Search results

1

Służba leśna Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Organizacja i formy działalności. Część I: Lasy państwowe i prywatne, personalia i finanse, zwalczanie przestępstw leśnych

100%

Mataniak M.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2017

|

issue 20

117-134

EN

The article presents some organizational principles of the Forestry Unit in the Free City of Krakow (1815–1846) as well as first years of its incorporation to Austria (1846–1853). A forestal administration list of persons was retrieved (governmental district forester, inspectors of governmental and private forests, forest guards and foresters) and principles of its funding from the budget of the Free City of Krakow (including the amount of foresters’ remunerations) were discussed in detail. Eventually, the importance of forest economy earnings to State Treasury was presented as well as a division of forests into state (treasury) and private ones. The principles of fighting incidents which posed a threat to forestal substances in the form of infringements of approved economic planning (logging) and illegal deforestation and fires were shown separately. The article is based on rich records of archives coming from the National Archives in Krakow.

PL

W artykule przedstawiono zasady organizacyjne Służby leśnej w Wolnym Mieście Krakowie (1815–1846), jak również w pierwszych latach po jego inkorporacji do Austrii (1846–1853). Odtworzono skład personalny administracji leśnej (Nadleśniczy Rządowy, Kontrolerzy Lasów Rządowych i Prywatnych, strażnicy leśni, gajowi) oraz szczegółowo omówiono zasady jej finansowania z budżetu WMK (w tym wysokość wynagrodzeń leśników), wreszcie – ukazano znaczenie dochodów z gospodarki leśnej dla Skarbu Publicznego, a w dalszej kolejności również podział lasów na państwowe (skarbowe) i prywatne. Osobno przedstawiono zasady zwalczania zjawisk stanowiących zagrożenie dla substancji leśnej w postaci naruszeń zatwierdzonych planów gospodarczych (wyrębów) oraz nielegalnej wycinki drzew, a także pożarów itp. Artykuł oparto o bogate zasoby archiwalne pochodzące z Archiwum Narodowego w Krakowie.

2

Studenci Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Wolnym Mieście Krakowie

100%

Kanior M.

Folia Historica Cracoviensia

|

1996

|

vol. 3

EN

The article discusses one of the aspects of the history of the Jagiellonian University's Department of Theology in the period of the Free City of Krakow.

PL

Artykuł omawia jeden z aspektów historii Wydziału Teologicznego UJ, w czasach Wolnego Miasta.

3

Wywłaszczenia na użytek publiczny w Wolnym Mieście Krakowie (1815–1846) a ochrona prawa własności

80%

Mataniak M.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2020

|

vol. 23

71-98

EN

The article presents the history of the expropriation law in the Free City of Krakow, in particular its adoption in 1821 and its application by the governmental authorities (The Governing Senate, Administrative Council) and judicial authorities (Court of First Instance). Further articles of the expropriation law have been analysed in detail, drawing attention to its links with the Napoleon’s Code, as well as the guarantees for citizens, consisting in the admissibility of the seizure of property by the government only for important reasons and with just compensation. This was also reflected in the possibility to appeal to the Court of First Instance if the remuneration was set by the government at a level which was not satisfactory to the parties. On the example of two important investments, i.e. the construction of a railway line in the direction of Silesia (1844–1847) and a road to Podgórski Bridge (1844–1850), the most important elements of the so-called expropriation procedure, modelled on French solutions from the early nineteenth century, were recreated. The article is mainly based on rich archival materials, which belong to the National Archives in Krakow, including the Sejm and Senate files and the books of judgments of the Court of First Instance (the “WMK Archive”).

PL

W artykule przedstawiono dzieje ustawy wywłaszczeniowej w Wolnym Mieście Krakowie, w szczególności jej uchwalenie w 1821 r. oraz stosowanie przez władze rządowe (Senat Rządzący, Radę Administracyjną) i sądowe (Trybunał I Instancji). Szczegółowej analizie poddano kolejne artykuły ustawy, zwracając uwagę na jej związki z Kodeksem Napoleona, a także gwarancje dla obywateli, polegające na dopuszczalności zajęcia własności przez rząd jedynie z ważnych powodów, i za słusznym odszkodowaniem. Ich przejawem była też możliwość wniesienia odwołania do Trybunału I Instancji, w razie ustalenia wynagrodzenia przez rząd w wysokości niesatysfakcjonującej dla strony. Na przykładzie dwóch ważnych inwestycji: budowy linii kolejowej w kierunku Śląska (1844–1847) oraz drogi do mostu Podgórskiego (1844–1850), odtworzono najważniejsze elementy tzw. postępowania ekspropriacyjnego, wzorowanego na rozwiązaniach francuskich z początków XIX w. Artykuł powstał głównie w oparciu o bogate materiały archiwalne, należące do zasobu Archiwum Narodowego w Krakowie, w tym akta sejmowe i senackie oraz księgi wyroków Trybunału I Instancji (zespół „Archiwum WMK”).

4

„Wstrząsające wspomnienie uzurpacji Bonapartego?” – uchwalenie zasad prawa spadkowego do kodeksu cywilnego Wolnego Miasta Krakowa

80%

Michalik P.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2022

|

vol. XXV

|

issue 25

13-36

EN

Establishing the Free City of Krakow (1815–1846) at the Congress of Vienna, the protecting powers of Austria, Russia, and Prussia decided that new codes of laws would be adopted in place of the French and Austrian law that had been in force on its territory so far. The subject of this article in its first part is the analysis of codification works carried out in Krakow in the years 1816–1818 by the Assembly of Representatives and the Legislative Committee appointed by them. The result of this work, conducted under the supervision of the Organizing Commission headed by the residents of the protecting powers, was the enactment in 1818 of 297 principles of law to the proposed but ultimately not introduced codifications. The second part of the paper presents a detailed analysis of the adoption of 31 principles of inheritance law to the new civil code being prepared, which was to replace the Napoleonic Code (Code Napoléon). This analysis indicates to what extent the Krakow legislators intended to base their own civil codification on the solutions adopted in French law.

PL

Powołując na Kongresie Wiedeńskim Wolne Miasto Kraków (1815–1846), mocarstwa opiekuńcze: Austria, Rosja i Prusy postanowiły, iż w miejsce obowiązującego dotychczas na jego terytorium prawa francuskiego i austriackiego zostaną uchwalone nowe kodeksy: cywilny, karny, procedury cywilnej i procedury karnej. Przedmiotem artykułu w jego pierwszej części jest analiza prac kodyfikacyjnych prowadzonych w Krakowie w latach 1816–1818 przez Zgromadzenie Reprezentantów oraz powołany przez nie Komitet Prawodawczy. Efektem tych prac, prowadzonych pod nadzorem kierowanej przez rezydentów mocarstw opiekuńczych Komisji Organizacyjnej, było uchwalanie w 1818 r. 297 zasad prawa do projektowanych, ale ostatecznie niewprowadzonych kodyfikacji. W drugiej części artykułu przedstawiono szczegółową analizę uchwalenia 31 zasad prawa spadkowego do przygotowywanego nowego kodeksu cywilnego, który miał zastąpić obowiązujący w Krakowie od 1810 r. Kodeks Napoleona (Code Napoléon). Analiza ta wskazuje, w jakim stopniu krakowscy legislatorzy zamierzali oprzeć swoją kodyfikację na rozwiązaniach przyjętych w prawie francuskim.

5

Służba leśna Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Organizacja i formy działalności. Część II: Gospodarka leśna

71%

Mataniak M.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2018

|

vol. 21

89-112

EN

The article presents the main forms of forest management, applied by the Forestry Unit in the Free City Of Krakow (1815–1846). For the purpose by the article, forest management is understood as the total of economic operations in the field of use, care and renewal of forests, which are a refinement of the methods of its breeding and decorating. It was shown that the measurements of forests, governmental and private, and then their division into the felling were of primary importance for the discussed issue. Economic plans were equally important, which apart from data on forests (location, area, planted species and their age) also contained information on planned forest crops and intended logging. They were prepared by the governmental district forester. Th e use of the Regulation of the Governing Senate of 1829 regarding the „classification and marking of wood”, including the content of reports that delegated officials of the Department of Public Income prepared, was discussed in detail. They contained detailed data on the firewood and material cut out in individual „full-time years”, the remanent inventory (wood left for the next fulltime year), and the destination of timber harvested in „national forests” (construction of government buildings, roads and bridges; equipment for primary schools and government mines, heating allowances for hospitals, officials, parish priests). The subject of supervision over forest management in private property was discussed. Attention was paid to the practical significance of forest maps prepared by the government geometers. It was mentioned about the transport of timber by water (Vistula, Przemsza) and land, organization of the Vistula composition and places to collect wood before it was floated. The attention was paid to the care for forest infrastructure, which formed forester’s lodges, in the final period of the Republic of Krakow, also dryers for pine, spruce and larch seeds. The issue of hunting in fiscal and private forests has also been mentioned. The forest management methods used in the 19th century in the Kingdom of Poland, Prussia and Austria were also presented.

PL

W artykule przedstawiono najważniejsze formy realizowania gospodarki leśnej, stosowane przez administrację leśną Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Na potrzeby artykułu gospodarka leśna jest rozumiana jako ogół zabiegów gospodarczych z zakresu użytkowania, pielęgnacji i odnawiania lasów, będących uściśleniem metod jego hodowli i urządzania. Wykazano, że dla omawianego zagadnienia podstawowe znaczenie miały pomiary lasów – skarbowych (rządowych) i prywatnych – a następnie ich podział na poręby. Równie istotne były plany gospodarcze (plany ekonomiczne), które oprócz danych o lasach (lokalizacja, powierzchnia, posadzone gatunki oraz ich wiek), zawierały też informacje o planowanych uprawach leśnych i zamierzonym wyrębie. Plany gospodarcze sporządzał Nadleśniczy Rządowy. Szczegółowo omówiono stosowanie rozporządzenia Senatu Rządzącego z 1829 r. w przedmiocie „klasyfikacji i cechowania drewna”, w tym zawartość raportów, które sporządzali wydelegowani urzędnicy Wydziału Dochodów Publicznych. Zawierały one szczegółowe dane o wyciętym w poszczególnych „latach etatowych” drewnie opałowym i materiałowym, stwierdzonym remanencie (drewno pozostawione na kolejny rok etatowy), a także sposobie przeznaczenia pozyskanego w „lasach narodowych” drewna (budowa gmachów rządowych, dróg i mostów; budowa i wyposażenie szkół początkowych oraz kopalni rządowych; deputaty opałowe dla szpitali, urzędników, proboszczów). Poruszono także temat nadzoru nad gospodarką leśną w majątkach prywatnych. Zwrócono uwagę na praktyczne znaczenie map leśnych, sporządzanych przez geometrów rządowych. Wspomniano o transporcie drewna drogą wodną (Wisła, Przemsza) i lądową, organizacji składu nadwiślańskiego oraz miejsc do gromadzenia drewna przed jego spławieniem. Wskazano na dbałość o infrastrukturę leśną, którą tworzyły leśniczówki, a w końcowym okresie Rzeczypospolitej Krakowskiej, także suszarnie nasion sosnowych, świerkowych i modrzewiowych. Zasygnalizowano też problematykę łowiectwa w lasach skarbowych i prywatnych. Przedstawiono metody gospodarowania lasami, stosowane w XIX w. w Królestwie Polskim, Prusach i Austrii.

Refine search results

4 Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

1 Folia Historica Cracoviensia

1 2022

1 2020

1 2018

1 2017

1 1996

3 Mataniak M.

1 Kanior M.

1 Michalik P.

Służba leśna Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Organizacja i formy działalności. Część I: Lasy państwowe i prywatne, personalia i finanse, zwalczanie przestępstw leśnych

Studenci Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Wolnym Mieście Krakowie

Wywłaszczenia na użytek publiczny w Wolnym Mieście Krakowie (1815–1846) a ochrona prawa własności

„Wstrząsające wspomnienie uzurpacji Bonapartego?” – uchwalenie zasad prawa spadkowego do kodeksu cywilnego Wolnego Miasta Krakowa

Służba leśna Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Organizacja i formy działalności. Część II: Gospodarka leśna