Search results

1

Dwa symbole. Dwie koncepcje postępu i diagnoza kryzysu współczesności N. F. Fiodorowa

100%

Jędrysko C.

Kultura i Wartości

|

2014

|

issue 10

DE

N. F. Fiodorow ist Autor eines ungewöhnlichen Projektes – des sogenannten Gemein-schaftswerks, das eine Verbindung des rustikalen und antiprogressiven Gesellschaftsbil-des mit einer technologischen Utopie bildet. Im Artikel soll Fiodorows Vision des Zivili-sationsfortschritts unter dem Aspekt ihrer zwei Maßstäbe: der Diagnose der Krise und der Idee des Fortschritts untersucht werden. Am Anfang werden Symptome der Krise und ihre Ursachen dargestellt, dann werden zwei alternative Ideen des Fortschritts ge-genübergestellt. Die Essenz der ersten Idee ist das Primat des Neuen über dem Alten. Sie komme in Gestalt des Ersten Weltkrieges zum Ausdruck und bilde das Fundament der Zivilisation des Todes. Die zweite Idee soll als ein Heranwachsen der Kultur verstanden werden, als Wachrütteln des Bewusstseins, dass jeweilige Generation in Schuld gegen-über ihren Ahnen steht. Es wird symbolisch durch die altrussische Tradition repräsen-tiert.

EN

N. F. Fedorov is the author of an extraordinary project, the so-called “the common task”, which combines a rural and anti-progressive vision of society with technological utopia. In this paper I will consider his concept of the development of civilizations in terms of its two determinants: the diagnosis of the crisis and the idea of progress. At the beginning I will present the symptoms of the crisis and the reasons which, according to Fedorov, underlie it. I will then contrast two ideas of progress. First of them can be described as the primacy of the new over the old. It is represented by the World Expo event, and leads to the foundation of the civilization of death. The second must be regarded as a maturing of culture and awakening of an awareness of the common debt of humanity to its ances-tors. It is symbolically depicted by the old Russian tradition of raising a church over a day by a local society in case of natural disasters.

PL

N. F. Fiodorow jest autorem niezwykłego projektu – tak zwanego „wspólnego dzieła” – będącego połączeniem rustykalnego i antyprogresywnego obrazu społeczeństwa z technologiczną utopią. Celem niniejszego artykułu jest rozważenie Fiodorowowskiej wizji rozwoju cywilizacji pod kątem jej dwóch wyznaczników: diagnozy kryzysu oraz idei postępu. Na początku zostaną przedstawione symptomy kryzysu oraz przyczyny, które za nimi stoją. Następnie skonfrontowane zostaną dwie alternatywne idee postępu. Istotą pierwszej jest prymat nowego nad starym. Uwidacznia się ona pod postacią Wystawy Światowej i stanowi fundament cywilizacji śmierci. Natomiast druga powinna być pojmowana jako dojrzewanie kultury, rozbudzanie świadomości obecności powszechnego długu danego pokolenia względem przodków. Symbolizuje ją staroruska tradycja stawiania cerkwi jednodniowych przez lokalne społeczności w obliczu klęsk naturalnych.

2

Zmiany relacji człowiek – zwierzę, czyli cena postępu

100%

Grabowska B.

Kultura i Wartości

|

2014

|

issue 10

DE

Die Veränderungen in der Beziehung Mensch - Tier zeigen, dass der Fortschritt manch-mal einen hohen Preis hat. Das Konzept der Tier-Maschine, die von Descartes im 17. Jahrhundert abgefasst wurde, bildete die Antwort auf die Bedürfnisse der zeitgenössi-schen Wissenschaftler. Sie trug zweifelsohne zu neuen wissenschaftlichen Entdeckungen und zur Entstehung leistungsfähigerer Zuchtsysteme bei. Zugleich führte sie jedoch zu einer gewichtigen Senkung unserer moralischen Sensibilität in den Beziehungen mit Lebewesen anderer Gattungen. Erst in den 1960er Jahren begann die Debatte über die grundlegende Veränderung unseres Verhältnisses zu den Tieren. Die Befreiung der Tiere bedeutet den nächsten, wichtigen Schritt auf dem Wege des moralischen Fortschritts.

EN

Changes of men-animal relations show that progress sometimes has high cost. The seven-teenth century conception of animal-machine formulated by Rene Descartes was a re-sponse to purposes of contemporary scientists. It contributed surely to new scientific discoveries and the development of more productive systems of farming. Simultaneously it brought down to the lowering of our moral sensibility in relations with creatures of other species. Only in the 60’s of the twentieth century started the debate about funda-mental change of our attitude to animals. Animal liberation means next, important step towards the moral progress.

PL

Zmiany relacji człowiek – zwierzę pokazują, że postęp ma niekiedy wysoką cenę. XVII-wieczna koncepcja zwierzęcia-maszyny sformułowana przez Karte-zjusza była odpowiedzią na potrzeby ówczesnych naukowców. Przyczyniła się ona niewątpliwie do nowych odkryć naukowych oraz powstania wydajniejszych systemów hodowli. Jednocześnie jednak doprowadziła do znacznego obniżenia naszej wrażliwości moralnej w relacjach z istotami innych gatunków. Dopiero w latach 60-tych XX wieku rozpoczęła się debata na temat zasadniczej zmiany naszego stosunku do zwierząt. Wyzwolenie zwierząt oznacza kolejny, ważny krok na drodze postępu moralnego.

3

Lewisa Mumforda krytyka kultury technicznej

88%

Szymański K.

Kultura i Wartości

|

2017

|

issue 21

DE

Im Aufsatz wird der Gedanke von Lewis Mumford und seine Wahrnehmung der technischen Kultur rekonstruiert, die in den Werken Technik und Zivilisation und Der Mythos der Maschine enthalten sind. Es wird gezeigt, dass die von den Forschern seiner Ideen unterschiedenen Phasen viele gemeinsame Momente aufweisen, die mit der kritischen Auffassung des Einflusses der Technik und der Wissenschaft auf Menschenleben verbunden sind.

EN

Reviewed are Lewis Mumford's ideas and the perception of technical culture as outlined in his Technics and Civilization and The Myth of the Machine. The purpose of this review is to take note of the common points in Mumford’s critical notion evolving over the years regarding the impact of technique and science on man’s life as singled out by scholars of his works.

PL

W artykule dokonuję rekonstrukcji myśli Lewisa Mumforda i jego postrzegania kultury technicznej, zawartych w dziełach Technika a cywilizacja oraz Mit maszyny. Tom 2. Pentagon władzy. Badacze zajmujący się myślą Mumforda dzielą jego krytyczne podejście do kultury technicznej na dwie fazy, która to myślą zawarta jest we wspomnianych pracach. Sądzę jednak, że fazy które są wyodrębniane posiadają tak naprawdę wiele wspólnych momentów, przez co twardy podział proponowany przez Carla Mitchama czy Thomasa Hughesa może budzić pewne wątpliwości.

Refine search results

3 Kultura i Wartości

1 2017

2 2014

1 Grabowska B.

1 Jędrysko C.

1 Szymański K.

Dwa symbole. Dwie koncepcje postępu i diagnoza kryzysu współczesności N. F. Fiodorowa

Zmiany relacji człowiek – zwierzę, czyli cena postępu

Lewisa Mumforda krytyka kultury technicznej