Search results

1

Wolna wola i idea Sądu Ostatecznego

100%

JUDYCKI S.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 4

137-149

PL

W artykule jego autor stara się wykazać, że jeśli istnieje wolna wola, której efektami są dobro lub zło, to musi istnieć również i Sąd Ostateczny, gdyż musi istnieć odpowiednie rozliczenie uczynionego dobra lub zła. Istnienie wolnej woli, mogącej wytwarzać dobro i zło, byłoby czymś całkowicie anomalnym i bezcelowym, gdyby nie istniał Sąd Ostateczny, a w świecie, jak widzimy, nie ma rzeczy bezcelowych. Uzasadniana jest także zależność odwrotna: jeśli w dziejach kultur ludzkich, w dziejach systemów religijnych, od bardzo dawnych czasów, przynajmniej od starożytnego Egiptu, funkcjonuje przekonanie o sądzie, któremu podlegają osoby umierające, to taki sąd ma sens tylko wtedy, gdy osoby te posiadały wolną wolę w czynieniu dobra lub zła. W ten sposób idea Sądu Ostatecznego wspiera przekonanie, że istnieje wolna wola.

EN

In his article, the author seeks to demonstrate that if there is a free will that results in good or evil, there must also be a Last Judgment, as there must be a proper settlement of the good or evil done. The existence of free will, which can produce good and evil, would be completely anomalous and pointless if there were no Last Judgment, and there are no pointless things in the world as we see it. The converse is also justified: if in the history of human cultures—in the history of religious systems since ancient times, at least from ancient Egypt—there is a belief in a court to which dying persons are subject, such a judgment only makes sense when people have free will to do good or evil. Thus, the idea of the Last Judgment supports the belief that free will exists.

2

Luxuria, grzech i kara. Przyczynek do badań ikonograficznych Ołtarza Sądu Ostatecznego Jheronimusa Boscha (i jego warsztatu) z Akademie der Bildenden Künste w Wiedniu. Część I

80%

Kubies G.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2019

|

vol. 10

|

issue 3

69-91

PL

Ołtarz Sądu Ostatecznego z Wiednia uważany jest obecnie przez członków Bosch Research and Conservation Project za dzieło Jheronimusa Boscha (ok. 1450-1516) i jego warsztatu. Reminiscencje oraz aluzje do grzechów nieczystości uobecniają się w Ołtarzu wiedeńskim wielokrotnie. Choć w kilku scenach pojawiają się instrumenty muzyczne, często w sztuce łączone z miłością, to w literaturze przedmiotu aspekty muzyczne są często marginalizowane lub wręcz pomijane. Głównym celem niniejszego artykułu, oprócz analizy ikonograficznej owych kilku scen (część I), jest próba dotarcia do źródeł ideowych powiązania w wizji zaświatów dwóch elementów: kar odpowiadających jednemu z grzechów głównych (luxuria) z muzyką (część II). Umuzycznione sceny w Ołtarzu Sądu Ostatecznego, wykazujące związki z malarstwem miniatorskim, przywołują na myśl realia historyczne – aspekty praktyki wykonawczej w ramach muzykowania prywatnego przełomu XV-XVI wieku.

EN

The Last Judgement kept in Akademie der Bildenden Künste in Vienna is currently considered by members of the Bosch Research and Conservation Project as the work of Jheronimus Bosch (c. 1450-1516) and his workshop. Within the Vienna Triptych there are many reminiscences and allusions to unchastity, lasciviousness and lustfulness. Although musical instruments—often linked with love in visual arts—appear in several scenes, in the Bosch literature musical aspects are often marginalized or even overlooked. The main purpose of this article, apart from the iconographic analysis of these several scenes (part I), is an attempt to find sources of connection between two elements in the vision of Hell: penalties corresponding to the sin of lust (luxuria) with music (part II). The musical scenes in the Vienna Last Judgement having their origins in miniature painting, recall historical realities—aspects of private music making at the turn of the 15th and 16th centuries.

3

Luxuria, grzech i kara. Przyczynek do badań ikonograficznych Ołtarza Sądu Ostatecznego Jheronimusa Boscha (i jego warsztatu) z Akademie der Bildenden Künste w Wiedniu. Część II

80%

Kubies G.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2019

|

vol. 10

|

issue 3

93-122

PL

Ołtarz Sądu Ostatecznego z Wiednia uważany jest obecnie przez członków Bosch Research and Conservation Project za dzieło Jheronimusa Boscha (ok. 1450-1516) i jego warsztatu. Reminiscencje oraz aluzje do grzechów nieczystości uobecniają się w Ołtarzu wiedeńskim wielokrotnie. Choć w kilku scenach pojawiają się instrumenty muzyczne, często w sztuce łączone z miłością, to w literaturze przedmiotu aspekty muzyczne są często marginalizowane lub wręcz pomijane. Głównym celem niniejszego artykułu, oprócz analizy ikonograficznej (profilowanej muzykologicznie) owych kilku scen (część I), jest próba dotarcia do źródeł ideowych powiązania w wizji zaświatów dwóch elementów: kar odpowiadających jednemu z grzechów głównych (luxuria) z muzyką (część II). Umuzycznione sceny, wykazujące związki z malarstwem miniatorskim, przywołują także na myśl realia historyczne – aspekty praktyki wykonawczej w ramach muzykowania prywatnego przełomu XV-XVI wieku. Jako najważniejsze źródła literackie inspiracji malarza jawią się Biblia, Wizja Thurkila oraz Strumień światła Boskości Mechtyldy z Magdeburga. Korespondencja pewnych motywów w scenach przedstawiających grzechy nieczystości (Tryptyk Wędrowca, Wóz z sianem, Siedem Grzechów Głównych i Cztery Rzeczy Ostateczne) z odpowiadającymi im motywami w Ołtarzu wiedeńskim, dowodzi istnienia w pracowni Jheronimusa Boscha spójnego systemu mentalno-światopoglądowego, w którym kara wiecznego potępienia nosi piętno uciech ziemskich.

EN

The Last Judgement kept in Akademie der Bildenden Künste in Vienna is currently considered by members of the Bosch Research and Conservation Project as the work of Jheronimus Bosch (c. 1450–1516) and his workshop. Within the Vienna Triptych there are many reminiscences and allusions to unchastity, lasciviousness and lustfulness. Although musical instruments—often linked with love in visual arts—appear in several scenes, in the Bosch literature musical aspects are often marginalized or even overlooked. The main purpose of this article, apart from the iconographic analysis of these several scenes (part I), is an attempt to find sources of connection between two elements in the vision of Hell: penalties corresponding to the sin of lust (luxuria) with music (part II). The musical scenes having their origins in miniature painting, also recall historical realities—aspects of private music making at the turn of the 15th and 16th centuries. The most important literary sources of inspiration for the painter we considered to be the Bible, Thurkill’s Vision and The Flowing Light of Divinity by Mechthild of Magdeburg. Correspondence of certain motifs in scenes depicting lust (The Wayfarer Triptych, The Haywain Triptych, The Seven Deadly Sins and the Four Last Things) with the parallel motifs in the Vienna Last Judgement proves the existence of a coherent mental-ideological system in the Bosch’s workshop in which the punishment of eternal damnation bears the stigma of earthly pleasures.

Refine search results

2 Roczniki Kulturoznawcze

1 Roczniki Filozoficzne

2 2019

1 2017

2 Kubies G.

1 JUDYCKI S.

Wolna wola i idea Sądu Ostatecznego

Luxuria, grzech i kara. Przyczynek do badań ikonograficznych Ołtarza Sądu Ostatecznego Jheronimusa Boscha (i jego warsztatu) z Akademie der Bildenden Künste w Wiedniu. Część I

Luxuria, grzech i kara. Przyczynek do badań ikonograficznych Ołtarza Sądu Ostatecznego Jheronimusa Boscha (i jego warsztatu) z Akademie der Bildenden Künste w Wiedniu. Część II