Search results

1

De Cicerone poeta - sine ira et studio

100%

Bleja P.

Peitho. Examina Antiqua

|

2010

|

vol. 1

|

issue 1

175-179

EN

[K. Marciniak, Pro Cicerone poeta. Poezja Marka Tulliusza Cycerona na przestrzeni stuleci, Warszawa 2008]

PL

Katarzyna Marciniak, Pro Cicerone poeta. Poezja Marka Tulliusza Cycerona na przestrzeni stuleci, Instytut Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2008, ss. 428.

2

Spokój czy smutek? Koncepcja starości w pismach Marka Tulliusza Cycerona

100%

Kowalski H.

Vox Patrum

|

2011

|

vol. 56

119-131

EN

One of the great authorities in the antiquity who wrote about old age was Marcus Tullius Cicero, the author of „Cato Maior De senectute [Cato the Elder on Old Age]”. The famous orator wrote this work in 44 BCE and dedicated it to his friend Atticus. The author himself was almost 62 years old at that time, and Atticus 65. Cicero wrote the work in a dialogue form, setting the action in 150 BCE, the speakers being Marcus Porcius Cato the Elder, who in this case presented the views of Cicero, Publius Cornelius Scipio the Younger and Gaius Laelius Sapiens. Cicero followed the example of a Greek treatise on old age, probably written by a third-century BCE Peripatetic philosopher, Aristo of Ceos. The concept of the presentation of the treatise is based on comparison of two different views on old age. In one, sorrow and anxiety are visible. Through Cato’s words, Cicero names four reasons why people regard old age as an unhappy period of life: a). it moves us away from active life; b). it weakens physical strength, c). it deprives us of all sensual pleasures, d). it is close to death. The other view, represented by Cato, disproves the objections against old age, recommending calmness, activity, and moderation. Interestingly enough, apart from philosophical or medical arguments, Cicero also refers to political, religious, social and cultural aspects. The apologia for old age presented by Cicero was not always reflected in the reality. Roman sources, especially legal documents, inform about attempted suicide or euthanasia by the elderly. The fundamental reason was the condition of health and physical pain as well as mental illnesses, but the direct motive associated with old age was taedium vitae – weariness of life.

3

Retoryka w służbie przywódcy politycznego

63%

Czapińska M.

Res Rhetorica

|

2015

|

vol. 2

|

issue 4

19-29

PL

Powstały u zarania demokracji ateńskiej spór o rolę retoryki w działalności przywódcy politycznego nie wygasł wraz z końcem tego ustroju. Jego przebieg możemy śledzić m. in. na kartach tekstów Platona, Cycerona i Machiavellego. Platon deklaruje się jako przeciwnik sofi stycznego traktowania retoryki jako narzędzia służącego do manipulacji drugim człowiekiem. Cyceron uznaje, że stosowanie technik retorycznych w celu sterowania wolą słuchacza jest dopuszczalne jedynie w przypadku polityka, którego etyczna postawa jest gwarantem ich prawidłowego wykorzystania. W ujęciu Machiavellego natomiast retoryka odzyskuje charakter, jaki posiadała w przekonaniu sofistów – ma służyć przywódcy politycznemu w realizacji jego planów. Okazuje się zatem, że na skutek odmiennego rozumienia rzeczywistości państwowej, wynikającego głównie z przypisywania różnej wagi orientacji etycznej jednostek sprawujących władzę, wspomniani autorzy dochodzą do odmiennych wniosków, a zainicjowana przez starożytnych Greków dyskusja po wiekach wraca do punktu wyjścia.

EN

A dispute ignited at the dawn of the Athenian democracy about the role of the rhetoric in the activities of political leaders did not fade out completely at the end of that regime. Its course we can track inter alia on the pages of texts written by Plato, Cicero and Machiavelli. Plato speaks against the rhetoric sophistically understood as a tool serving to manipulate other people. Cicero concludes that the use of rhetorical techniques in order to take control over listener’s will is allowed only for a politician, whose ethical attitude is the guarantee of their proper use. However, from the Machiavelli’s perspective, the rhetoric retrieves its sophistic character - to serve political leaders to fully implement their plans. It appears then that on account of different perceptions of the state’s reality, which arise from the particular inclination to attach various levels of importance to the moral sense of individuals in power, these authors come to contrastive conclusions, and the discussion initiated by the ancient Greeks goes back to the starting point centuries later.

4

Just war in the classical world: Grece and Rome

63%

Bermúdez Vázquez M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2017

|

vol. 53

|

issue 3

41-54

EN

'War is hell’ is one of the mantras used to offer an explanation for the lack of ethical guidance in the radical antagonism involved in that human conflict known as war. Throughout the history of mankind, there has been an effort to introduce ethical considerations in war-waging. However, humanity has assisted, defenseless, to the greatest injustices and disasters once and again. This situation highlights the problematic issues and paradoxes of the concept of “just war”. Our purpose here is to analyze the origins of this concept in the Greek ethical reflection during the Peloponnesian War and in the justification of the Roman expansion during the founding of the Roman Empire.

5

Do the Origins of the Constitution Can Be Sought in Roman Law? - A Few Comments on the Side Note of the Cicero’s and Polybius’ Selected Sorks

63%

Świrgoń-Skok R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 5 (57)

283-293

EN

In the presented article, I try to answer the question whether in the Roman state there is a possibility to find the roots of the constitution. In Roman state the constitution as a separate normative act did not exist, the separate jurisdiction of public law was not created, and a constitutional law was primarily based on the custom and political practice. However, in the preserved source material, among others, Cicero’s and Polybius’ statements can be found, which refer to the political issues. On the basis of their analyses, I try to prove that the ideas of constitutionalism and constitution, of course in a substantive sense, date back to the ancient Rome.

PL

W niniejszym artykule postaram się odpowiedzieć na pytanie czy w państwie rzymskim można odnaleźć korzenie konstytucji. W starożytnym Rzymie nie występowała wprawdzie konstytucja jako osobny akt normatywny, jak i nie stworzono osobnej jurysprudencji prawa publicznego a prawo konstytucyjne oparte było przede wszystkim na zwyczaju i praktyce ustrojowej. To jednak w zachowanym materiale źródłowym można odnaleźć m.in. wypowiedzi Cycerona i Polibiusza odnoszące się swoją tematyką do kwestii ustrojowych. Właśnie w oparciu o ich analizę postaram się dowieść, że idee konstytucjonalizmu i konstytucji, oczywiście w sensie materialnoprawnym, sięgają aż do starożytnego Rzymu.

6

Czy starożytni Rzymianie mieli księgowość podwójną?

63%

Sojak S.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2023

|

issue 47(2)

121-139

PL

Cel: Celem głównym artykułu, zgodnie z jego tytułem, jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy starożytni Rzymianie stosowali metodę księgowości podwójnej. Celem pomocniczym – prezentacja szerokiej gamy słownictwa księgowego stosowanego przez Rzymian, które zostało później użyte przez kupców weneckich i Lukę Paciolego w Traktacie o podwójnej księgowości z 1494 roku i jest nadal stosowane. Metodyka/podejście badawcze: W artykule zastosowano metodę wnioskowania dedukcyjnego na podstawie analizy literatury ekonomicznej, prawnej i historiograficznej na temat terminologii księgowej stosownej w finansach państwowych i prywatnych Rzymian. Wyniki: Przedstawiona w artykule terminologia mogłaby sugerować, że Rzymianie mieli wysoko rozwinięty system księgowości, wykorzystujący zasadę podwójnego zapisu. Tak jednak nie było, nie odnaleziono dotąd na to dowodów materialnych w postaci dokumentów księgowych: pojedynczych kont księgowych, powtarzanego zapisu przeciwstawnego, bilansów. Historycy rachunkowości i bankowości zdani są na analizę źródeł historycznych wtórnych między innymi literatury prawnej z przebiegu procesów sądowych, w których głównym dowodem w sprawie były księgi rachunkowe. Jednym z takich procesów, najpełniej opisanym w literaturze, był proces między wspólnikami Fanniuszem a Roscjuszem, w którym obrońcą Roscjusza był Cyceron. W artykule wskazano, że z mowa obrończa Cycerona nie dowodzi istnienia w Rzymie podwójnej księgowości. Zastanawiając się nad przyczynami braku podwójnego zapisu, przedstawiono argumenty De Ste. Croix, wśród których najważniejszy był system notacji liczbowej rzymskiej (I, V, X, L, C, M), który nie „wymuszał” zapisów księgowych w kolumnach. Czynił to dopiero system notacji cyfr arabskich, co szybko przełożyło się na przeciwstawny zapis podwójny. Ograniczenia badawcze: Brak zachowanych dokumentów źródłowych, konieczność posiłkowania się literaturą prawną. Oryginalność/wartość: W artykule dowiedziono, że zapisu podwójnego: jeśli Wn, to także Ma nie da się umiejscowić w starożytnym Rzymie. Artykuł ten daje jednak czytelnikowi wyobrażenie o bogactwie terminologii księgowo-finansowej Rzymu przełomu epok.

EN

Purpose: The main purpose of the article is to establish whether the ancient Romans used double-entry bookkeeping. The secondary aim is to present a wide range of accounting vocabulary used by the Romans, which was later used by Venetian merchants and Luca Pacioli in the 1494 treatise on double-entry bookkeeping and which is still in use today. Methodology/approach: The paper uses a deductive inference method based on an analysis of the economic, legal, and historiographical literature on the accounting vocabulary used in the state and private finances of the Romans. Findings: Although the terminology presented in the article suggests that the Romans had a highly developed accounting system using the principle of double entry, this was not the case. No material evidence of this has been found in accounting documents, such as single accounting records, repeated counter entries or balance sheets. Historians of accounting and banking rely on the analysis of secondary historical sources, such as legal literature that documents the course of trials in which account books were the main evidence. One trial that was fully described in the literature was between the partners Fannius and Roscius, in which Cicero was the defender of Roscius. The article demonstrates that Ciceroʼs defense speech does not prove the existence of double-accounting in Rome. Reflecting on the reasons for the absence of doubleentry bookkeeping, the author presents de Ste. Croix's arguments, the most important of which was the Roman numerical notation system (I, V, X, L, C, M) did not ’force’ bookkeeping entries into columns. This was only done by the Arabic numeral notation system, which quickly translated into the opposite double notation. Research limitations: The lack of surviving documents and a need to rely on legal literature. Originality/value: The article proves that the double notation – the debit/credit convention – cannot be ascribed to ancient Rome. However, the article informs the reader about the richness of the accounting and financial terminology of Rome at the turn of the era.

7

O przemianach tradycji antycznej i ich odniesieniu do historyzmu na przykładzie recepcji Plutarcha (z Norwidem w tle)

63%

Junkiert M.

Studia Norwidiana

|

2015

|

vol. 33

109-130

EN

Plutarch, beside Homer, Socrates and Alexander the Great, was one of the important figures in Norwid’s intellectual and artistic biography. Apart from Herodotus he was the main source of Norwid’s knowledge of Greek history and culture. Norwid’s readings are also inscribed in the reception of Plutarch by the French language readers, as he read his works in Amyot’s translation of the beginning of the 19th century that was so important for French literature. The significance of Plutarch for Norwid’s works is particularly well seen when the influence of the Greek historian is considered on writing the poem Epimenides and the drama Cleopatra and Ceasar. Both these works are a proof that he intensively and creatively thought over some of the Parallel Lives, that he treated as sources of historical and cultural knowledge.

8

O przemianach tradycji antycznej i ich odniesieniu do historyzmu na przykładzie recepcji Plutarcha (z Norwidem w tle)

63%

Junkiert M.

Studia Norwidiana

|

2015

|

vol. 33

109-130

EN

Plutarch, beside Homer, Socrates and Alexander the Great, was one of the important figures in Norwid’s intellectual and artistic biography. Apart from Herodotus he was the main source of Norwid’s knowledge of Greek history and culture. Norwid’s readings are also inscribed in the reception of Plutarch by the French language readers, as he read his works in Amyot’s translation of the beginning of the 19th century that was so important for French literature. The significance of Plutarch for Norwid’s works is particularly well seen when the influence of the Greek historian is considered on writing the poem Epimenides and the drama Cleopatra and Ceasar. Both these works are a proof that he intensively and creatively thought over some of the Parallel Lives, that he treated as sources of historical and cultural knowledge.

9

Inspiracje Cycerońskie w Marcina Kromera Monachus, sive Colloquiorum de religione […] liber I (1568:34-40)

62%

Dziuba A.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 3

7-22

EN

Martinus Cromerus (1512-1589), the secretary of last Polish kings from Jagiellonian dynasty: Sigismundus I and Sigismundus II Augustus, bishop of Warmia, was distinguished humanist and appreciated historiographer. His work was part of a polemic dialog with Reformation. Between 1541-1544 four anonymous volumes of Rozmowy Dworzanina z Mnichem were published. Their main purpose was to discourage Polish people from converting to Evangelism. Cromerus wrote about it in latin prafaetio for two first editions of Colloquiorum de religione from 1559 year and completed edition titled Monachus, sive Colloquiorum de religione libri quattuor... from 1568 year. In preface he mentioned reasons of creating latin versions of the dialogs, and in edition for year 1568 about his work method with text. Both authors declarations, comparison of polish and latin texts and between latin editons show that Monachus, sive Colloquiorum de religione libri quattuor is not a translation of Polish dialog. Individual editions of colloquiorum libri... contain differences in content as well as in style. Stylistical devices used by Cromerus in the fragment of first dialog from first volume Monachus… is the subject of this article. The author described riots and religious conflicts (mostly war with Smalcaldica confoederatio) imitating style of Ciceros speeches. Analysis of chosen sentences from above mentioned fragment provides evidence that Kromer has purposely used rhetorical devices and their connections form Ciceronian speeches (eg. De imperio Cn. Pompei, Pro Caelio). Analysed passaged seems to be the most rhetorical passus in over 1000 pages of Cromerus’ work, is a great ilustration of Warmian Bishops rhetorical abilities and therefore it deserves sixteenth century polish-latin prose researchers’ attention.

PL

Marcin Kromer (1512-1589), sekretarz ostatnich królów polskich z dynastii Jagiellonów – Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta, biskup warmiński, był wybitnym humanistą i cenionym historiografem. Włączył się też swoim pisarstwem w polemiczno-teologiczny dialog z reformacją. W latach 1541-1544 wyszły kolejno 4 księgi anonimowych polskojęzycznych Rozmów Dworzanina z Mnichem. Głównym celem ich napisania było zniechęcenie rodaków do przechodzenia na stronę ewangelików i umocnienie w wierze katolickich Polaków. Kromer pisze o tym w łacińskich praefationes do wydania dwóch pierwszych rozmów w języku łacińskim z 1559 r. i do kompletnego wydania, noszącego tytuł Monachus, sive Colloquiorum de religione libri quattuor... z 1568 r. We wstępach pisze też o powodach stworzenia łacińskich wersji dialogów, a w wydaniu z 1568 r. wspomina o pracy z tekstem. Zarówno uwagi odautorskie, jak i staranne porównanie tekstów polskich z łacińskimi oraz łacińskich wydań między sobą pozwalają wysnuć wniosek, że łacińskie wydania dialogów nie są tłumaczeniem polskich rozmów, a poszczególne wydania colloquiorum libri... wykazują zmiany zarówno w warstwie merytorycznej, jak i stylistycznej. Właśnie ta ostatnia jest przedmiotem analizy zamieszczonej w artykule. Fragment opisujący zamieszki i wojny religijne (głównie wojnę ze Związkiem Szmalkaldzkim) wykazuje wyraźne inspiracje stylem mów Cycerona. Analiza wybranych zdań z fragmentu pierwszej rozmowy z pierwszej księgi dostarcza dowodów na to, że Kromer świadomie korzystał ze środków retorycznych i ich połączeń używanych przez Cycerona w jego mowach (np. De imperio Cn. Pompei, Pro Caelio) oraz na wzór Arpinaty łączył istotne dla omawianej treści wyrazy. Analizowany passus zdaje się najbardziej obfitować w figury stylistyczne w całym liczącym ponad 1000 stron dziele Kromera. Jest również znakomitą ilustracją umiejętności retorycznych biskupa warmińskiego. Z tego też względu zasługuje na uwagę badaczy szesnastowiecznej prozy polsko-łacińskiej.

10

Co nie mieści się w dobrze pojętym republikanizmie. Wybrane narracje republikanizmu w cywilizacji Zachodu – od czasów antyku greckiego po czasy współczesne

51%

Piekarski R.

Pieniądze i Więź

|

2018

|

vol. 21

|

issue 2(79)

19-32

PL

We współczesnej historii myśli politycznej, jak i w historii filozofii polityki nierzadko napotykamy nadzwyczaj swobodne i szerokie rozumienie republikanizmu. W takich przypadkach do tradycji „nowego republikanizmu” zaliczany jest Locke, Hobbes, czy też Machiavelli. Gdy weźmiemy za właściwe kryterium precyzyjne i uściślone pojęcie republiki w klasycznym rozumieniu, tj. myśli Arystotelesa, szybko okazuje się, iż wymaga się wtedy podwyższonych kwalifikacji moralnych i intelektualnych, aby realnie uczestniczyć w sprawowaniu funkcji przywódczych i władczych. Trzymając się wzorców klasycznych, nie wolno w tradycji republikańskiej pomijać kryterium aksjologiczno-duchowego. A tak właśnie czyni wielu komentatorów tzw. nowoczesnego republikanizmu. Wynikiem tego jest chaos myślowy i zacieranie zasadniczych różnic pomiędzy rozmaitymi pojęciami i narracjami. Postulujemy aby tego unikać.

EN

In the modern history of political thought, as well as in the history of political philosophy, we often encounter an extremely free and broad understanding of republicanism. In such cases Locke, Hobbes or even Machiavelli are counted among the traditions of "new republicanism". When we take into account the correct and precise criterion of the republic in the classical sense, i.e. the thought of Aristotle, it quickly turns out that higher moral and intellectual qualifications are required to participate in the exercise of leadership and commanding functions. In keeping with classical patterns, one cannot omit the axiological-spiritual criterion in the republican tradition. And this is what many commentators of the so-called modern republicanism do. The result is mental chaos and obliteration of fundamental differences between various concepts and narratives. We postulate to avoid this way of narrations.

11

Us and Them. The role of persuasive and manipulative strategies in creation of public enemies

51%

Petrovićová K.

In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką

|

2019

|

vol. 13

83-109

EN

Cicero was during his live one of the most successful orators in Rome. His ability to express his meanings and ideas in the most persuasive way did not impress only his contemporaries, but influenced the art of rhetoric generally. We admire the argumentative strength, the verbal copiousness, the most striking rhetorical skill is, however, his manipulative force, the allocution of the listener, “ut moveatur vehementius”(Cic . Brut . 49, 185). In the paper, I would like to analyze Cicero’s persuasive and manipulative strategies, particularly his ability to indicate a public enemy, in order to make a comparison between Cicero’s speeches and speeches and statements of our current president Miloš Zeman, who is considered to be an appropriate counterpart to Cicero discourse (using and abusing such rhetorical devices).

PL

W swoim czasie Cyceron był jednym z najlepszych mówców w Rzymie. Jego zdolność do wyrażania swoich myśli i idei w najbardziej przekonujący sposób nie tylko robiła wrażenie na jemu współczesnych,lecz również wpłynęła na sztukę retoryki w ogóle. Podziwiamy siłę argumentu, obfite słownictwo, jednak jego najbardziej uderzającą zdolnością retoryczną jest siła manipulacji, zwrócenie się w kierunku słuchacza, “ut moveatur vehementius” (Cic . Brut . 49, 185). W niniejszym artykule chciałabym przeanalizować strategie perswazyjne i manipulacyjne Cycerona, a zwłaszcza umiejętność wskazywania wroga publicznego, w celu porównania jego przemów z przemowami i wypowiedziami naszego obecnego prezydenta Miloša Zemana, który, jak się uważa, używa i nadużywa narzędzi retorycznych właściwych dyskursowi Cycerona.

12

Dyskretny urok starości

51%

Gralewska K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia

|

2016

|

vol. 41

|

issue 1

EN

The article is intended to present a mistaken perception of older people in modern Western culture. Excessive adherence to the new patterns and disregard for the traditions lead to the wrong perception of the time of senility. Modern philosophical literature about the old age does not contain any critical approaches to this distortion, on the contrary – it seems to have this distortion multiplicated. However the earthy, clear-hearted approach to the old age can be found in the works of the ancient philosophers, in particular by Cicero and Schopenhauer. Both of them seem to rationally evaluate the advantages and disadvantages of the old age. Therefore in this article they are the guides in search for the proper balance between the society and the elder persons as well as the attitude of the elderly persons to themselves. In the conclusion the article states that senility can be not a worse period than the previous ones, if follows a wisely lived life and when there’s no unreasonable demand of preserving the attributes of youth in it.

PL

Artykuł ma na celu przedstawienie opatrznego postrzegania osób starszych we współczesnej kulturze zachodniej. Przesadne hołdowanie nowym wzorcom i lekceważenie tradycji prowadzi do niewłaściwego postrzegania okresu starości. Współczesna literatura filozoficzna na temat starości nie zawiera krytycznych ujęć tego wypaczenia i sama, jak się zdaje, to wypaczenie powiela. Trzeźwe spojrzenie na starość znajdujemy natomiast u filozofów dawniejszych, szczególnie w dziełach Schopenhauera i Cycerona. Obaj zdają się racjonalnie oceniać wady i zalety starości. Są oni w artykule przewodnikami w szukaniu właściwego stosunku zarówno społeczeństwa do osób starszych, jak i osób starszych do siebie samych. Konkluzją artykułu jest twierdzenie, iż starość może być okresem nie gorszym niż wcześniejsze, o ile następuje po mądrze przeżytym życiu i jeśli nie wymagamy od niej nonsensownie, by zachowywała cechy młodości.

13

Oratio pro Aulo Caecina Cycerona – prawo pomiędzy jurysprudencją a retoryką

51%

Zajadło J.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2019

|

vol. 81

|

issue 2

35-49

EN

The starting point of the author’s considerations is one of Cicero’s forensic speeches in a civil case, Oratio pro Caecina. But the main purpose of this article is to answer the following question: was Cicero a jurist or not? For many years, this problem was controversial for Romanists, historians and theoreticians of rhetoric. The author puts forward two hypotheses – firstly, a historical one, and secondly a modern one. In the light of the former, Cicero was not a jurist, because in court he played the role of a Roman advocatus and Roman iurisconsultus. From the modern perspective the problem is more complicated – he was a jurist in the modern sense, even if he was not a jurist in today’s meaning. The author’s analysis is constructed more from the point of view of legal philosophy than from the history of Roman law.

PL

Punktem wyjścia rozważań autora jest prezentacja jednej z mów Cycerona w sprawie cywilnej, oratio pro Caecina. Na tym tle próbuje on odpowiedzieć na następujące pytanie, od dawna stawiane w nauce prawa rzymskiego: czy Cyceron był prawnikiem? W artykule zaproponowano spojrzenie na ten problem z dwóch perspektyw – historycznej i współczesnej. Zdaniem autora w perspektywie historycznej Cyceron nie był prawnikiem w rzymskim znaczeniu tego pojęcia; natomiast w perspektywie współczesnej powinniśmy go jednak uznać, stosując terminologię anglosaską, za jurist (nawet jeśli nie za lawyer). W artykule analiza prowadzona jest nie z pozycji historii prawa rzymskiego, lecz w ujęciu filozoficzno-prawnym.

14

Przyjaźń w ujęciu Jana Kasjana

51%

Nocoń A.

Vox Patrum

|

2006

|

vol. 49

471-481

IT

Dal punto di vista antropologico, l’amicizia fu sempre considerata come una delle relazioni necessarie della natura umana. Di tale relazione scrissero vari autori pagani e cristiani, ma tra i Padri e Dottori della Chiesa nessuno ne aveva fatto un trattato speciale prima di Giovanni Cassiano, grande maestro di ascesi monastica.

15

Polski cyceronianista Andrzej Frycz Modrzewski a łacina kościelna

51%

Malinowska J.

Vox Patrum

|

1988

|

vol. 14

451-459

EN

An article entitled "The Polish ciceronianist - Andrzej Frycz Modrzewski and the church Latin", deals with the problem of a semantic evolution of some political terms used by Modrzewski in his work "De Republica emendanda".

16

Św. Hieronim jako naśladowca języka i stylu autorów starożytnych na podstawie listów 1-24

51%

Wojtczak-Szyszkowski J.

Vox Patrum

|

2020

|

vol. 76

157-168

EN

St. Jerome is known as an outstanding expert on ancient literature and a follower of its excellent authors as well as the classical Latin language. The relatively low interest in his work among younger philologists and patrologists prompted the author of the article to show the values of Jerome’s language and style imitating outstanding Latin writers and poets, especially Cicero. Already by showing his education and reading on the example of his letters, the author of the article wants to stimulate the desire for more serious studies of his works not insignificant, and often outstanding, not only in terms of theology, but also literary. Cited examples of some elements of the Latin used by St. Jerome show that he is rightly recognized for his abilities and knowledge.

PL

Św. Hieronim znany jest jako wybitny znawca literatury antycznej i naśladowca jej znakomitych autorów, jak również klasycznego języka łacińskiego. Stosunkowo niewielkie obecnie zainteresowanie jego twórczością w gronie młodszych filologów i patrologów skłoniło Autora artykułu do ukazania walorów jego języka i stylu naśladującego znakomitych pisarzy i poetów łacińskich, przede wszystkim Cycerona. Już ukazaniem w wąskim zakresie jego wykształcenia i oczytania, pragnie Autor artykułu pobudzić chęć do poważniejszych studiów jego wcale niemałej, a często wybitnej, nie tylko pod pod względem teologicznym, ale i literackim, twórczości. Przytoczone przykłady niektórych elementów języka łacińskiego, jakim posługiwał się Św. Hieronim, budzi uznanie dla jego zdolności i wiedzy.

17

Listy do przyjaciół. Księga XIV

51%

Cyceron M. T.

Collectanea Philologica

|

2014

|

vol. Marek Tulliusz Cyceron Listy do przyjaciół. Księga XIV (2014)

PL

Przekładu dokonał zespół Koła Antycznej Translatoryki Uniwersytetu Łódzkiego w składzie: Katarzyna Głogowska, Roksana Kielian, Katarzyna Kuszewska, Anna Lenartowicz-Zagrodna, Kamila Mrozek-Kochanek, Helena Sygnet-Tomczak, Monika Szafrańska-Sienkiewicz pod kierunkiem dr hab. Idaliany Kaczor.

EN

This publication presents the Polish translation of the fourteenth book of the Letters to his friends by Cicero (Epistulae ad Familiares), which contains 24 letters written during the years 58–47 BC. Our translation has been enriched with the large introduction, in which we pay attention to: historical background of the letters; the very character and history of Cicero himself (also as the very particular letter writer); and the recipients of his letters, among whom were the wife of Cicero, Terentia, a daughter Tullia and a son Mark. The readers will be able to learn what the structure and construction of the ancient letter looked like. We ourselves, while translating the text, have tried to interpret the Cicero’s words as literally as possible. This way the Polish readers can get to know this great orator from more private side – as a father and husband. His letters are far more private than any of his other work, as they were not intended to be published. They are full with emotions and sincerity, which show what man the author really was. Cicero was known as a confident person, even slightly arrogant, but while reading his letters we can see how in moments of doubt he shows his weakness and longing for loved ones. In the letters we can clearly see his relationship with children – the daughter Tullia and the son Mark. He seems to be a good father who spares no words of endearment for his kids. Fourteenth book of the letters also shows what the relation with his wife Terentia really looked like during the happy and the sad times. While the letters to his wife from the year 58 are filled with affection and sometimes bring to mind the modern love letters, it is clear that short after the year 47 BC they are more like telegraphic notes which contain rather orders or instructions regarding the care of children or the management of household. On the basis of this letters we are, at least partially, able to reconstruct the fate of the family of Cicero and the people closest to him like his best friend Pomponius Atticus. Unfortunately, we do not have any testimony of the letters which Terentia had been sending to her husband, so we must always take in mind to evaluate the relationship between both of them very carefully. Reading these letters is a wonderful adventure. The reader has the opportunity to get to know the daily life of Cicero, his private thoughts, attitudes towards loved ones, and it is all with the background of the historical events. No other ancient author have been so well known from the private side, so human side, a Cicero.

18

Franciszka Tidicaeusa Quaestio ethica et politica, utrum honestum natura constet, an vero tantum opinione. Wstęp, przekład z języka łacińskiego i komentarz

38%

Dreikopel T.

Folia Toruniensia

|

2017

|

vol. 17

231-142

PL

Opracowanie obejmuje wstęp, przekład i komentarz do powstałego na początku lat 80. XVI w., a opublikowanego w 1609 r. tekstu, którego autorem jest Franciszek Tidicaeus (1554–1617), doktor filozofii i medycyny, lekarz urzędowy i profesor Gimnazjum Akademickiego w Toruniu.

EN

The study consists of the introduction, translation and commentary to the text written at the beginning of the 1580s by Franciscus Tidicaeus (1554–1617) a doctor of Philosophy and Medicine, a medical doctor and professor in the Academic Gymnasium School in Toruń. The text was published in 1609.

DE

Die Bearbeitung umfasst die Einleitung, Übersetzung und den Kommentar zum Text, der am Anfang der 80er Jahre des 16. Jahrhunderts von Franziskus Tidicaeus (1554–1617), Doktor der Philosophie und Medizin, Amtsarzt und Professor des Akademischen Gymnasiums zu Thorn verfasst und 1609 veröffentlicht wurde.

19

Czyn Patroklosa a rzymskie prawo karne – czyli o przestępstwach popełnionych w afekcie w antycznym Rzymie

38%

Kubiak P.

Studia Prawnicze KUL

|

2014

|

issue 1 (57)

61-83

PL

Można chyba stwierdzić, że poezja była „częstym gościem” w pismach jurystów rzymskich. Celem ilustracji jakiegoś problemu natury prawnej sięgali oni do inspiracji antycznych poetów i przywoływali przedstawione przez nich historie. W jednym z takich fragmentów mowa jest o zabójstwie w afekcie dokonanym przez Patroklosa w antycznej Grecji, który z tego powodu został wygnany z domu. A jak na tę sprawę zapatrywali się juryści w Rzymie? W ich pismach odnaleźć można kilka odniesień do przestępstw popełnionych w afekcie, mają one jednak dość kazuistyczny charakter i pozbawione są pogłębionej refleksji prawniczej, jak i uzasadnień proponowanych rozwiązań. Na ich podstawie jednak można wysnuć wniosek, iż czyny popełnione w ten sposób, w zależności od okoliczności faktycznych, mogły spowodować złagodzenie odpowiedzialności ich sprawcy, a nawet jego uwolnienie. Decydującym czynnikiem był charakter oraz siła odczuwanej emocji, a także natężenie oraz trwałość powziętego zamiaru, czyli jego premedytacja. Wspomniane braki w rozważaniach teoretycznych mogą być natomiast uzupełnione dzięki analizie pism retorycznych. Juryści na ścieżce swojej edukacji zaznajamiali się również z tym działem filozofii, nieobce im były zatem interpretacje oraz kwalifikacje otaczającej ich rzeczywistości wypracowane przez retorykę. Dzięki tym podziałom i klasyfikacjom, które zresztą odpowiadają przyjętym przez jurystom rozwiązaniom, możliwe jest pogłębienie wiedzy na temat natury oraz konsekwencji prawnych czynów popełnionych w afekcie.

EN

Poetry was a “frequent guest” in Roman jurists' writings. Sometimes they were using inspirations of ancient poets to illustrate some legal problems. In one of these examples there is a quotation from “Iliad” concerning Patroklos, who had committed a crime in the heat of passion and was exiled. The question arises about the opinion of jurists in Rome in that matter. In their commentaries there is just a few casuistic examples of these crimes. On the other hand, there are no deeper legal reflections or reasonings of presented solutions. On this basis, however, one can conclude that criminal committing such an act could be mitigated or exculpated accordingly to circumstances. The main factor was a character and intensity of the affect, but also durability of his intention. Mentioned absence of theoretical argumentation can be completed with some conclusions from rhetorical writings. Jurists in the process of their education were acquainted with this part of philosophy, so they knew interpretations and qualifications of surrounding world elaborated by rhetoric. Through divisions contained in these works, which by the way are complemented to solutions presented by jurists in their opinions, it is possible to deepen the knowledge on the nature and legal consequences of crimes of passion.

RU

Moжна подтвердить, что пoэзия была „частым гостем” в журналах римских юристов. В качестве иллюстрации правовой проблемы они представляли инспирации древнеримских поэтов и цитировали истории, написанные ими . В одном из этих фрагментов речь идет об убийстве в состоянии аффекта, совершенного Патроклом в Древней Греции, который по этой причине был изгнан из дома . А как на происшедшее смотрели юристы из Рима? В их трудах можно найти несколько ссылок на преступления, совершенных в аффекте, но имеют они вполне казуистический характер и лишены глубокого отражения закона и обоснования предлагаемых решений. Исходя из этого, однако, можно сделать вывод, что действия, совершенные таким образом, в зависимости от фактических обстоятельств, могли привести к ослаблению ответственности правонарушителя, и даже к его освобождению. Решающим фактором была природа и сила ощутимой эмоции, а также интенсивность и длительность преднамеренного умысла, то есть его премедитация. Эти пробелы в теоретических соображениях, однако, могут быть дополнены анализом риторических сочинений. Юристы на пути своего образования знакомились также с этим разделом философии, поэтому им были знакомы интерпретации и квалификации окружающей действительности, выработанные риторикой. С помощью этих разделов и классификаций, которые на самом деле соответствуют принятым юристами решениям, можно углубить знания о природе и правовых последствиях за действия, совершенные в аффекте.

20

Osoba ludzka jako „byt relacyjny” – antropologiczne fundamenty eklezjologii Soboru Watykańskiego II

26%

Choromański A.

Studia Teologii Dogmatycznej

|

2015

|

vol. 1

EN

In this article the Author proves existence of an intrinsic and inseparable connection between anthropology and ecclesiology. The necessity of the Church as a community of believers can be demonstrated not only by the will of God explicitly expressed in the Holy Scriptures, but also by an anthropological analyses of the very nature of man, who is a social being opened towards God and towards other human beings. In the first part of the article, referring to a long philosophical tradition dating back to pre-Christian times and ending in the modern era, the Author illustrates by many examples the social dimension of human nature deliberately ignoring the biblical data and the teaching of the Magisterium. In the second part, he shows how the Conciliar teaching on the human person based on the Revelation remains in harmony with philosophical, anthropological and scientific arguments depicting human person as a relational (social) being. In the third part of the article, the Author demonstrates the correlation of the Conciliar teaching on the Church as community with anthropological data. The necessity of the Church can be justified not only by the authority of God (Revelation), but also by reflecting on the man’s nature (anthropology). Individualistic conception of faith, to which the Second Vatican Council wanted to react by its ecclesiology of communion, not only does not correspond to the biblical teaching, but also runs counter to the rational thinking on the human person who, in the light of diff erent sciences, is a relational being.

Refine search results

De Cicerone poeta - sine ira et studio

Spokój czy smutek? Koncepcja starości w pismach Marka Tulliusza Cycerona

Retoryka w służbie przywódcy politycznego

Just war in the classical world: Grece and Rome

Do the Origins of the Constitution Can Be Sought in Roman Law? - A Few Comments on the Side Note of the Cicero’s and Polybius’ Selected Sorks

Czy starożytni Rzymianie mieli księgowość podwójną?

O przemianach tradycji antycznej i ich odniesieniu do historyzmu na przykładzie recepcji Plutarcha (z Norwidem w tle)

O przemianach tradycji antycznej i ich odniesieniu do historyzmu na przykładzie recepcji Plutarcha (z Norwidem w tle)

Inspiracje Cycerońskie w Marcina Kromera Monachus, sive Colloquiorum de religione […] liber I (1568:34-40)

Co nie mieści się w dobrze pojętym republikanizmie. Wybrane narracje republikanizmu w cywilizacji Zachodu – od czasów antyku greckiego po czasy współczesne

Us and Them. The role of persuasive and manipulative strategies in creation of public enemies

Dyskretny urok starości

Oratio pro Aulo Caecina Cycerona – prawo pomiędzy jurysprudencją a retoryką

Przyjaźń w ujęciu Jana Kasjana

Polski cyceronianista Andrzej Frycz Modrzewski a łacina kościelna

Św. Hieronim jako naśladowca języka i stylu autorów starożytnych na podstawie listów 1-24

Listy do przyjaciół. Księga XIV

Franciszka Tidicaeusa Quaestio ethica et politica, utrum honestum natura constet, an vero tantum opinione. Wstęp, przekład z języka łacińskiego i komentarz

Czyn Patroklosa a rzymskie prawo karne – czyli o przestępstwach popełnionych w afekcie w antycznym Rzymie

Osoba ludzka jako „byt relacyjny” – antropologiczne fundamenty eklezjologii Soboru Watykańskiego II