Search results

1

Media w Czarnogórze

100%

Łakota-Micker M.

Zeszyty Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach. Studia z nauk społecznych

|

2015

|

issue 8

11-28

PL

Media stanowią istotny środek przekazu informacji. Kształtują świadomość obywateli i pozwalają docierać do szerokiego spectrum informacji. Nazywane nie bez znaczenia czwartą władzą poza funkcją informacyjną w wielu przypadkach odgrywają również rolę cenzorów. W Czarnogórze aspirującej do członkostwa w Unii Europejskiej, prowadzącej negocjacje akcesyjne, wydawać by się mogło, iż spełnione są wszelkie standardy w zakresie praw medialnych. Państwo przyjęło najważniejsze regulacje prawne w tej materii. Wnikliwsza analiza stanu wolności mediów czarnogórskich pokazuje jednak, że sytuacja nie jest tak przejrzysta. Media pozostają zależne od układów politycznych, źródeł finansowania. Środowisko opiniotwórcze jest skorumpowane, a sytuacja samych dziennikarzy trudna. Ci z nich, którzy podejmują się pisania o polityce, ujawniania nieczystych interesów, przewinień ze strony władz, organów wymiaru sprawiedliwości, narażeni są wielokrotnie na ataki, tak werbalne, jak i akty przemocy fizycznej. Artykuł ukazuje współczesną sytuację mediów w demokratycznym państwie, jakim jest Czarnogóra.

EN

Media constitute an important means of information transfer. They shape the citizens awareness and make it possible to reach a wide range of information. Being called the fourth estate, besides the information function, in many cases media become censors. In Montenegro, which aspires to become the member of the European Union and carries out the accession negotiations, it might seem that all standards as to the media law are kept. The country passed all the most important legal regulations in that matter. Yet, the deeper analysis of the freedom of Montenegro media shows that the situation is not so transparent. Media remain dependent on the political relations, sources of financing. The opinion-forming environment is corrupted, and the journalists’ situation is difficult. Those who attempt to write about politics, reveal underhanded business, abusive activity from the side of the authorities, judicial authorities, are often placed at risk of violence both verbal and physical. The article shows the current situation of media in the democratic country, which is Montenegro.

2

Czarnogóra Andrzeja Stasiuka

94%

Nowaczewski A.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 1

153-166

EN

The author of this article analyses the images of Montenegro in Andrzej Stasiuk’s prose, inspired by the reflections contained in Przemysław Czapliński’s Poruszona mapa [A Moved Map]. Limiting the subject of the analysis to this country allows the author to highlight essential features of Stasiuk’s writing which are not always noticed by its critics. In this prose work, attachment to one’s own memory and the author's vision are more important than the goals of non-fiction literature. It is thus dependent on the stereotypes about the Balkans and the author’s own superficial observations.

PL

Autor analizuje obrazy Czarnogóry w prozie Andrzeja Stasiuka, inspirując się refleksjami zawartymi w Poruszonej mapie Przemysława Czaplińskiego. Ograniczenie przedmiotu analizy do tego państwa pozwala uwypuklić istotne cechy pisarstwa Stasiuka, nie zawsze dostrzegane przez krytykę. Przywiązanie do własnej pamięci i autorskiej wizji są w tej prozie ważniejsze niż cele, które przyświecają literaturze non fiction. Jest ono przez to zależne od stereotypów na temat Bałkanów oraz własnych powierzchownych obserwacji.

3

Heritage of borderland and population development trends in the cross-border area of Albania-Montenegro

94%

Axhemi S.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2018

|

vol. 7

283-292

PL

W artykule omówiono wybrane kwestie dotyczące stosunków transgranicznych między Albanią a Czarnogórą, takie jak rozwój populacji i związane z tym problemy społeczne na badanym obszarze w ujęciu przestrzennym. Szczególną uwagę skoncentrowano na zagadnieniu specyfiki ludnościowej miast Szkodra i Malësia e Madhe w części obszaru przygranicznego Albanii oraz miast Kraji, Ulcinj, Plava, Gucia i Tuzi na obszarze przygranicznym Czarnogóry. Wzięto pod uwagę m.in. liczebność ludności w ujęciu dynamicznym, cechy społeczno-kulturowe oraz czynniki, które wpłynęły na ich ewolucję. Wskazano ponadto na tendencje rozwojowe i problemy społeczne z uwzględnieniem kwestii dziedzictwa po obu stronach badanej granicy.

EN

In this paper, we are trying to analyze some of the most important issues, which are clearly evident in the cross-border relations between Albania and Montenegro, such as population developments and related social themes in this particular sociogeographical cross-border space. The object of our research is particularly focused on such issues concerning the general overview of the cross-border population of Shkodra and Malësia e Madhe Municipalities in the part of the cross-border area of Albania and the population of Kraja, Ulcinj, Plava, Gucia and Tuzi in the cross-border area of Montenegro, the number of population, the transformations expressed in different periods, their features and characteristics, their reasons and factors that have influenced on their evolution during these periods of population development, their future tendency, themes and social problems accompanying their progress on both sides of the border, etc.

4

Przyczynek do wiedzy o ważkach (Odonata) Czarnogóry, z pierwszym stwierdzeniem Ophiogomphus cecilia (Fourcroy, 1785)

84%

Buczyński P., Zawal A., Stępień E., Buczyńska E., Pešić V.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio C – Biologia

|

2013

|

vol. 68

|

issue 2

EN

Authors discuss the collection of larvae and imagines of Odonata which was collected during hydrobiological and acarological studies conducted in Montenegro in 2010 and 2012. The material encompasses 28 dragonfly species of which Ophiogomphus cecilia has been recorded in this country for the first time. The updated checklist of the dragonflies of Montenegro was also provided.

PL

Autorzy omawiają zbiór larw i imagines Odonata, który zgromadzono podczas badań hydrobiologicznych i akarologicznych prowadzonych w Czarnogórze w latach 2010 i 2012. Obejmuje on 28 gatunków, z których Ophiogomphus cecilia stwierdzono pierwszy raz w tym kraju. Przedstawiono też uzupełniony wykaz ważek Czarnogóry.

5

Aktywność Komisji Weneckiej na rzecz poprawy standardów demokratycznych w prawodawstwie Czarnogóry w latach 2011–2014

84%

Klimkowski M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 4 (44)

247-261

PL

Niniejsza praca jest próbą ukazania aktywności Komisji Weneckiej względem Czarnogóry w latach 2011–2014. Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo skupia swoją działalność przede wszystkim na prawie konstytucyjnym, analizując nie tylko projekty zmian w ustawach zasadniczych, ale także wszelkie poprawki do konstytucji oraz inne akty prawne związane z zasadniczym porządkiem ustrojowym. Opisywane w tekście działania Komisji odnoszą się do Czarnogóry, będącą demokracją parlamentarną, której ustrój polityczny reguluje Konstytucja z 2007 r. Państwo to ubiega się o członkostwo w Unii Europejskiej, która rozpoczęła negocjacje akcesyjne w czerwcu 2012 r. Jednak w kwestii dostępowania do standardów europejskich jest jeszcze wiele kwestii, które wymagają znacznej uwagi, by osiągnąć pożądany stan, zgodny z normami funkcjonującymi na Zachodzie Europy. Pierwsza część tekstu to wprowadzenie do tematyki działalności Komisji Weneckiej. Druga część dotyczy aktywności Komisji w kwestiach pomocy prawnej i jej misji na rzecz poprawy standardów demokratycznych i ochrony praw człowieka. Trzecia część tekstu to próba zaprezentowania wpływu Komisji Weneckiej, poprzez jej opinie i zalecenia, na proces prawodawczy Czarnogóry. Skoncentrowano się w nim na aktywności Komisji oraz jej ewentualnego wpływu na poprawę przestrzegania standardów demokratycznych w Czarnogórze. Myśl końcowa stanowi z kolei próbę wyciągnięcia wniosków z przeanalizowanego materiału.

EN

This paper is an attempt to show the activity of the Venice Commission regarding Montenegro in 2011–2014. The Commission for Democracy through Law focuses its activity primarily on constitutional law, analyzing not only draft amendments to fundamental law, but also all amendments to the constitution and other legal acts related to the fundamental system order. The actions of the Commission described in the text refer to Montenegro, which is a parliamentary democracy, the political system of which is governed by the 2007 Constitution. The state is applying for membership in the European Union, which began accession negotiations in June 2012. However, there are still many issues in terms of compatibility to European standards, which require significant attention to reach the desired state, in line with the standards functioning in the West of Europe. The first part of the text is an introduction to the subject of the Venice Commission’s activities. The second part deals with the Commission’s activities in matters of legal aid and its mission to improve democratic standards and the protection of human rights. The third part of the text is an attempt to present the influence of the Venice Commission, through its opinions and recommendations, on the legislative process of Montenegro. It focused on the Commission’s activities and its possible impact on improving the observance of democratic standards in Montenegro. The final thought is in turn an attempt to draw conclusions from the analyzed material.

6

Milo Djukanović – droga na szczyt

84%

Łakota-Micker M.

Horyzonty Polityki

|

2021

|

vol. 12

|

issue 38

49-67

EN

RESEARCH OBJECTIVE: This article is the first in a series describing the years of youth and the rise to power of a key Montenegrin politician – Milo Djukanović. The aim of this article is to trace the influence of various external factors on his political decisions and actions. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The years of youth and the environment in which the politician grew up had a huge impact on the direction he adopted. Brought up under the watchful eye of his father – a judge and member of the Communist Alliance of Montenegro, he was interested in politics from an early age. He quickly climbed the career ladder. Enthusiasm, accurate observations, and accurate statements made him noticed by Slobodan Milošević. The article poses questions about the Djukanović phenomenon. What is the mastery of his political tactics? THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Following the fate and political career of Djukanović, it is difficult not to pay attention to the politician’s attitude. The fact that he had a strong family support, grew up in an environment with revolutionary views, had the audacity to dream, gave him the strength to fight for Montenegro’s independence. Loved by crowds, but also hated by them. Accused of corruption, links with the criminal world, a master of political tactics, but also its silent hostage. RESEARCH RESULTS: Milo Djukanović is second to none. His dizzying career and popularity elevated him to the pinnacle of politics, enabling him to establish numerous friendships and getting involved with the most prominent personalities. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: In a small country like Montenegro, there is a thin line that separates what is decent and allowed from what is politically incorrect and illegal. In his career, Djukanović has often balanced between what is politically correct and what is illegal and immoral.

PL

CEL NAUKOWY: Niniejszy artykuł, opisujący lata młodości i dojście do władzy kluczowego polityka czarnogórskiego – Milo Djukanovića, jest pierwszym z cyklu, który ma za cel prześledzenie wpływu różnych czynników zewnętrznych na jego polityczne decyzje i podejmowane działania. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Lata młodości i środowisko, w jakim dorastał polityk, wywarły ogromny wpływ na przyjęty przez niego kierunek. Ukształtowały jego polityczną świadomość. Wychowywany pod okiem ojca – sędziego i członka Sojuszu Komunistów Czarnogóry – zainteresowanie polityką przejawiał od najmłodszych lat. Szybko piął się po szczeblach kariery, nabywając obycia i pewności siebie. Zapał, trafne spostrzeżenia, celne wypowiedzi sprawiły, że został zauważony przez Slobodana Miloševića. Lekcja życia, jaką zdobył u boku jugosłowiańskiego i serbskiego przywódcy politycznego, otworzyła mu drzwi do kariery. W artykule postawione zostały pytania o fenomen Djukanovića. W czym tkwi mistrzostwo jego taktyki politycznej? Co sprawia, że nie ma sobie równych? PROCES WYWODU: Śledząc losy i karierę polityczną Milo Djukanovića trudno nie zwrócić uwagi na postawę polityka. Fakt, że miał on silne oparcie w rodzinie, dorastał w otoczeniu o poglądach rewolucyjnych, umiał marzyć, dał mu siłę, aby walczyć o niepodległość Czarnogóry. Człowiek z charyzmą, kulturą osobistą, szczery i otwarty. Dżentelmen i buntownik nie bojący się mówić, co myśli. Od trzech dekad najpopularniejszy polityk Czarnogóry. Kochany przez tłumy, ale i przez nie nienawidzony. Oskarżany o korupcję, powiązania ze światem przestępczym, mistrz taktyki politycznej, ale i jej cichy zakładnik. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Milo Djukanović nie ma sobie równych. Jego zawrotna kariera oraz popularność wyniosły go na szczyt polityki, umożliwiając nawiązanie licznych znajomości i wciągając w układy z najbardziej prominentnymi osobistościami. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W małym państwie, jakim jest Czarnogóra, cienka jest linia oddzielająca to, co przyzwoite i dozwolone, od tego, co niepoprawne politycznie i nielegalne. W swej karierze Djukanović nieraz balansował między tym, co poprawne politycznie, a niedozwolone prawem i niemoralne.

7

Kształtowanie relacji państwo–diaspora: przykład czarnogórski

67%

Domachowska A.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

|

2019

|

issue 1

41-58

EN

The aim of the article is to analyze state-diaspora relations, using Montenegro as an example. The literature on the topic shows a visible lack of thorough studies of this phenomenon. Montenegro is an interesting case, since the number of people living in diasporas is comparable to the total population of the state. The article is divided into four parts. Part one presents theoretical consideration of the diaspora, as well as the state-diaspora relations. Part two features a brief characterization of the diasporas in Montenegro, its history and migration directions. Part three is an analysis of relations between Montenegro and the diaspora. Particular attention is given to the process of institutionalization of these relations. The article ends with conclusions.

PL

Celem artykułu jest dokonanie analizy relacji państwo-diaspora na przykładzie Czarnogóry. W literaturze przedmiotu zauważalny jest brak dogłębnych badań tego zjawiska. Czarnogóra stanowi interesujący przypadek ze względu fakt, że liczba osób żyjących w diasporach jest porównywalna do liczby mieszkańców tego państwa. Artykuł składa się z czterech części. Pierwsza z nich stanowi przedstawienie rozważań teoretycznych na temat diaspor, ale także relacji państwo-diaspora. W kolejnej została pokrótce scharakteryzowana czarnogórska diaspora - jej historia, liczebność oraz kierunki emigracji. Trzecia część stanowi analizę kształtowanych przez Czarnogórę relacji z diasporą. Szczególną uwagę zwrócono na proces instytucjonalizacji owych stosunków. Artykuł kończy podsumowanie.

8

Społeczno-ekonomiczne przesłanki integracji Czarnogóry z Unią Europejską

67%

Łakota-Micker M., Noga B.

Przegląd Europejski

|

2020

|

issue 2(56)

119-135

PL

Przedmiotem analizy w artykule jest aktualna sytuacja społeczna i gospodarcza Czarnogóry – jednego z państw kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej. Aktualność problematyki wynika, z jednej strony, z faktu, że kraje bałkańskie stanowią enklawę otoczoną ze wszystkich stron krajami członkowskimi UE. Z drugiej strony, państwa członkowskie UE są świadome coraz bardziej widocznych wpływów Rosji, Chin czy Turcji w tym regionie, które w przyszłości mogą zagrozić prowadzonej przez UE polityce stabilizacji i demokratyzacji regionu, a także obniżają poczucie bezpieczeństwa w społeczeństwach europejskich. Artykuł ma na celu określenie przesłanek, które pozwolą wskazać szanse i zagrożenia dla dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego Czarnogóry i uzyskania przez nią odpowiedniej koniunktury. Powinno to doprowadzić do uzyskania akcesji w 2025 roku. Przyszłość akcesji do UE uwarunkowana jest spełnieniem kryteriów społeczno-ekonomicznych, które częściowo zostały osiągnięte w wyniku przeprowadzonego pierwszego etapu procesu transformacji kraju. Czarnogóra może w tym procesie wykorzystać także doświadczenia z przeszłości, które zdobyła jako państwo federacyjne, jednak z drugiej strony jakość integracji z Serbią nie będzie tutaj wartościowym doświadczeniem dla wchodzenia do struktur wspólnoty o wielkim potencjale gospodarczym, społecznym i organizacyjnym.

EN

The subject of the analysis conducted in the article is the current social and economic situation of Montenegro – one of the candidate countries for the membership of the European Union. The research problem -is important due to the fact, that the Balkan countries are an enclave surrounded on all sides by the EU Member States. On the other hand, EU Member States have awareness of the increasingly visible influence of Russia, China or Turkey in this region, which in the future may threaten the EU’s policy of stabilisation and democratisation of the region, as well as reduce the sense of security in European societies. The article aims to determine the premises that will indicate the opportunities and threats to further socio-economic development of Montenegro and its proper economic prosperity, which can lead to accession in 2025. The future of accession to the EU depends on the fulfillment of socio-economic criteria, which were partly achieved as a result of the first stage of the country’s transformation process. Montenegro can also use the experience of the past – gained as a federal state – in this process, however, on the other hand, the quality of integration with Serbia will not be a valuable experience for entering the structures of the community with great economic, social and organisational potential.

9

Ewolucja subprocesu transformacji Czarnogóry

67%

Łakota-Micker M., Noga B.

Przegląd Europejski

|

2020

|

vol. 2020(1)

161-177

PL

The article shows the phenomenon of evolution of the Montenegro transformation subprocess in terms of progress in the implementation of EU law, Montenegro stands out from the other countries of the former Yugoslavia seeking to join the EU or Euro-Atlantic structures. Over the next ten years we will be able to talk about the intensified transition process, taking place in Montenegro. Six years from the beginning of accession negotiations, despite the actions taken and the implementation of new solutions, the reality shows that the inhabitants of the state still do not see any progress in its functioning. The change requires above all political will, which in the long-term will allow the implementation of well-established reforms and ensure their lasting results. In this case, regional cooperation will also have a great significance in Montenegro. Artykuł ukazuje zjawisko ewolucji subprocesu transformacji Czarnogóry, która wyróżnia się na tle pozostałych krajów byłej Jugosławii zabiegających o akcesję do Unii Europejskiej w zakresie implementacji unijnego aquis. Przez najbliższe dziesięć lat będzie można mówić o wzmożonym procesie tranzycji zachodzącym w Czarnogórze. Kilka lat od momentu rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych, pomimo podejmowanych działań i wdrażania nowych rozwiązań, realia pokazują, że mieszkańcy państwa w dalszym ciągu nie widzą postępów w jego funkcjonowaniu. Do zmian potrzeba przede wszystkim wewnętrznej woli politycznej, która w długoterminowym okresie pozwoli na wdrożenie ugruntowanych reform i zapewni ich trwałe rezultaty. Duże znaczenie w tym przypadku będzie miała dla Czarnogóry także współpraca regionalna

10

Cele polityczne i terytorialne Królestwa Czarnogóry w przededniu i w trakcie I wojny bałkańskiej

67%

Szczepański W.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

|

2013

|

vol. 20

117-136

EN

Montenegro, the smallest of the Balkan states in the beginning of the 20th century, was especially interested in creating an anti-Turkish alliance. It aimed at attaching the fertile lands of Sandžak of Novi Pazar, Metohija and Shkodër. Finally, as a result of the I Balkan War, it managed to achieve the first two aims, only if partially, because it had to share those lands with Serbia. Montenegro did not manage to take over control of Shkodër and the surroundings inhabited mainly by Albanians. There were many reasons why Montenegro did not manage to realize its territorial aspirations: – the poor financial condition of the state of Montenegro on the eve of the war, which prevented them from gaining a strong position in the Balkan alliance and made a success in its military actions dependent on the allies, especially on Serbia; – the detrimental pressure exerted by king Nicolas I to fight at any cost for the control over Shkodër; – a conflict of interest and mistakes made by the Montenegro authorities in developing their relations with Serbia, which weighed later on the relations between Montenegro and Serbia in the period between the Balkan wars and the First World War, as well as at the time when Yugoslavia began to unite around the idea of building the common state. – not appreciating to a sufficient degree the significance of the Albanian problem and not using the possession of the North Albanian lands as a bargaining chip in the relations with neighbors, particularly with Serbia.

11

Problematyka małego państwa na drodze do Unii Europejskiej Przykład Czarnogóry

67%

Łakota-Micker M.

Zeszyty Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach. Studia z nauk społecznych

|

2015

|

issue 8

29-56

PL

Czarnogóra to stosunkowo młode, ale i aktywne państwo regionu Bałkanów Zachodnich, jakim dała się poznać od chwili uzyskania swej niezależności w 2006 roku. Prowadzona przez władze Podgoricy polityka zagraniczna od samego początku skupiona jest na zacieśnianiu więzi z NATO, Unią Europejską, jak i kształtowaniu pozytywnych relacji w regionie. Na tle pozostałych państw Bałkanów Zachodnich, Czarnogóra wypada bardzo korzystnie jeśli pod uwagę wziąć postępy i stopień realizacji stawianych przez organizacje wytycznych na rzecz akcesji. Czarnogóra to kraj o wciąż nieodkrytych możliwościach. Przyciągająca zagranicznych turystów, jak i inwestorów, stara się dorównać sąsiedniej Chorwacji. Wśród największych problemów z jakimi musi zmagać się państwo wymienia się przede wszystkim korupcję, przestępczość zorganizowaną, brak wolności mediów, czy brak poszanowania odmienności grup o innej orientacji seksualnej, dyskryminację Romów, osób niepełnosprawnych.

EN

Montenegro is a relatively young but also very active country in the region of the western Balkans. It can be distinguished by these features since it regained its independence in 2006. The foreign politics run by the Podgorica authorities, from the very beginning, has been focused on strengthening the relations with NATO, European Union and creating the positive relations inside the region. Montenegro can be perceived in more advantageous way as compared to the other western Balkan countries when one considers the progress and the level of implementation of the guidelines issued by the organization working for the accession procedure. Montenegro is the country of the undiscovered potential. As a very attractive country for both tourists and investors, it tries to match the neighboring Croatia. Among the main problems, Montenegro must face, the following: organized crime, lack of media freedom, lack of respect for otherness of different sexual orientation groups, discrimination of Romani people and the disabled.

12

Ewolucja subprocesu transformacji Czarnogóry

67%

Łakota-Micker M., Noga B.

Przegląd Europejski

|

2020

|

issue 1(55)

161-177

PL

Artykuł ukazuje zjawisko ewolucji subprocesu transformacji Czarnogóry, która wyróżnia się na tle pozostałych krajów byłej Jugosławii zabiegających o akcesję do Unii Europejskiej w zakresie implementacji unijnego aquis. Przez najbliższe dziesięć lat będzie można mówić o wzmożonym procesie tranzycji zachodzącym w Czarnogórze. Kilka lat od momentu rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych, pomimo podejmowanych działań i wdrażania nowych rozwiązań, realia pokazują, że mieszkańcy państwa w dalszym ciągu nie widzą postępów w jego funkcjonowaniu. Do zmian potrzeba przede wszystkim wewnętrznej woli politycznej, która w długoterminowym okresie pozwoli na wdrożenie ugruntowanych reform i zapewni ich trwałe rezultaty. Duże znaczenie w tym przypadku będzie miała dla Czarnogóry także współpraca regionalna.

EN

The article shows the phenomenon of evolution of the Montenegro transformation subprocess in terms of progress in the implementation of EU law, Montenegro stands out from the other countries of the former Yugoslavia seeking to join the EU or Euro-Atlantic structures. Over the next ten years we will be able to talk about the intensified transition process, taking place in Montenegro. Six years from the beginning of accession negotiations, despite the actions taken and the implementation of new solutions, the reality shows that the inhabitants of the state still do not see any progress in its functioning. The change requires above all political will, which in the long-term will allow the implementation of well-established reforms and ensure their lasting results. In this case, regional cooperation will also have a great significance in Montenegro.

13

Społeczno-ekonomiczne przesłanki integracji Czarnogóry z Unią Europejską

67%

Łakota-Micker M., Noga B.

Przegląd Europejski

|

2020

|

vol. 2020(2)

119-135

PL

The subject of the analysis conducted in the article is the current social and economic situation of Montenegro – one of the candidate countries for the membership of the European Union. The research problem -is important due to the fact, that the Balkan countries are an enclave surrounded on all sides by the EU Member States. On the other hand, EU Member States have awareness of the increasingly visible influence of Russia, China or Turkey in this region, which in the future may threaten the EU’s policy of stabilisation and democratisation of the region, as well as reduce the sense of security in European societies. The article aims to determine the premises that will indicate the opportunities and threats to further socio-economic development of Montenegro and its proper economic prosperity, which can lead to accession in 2025. The future of accession to the EU depends on the fulfillment of socio-economic criteria, which were partly achieved as a result of the first stage of the country’s transformation process. Montenegro can also use the experience of the past – gained as a federal state – in this process, however, on the other hand, the quality of integration with Serbia will not be a valuable experience for entering the structures of the community with great economic, social and organisational potential. Przedmiotem analizy w artykule jest aktualna sytuacja społeczna i gospodarcza Czarnogóry – jednego z państw kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej. Aktualność problematyki wynika, z jednej strony, z faktu, że kraje bałkańskie stanowią enklawę otoczoną ze wszystkich stron krajami członkowskimi UE. Z drugiej strony, państwa członkowskie UE są świadome coraz bardziej widocznych wpływów Rosji, Chin czy Turcji w tym regionie, które w przyszłości mogą zagrozić prowadzonej przez UE polityce stabilizacji i demokratyzacji regionu, a także obniżają poczucie bezpieczeństwa w społeczeństwach europejskich. Artykuł ma na celu określenie przesłanek, które pozwolą wskazać szanse i zagrożenia dla dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego Czarnogóry i uzyskania przez nią odpowiedniej koniunktury. Powinno to doprowadzić do uzyskania akcesji w 2025 roku. Przyszłość akcesji do UE uwarunkowana jest spełnieniem kryteriów społeczno-ekonomicznych, które częściowo zostały osiągnięte w wyniku przeprowadzonego pierwszego etapu procesu transformacji kraju. Czarnogóra może w tym procesie wykorzystać także doświadczenia z przeszłości, które zdobyła jako państwo federacyjne, jednak z drugiej strony jakość integracji z Serbią nie będzie tutaj wartościowym doświadczeniem dla wchodzenia do struktur wspólnoty o wielkim potencjale gospodarczym, społecznym i organizacyjnym.

14

Szara Eminencja czarnogórskiej sceny politycznej – Milo Djukanović (cz. II)

67%

Łakota-Micker M.

Horyzonty Polityki

|

2021

|

vol. 12

|

issue 39

157-177

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The article is the second in the series devoted to the career and political activity of Milo Djukanović. While the first part describes the politician's youth, his rise to power and the implementation of the goal of bringing Montenegro to state independence from Serbia, the next part reveals the backstage of the politician's fame, his business ties and not always favorably received activities for the state. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The turning point in Djukanović's career was the year 1997. The boldness he achieved in opposing Milošević at that time showed that he has no equal. Djukanović, the architect of Montenegro, led her to freedom, distancing her politically and economically from Serbia. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Multiple prime minister, president of Montenegro. By setting limits in relations with Russia, preventing Serbia from interfering with the country's affairs, he would ensure that Montenegro joined NATO in 2017 and entered the path of advanced negotiations with the EU. Accused by the opposition of electoral fraud, authoritarian governments, exerting pressure, mafia connections, called an opponent of the Church will be the president until 2023. RESEARCH RESULTS: Regardless of what Djukanović is accused of, his previous contributions to the Montenegrin nation and state obscure the image of a corrupt politician. The fact that Djukanović and his party (DPS) failed for the first time in the last parliamentary elections does not mean that the Era of Djukanovic is over. The time of a clash has come in which another, younger generation has come, including Alexa Bečić or Dritan Abazović. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The political earthquake, new rapprochement with Serbia, the dizzying pace of personnel changes do not bode well. They can have a negative impact on the country's internal security, negotiations with the EU and the fight against the coronavirus pandemic.

PL

CEL NAUKOWY: Artykuł stanowi drugi z cyklu, poświęcony karierze i działalności politycznej Milo Djukanovića. O ile w pierwszej części opisane zostały lata młodości polityka, jego dojście do władzy i realizacja celu, jakim było doprowadzenie Czarnogóry do niezależności państwowej od Serbii, tak kolejna część odsłania kulisy sławy polityka, jego powiązania biznesowe i nie zawsze przychylnie odbieraną działalność na rzecz państwa. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Przełomowym momentem w karierze Milo Djukanovića był rok 1997. Śmiałość, na jaką wówczas się zdobył, sprzeciwiając Miloševićovi, pokazała, że nie ma sobie równych. Djukanović, architekt Czarnogóry poprowadził ją ku wolności, politycznie i gospodarczo dystansując od Serbii. PROCES WYWODU: Milo Djukanović, wielokrotny premier, prezydent Czarnogóry znany z ciętej riposty, skrupulatny, inteligentny, zyskał przydomek ”Milošević w garniturze od Armaniego”. Stawiający granice w relacjach z Rosją, nie dopuszczający do ingerencji Serbii w sprawy państwa, dopilnował by Czarnogóra, w 2017 roku znalazła się w NATO i weszła na drogę zaawansowanych negocjacji akcesyjnych z UE. Oskarżany przez opozycję o oszustwa wyborcze, autorytarne rządy, wywieranie nacisków, mafijne powiązania, nazywany faszystą, przeciwnikiem Cerkwii sprawować będzie funkcje głowy państwa do 2023 roku. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Bez względu na to, co zarzuca się Djukanovićovi, jego wcześniejsze zasługi położone dla narodu i państwowości Czarnogóry, przysłaniają obraz skorumpowanego polityka. Fakt, że Djukanović i jego partia (DPS), w trakcie ostatnich wyborów parlamentarnych, po raz pierwszy od trzydziestu lat ponieśli klęskę, nie oznacza, że skończyła się „Era Djukanovića”. Nastał czas starcia, w którym do głosu, tym razem doszło kolejne już, młodsze pokolenie, w osobach m.in. Aleksy Bečića, czy Dritana Abazovića. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Polityczne trzęsienie ziemi, nowe „zbliżenie z Serbią”, zawrotne tempo zmian personalnych, nieporównywalne do żadnego z państw, które przeszły transformację polityczną i gospodarczą po upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej nie wróżą niczego dobrego. Mogą negatywnie odbić się na bezpieczeństwie wewnętrznym państwa, negocjacjach z UE i walce z pandemią koronawirusa.

15

Między podziałami a wspólnotą: symbole narodowe Czarnogóry

67%

Melnytska K.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2018

|

vol. 53

|

issue 2

EN

Celem artykułu jest ukazanie roli symboliki narodowej w procesach tożsamościowych w naznaczonym podziałami 620-tysięcznym społeczeństwie Czarnogóry, które w 2006 r. podjęło decyzję o państwowym usamodzielnieniu się. Analizie poddano czarnogórskie przedsięwzięcia z zakresu polityki symboli i towarzyszące im spory, przy jednoczesnym uwzględnieniu szerszego kontekstu społeczno-politycznego i historycznego omawianych zjawisk. Przykład czarnogórski pokazuje, jak sprzeczna może być rola symboli narodowych w warunkach polaryzacji społecznej. Spory o symbolikę stają się swoistym papierkiem lakmusowym, ujawniającym istniejące podziały polityczne i tożsamościowe. W nieustannym negocjowaniu tożsamości każdy, najdrobniejszy nawet element symboliki urasta do rangi kwestii o fundamentalnym znaczeniu. Between division and unity: National symbols of MontenegroAt the time of Yugoslavia’s breakup, Montenegro, its smallest republic, instead of independence chose to remain in a common state organism with Serbia, forming the so-called Third Yugoslavia. Only in the late 1990s, against the backdrop of adverse geopolitical and economic situation of the Federal Republic of Yugoslavia and growing discord in Serbo-Montenegrin relations, the aspirations for independence began to be more clearly articulated in Montenegro. This process was accompanied by endless identity disputes, i.a., on the issue of a separate Montenegrin language, non-canonical Montenegrin Orthodox Church and, generally speaking, on the issue of existence of a Montenegrin national identity distinct from the Serbian. In 2004, i.e. in the period of the State Union of Serbia and Montenegro (2003–2006), a bill on Montenegrin state symbols was passed. The introduction of new flag, coats of arms and anthem two years before the independence referendum meant a complete abandonment of the symbols associated with the broadly defined community of Serbs and Montenegrins and the Yugoslav tradition, as well as a return to the heraldry of the independent Montenegro recognised at the Congress of Berlin in 1878. The controversy about the introduced symbols became part of a broader debate on independence and identity within the divided Montenegrin society. In the new socio-political reality after 2006, the argument about the officially adopted symbols of the already independent Montenegro has remained a distinct element of the Montenegrin identity discourse. The case of Montenegro shows how contradictory the role of national symbols can be when a society is polarised. Disputes over them become a kind of litmus test revealing the existing political and identity divisions. In the everlasting negotiation of identity, even the tiniest aspects of state symbols grow to fundamental importance. Между раздорами и общностью: национальные символы ЧерногорииВ момент распада Югославии Черногория, как самая малая среди ее республик, вместо независимости выбрала остаться в едином государственном организме с Сербией – т.н. третьей Югославии. Только к концу 90-х гг. XX в. на фоне неблагоприятного геополитического и экономического положения Федеративной Республики Югославия, а также усиливающихся разногласий в сербо-черногорских отношениях, в Черногории стали все отчетливее озвучивать стремление к независимости. Этому процессу сопутствовали непрекращающиеся споры об идентичности, м. пр. вокруг вопроса о существовании отельного черногорского языка, неканонической Черногорской православной церкви, а также – шире – вокруг проблемы, отдельной от сербской, черногорской национальной идентичности. В 2004 г. те. уже в период существования более свободного государственного союза Сербии и Черногории (2003–2006) был принят закон о черногорских государственных символах. Введение, за два года до референдума о независимости, новых флага, герба и гимна означало полный уход от символики, ассоциирующейся с широко понимаемой общностью сербов и черногорцев и югославской традицией, а также возврат к геральдике времен независимости Черногории, признанной Берлинским конгрессом 1878 r. Споры, связанные с нововведенной символикой стали частью более широкой дискуссии о независимости и идентичности, которая велась в расколотом черногорском обществе. В новой социально-политической действительности после 2006 г. полемика вокруг официально утвержденных символов уже независимой Черногории продолжала и впредь быть характерным элементом черногорского дискурса об идентичности. Черногорский пример показывает, насколько противоречивой может быть роль национальных символов в условиях общественной поляризации. Споры о символике становятся своеобразным лакмусовым тестом, обнажающим существующие политические и идентичностные расколы. В постоянном негоциировании идентичности, каждый, даже мельчайший элемент символики превращается в вопрос фундаментального значения.

16

Proces rozszerzenia Unii Europejskiej na obszar Bałkanów Zachodnich jako wyzwanie dla przyszłości integracji kontynentu

59%

Koźbiał K.

Społeczeństwo i Polityka

|

2019

|

issue 3(60)

129-144

PL

Rozszerzenie Unii Europejskiej w kierunku Bałkanów pozostaje procesem niedokończonym. Szanse na członkostwo mają Serbia, Czarnogóra, Albania, Północna Macedonia, być może także Bośnia i Hercegowina oraz Kosowo. Aby mogło do tego dojść, muszą one jednak sprostać określonym wyzwaniom. Rok 2018 będzie być może w przyszłości określany jako przełom, gdyż po wielu latach Bruksela powróciła do spotkań na szczycie z państwami regionu, przedstawiając nową agendę integracyjną i perspektywę członkostwa w UE Serbii i Czarnogóry w 2025 r. Wydaje się, że jest to ostatni moment na włączenie tych państw w orbitę zainteresowań Unii, tym bardziej że inni gracze (Chiny, Rosja, Turcja) także angażują się w tej części kontynentu.

EN

The enlargement of the European Union towards the Western Balkans remains an unfi - nished process. Serbia, Montenegro, Albania, and Northern Macedonia, perhaps also Bosnia and Herzegovina and Kosovo, have perspective for membership. For this to happen, however, they must meet specifi c challenges. The 2018 will perhaps be referred to as a breakthrough since after many years Brussels has returned to summit meetings with the countries of the Western Balkan region and it has been presenting a new integration agenda and the prospect of EU membership of Serbia and Montenegro in 2025. This seems to be the last moment to include these countries, which are in the orbit of the Union’s interests. This is even more important for the EU as other players (China, Russia, Turkey) are also involved in this part of the continent.

17

Referendum as a direct democracy tool in successor states of former Yugoslavia

59%

Musiał-Karg M., Lubik-Reczek N.

Przegląd Politologiczny

|

2022

|

issue 2

49-63

PL

Zmiany, które nastąpiły w latach 1989–1991, zakończyły dwubiegunowy podział świata i zapoczątkowały nową falę demokratycznych przemian. Na początku lat 90. rozpad Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii (SFRJ) przyniósł szereg zmian w regionie. O niektórych z nich zadecydowano w drodze referendum, które wydaje się być niezwykle ważnym narzędziem w procesie przemian demokratycznych w Europie Środkowo-Wschodniej. Artykuł koncentruje się na instytucji referendum ogólnokrajowego w państwach sukcesorach byłej Jugosławii: Bośni i Hercegowinie, Chorwacji, Czarnogórze, Kosowie, Macedonii Północnej, Serbii i Słowenii. Głównym celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o rolę tego szczególnego narzędzia w tych państwach oraz określenie kierunków dalszego wykorzystania referendum w tej części Europy. Aby zrealizować cel badawczy, w artykule wykorzystano analizę systemową i podejście instytucjonalno-prawne oraz dane statystyczne dotyczące wyników referendów ogólnokrajowych w omawianych państwach.

EN

Changes that have occurred in 1989–1991 ended the bipolar division of the world and commenced a new wave democratic transformation. In the early 1990s, the dissolution of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (SFRY) brought a number of changes to the region. Some of the changes were decided via the referendum which seems to be an exceptionally important tool in the process of democratic transformations in CEE. The article focuses on the institution of a nation-wide referendum in successor states of former Yugoslavia: Bosnia and Herzegovina, Croatia, Montenegro, Kosovo, North Macedonia, Serbia, and Slovenia. The main purpose is to provide an answer to the question about the role of this particular tool in these states and define directions for further use of referendum in this part of Europe. To meet its research objective, the article uses systemic analysis and institutional and legal approach, and statistics on results of national referendums in the countries concerned.

Refine search results

Media w Czarnogórze

Czarnogóra Andrzeja Stasiuka

Heritage of borderland and population development trends in the cross-border area of Albania-Montenegro

Przyczynek do wiedzy o ważkach (Odonata) Czarnogóry, z pierwszym stwierdzeniem Ophiogomphus cecilia (Fourcroy, 1785)

Aktywność Komisji Weneckiej na rzecz poprawy standardów demokratycznych w prawodawstwie Czarnogóry w latach 2011–2014

Milo Djukanović – droga na szczyt

Kształtowanie relacji państwo–diaspora: przykład czarnogórski

Społeczno-ekonomiczne przesłanki integracji Czarnogóry z Unią Europejską

Ewolucja subprocesu transformacji Czarnogóry

Cele polityczne i terytorialne Królestwa Czarnogóry w przededniu i w trakcie I wojny bałkańskiej

Problematyka małego państwa na drodze do Unii Europejskiej Przykład Czarnogóry

Ewolucja subprocesu transformacji Czarnogóry

Społeczno-ekonomiczne przesłanki integracji Czarnogóry z Unią Europejską

Szara Eminencja czarnogórskiej sceny politycznej – Milo Djukanović (cz. II)

Między podziałami a wspólnotą: symbole narodowe Czarnogóry

Proces rozszerzenia Unii Europejskiej na obszar Bałkanów Zachodnich jako wyzwanie dla przyszłości integracji kontynentu

Referendum as a direct democracy tool in successor states of former Yugoslavia