Search results

1

Formy imienne z sufiksem -ko w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI w.

100%

Sajewicz M.

Acta Baltico-Slavica

|

2015

|

vol. 39

EN

Given-Name Forms with Suffix -ko in Kleszczele, Podlasie Region in the Mid-16th Century In the 16th century there was already an established system of Christian names of the inhabitants of eastern Podlasie. However, the first-name forms used in this territory at that time significantly differed phonetically and morphologically from their canonical equivalents. Christian names in Slavonic culture were transformed to be adapted to the phonetic and morphological structures of the recipient language system. Slavonic suffixal morphemes were added to phonetically transformed and abbreviated Christian names, thereby forming diversified hypocoristic forms.In Podlasie, an important role in the process of morphological adaptation of Christian names was played by the suffix -ko. This suffix is present in more thanr 75% of all first-name forms with the basic -k- used between the 16th and 18th centuries in eastern Podlasie.The popularity of first-name forms containing the suffix -ko (*-ъkо, *-ьkо) in eastern Podlasie in the 16th century is confirmed by the land survey document made by Dziewiałtowski in 1560 in Kleszczele, in which there are 89 different first-name forms formed by the suffix -ko from phonetically and morphologically adjusted Christian names. Formy imienne z sufiksem -ko w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI w. W XVI w. mamy już do czynienia z zakorzenionym chrześcijańskim systemem imienniczym mieszkańców wschodniej części Podlasia. Używane wówczas na tym terenie formy imienne odbiegały jednak znacznie pod względem fonetycznym i morfologicznym od ich odpowiedników cerkiewnych i kościelnych. Imiona chrześcijańskie na gruncie słowiańskim poddane zostały transformacji dopasowującej je do fonetycznej i morfologicznej struktury przyjmującego systemu językowego. Do przekształconych fonetycznie i skróconych imion chrześcijańskich dodawano słowiańskie formanty sufiksalne, tworząc zróżnicowane formy hipokorystyczne.Na Podlasiu w procesie adaptacji morfologicznej imion chrześcijańskich ważną rolę odgrywał sufiks -ko. Występuje on w ponad 75% ogółu form imiennych z podstawowym -k-używanych w XVI–XVIII w. na tym terenie.Popularność form imiennych z sufiksem -ko (*-ъkо, *-ьkо) na wschodnim Podlasiu w XVI w. potwierdza dokument lustracyjny, sporządzony w 1560 r. w Kleszczelach przez Stanisława Dziewiałtowskiego Skoczka, w którym występuje 89 różnych form imiennych utworzonych za pomocą sufiksu -ko od zaadaptowanych fonetycznie i morfologicznie imion chrześcijańskich.

2

Formy imienne z sufiksem -ko w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI w.

100%

Sajewicz M.

Acta Baltico-Slavica

|

2015

|

vol. 39

45-89

EN

In the 16th century there was already an established system of Christian names of the inhabitants of eastern Podlasie. However, the first-name forms used in this territory at that time significantly differed phonetically and morphologically from their canonical equivalents. Christian names in Slavonic culture were transformed to be adapted to the phonetic and morphological structures of the recipient language system. Slavonic suffixal morphemes were added to phonetically transformed and abbreviated Christian names, thereby forming diversified hypocoristic forms. In Podlasie, an important role in the process of morphological adaptation of Christian names was played by the suffix -ko. This suffix is present in more thanr 75% of all first-name forms with the basic -k- used between the 16th and 18th centuries in eastern Podlasie. The popularity of first-name forms containing the suffix -ko (*-ъkо, *-ьkо) in eastern Podlasie in the 16th century is confirmed by the land survey document made by Dziewiałtowski in 1560 in Kleszczele, in which there are 89 different first-name forms formed by the suffix -ko from phonetically and morphologically adjusted Christian names.

PL

W XVI w. mamy już do czynienia z zakorzenionym chrześcijańskim systemem imienniczym mieszkańców wschodniej części Podlasia. Używane wówczas na tym terenie formy imienne odbiegały jednak znacznie pod względem fonetycznym i morfologicznym od ich odpowiedników cerkiewnych i kościelnych. Imiona chrześcijańskie na gruncie słowiańskim poddane zostały transformacji dopasowującej je do fonetycznej i morfologicznej struktury przyjmującego systemu językowego. Do przekształconych fonetycznie i skróconych imion chrześcijańskich dodawano słowiańskie formanty sufiksalne, tworząc zróżnicowane formy hipokorystyczne. Na Podlasiu w procesie adaptacji morfologicznej imion chrześcijańskich ważną rolę odgrywał sufiks -ko. Występuje on w ponad 75% ogółu form imiennych z podstawowym -k-używanych w XVI–XVIII w. na tym terenie. Popularność form imiennych z sufiksem -ko (*-ъkо, *-ьkо) na wschodnim Podlasiu w XVI w. potwierdza dokument lustracyjny, sporządzony w 1560 r. w Kleszczelach przez Stanisława Dziewiałtowskiego Skoczka, w którym występuje 89 różnych form imiennych utworzonych za pomocą sufiksu -ko od zaadaptowanych fonetycznie i morfologicznie imion chrześcijańskich.

3

Językowe drogi chrystianizacji Polski

94%

Bednarczuk L.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2017

|

issue 34

7-34

EN

The article presents the stages of the process of Christianisation and its progress in Europe and in Slavic-speaking lands. Then the selected Polish religious terms and other linguistic testimonies of Christianisation will be discussed. We can distinguish five stages in the process of the Christianisation of almost all European countries: 1. Evangelisational missions; 2. Martyrdom; 3. Conversion (the baptism of the ruler and his court); 4. Apostasy (pagan uprisings, heresies); 5. Re-Catholicisation, new evangelisation.

PL

W artykule zostały przedstawione fazy procesu chrystianizacji oraz jej przebieg w Europie i na Słowiańszczyźnie, a następnie omówione wybrane polskie terminy religijne oraz inne językowych świadectw chrystianizacji. W procesie chrystianizacji wszystkich prawie krajów Europy można wyróżnić pięć faz: (1) misje ewangelizacyjne, (2) martyrologia, (3) konwersja (chrzest władcy i dworu), (4) apostazja (bunty pogańskie, herezje), (5) rekatolicyzacja, nowa ewangelizacja.

4

Хистиянські імена як твірні основи архаїчної ойконімії України

84%

Кupchyns’ka, Zoryana

Studia Ucrainica Varsoviensia

|

2020

|

vol. 8

105-118

PL

Proper names of people as creating stems are represented in oiconymy of Ukraine. Anthroponymy separated from o iconymy of Ukraine ending in *-inъ is only a small fragment of a large amount of proper names and their variants. The actual problem is creating the dictionary of personal names of people, which would contain anthroponymy derived from archaic oiconymy. It would enrich not only the Ukrainian anthroponymicon but AllSlavonic one. 251 anthroponym of canonical origin is distinguished from geographical names of Ukraine ending in *-inъ. Most of Christian anthroponyms are represented in dictionaries as names of people or as bynames/proto-surnames. It is found out that 30 names (12%) are not represented in lexicographical works: Аврата (< Гаврило), Горпа (< Агрипина//Горпина), Демх(ш)а (< Дем’ян), Домашла (< Домна, Домнікія, Домаха), Ільпа (< Ілля), Кузята (< Кузьма), Макиш(х)а (< Матвій, розм. Макій), Макош(х)а (< Матвій, розм. Макій), Манята (< Марія), Мар’ята (< Мар’яна), Матюш(х)а (< Матвій), Митула (< Дмитро), Михла (< Михайло), Мишера (< Михайло), Мишута (< Михайло), Нита(я) (< Нит), Ол(ъ)ма (< Олъма), Панчоха (< Пантелеймон), Парута (< Парасковія), Пилипчата (< Пилип), Савара (< Север, Северин), Стеська (< Степан), Таша (< Наталія), Теола (< Теофіла, Феофіла), Тимота (< Тимофій), Томара (< Тамара), Фетюха (< Федір), Юриця (< Юрій), Якота (< Яків), Янкулиха (< Ян).

5

Imiennictwo Poznania w kontekście „lat miłościwych” Kościoła katolickiego na materiale z XVI i pierwszych dziesięcioleci XVII wieku

84%

Sarnowska-Giefing I.

Onomastica

|

2017

|

vol. 61

|

issue 2

143-163

EN

The Jubilee years of the Catholic Church, which were an element of its strategy in the battle against infidels, form an extralingual context of onomastic issues discussed in the article. The study covers first names occurring in Poznań during the Reformation and the Counter-Reformation, thus in the period witnessing the disintegration of Western Christianity. The author attempts to define the influence of forms of religious life characteristic of the jubilee years (the veneration of Saints, pilgrimages) on shaping the Catholic paradigm of first names. She considers Christian first names documented in Poznań-based sources as an element of religious (didactic, informational and paraliterary) discourse of that time, dominated by the Catholic Church.

6

Kulturowe aspekty nazw własnych

67%

Szulowska W.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

vol. XXIII/2

43–54

PL

W przyczynku omawiane są niektóre aspekty kulturowe i wydarzenia polityczne, jakie niewątpliwie mają wpływ na formę nazw własnych różnych kategorii. W przypadku imion zwraca się uwagę na różne motywacje, jakimi kierowano się przy ich wyborze w okresie przed i po przyjęciu chrześcijaństwa. W kategorii nazwisk wskazano na dominującą w Polsce pozycję nazwisk z suf. -ski, na co niewątpliwie wpływ miała uważana za wyższą kultura szlachecka. Natomiast status osobowych nazw własnych kobiet powiązano z ich sytuacją prawną w ówczesnej rzeczywistości. Omówiono też późniejszy wpływ wydarzeń politycznych na wszystkie kategorie nazw własnych.

EN

The article discusses some cultural aspects and political developments that doubtlessly influence forms of proper names belonging to various name categories. In the case of first names the focus is put on various motivations for name choices made in the periods before and after Christianization. As far as the category of surnames is concerned, it is emphasized that surnames ending with the suffix -ski enjoy a dominant position in Poland, which was certainly caused by the nobility culture perceived as superior. On the other hand, the status of feminine personal names is discussed in connection with women’s legal situation in those times. The influence of later political developments on all categories of proper names is addressed as well. The article aims to draw readers’ attention to how political and social changes, as well as tradition impact the structure of the onymic system in the Polish language

Refine search results

2 Acta Baltico-Slavica

1 Onomastica

1 Poznańskie Spotkania Językoznawcze

1 Prace Językoznawcze

1 Studia Ucrainica Varsoviensia

1 2021

1 2020

2 2017

2 2015

2 Sajewicz M.

1 Bednarczuk L.

1 Sarnowska-Giefing I.

1 Szulowska W.

1 Кupchyns’ka, Zoryana

Formy imienne z sufiksem -ko w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI w.

Formy imienne z sufiksem -ko w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI w.

Językowe drogi chrystianizacji Polski

Хистиянські імена як твірні основи архаїчної ойконімії України

Imiennictwo Poznania w kontekście „lat miłościwych” Kościoła katolickiego na materiale z XVI i pierwszych dziesięcioleci XVII wieku

Kulturowe aspekty nazw własnych