Iłłakowiczówna’s literary output is unusually rich. The poet was born in Vilnius and she spent her youth in Polish Livonia (now Latvia) which topography played a crucial role in her literary work. The loss of this “little homeland” contributed to the specific creation of the country of her childhood. Livonia and Lithuania became for the author of The Lithuanian Nightingale the source of both idyll and pain; the peculiar Way of the Cross. In her works the poet mourns and recalls the lost homeland. She also tries to persuade the warring nations to forgive and make peace. She prays for the disappearance of the borders.

12

MARIA RODZIEWICZÓWNA – WZÓR KRESOWEJ ZIEMIANKI

51%

Hebda D. M.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2015

|

issue 5

490-498

PL

Istotą życia i postawy moralnej ziemian z Kresów Wschodnich był głęboki patriotyzm, przejawiający się głównie w obronie ojcowizny oraz przekonanie o niezwykłym posłannictwie i wyjątkowej pozycji w społeczeństwie. To właśnie tam żyła i działała Maria Rodziewiczówna, popularna niegdyś pisarka. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie tej zapomnianej już dzisiaj postaci – jej dzieł, jej działalności społecznej i patriotycznej, jej codziennego życia w prawdziwie polskim dworze. Autorka pragnie również omówić wartości, które przyświecały kresowym ziemianom, a którym M. Rodziewiczówna z taką gorliwością służyła.

EN

The essence of life and moral attitude of Polish landowners in the lands bordering the Ukraine was patriotism, which manifested itself chiefly in the defence of their heritage and a belief in their special mission and exceptional place in society. Maria Rodziewiczówna, once a very popular Polish writer, lived in these Borderlands. The aim of this article is to remind us of this now forgotten writer - her novels, her social and patriotic works and her life in a real Polish manor. The author also discusses the values which were important for Polish landowners’, and for which M. Rodziewiczówna sacrificed her life.

13

Słowa pogranicza (na materiale gwarowym wschodniej Lubelszczyzny)

51%

Pelcowa H.

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

|

2020

|

vol. 6

|

issue Numer Specjalny

121-135

UK

Предметом дослідження є лексика, яка в географічному, ментальному та історичному вимірі пов’язана з територією східної Люблінщини; вона розглядається у відношенні до десигната і цивілізаційно-культурних змін, що випливають із глобалізаційних процесів. Сюди належать: 1) генетично східнослов’янські лексеми, тобто слова (або їхні значення) українського, білоруського походження; 2) георгафічні периферійні діалектизми, спільні для говорів східного пограниччя по обидва боки Західного Бугу, причому ця спільність пов’язана виключно із територіальним сусідством; 3) лексеми, що функціонують у мовній свідомості мешканців села як властиві окресленій нації.

EN

The study deals with the geographically, mentally and historically motivated vocabulary of the eastern part of the Lublin region as seen through the prism of the name-designatum relationship and the globalization-related civilization and cultural changes. The vocabulary includes: (1) names of East Slavic provenance, including words and their meanings of the Ukrainian and Belorussian origin; (2) geographically-restricted dialectal borderlands forms common for the formations of the Eastern Borderlands linguistic community alongside the Bug river; (3) words functioning in the villagers’ linguistic awareness of a given national community.

PL

Przedmiotem rozważań jest słownictwo usytuowane geograficznie, mentalnie i historycznie na obszarze Lubelszczyzny wschodniej, rozpatrywane w relacji nazwy do desygnatu i zmian cywilizacyjno-kulturowych wynikających z procesów globalizacyjnych. Są to: 1) nazwy genetycznie wschodniosłowiańskie, a więc wyrazy (lub ich znaczenia) pochodzenia ukraińskiego, białoruskiego; 2) „geograficzne dialektyzmy kresowe” wspólne dla gwar pogranicza wschodniego po obu stronach Bugu, przy czym wspólnota ta wynika wyłącznie z sąsiedztwa terytorialnego; 3) wyrazy funkcjonujące w świadomości językowej mieszkańców wsi jako przynależne do określonej nacji.

14

Granica w świadomości i w rzeczywistości: dwa przykłady z nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej

51%

Ptáček P., Kladivo P., Roubínek P., Siwek T., Ziener K.

Studia Socjologiczne

|

2017

|

issue 1(224)

167-193

PL

Postrzeganiem przestrzeni geograficznej, tożsamości regionalnych lub wpływem wydarzeń historycznych na aktualne stosunki społeczne zajmują się różne dyscypliny naukowe. Niniejszy artykuł zajmuje się tymi zagadnieniami z pogranicza geografii i socjologii. Najważniejszym pytaniem, na które zespół autorski starał się odpowiedzieć, było to, jak subiektywne postrzeganie granicy i sąsiedniego kraju wpływa na obiektywne zachowania mieszkańców pograniczy, na kształtowanie ich związków z mieszkańcami regionu spoza granicy oraz powiązań ekonomicznych i kulturowych. Materiałem empirycznym były wyniki badań kwestionariuszowych na pograniczu polsko-czeskim w rejonie Górnego Śląska oraz austriacko-słoweńskim w rejonie Karyntii. Badane były aktualne stosunki transgraniczne w kontekście ich różnych losów historycznych. Stwierdzone różnice determinowane położeniem geograficznym, wiekiem, wykształceniem czy znajomością języków były testowane metodami statystycznymi. Do najważniejszych uzyskanych wniosków należy stwierdzenie, że zmiana funkcjonowania granicy po wejściu krajów do strefy Schengen ma istotne znaczenie, ale mieszkańcy reagują na nią z pewnym opóźnieniem. Efekt bariery w świadomości istnieje nadal zwłaszcza na granicy polsko-czeskiej i dla jego złagodzenia konieczne jest wsparcie instytucjonalne.

EN

Research questions like geographical space perception, regional identities research or the inﬂuence of historical events on current social relations are in the focus of many disciplines, including sociology and geography. The authors have focused on research of these and similar problems on the examples of two border regions in four EU countries. The principal question is how the perception of the neighbouring country (respectively region) is inﬂuenced by objective circumstances like border regime, level of economic and cultural connectivity and on the other hand also subjective perception by local population. There are presented results of the research on Czech-Polish and Austrian-Slovenian borderlands. Research was focused on perception of current cross-border relations trying to determine crucial cultural and historical events which inﬂuenced them. Differences of results are tested by using statistical analysis. The statistical analysis tested potentially different perception and behaviour of people by age, education and different level of neighbour’s state language knowledge. The changes in cross-border regime (as the result of countries accession into Schengen zone) are perceived as important ones but the perception of the border and the intensity of cross-border relations react to this fact with substantial time delay. Institutional support leading to the mitigation of barrier effect perception of the border seems to be important especially in the Czech-Polish borderland.

15

Gegenwärtige Geschichtsnarrative zu den Silesian Texans als Gegenstand transnationaler Global Silesian Studies

32%

Kubik A.

Wortfolge. Szyk Słów

|

2023

|

vol. 7

1-43

EN

In this article, selected contemporary historical articles with narratives about the Upper Silesian emigrants to Texas in the 19th century, the so-called Silesian Texans, are cited and discussed. The attributions of national categories with regard to identity, language, cultural and local origin are critically examined. The method used is comparative imagology according to the “Aachener Programm”. This is especially suitable for alike studies in transnational areas such as Upper Silesia and its oversea diaspora in Texas, USA. The cited sources of the last three decades are contrasted with the latest scholarly findings regarding research on the Silesian Texans, as well as the (Upper) Silesian language itself. This article can be seen as a survey of current sources on the phenomenon of the Silesian Texans, as well as a critical discussion of them. The study highlights historical errors and anachronisms in historical narratives in which the Silesian Texans’ region of origin is perceived as neither multicultural nor transnational according to its character as a borderland.

PL

W niniejszym tekście przedstawiono i omówiono wybrane artykuły ze współczesnymi narracjami historycznymi na temat górnośląskich emigrantów do Teksasu w XIX wieku, tzw. śląskich Teksańczyków/Silesian Texans. Krytycznej analizie poddane zostały występujące w nich atrybucje kategorii narodowych w odniesieniu do tożsamości, języka, pochodzenia kulturowego i miejsca. Zastosowana metoda to imagologia porównawcza według „Aachener Programm/Programu z Akwizgranu”. Jest ona szczególnie przydatna do tego typu badań na obszarach transnarodowych, takich jak Górny Śląsk i jego zamorskie formy w Teksasie w USA. Przytoczone źródła z ostatnich trzech dekad są zestawione z najnowszymi wynikami badań nad śląskimi Teksańczykami, jak również nad językiem (górno) śląskim. Artykuł można traktować jako przegląd aktualnych źródeł na temat fenomenu śląskich Teksańczyków, jak również ich krytyczną dyskusję. Studium wskazuje na błędy historyczne i anachronizmy w narracjach historycznych, w których region pochodzenia śląskich Teksańczyków nie jest postrzegany zgodnie z jego charakterem jako region pogranicza, zatem ani jako region wielokulturowy, ani transnarodowy.

DE

In diesem Artikel werden ausgewählte Beiträge mit gegenwärtigen Geschichtsnarrativen zu den oberschlesischen Auswanderern nach Texas im 19. Jahrhundert, den sog. Silesian Texans, vorgestellt und besprochen. Dabei werden die darin vorkommenden Zuschreibungen von nationalen Kategorien hinsichtlich der Identität, Sprache, kulturellen und ortsgebundenen Herkunft kritisch hinterfragt. Die dabei verwendete Methode ist die komparatistische Imagologie nach dem „Aachener Programm“. Diese eignet sich in besonderer Weise für derartige Untersuchungen in transnationalen Gebieten wie Oberschlesien und ihren Überseeformen in Texas, USA. Die angeführten Quellen aus den letzten drei Jahrzehnten werden neuesten wissenschaftlichen Erkenntnissen hinsichtlich der Forschung zu den Silesian Texans wie auch der (ober)schlesischen Sprache gegenübergestellt. Der Artikel kann als Bestandaufnahme aktueller Quellen zum Phänomen der Silesian Texans wie auch als ihre kritische Besprechung verstanden werden. In der Untersuchung werden historische Fehler und Anachronismen in den Geschichtsnarrativen aufgezeigt, in denen die Herkunftsregion der Silesian Texans nicht ihrem Charakter als ein Grenzgebiet entsprechend, weder multikulturell noch transnational wahrgenommen wird.

Refine search results

Góry: Zamkowa, Królowej Bony, Grabarka — symbolika „mniej znanych gór” w świadomości kulturowej w regionach wschodniej Polski na przełomie XIX i XX wieku

Akademickie Koło Kresowe (1922-1939). Kartka z dziejów studenckiego życia w Krakowie

Irony, self-mockery, and ironic turns of events. Marian Załucki’s satirical performances

Ojczystość i dziedzictwo pogranicza w twórczości Sokrata Janowicza (na wybranych przykładach)

Leksyka gwary polskiej przesiedleńców z Trembowli i Wierzbowiec na Podolu

WACŁAW FEDOROWICZ – ZAPOMNIANY KOLEKCJONER Z WITEBSKA

INVISIBLE DESTINY? BORDERLANDS AND BORDERLANDERS AS THE TOPIC OF MUSEUM DISPLAYS AFTER 1989

Das tschechische pohraničí im kulturellen Gedächtnis: Die Bildredaktion der ČTK als Akteur

Paramilitary Extremism in Interwar Hungary and its Anti-Jewish Argumentation

Drohobycz, Drohobycz

Kazimiery Iłłakowiczówny dyskurs o utraconej ojczyźnie

MARIA RODZIEWICZÓWNA – WZÓR KRESOWEJ ZIEMIANKI

Słowa pogranicza (na materiale gwarowym wschodniej Lubelszczyzny)

Granica w świadomości i w rzeczywistości: dwa przykłady z nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej

Gegenwärtige Geschichtsnarrative zu den Silesian Texans als Gegenstand transnationaler Global Silesian Studies