Search results

1

Axiological Basis for the Application of Law – a Perspective of the Equitable Law

100%

Dziedziak W.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2015

|

vol. 24

|

issue 2

EN

The axiological notions and assumptions are the necessary part of the analysis the application of law. Author of this article states the most basic axiological question, that is: how should a judicial decision be made? How should a court issue decisions, on what values should it be based, what is and what should be the aim of a decision? The research proposal to these questions is: equity, the equity of the decisions, equity in concreto. Characterizing the axiological bases of the application of law, one need to find a way which would take us to the best resolution. The court and the judge solve, after all, a certain case that exists in reality, and do not present alternative possibilities of choice. The court, while making a decision, makes a choice which should be driven by equity. After all, can we find any other values that would light our way? The judge should strive to find an equitable resolution, they should search for it and not reject it a priori. Justice should be treated as the pillar of equity, but equity is richer and greater.

PL

W artykule zostało podjęte zagadnienie aksjologicznych podstaw stosowania prawa w perspektywie prawa słusznego. Podstawy takie powinny być jasne, pewne, solidne, trwałe i takie daje właśnie teoria prawa słusznego. W opracowaniu wyjaśniono rozumienie prawa słusznego i wartości je fundujących, a są nimi: prawda, dobro, sprawiedliwość, godność człowieka. Wartości te są aksjologicznymi podstawami bytu prawa, tj. wartościami leżącymi u źródeł procesów tworzenia prawa, ale w istocie są też (powinny być) zasadniczymi, podstawowymi wartościami stosowania prawa. W procesach stosowania prawa rola słuszności wiąże się z wymogiem wydania właściwego, godziwego orzeczenia. Sądy w stosowaniu prawa dysponują sporym zakresem/marginesem swobody. Jego wykorzystanie powinno dokonywać się ze „wzrokiem skierowanym na słuszność”, bowiem ustalone w decyzji finalnej skutki prawne dotyczą zawsze człowieka (bezpośrednio czy pośrednio). Rola słuszności może wiązać się z „udoskonaleniem prawa” w sensie jego praktycznej konkretyzacji. Kategoria ta, gdy zachodzi taka konieczność, może być także narzędziem naprawiania, poprawiania prawa, pozwala sprzeciwić się, wyjść poza posłuszeństwo ustawom, słuszność bowiem nie dozwala na podjęcie decyzji niesprawiedliwej. Słuszność spełnia też funkcję korektury stanowionego prawa, niwelującej napięcia między ogólnym charakterem prawa a indywidualnym charakterem przypadków, mogącej też wypełniać luki w prawie. Słuszność w stosowaniu prawa jest zatem wartością korygującą – naprawiającą, udoskonalającą, uzupełniającą prawo i jednocześnie dopełniającą sprawiedliwość. W opracowaniu, w oparciu o model decyzyjny sądowego stosowania prawa, zostały ponadto przedstawione sposoby dochodzenia do decyzji słusznej. Sformułowano też pogląd o możliwości podjęcia jedynej słusznej decyzji. W konkluzji rozważań stwierdzono, iż wartości budujące słuszność, stanowiące zarazem aksjologiczne podstawy stosowania prawa, przeciwstawiają się arbitralności ocen i decyzji sędziowskich.

2

Types of Application of Law and the Decision Making Model

100%

Leszczyński L.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2015

|

vol. 24

|

issue 2

EN

This article is aimed at associating particular types of application of law, as defined by legal theory, with the decision making model of the process of application of law. Although the model is built on the characteristics of the judicial type of decision making, it also includes important features of other types of decision making processes. The features pertain to, in particular, the subject and the mode of the process as well as decisions, types of control over decisions and decision making discretion. The decision making model is constructed in two versions: the basic version (that ends in making the decision on the consequences of the normative qualification of the facts) and the broad version (encompassing control and enforcement proceedings). Particular components of each version of the decision making model include both validation and reconstruction of the normative basis of the decision on the application of law. These components occur simultaneously and in sequence. Apart from these components, the versions also include establishing the facts, reasoning and the activities of operative interpretation. The versions are subsequently translated into argumentation expressed in the form of justification of the decision to apply law (also a component of the decision making model). Such argumentation is formulated in different styles and refers in different ways to the contents of the decision and to the rationalisation of the process.

PL

Model procesu decyzyjnego w sądowym i administracyjnym typie stosowania prawa koncentruje się na wyróżnieniu fazy przygotowawczej. W jej ramach podejmuje się ustalenie stanu faktycznego i wykładnię operatywną (w szerokim ujęciu − walidacyjno-derywacyjnym) oraz fazy podejmowania decyzji stosowania prawa, włącznie z jej uzasadnieniem. Decyzja ta kwalifikuje stan faktyczny i ustala konsekwencje tej kwalifikacji. Uzasadnienie decyzji pełni funkcję komunikacyjną i argumentacyjną. Model całościowy procesu powinien też objąć potencjalną fazę kontrolną oraz fazę egzekucyjną, które co do zasady mogą być traktowane jako odrębne procesy decyzyjne, sprzężone przyczynowo-skutkowo z zasadniczym procesem kończącym się wydaniem decyzji stosowania prawa. Obok uniwersalnych składników tego modelu (takich jak: właściwości wykładni operatywnej; występowanie rozumowań i czynności, obejmujących ustalenia walidacyjne i rekonstrukcyjne oraz szczególne fazy obejmujące intuicję i redukcję decyzyjną), należy także dostrzec występowanie składników różniących poszczególne typy stosowania prawa. Do tych ostatnich należą m.in.: różnorodność relacji między poszczególnymi źródłami rekonstrukcji normy (przepisy prawne, decyzje stosowania prawa, otwarte kryteria pozaprawne); różnorodność relacji między poszczególnymi regułami wykładni (językowymi, systemowymi, celowościowymi, funkcjonalnymi, aksjologicznymi); różnorodność rodzajów, źródeł i zakresów luzów decyzyjnych stosowania prawa; obecność albo nieobecność celów politycznych i polityki stosowania prawa w procesach decyzyjnych, a także różnorodność stylów uzasadniania decyzji.

3

The Administrative Type of Application of Law

100%

Szot A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2015

|

vol. 24

|

issue 2

EN

The article is devoted to the specificity of application of law in the administrative type of this process. The subject is presented in the context of legal and extra-legal conditions of functioning of public administration that are linked to the necessity to implement public functions by administrative bodies. The article discusses the characteristic features of the administrative type of application of law, particularly when compared with judicial decision making. Special attention is also paid to decision making in the situation of existence of administrative approval as well as influence of politics and policies on decision making process.

PL

Niniejszy artykuł został poświęcony omówieniu specyfiki stosowania prawa w typie administracyjnym. Poprzedza je ogólna refleksja na temat uwarunkowań prawnych i pozaprawnych funkcjonowania administracji publicznej, związanych z koniecznością dążenia przez jej organy do realizacji zadań państwa. Uwarunkowania te w znaczny sposób mogą wpływać na procesy podejmowania decyzji zarówno w ujęciu jednostkowym, jak i w odniesieniu do kształtowania się pewnych linii decyzyjnych. W dalszej części omówiono cechy charakterystyczne administracyjnego typu stosowania prawa, w szczególności w zestawieniu z orzeczniczą działalnością sądów. Odrębności te wiążą się przede wszystkim z faktem, iż stosowanie prawa w typie administracyjnym jest elementem szeroko rozumianego zarządzania w sferze publicznej. Różnice dostrzegalne są również w przebiegu rozumowań podejmowanych przed decydenta. Szczególną uwagę warto zwrócić na formułowanie treści decyzji finalnej w ramach uznania administracyjnego, które uprawnia organ do wyboru tego − spośród co najmniej dwóch prawnie dopuszczalnych rozstrzygnięć − które pełniej realizuje założoną politykę decydowania (stosowania prawa). To ostatnie zagadnienie zostało szerzej omówione w ramach ostatniej części artykułu, w której zanalizowano wpływ polityki na proces stosowania prawa i rozumowania organu podejmującego decyzję.

4

Application of Law in the Legal Order of the Council of Europe

100%

Liżewski B.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2015

|

vol. 24

|

issue 2

EN

This article is devoted to the application of law in the legal order of the Council of Europe. It presents guidelines for the decision-making process of the application of law applied in the legal area of the European Convention on Human Rights and the European Social Charter. The aim of this article is to present the characteristics of the decision-making process of the application of law in terms of human rights protection on European and supranational level, as well as the differences between such processes carried out on the basis of the ECHR and the ESC.

PL

Niniejszy artykuł został poświęcony problematyce stosowania prawa w porządku Rady Europy. Przedstawia on założenia procesu decyzyjnego stosowania prawa realizowanego w obszarze prawnym Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Europejskiej Kary Społecznej. Zamierzonym celem artykułu było pokazanie specyfiki procesu decyzyjnego stosowania prawa w przedmiocie ochrony praw człowieka na europejskim poziomie ponadnarodowym, ze szczególnym uwzględnieniem różnic tego procesu, realizowanego na podstawie EKPC i EKS. Ich pokazanie wymagało przedstawienia ogólnej charakterystyki Rady Europy i jej aktywności w obszarze europejskiej ochrony praw człowieka. Następnie w ramach zagadnień szczegółowych analizie poddano: sądowy mechanizm kontrolny poszanowania praw człowieka przez państwa, inicjowany na podstawie skargi indywidualnej, realizowany przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w ramach typu sądowego stosowania prawa; pozasądowy mechanizm kontrolny, realizowany przez Komitet Niezależnych Ekspertów, którego istotą jest ocena realizowania przez państwa-strony zobowiązań z EKS, a nie dochodzenie przez podmioty indywidualne praw z karty, do których gwarantowania państwo się zobowiązało. Te dwa zdecydowanie odmienne prawnie mechanizmy kontrolne wyznaczane są jako systemowe konsekwencje dla państw, związane z przystąpieniem do EKPC i EKS, charakterem zobowiązań z nich wynikających oraz możliwością ich gwarantowania i dochodzenia na drodze prawnej przez jednostki. W sposób zasadniczy wpływają one na przebieg procesu decyzyjnego stosowania prawa w porządku Rady Europy i rodzaje rozumowań wykorzystywanych w ramach tych procesów.

Refine search results

4 Studia Iuridica Lublinensia

4 2015

1 Dziedziak W.

1 Leszczyński L.

1 Liżewski B.

1 Szot A.

Axiological Basis for the Application of Law – a Perspective of the Equitable Law

Types of Application of Law and the Decision Making Model

The Administrative Type of Application of Law

Application of Law in the Legal Order of the Council of Europe