Search results

1

Wittgenstein o zagadnieniu podmiotowości

100%

Rynkiewicz K.

Kultura i Wartości

|

2016

|

issue 20

DE

Wittgenstein hat sich mit dem Problem der Subjektivität gründlich befasst, insbesondere im „Tractatus logico-philosophicus“ und in den „Philosophischen Untersuchungen“. Eine besondere Perspektive im Verlaufe der Analyse der Subjektivität ergibt sich dann, wenn die Philosophie als therapeutische Maßnahme für menschliche Subjekte betrachtet wird. Der epistemische Erfolg der Subjekte hängt prinzipiell davon ab, wie sie mit der Sprache umgehen. Damit wird der Zugang zum Bereich der Intentionalität gesichert, die Wittgensteins Bildtheorie entscheidend ist. Im Kontext der Bildtheorie offenbart sich das epistemische Subjekt vor allem als denkende, sich vorstellende und bewusste Entität in der Welt. Wenn das Subjekt unter einem bestimmten Aspekt gesehen und betrachtet wird, lässt sich kaum eine Konfrontation mit dem Standpunkt des metaphysischen Solipsismus vermeiden.

EN

Wittgenstein has thoroughly discussed the issue of subjectivity, especially in the „Tractatus logico-philosophicus“ and in the „Philosophical Investigations“. A special perspective in the course of the analysis of subjectivity arises when the philosophy is considered as therapeutic measure for human subjects. The epistemic success of subjects depends basically on how they deal with the language. Thus, access to the area of intentionality is secured, which is crucial for Wittgenstein´s picture theory. In the context of image theory, the epistemic subject discloses primarily as thinking representational and conscious entity in the world. If the subject is seen and viewed under a certain aspect, hardly a confrontation with the position adopted by metaphysical solipsism is unavoidable.

PL

Wittgenstein zajmował się dokładnie zagadnieniem podmiotowości, szczególnie w „Traktacie logiczno-filozoficznym” i „Dociekaniach filizoficznych”. Wyjątkowa perspektywa w trakcie analizy podmiotowości powstaje wtedy, gdy filozofia traktowana jest jako środek terapeutyczny dla podmiotów ludzkich. Sukces epistemiczny tych podmiotów zależy generalnie od tego, jak posługują się językiem. Tak można zapewnić dostęp do obszaru intencjonalności, jaka posiada też decydujące znaczenie dla teorii obrazu proponowanej przez Wittgensteina. W kontekście teorii obrazu podmiot epistemiczny ukazuje się w świecie przede wszystkim jako istota myśląca, uzdolniona wyobrażeniowo i świadoma. Gdy podmiot jest dostrzegany i rozważany pod określonym aspektem, to raczej trudno jest uniknąć konfrontacji z punktem widzenia nazywanym solipsyzmem metafizycznym.

2

Szkotowe inspiracje w transcendentalizmie Immanuela Kanta

54%

Surzyn J.

Folia Philosophica

|

2011

|

vol. 29

153-168

EN

The paper deals with important problem of a parallel between the notion of transcendentalism in Johan Duns Scotus and Immanuel Kant. For it might be argued that it is possible to point out at least some Scotian inspirations in Kant. Kant worked in the intellectual atmosphere influenced by Scotus, especially his notion of metaphysics as transcendental science (scientia transcendens), followed then by F. Suarez and Ch. Wolff, and the latter had a great influence on Kant. This paper provides a set of arguments from indirect proofs based on the parallel in Scotus and Kant. Despite of the fact that in cases like this one it is impossible to call for certainty, the conclusions seem to be hard to invalidate.

DE

In seinem Artikel befasst sich der Verfasser mit dem Problem der ähnlichen Auffassung des Transzendentalismus von Johannes Duns Scotus und Immanuel Kant. In Kantischer Philosophie sind zwar einige Inspirationen herauszufinden, die historisch gesehen ihren Anfang in Scotus Doktrin nehmen. Kant betrachtete die Metaphysik als eine transzendentale Lehre (scientia transcendens), was schon Scotus als Erster gemacht hatte. Wichtige Fortsetzende der Scotus Tradition waren Francesco Suarez und Christian Wolff, dessen Einwirkung auf Kant besonders deutlich war. In dem Artikel wurde eine ganze Gruppe der Argumente von den indirekten Beweisen angeführt, welche auf ähnlichen Lösungen und Analogien zwischen der Lehren von Scotus und Kant beruhen. Bei indirekter Argumentation sind die gezogenen Schlüsse zwar nicht sicher, die sind aber auch schwer zu widerlegen.

3

Epistemiczna wartość doświadczenia zmysłowego. Wilfrid Sellars versus John McDowell

45%

Bochen M. P.

Kultura i Wartości

|

2019

|

issue 27

DE

Der Artikel bildet einen Versuch, über den epistemischen Wert der sinnlichen Erfahrung nachzudenken. Indem ich als Beispiel den Begriffsinhalt der Wahrnehmung bei John McDowell nehme, versuche ich nachzuweisen, dass die von Wilfrid Sellars ausgeübte Kritik des Empirismus nicht vollständig den Sinn der Idee einer fundamentalistischen Epistemologie verneint. Ich glaube damit, dass es möglich ist, den Wert der Wahrnehmung in der Rechtfertigung des Wissens nach der Umformulierung des Entwurfs der sinnlichen Erfahrung zu rehabilitieren. Wenn wir nämlich die Idee des Begriffsinhalts der Wahrnehmung und ihre Folgen in Gestalt von potentieller Propositionalität des Erfahrungsinhalts annehmen, gelingt es uns aufzuzeigen, dass die Wahrnehmung ein rationales (und nicht ausschliesslich kausales) Verhältnis mit den Überzeugungen des Subjekts eingehen kann. Dies rechtfertigt hingegen die Ideen der fundamentalistischen Epistemologie von einer äusseren und epistemisch wertvollen Grundlage des Wissens.

EN

The author reflects on the epistemic value of perceptual experience. Quoting John McDowell’s conceptual content of perception as an example, he argues that Wilfrid Sellars’ criticism of empiricism is not tantamount to negating the meaningfulness of the epistemological foundationalist idea entirely. He concludes that rehabilitating the value of perception in justification of knowledge is therefore possible after reformulating the notion of perceptual experience. For by accepting the idea of conceptual content of perception and its consequence in the shape of a potential propositional content of experience it could be proved that perception can be engaged in a rational (and not only causal) relationship with a subject’s beliefs. And that justifies the epistemological foundationalist idea that knowledge has indeed an external and epistemically valuable footing.

PL

Artykuł jest próbą refleksji nad epistemiczną wartością doświadczenia zmysłowego. Biorąc za przykład pojęciową treść percepcji Johna McDowella, staram się wykazać, że krytyka empiryzmu dokonana przez Wilfrida Sellarsa nie neguje całkowicie sensowności idei fundacjonalistycznej epistemologii. Uważam tym samym, że możliwe jest zrehabilitowanie wartości percepcji w uzasadnieniu wiedzy po przeformułowaniu koncepcji doświadczenia zmysłowego. Jeżeli bowiem przyjmiemy ideę pojęciowej treści percepcji oraz jej konsekwencję w postaci potencjalnej propozycjonalności treści doświadczenia, uda się nam wykazać, że percepcja może wchodzić w racjonalny (a nie wyłącznie przyczynowy) stosunek z przekonaniami żywionymi przez podmiot. To zaś uzasadnia idee fundacjonalistycznej epistemologii zgodnie z którymi, wiedza posiada zewnętrzne oraz epistemicznie wartościowe ugruntowanie.

Refine search results

2 Kultura i Wartości

1 Folia Philosophica

1 2019

1 2016

1 2011

1 Bochen M. P.

1 Rynkiewicz K.

1 Surzyn J.

Wittgenstein o zagadnieniu podmiotowości

Szkotowe inspiracje w transcendentalizmie Immanuela Kanta

Epistemiczna wartość doświadczenia zmysłowego. Wilfrid Sellars versus John McDowell