Search results

1

Setrvávání Země v Anaximandrově univerzu

100%

Kočandrle R.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2016

|

vol. 64

|

issue 2

171-188

EN

Anaximander, according to Aristotle, was said to explain the persistence of the Earth in its place in the universe on the basis of symmetry. Simplicius however asserted that the Earth was also meant to be supported by air. Although the universe exhibits marked signs of symmetry, it may be assumed that the air under the Earth – in view of its significant cosmological role – really was extended. Anaximander’s conception of a universe of concentrated circles of heavenly bodies, situated around the Earth at their centre, postulated movement of bodies under the Earth as well, in opposition to cosmologies of the time. The orbit of the heavenly bodies under the level of the Earth was, then, conditioned both by their compact structure and by an inclination and demarcation of size and distance. One may, therefore, suppose that Aristotle in reality drew on information referring to Anaximander’s symmetrical universe of circles of heavenly bodies orbiting under the surface of the Earth, which, so it seemed, did not sit on air.

2

Zarys geopoetyki

100%

White K.

Białostockie Studia Literaturoznawcze

|

2011

|

issue 2

7-25

EN

In the essay geopoetics is proposed as a viable cultural project. First, the author presents synthetically the various – scientific, philosophical, poetic – affluents to geopoetics which the poems and waybooks incorporate and carry. Then he explains the etymology and meaning of the term, pointing out that geopoetics is concerned with the state of the human being in the universe, the relationship between the human being and the planet Earth, and human presence in the world.

3

První koncepce kulovité Země v antické kosmologii

100%

Kočandrle R.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2022

|

vol. 70

|

issue 1

95-113

EN

Although it is not until we get to Aristotle that we can be absolutely certain of finding a spherical Earth in ancient cosmology, Diogenes Laertios considers it to have been first conceived by Pythagoras and Parmenides. In both cases, however, we in point of fact do not have at our disposal any additional, adequate sources. Nevertheless, the changes that took place in cosmologies between the 6th and 5th centuries BCE suggest that they are the result of a new cosmological concept. This was based on just precisely a spherical Earth being at the center of the spherical heaven – the universe. Moreover, so far as the concept of a spherical Earth was the product of metaphysical speculation, reports by the representatives of the Italian branch of philosophy would be adequate. Due to an insufficient preservation of the works of the early Pythagorean tradition and the significant influence of Parmenides on the thinkers that followed, it can be presumed that it was Parmenides who was the first to visualize a spherical shape for the Earth.

CS

Ačkoli se s kulovitou Zemí můžeme v antické kosmologii s naprostou jistotou setkat až u Aristotela, Diogenés Laertios ji přisuzuje jako prvním Pýthagorovi a Parmenidovi. V obou případech však de facto nemáme k dispozici další adekvátní podklady. Změny, k nimž došlo v kosmologiích mezi 6. a 5. stoletím před naším letopočtem, nicméně naznačují, že jsou důsledkem nového kosmologického pojetí. To se zakládalo právě na kulovité Zemi ve středu sférického nebe – univerza. Pokud byla koncepce kulovité Země navíc produktem metafyzické spekulace, zprávy zmiňující představitele italské větve filosofie budou adekvátní. Vzhledem k nedostatečnému zachování rané pýthagorejské tradice a významnému vlivu Parmenida na následující myslitele se lze domnívat, že právě Parmenidés nahlédl kulovitý tvar Země jako první.

4

L’appel du néant substantiel : Claude Simon et la mort tellurique

86%

Kotowska J.

Romanica Wratislaviensia

|

2017

|

vol. 64

133-143

EN

The article proposes the analysis of different types of agony suffered by living beings as a result of contact with the element of Earth. The study is based on a corpus composed of seven novels by Claude Simon written after 1957, in a period of his fascination with formal experiments, and published by the Éditions de Minuit. The paper focuses on the representation of human body exposed to an evil influence of the Earth as element. Earth is considered as an anti-maternal force and a major destructive agent in Simon’s universe. The reflections on the telluric character of death are inspired, among others, by Gaston Bachelard’s thematic criticism and his conception of the four elements.

5

The Philosophical Conception of a Constitution for the Earth

86%

Šmajs J.

Human Affairs

|

2015

|

vol. 25

|

issue 3

342-361

EN

For almost fifty years scholars have expressed their concern for the future existence of mankind and proposed ways of securing life in the years to come. Most of the declarations made by these movements do not, however, constitute viable instructions for change: they are rather moral discussion papers, containing much wishful thinking, or a list of flaws people are perceived to commit in their relation to Nature. All noble sentiments and efforts to understand and resolve the current crisis while ignoring the split of the planet into two opposing systems-Culture and Nature-are doomed to failure. The currently prevailing anthropocentric vision of the world is incorrect, not only in its details and in its specific arguments, but also in its deepest underlying principles-in short, in its entirety. That is this draft of a Constitution for the Earth is based on the ontological assumption that human Culture is not a continuation of natural evolution by different means. Culture is an artificial system opposing Nature. If it were set as Nature is in a biophilous, life-reverencing way, then Culture’s self-activity would grow in a desirable way. Culture would respect Nature and both systems would co-operate at a new level.

6

Země jako kosmické těleso v předsókratovské kosmologii:

72%

Kočandrle R.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2020

|

vol. 68

|

issue 5

659-677

EN

Interpretations of the Earth in Ionic archaic cosmologies usually revolve around the idea of it being a flat disc lying on water or air. In them, the Earth is also conceived as a concrete body situated in the space of the universe. However, due to the meteorological nature of Ionic archaic cosmologies, we can presume that in these cosmologies space was not generally assumed to exist under the Earth. The Earth, then, constituted the lower dimension of the universe as a whole and was not therefore considered a cosmic body. A fundamental change did not occur until the cosmology of the Italian branch of philosophy, which conceived of both the Earth and the universe as being in the shape of a sphere – meaning that the Earth became a separate body. If however still earlier reports of Anaximander’s Ionic cosmology described a cylindrical Earth located in the middle of the rings of celestial bodies, we might conclude that it was Anaximander who was the first to consider Earth to be a cosmic body.

CS

Interpretace Země v iónských archaických kosmologiích obvykle pracují s představou ploché desky ležící na vodě nebo vzduchu. Země je v nich zároveň pojímána jako konkrétní těleso umístěné v prostoru univerza. Vzhledem k meteorologické povaze iónských archaických kosmologií se však lze domnívat, že tyto kosmologie obecně nepředpokládaly prostor pod Zemí. Země tak tvořila spodní dimenzi celého univerza, přičemž nebyla považována za kosmické těleso. K zásadní změně došlo až v kosmologii italské větve filosofie, která pojala Zemi i univerzum ve tvaru sféry – tím se Země stala samostatným tělesem. Pokud však ještě předtím zprávy o Anaximandrově iónské kosmologii popisují válcovitou Zemi umístěnou uprostřed kruhů nebeských těles, lze soudit, že to byl právě Anaximandros, kdo jako první pokládal Zemi za kosmické těleso.

7

Prostor pod Zemí v iónských archaických kosmologiích

72%

Kočandrle R.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2019

|

vol. 67

|

issue 5

767-785

EN

Among the characteristic features of Ionic archaic cosmologies we can usually find, alongside a flat Earth, the meteorological nature of the heavenly bodies together with the fact that these bodies only orbit above the Earth. It is, however, possible to suppose that a further, key element was the absence of space underneath the Earth. Although Aristotle attributes to the Ionic archaic thinkers various explanations for the motionlessness of the Earth in the universe, in which space existing under the Earth is implicitly assumed, it is possible to conclude that this problem didn’t start to be thematized until the emergence in the Italian philosophical branch of the idea of the universe in the shape of a sphere. Against this, the Ionic archaic cosmology does not assume in any way the existence of space under the Earth. The universe thus only stretches from the surface of the Earth to the sky. For just this reason the heavenly bodies had a meteorological nature and only orbited above the Earth.

CS

Mezi charakteristické momenty iónských archaických kosmologií patří obvykle vedle ploché Země meteorologická povaha nebeských těles spolu s jejich oběhy pouze nad Zemí. Lze se však domnívat, že dalším klíčovým prvkem byla absence prostoru pod Zemí. Ačkoli Aristotelés připisuje iónským archaickým myslitelům různá zdůvodnění nehybnosti Země v univerzu, kde je prostor pod Zemí implicitně předpokládán, lze soudit, že tento problém začal být tematizován až s nástupem koncepce univerza tvaru sféry v italské filosofické větvi. Iónské archaické kosmologie naproti tomu prostor pod Zemí vůbec nepředpokládaly. Univerzum se tak rozkládalo pouze mezi plochou Zemí a nebem. Právě z toho důvodu měla nebeská tělesa meteorologickou povahu, přičemž obíhala pouze nad Zemí.

8

Lokalna globalność i jej wędrówki

72%

Nobis A.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 3

59-74

EN

In the concept of globalization, global phenomena are large, moving, acting and locality is something small, immobile and yielding. In the cosmic perspective, both turn out to be small, entangled in relationships with the Universe and being in constant motion. The text analyzes the relationship between human locality, globality of Earth and the universality of the Universe. The conclusion is that important questions about the meaning of these connections remain open.

9

Zachód czarnego słońca? O traumatycznych narracjach śląskich bohaterów

72%

Węgrzynek K.

Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość

|

2020

|

issue 1

109-124

EN

The author describes the phenomenon of the sense of grievance deeply rooted in the Upper Silesian community. The starting point of the essay is a sociological diagnosis by Marian Gerlich, which dates the genesis of this phenomenon back to the interwar period of the 1920s and 1930s. The author of the article finds examples of historical and structural trauma (according to the distinction drawn by Dominick LaCapra) in the fortunes of some literary characters featured in the texts by Wilhelm Szewczyk, Szczepan Twardoch, Wojciech Kuczok, Stanisław Bieniasz and Leszek Libera. He observes the dynamics of the development of this trauma by referring it to the essay of Julia Kristeva (Black Sun. Depression and Melancholia). The title metaphor (le soleil noir) is the reverse side of the narration of Upper Silesia, standing in opposition to the official story (the obverse), monopolised by accounts of a successful symbiosis between a Silesian and his geographical and geopolitical environment. The author has focused on the fortunes of characters excluded from a large ethnic community, usually illegitimate or abandoned children – fortunes which – ona symbolic level – illustrate the relationship between “Homeland” and “Small Homeland”. The expression “black sunset” is related to the tendencies, observed in the current discourse, to replace the “black” narration (glorifying exploitation) with the “green” narration and to diverge from images showing ethnic orphan hood to images depicting an autonomous community, conscious of its purposes.

PL

Autor opisuje zjawisko poczucia krzywdy w społeczności górnośląskiej. Punktem wyjścia jest diagnoza socjologiczna Mariana Gerlicha, który genezę tego zjawiska lokuje w epoce międzywojennej. Przykłady traumy o charakterze historycznym i strukturalnym (według podziału Dominicka LaCapry) odnajdywane są w losach bohaterów tekstów literackich Wilhelma Szewczyka, Szczepana Twardocha, Wojciecha Kuczoka, Stanisława Bieniasza i Leszka Libery. Autor śledzi dynamikę rozwoju tej traumy, odnosząc ją do eseju Julii Kristevej (Czarne słońce. Depresja i melancholia). Tytułowa metafora (le soleil noir) stanowi rewers narracji o Górnym Śląsku, konfrontacyjnej wobec oficjalnej opowieści (awersu), w której dominują historie o udanej symbiozie Ślązaka z otaczającym go środowiskiem geograficznym i geopolitycznym. Autor koncentruje się na losach bohaterów wykluczonych z wielkiej wspólnoty etnicznej, zazwyczaj bękartach lub dzieciach porzuconych, będących – w planie symbolicznym – ilustracją relacji wielka ojczyzna – mała ojczyzna. Określenie „zachód czarnego słońca” odniesione jest do obserwowanych w aktualnym dyskursie tendencji – do zastępowania narracji „czarnej” (apoteozującej eksploatację) narracją „zieloną” oraz do odchodzenia od obrazów eksponujących sieroctwo etniczne do obrazów pokazujących obraz wspólnoty autonomicznej i świadomej swoich celów.

10

The Shock of the Anthropocene. A book review

72%

Bińczyk E.

Avant

|

2017

|

vol. 8

|

issue 3

EN

This book is in many aspect a unique publication, clearly worth noticing. It is an element of a decade-long intense debate on the Anthropocene in which the participants are the representatives of both natural sciences and humanities. The discussion has extremely interesting philosophical overtone as it uncovers multiple paradoxes. Primarily, the events which lead the scholars to calling this new geological period Anthropocene are a testimony both to human power and hyper-agency and to multidimensional helplessness and powerlessness. This is excellently highlighted by the reviewed monograph.

PL

W 2016 roku przełożono na język angielski książkę historyków środowiska, Christophe’a Bonneuila i Jeana-Baptiste’a Fressoz, Szok antropocenu: Ziemia, historia i my. Oryginalnie została ona opublikowana po francusku w 2013 roku. To wyjątkowa pozycja pod wieloma względami. Zdecydowanie warta uwagi. Wpisuje się w intensywnie prowadzoną od ponad dekady debatę na temat antropocenu. Biorą w niej udział zarówno przyrodoznawcy (geolodzy, badacze nauki o systemie Ziemi – Earth system science, klimatolodzy, geografowie społeczni), jak i humaniści (historycy środowiska, socjologowie, filozofowie, ekonomiści, badacze zrównoważonego rozwoju). Dyskusja ta ma niezwykle interesujący wydźwięk filozoficzny i odsłania wiele paradoksów. Przede wszystkim wydarzenia, które skłaniają badaczy do tego, by nową epokę geologiczną nazwać antropocenem, świadczą zarówno o ludzkiej potędze – hipersprawczości, jak i wielowymiarowej bezradności, bezsilności (zob. Bonneuil, Fressoz, 2016, ss. xi, 24). Recenzowana monografia świetnie to uwypukla.

11

The Shock of the Anthropocene. A book review

72%

Bińczyk E.

Avant

|

2017

|

vol. 8

|

issue 3

PL

W 2016 roku przełożono na język angielski książkę historyków środowiska, Christophe’a Bonneuila i Jeana-Baptiste’a Fressoz, Szok antropocenu: Ziemia, historia i my. Oryginalnie została ona opublikowana po francusku w 2013 roku. To wyjątkowa pozycja pod wieloma względami. Zdecydowanie warta uwagi. Wpisuje się w intensywnie prowadzoną od ponad dekady debatę na temat antropocenu. Biorą w niej udział zarówno przyrodoznawcy (geolodzy, badacze nauki o systemie Ziemi – Earth system science, klimatolodzy, geografowie społeczni), jak i humaniści (historycy środowiska, socjologowie, filozofowie, ekonomiści, badacze zrównoważonego rozwoju). Dyskusja ta ma niezwykle interesujący wydźwięk filozoficzny i odsłania wiele paradoksów. Przede wszystkim wydarzenia, które skłaniają badaczy do tego, by nową epokę geologiczną nazwać antropocenem, świadczą zarówno o ludzkiej potędze – hipersprawczości, jak i wielowymiarowej bezradności, bezsilności (zob. Bonneuil, Fressoz, 2016, ss. xi, 24). Recenzowana monografia świetnie to uwypukla.

EN

This book is in many aspect a unique publication, clearly worth noticing. It is an element of a decade-long intense debate on the Anthropocene in which the participants are the representatives of both natural sciences and humanities. The discussion has extremely interesting philosophical overtone as it uncovers multiple paradoxes. Primarily, the events which lead the scholars to calling this new geological period Anthropocene are a testimony both to human power and hyper-agency and to multidimensional helplessness and powerlessness. This is excellently highlighted by the reviewed monograph.

12

Theological issues in the ecological encyclical Laudato si

58%

Proniewski A.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2015

|

vol. 14

|

issue 1

PL

Papież Franciszek encyklikę Laudato si poświęcił problematyce kryzysu ekologicznego. Treść encykliki ukierunkowuje na podkreślenie prawdy, że człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boga jest w bliskiej relacji ze środowiskiem naturalnym. Relacja ta powinna być odzwierciedleniem odpowiedzialności i troski człowieka. Niedopuszczalne jest zatem takie jego postępowanie, które by miało przyczyniać się do degradacji środowiska i traktowania go wyłącznie eksploatacyjnie. Podejmuje w niej refleksję teologiczną nad tematyką stworzenia. Skupia swoją uwagę nad takimi zagadnieniami jak aspekty biblijne macierzyństwa ziemi, chrystologiczne spełnienie wszechświata, duchowy wymiar relacji we wszechświecie, eschatologiczne spełnienie dzieła stworzenia.

13

Human ecology

58%

Konstańczak S.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2006

|

vol. 4

|

issue 1

9-15

PL

Problemy ekologiczne maję wymiar uniwersalny, dotyczę bowiem zarazem całej ludzkości oraz każdego człowieka z osobna. Istnieje więc potrzeba utworzenia nowej ekologii z człowiekiem w roli głównej - zarazem jako głównym przedmiotem jej zainteresowania, twórcę i wykonawcę jej założeń. Tak rozumiana dyscyplina jest jednym z aspektów ekologii ogólnej, gdyż zajmuje się relacjami pomiędzy człowiekiem jako gatunkiem, a otaczajęcym go środowiskiem. Autor zauważa, iż niezależnie od stanowiska, jakie zajmę poszczególni przedstawiciele nauk, że przyszłość naszego gatunku zależy właśnie od interdyscyplinarnego rozwięzania problemów, które sygnalizuje ekologia człowieka.

EN

Environmental problems do have a universal dimension: they concern entire humanity as well as each human being individually, therefore, a new ecology needs to be developed in which man will play a principal role being a focal point of the study, its creator and executor of its assumptions, the discipline thus understood is one of the aspects of general ecology for it studies relationships between man as a species and its environment, the author believes that, regardless of the standpoint that representatives of various sciences may take, the future of our species depends on the interdisciplinary approach toward the questions that are subject to human ecology studies.

Refine search results

Setrvávání Země v Anaximandrově univerzu

Zarys geopoetyki

První koncepce kulovité Země v antické kosmologii

L’appel du néant substantiel : Claude Simon et la mort tellurique

The Philosophical Conception of a Constitution for the Earth

Země jako kosmické těleso v předsókratovské kosmologii:

Prostor pod Zemí v iónských archaických kosmologiích

Lokalna globalność i jej wędrówki

Zachód czarnego słońca? O traumatycznych narracjach śląskich bohaterów

The Shock of the Anthropocene. A book review

The Shock of the Anthropocene. A book review

Theological issues in the ecological encyclical Laudato si

Human ecology