Search results

1

Mędrzec, sługa, ekspert do wynajęcia? Machiavelli jako autor "Księcia"

100%

Porada A.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2017

|

vol. 47

2

Migracje Słowa Bożego, czyli obrona wartości Wulgaty według Franciszka Titelmansa.

67%

Mantyk T. K.

The Biblical Annals

|

2019

|

vol. 9

|

issue 3

525-546

EN

A new translation of the New Testament directly from Greek published by Erasmus of Rotterdam in 1516 was a milestone of biblical scholarship. His work, seemingly challenging the traditional Vulgate translation, provoked much opposition. Among Erasmus’s adversaries was Francis Titlemans, a young Franciscan theologian from Leuven. In his Prologus Apologeticus he criticised Erasmus’s work as a self-aggrandising exercise in vain glory and defended the centuries old authority of the Vulgate. The kernel of his argument was that the Word of God migrated from one language to another under strict Divine supervision that ensured its incorruptibility. Thus, biblical translation was not merely a matter of philology but required divine inspiration. Some arguments of Titelmans were reflected in canons of the Council of Trent relating to the Bible. Although the exact content of his arguments appears irrelevant to contemporary Biblical scholarship, some suppositions underlying his polemic with Erasmus sound very similar to those resonating in modern debates, making this 500 years old controversy a valuable subject of study.

PL

Nowe tłumaczenie Nowego Testamentu, dokonane bezpośrednio z greki, zostało opublikowane przez Erazma z Rotterdamu w 1516 r. stając się ważnym punktem odniesienia dla badań nad tekstem Biblii. Dzieło Erazma zdawało się podważać dotychczasowe tłumaczenie, Wulgatę, i wywołało wiele polemik. Jednym z krytyków Erazma był młody franciszkanin z Lovanium, Franciszek Titelmans. W swoim Prologus Apologeticus zarzucał on Erazmowi motywowane pychą poszukiwanie próżnej chwały i bronił autorytetu obowiązującej od stuleci Wulgaty. Sednem jego argumentacji było przeświadczenie o migracjach Słowa Bożego. Objawienie przenosiło się z języka do języka pod ścisłym nadzorem Boskiej Opatrzności, co gwarantowało wierność przekazu. Tym samym, kwestia tłumaczenia nie była li tylko sprawą filologii, lecz wymagała natchnienia Bożego. Argumentacja Titelmansa znalazła częściowe odzwierciedlenie w dekretach Soboru Trydenckiego poświęconych Biblii. Co prawda szczegóły jego wywodu zupełnie nie przystają do stanu współczesnych badań nad Biblią, to jednak pewne ogólne założenia obecne w jego polemice z Erazmem są zaskakująco bliskie bieżącym debatom, czyniąc ową kontrowersję sprzed blisko pięciuset lat ważnym zagadnieniem badawczym.

3

Jan ze Lwowa i Erazm z Rotterdamu. Grecki tekst Nowego Testamentu a pierwodruk (1561) oraz zrewidowana edycja (1575) "Biblii Leopolity"

67%

Rubik T.

The Biblical Annals

|

2023

|

vol. 13

|

issue 2

363-378

EN

Author argues that the translation of the New Testament from the Polish Catholic Leopolita’s Bible (1561) was, to a significant extent, based on Erasmus’ of Rotterdam Greek text, and textual-critical scholarship as in the editions of Novum Instrumentum. Furthermore author argues that this influence was being removed in the revised edition of the Leopolita’s Bible (1575) because it was considered as controversial by some of the Catholics. These theses are supported by discussing eight textual examples of Erasmus’ influence on the Polish translation (out of 18 identified dependencies).

PL

Autor dowodzi, że tłumaczenie Nowego Testamentu z katolickiej Biblii Leopolity (1561) jest w znacznej mierze oparcie na tekście greckim Erazma z Rotterdamu oraz jego pracom tekstualno-krytycznym, zawartym w Novum Instrumentum. Autor dowodzi ponadto, że wpływ ten był eliminowany w zrewidowanej edycji Biblii Leopolity z 1575 r. Tezy te wsparte są analizą ośmiu przykladów wpływów prac Erazma na polską translację.

4

Bischöfe, Humanisten und einfache Lutherfeinde. Die Kontakte des Erasmus nach Polen im Spiegel seines Briefwechsels

67%

Galle C.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

vol. 61

PL

W jaki sposób reformacja w Niemczech krytykowana była przez intelektualne, świeckie i duchowne elity Królestwa Polskiego? Jakie można tu wyróżnić stanowiska, uwzględniając ich zmienność w czasie? Czy w Polsce byli zwolennicy, a może wręcz patroni idei reformacyjnych? W poszukiwaniu odpowiedzi na te pytania sięgnięto po korespondencję Erazma z Rotterdamu, ponieważ utrzymywał on kontakty z wieloma Polakami i osobami w Polsce żyjącymi, a ponadto stanowił dla nich najważniejsze źródło informacji o rozwoju sytuacji w Niemczech. How has the reformation in Germany been criticized by the intellectual, secular, and ecclesiastical elite of the Polish kingdom? Which different positions are to be made, even in their temporal development? Have there been followers or even patrons of the reformatory ideas in Poland at all? To give answers to these questions, the correspondence of Erasmus of Rotterdam has been chosen, as he not only stayed in contact with numerous Polish or in Poland living people, but he also acts for them as the most important person to give information about the development in Germany.

5

De l’inspiration au rejet: Renaissance et Réforme

67%

Barral-Baron M.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

vol. 61

PL

Artykuł proponuje odmienne podejście do badań nad związkami pomiędzy renesansem a reformacją, rzucając nowe światło na konfrontację poglądów i pism Erazma z Rotterdamu i Marcina Lutra. Okazuje się, iż przebadanie wypowiedzi obu protagonistów prowadzi do odkrycia, że głębokie różnice pomiędzy renesansem a reformacją miały swój początek bardzo wcześnie oraz do ujawnienia, jak dalece idee Lutra redukowały marzenie Erazma o powrocie do „złotego wieku” – mianowicie do zera. W artykule wykazano jednocześnie, że drogi Erazma i Lutra nie rozeszły się, jak często dotąd przyjmowano, nawet w najnowszych badaniach historycznych, w 1524 r., wobec sporu o wolną i niewolną wolę, lecz w rzeczywistości już w 1516 r. This paper intends to make a fresh start in the study of the relationship between Renaissance and Reformation, by throwing light on the confrontation of both Erasmus and Luther’s advances of thought and writings. Actually, studying those two protagonists leads one to find out that the deep differences between Renaissance and Reformation started very early and to underline how much the Lutherian project reduced the Erasmian dream of a return of the Golden Age, to nothing. At the same time, this article reveals that the split between Erasmus and Luther did not take place, as too often asserted, even in the most recent historiography, in 1524, at the time of the conflict between free and servile will, but in fact as soon as 1516.

6

Johann Reuchlin (1455–1522), Celebrated Hebraist Loyal to the Church: Commemorating the 500th Anniversary of His Death

59%

Posset F.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2022

|

vol. 30

|

issue 1

197-225

PL

Życie i działalność Johanna Reuchlina (1455–1522) były w przeszłości badane przede wszystkim przez autorów protestanckich, skupionych wokół poglądów Filipa Melanchtona (1497–1560), który był krewnym Reuchlina i bliskim współpracownikiem Marcina Lutra. Celem niniejszego opracowania jest „uwolnienie” katolickiego Reuchlina od protestanckiej Wirkungsgeschichte. Aby poznać prawdziwego Reuchlina, należy skupić się na nim jako katolickim filosemicie, którym w rzeczywistości był. W Rzymie żyło wielu kardynałów przychylnie nastawionych do Reuchlina; jego kontrowersyjna książka Zwierciadło oczu była przedmiotem procesu w tym mieście. Reuchlin konsekwentnie, przez całe życie wiązał się z wiarą katolicką pod przewodnictwem papieża. Utrzymywał też dobre stosunki z ówczesnymi zakonnikami-humanistami (niem. Klosterhumanisten). Cenili go zarówno chrześcijanie, jak i żydzi. Erazm uważał Reuchlina za świętego i oddał mu hołd w laudacji zatytułowanej Apotheosis Capnionis (Apoteoza Reuchlina).

EN

The life and work of Johann Reuchlin (1455–1522) has been investigated in the past primarily by Protestant authors pivoting around the views of Philip Melanchthon (1497–1560), who was Reuchlin’s relative and Martin Luther’s close collaborator. The purpose of the present contribution is to liberate the Catholic Reuchlin from the Protestant Wirkungsgeschichte. In order to come closer to the real Reuchlin, one has to focus on him as the Catholic Philo-Semite that he actually was. There were multiple cardinals in Rome who were favorably inclined toward Reuchlin; his controversial book Eye Glasses was on trial in Rome. Reuchlin had an unshaken and life-long commitment to the Catholic faith under papal leadership. He also maintained good relations with the monastic humanists (German Klosterhumanisten) of his time. He was glorified by Christians and Jews. Erasmus thought of Reuchlin as a saint and paid him overwhelming tribute in his eulogy Apotheosis Capnionis (Reuchlin’s Ascension into Heaven).

7

Zabawy kontrolowane, czyli motyw zabawy we wczesnonowożytnej literaturze niderlandzkiej

51%

Kozikowska J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2016

|

vol. XIV

|

issue (2/2016)

29-40

EN

The aim of this article is to analyse the motif of play appearing in early modern Dutch literature, from the perspective of the humanistic pedagogical ideas. These were humanist educators, such as Erasmus of Rotterdam and Juan Luis Vives, who started to recognize the pedagogical and educational benefits of game playing. The author discusses a manner in which the humanistic pedagogical ideals are reflected in the domain of the didactic literature, propagating ideal patterns of behavior. The paper addresses the mentioned problem by analyzing the phenomenon of play present in the one of the most popular Dutch didactic treatises Marriage (Houwelyck, 1625) of 17th-century poet and moralist Jacob Cats (1577–1660). It turns out that the motif of play presented in the treatise affects different contexts: educational, pedagogical and moral. Furthermore, the poet evaluates the concept of play by making a distinction between good and bad games. This division serves him as a metaphor of an ideal and non-ideal upbringing and parenthood. The analysis also shows that by recognizing the educational benefits of this form of entertainment, play, unless purposeful and useful, raises moral doubts, what, according to Jacob Cats and the mentioned humanist educators, has constituted its existence in the child’s world. Keywords: children’s games, motif of play, early modern period, Dutch literature, early modern literature, didactic literature, Humanism, Reformation, humanistic pedagogical ideas, Jacob Cats, Erasmus of Rotterdam, Juan Luis Vives, Christiaan Huygens.

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza motywu zabawy obecnego we wczesnonowożytnej literaturze niderlandzkiej, z perspektywy humanistycznej myśli pedagogicznej. To właśnie humaniści, jak Erazm z Rotterdamu czy Juan Luis Vives, zaczęli dostrzegać wychowawcze i edukacyjne walory zabawy. Rozważaniom poddano sposób, w jaki humanistyczne idee pedagogiczne znajdują swoje odzwierciedlenie na płaszczyźnie wczesnonowożytnej literatury dydaktycznej, propagującej idealne modele postępowania. W tym celu przeanalizowano fenomen zabawy obecny w jednym z najpoczytniej szych niderlandzkich traktatów dydaktycznych Małżeństwo (Houwelyck, 1625) siedemnastowiecznego poety–moralisty Jacoba Catsa (1577–1660). Okazuje się, że zaprezentowany w traktacie motyw zabawy dotyka różnych kontekstów: edukacyjnego, wychowawczego i moralnego. Sama zabawa została natomiast poddana przez poetę wartościowaniu, poprzez wyróżnienie zabaw dobrych i złych. Podział ten posłużył autorowi jako metafora idealnego i nieidealnego wychowania i rodzicielstwa. Przeprowadzona analiza wykazała również, że dzięki wskazaniu walorów edukacyjnych tej formy rozrywki, zabawa, o ile celowa i pożyteczna, przestała budzić wątpliwości moralne, co, według Jacoba Catsa i omawianych humanistów, konstytuowało jej istnienie w świecie dziecka.

Refine search results

2 Odrodzenie i Reformacja w Polsce

2 The Biblical Annals

1 Historyka Studia Metodologiczne

1 Wrocławski Przegląd Teologiczny

1 Wychowanie w Rodzinie

1 2023

1 2022

1 2019

3 2017

1 2016

1 Barral-Baron M.

1 Galle C.

1 Kozikowska J.

1 Mantyk T. K.

1 Porada A.

1 Posset F.

1 Rubik T.

Mędrzec, sługa, ekspert do wynajęcia? Machiavelli jako autor "Księcia"

Migracje Słowa Bożego, czyli obrona wartości Wulgaty według Franciszka Titelmansa.

Jan ze Lwowa i Erazm z Rotterdamu. Grecki tekst Nowego Testamentu a pierwodruk (1561) oraz zrewidowana edycja (1575) "Biblii Leopolity"

Bischöfe, Humanisten und einfache Lutherfeinde. Die Kontakte des Erasmus nach Polen im Spiegel seines Briefwechsels

De l’inspiration au rejet: Renaissance et Réforme

Johann Reuchlin (1455–1522), Celebrated Hebraist Loyal to the Church: Commemorating the 500th Anniversary of His Death

Zabawy kontrolowane, czyli motyw zabawy we wczesnonowożytnej literaturze niderlandzkiej