Search results

1

Lewis Namier a kwestia „linii Curzona” i kształtowania się polskiej granicy wschodniej po I wojnie światowej

100%

Rusin B.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2013

|

vol. 48

PL

Artykuł dotyczy postaci Lewisa Namiera, eksperta do spraw polskich w Foreign Office, i jego związków z projektem „linii Curzona” – polsko‑ukraińskiego rozgraniczenia w Galicji Wschodniej po I wojnie światowej. Pochodzący z Polski Namier, w czasie wojny i późniejszej konferencji pokojowej w Wersalu, konsekwentnie przeciwstawiał się roszczeniom polskim na wschodzie Europy, chcąc odciąć od niej całe terytorium Kresow Wschodnich. Jego koncepcje i działania wpisywały się w generalną linię polityki brytyjskiej w stosunku do Polski, aczkolwiek wydaje się, że nie był on szarą eminencją gabinetu Lloyda George’a w tej kwestii, będąc jedynie wygodnym dostarczycielem argumentów przeciwko roszczeniom polskim na wschodzie. Autor stara się również udowodnić, że ogromna rola, jaką przypisała Namierowi polska historiografia, jest przesadzona i to nie on był – jak się powszechnie uważa – faktycznym twórcą koncepcji „linii Curzona” i nie Namier umieścił ją w znanej nocie wysłanej ze Spa do bolszewików w lipcu 1920 r.

2

Ludność polska Wołynia i Galicji Wschodniej wobec mordów ukraińskich w latach 1943‑1944. Antropologia strachu

86%

Komoński E.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2013

|

vol. 48

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest analiza jednego z podstawowych determinantów działań obronnych Polaków na Wołyniu i w Galicji Wschodniej wobec polityki eksterminacyjnej nacjonalistów ukraińskich w latach 1943‑1944. Tym determinantem był strach, który w rożnych formach i rozmaitym natężeniu dotknął całą zagrożoną eksterminacją ludność polską w obu regionach. Analiza jego przejawów pozwala wysnuć wniosek, że strach stał się głównym imperatywem pierwszych, jeszcze niezinstytucjonalizowanych działań obronnych Polaków.

3

Відображення національного руху та українсько-польських відносин у Галичині на сторінках преси українських громадівців на підросійській Україні (60-і рр. ХІХ – початок ХХ ст.)

86%

Райківський І.

Galicja. Studia i materiały

|

2015

|

issue 1

153-175

EN

This article concerns problems of the Ukrainian national movement, Ukrainian-Polish relations and socio-political life in Austrian Galicia viewed by the Ukraine-oriented (connected with the activity of the so-called gromady established by Ukrainian inteligentia) press of the Russian empire from the 60s of the 19th century to the beginning of the 20th century. It has been based on the analysis of the texts published in the Petersburg scientific-literary journal “Osnowa” – “Canvas” („Основа”, 1861–1862), newspaper “Kijowski Telegraf” – “Kiev Telegraph” („Киевский Телеграф”, 1875–1876) and a historic-ethnographic and literary journal “Kijowska Starina” („Киевская Старина”, 1882–1906). The author also raises the problem of Ukrainian national unity on both sides of the Russian-Austrian border and whether or not Galician Ruthenians to the Ukrainian nation. Publications concerning Galicia in Ukrainian periodicals in Russia were most frequently brief, their contents prove weak contacts among leaders of the Ukrainian movement in the Russian empire and Habsburg monarchy. Despite strong censorship on the part of the Russian authorities, the editorial boards of Ukrainian journals favorably commented the activity of Ukrainian national activists in Galicia. They criticized, however, the supporters of the Moscow-oriented fraction.

PL

Artykuł dotyczy problemów ukraińskiego ruchu narodowego, stosunków ukraińsko- -polskich oraz życia społeczno-politycznego w austriackiej Galicji w ujęciu ukrainofilskiej (powiązanej z działalnością tworzonych przez ukraińską inteligencję tzw. gromad) prasy Imperium Rosyjskiego od lat 60. XIX w. do początku XX w. Oparty został na analizie tekstów publikowanych na łamach petersburskiego naukowo-literackiego miesięcznika „Osnowa” („Основа”, 1861–1862), gazety „Kijowski Telegraf” („Киевский Телеграф”, 1875–1876) oraz pisma historyczno- etnograficznego i literackiego „Kijowska Starina” („Киевская Старина”, 1882–1906). Autor podnosi w nim też problem ukraińskiej jedności narodowej po obu stronach rosyjskoaustriackiej granicy i przynależności Rusinów galicyjskich do narodu ukraińskiego. Publikacje dotyczące Galicji na łamach ukraińskich periodyków w Rosji były najczęściej lakoniczne, ich treści świadczą o słabości kontaktów między przywódcami ukraińskiego ruchu w Imperium Rosyjskim i monarchii habsburskiej. Mimo silnej cenzury ze strony władz rosyjskich redakcje pism ukraińskich przychylnie komentowały działalność ukraińskich narodowców w Galicji, natomiast krytykowały zwolenników orientacji moskalofilskiej.

4

Polish governments’ railway politics in the reception of the commercial and industrial chamber in Lviv (1922–1939)

72%

Masyk R.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2014

|

vol. 14/2

133-145

EN

As the representation of the industrial commercial coteries of the Eastern Galicia, and in some years Volyn, CIC in Lviv had to be interested in the transportation of goods by the most important of the interwar period tra$c – railway. Protecting the interests of manufacturers and merchants CIC in Lviv tried to in%uence pro&table tari's for the transportation of goods. At the same time it tried to improve the quality of transportation. In the interwar period the delivery of railway by the goods of local industry was not developed. (e suggestions of CIC in Lviv concerning the railway policy of Poland were not fully taken into consideration. But some of them the government set up and it was favorable for the development of Polish industry and railway.

RU

Торговая и промышленная палата Львова как репрезентант промышленно- торговой среды Восточной Галиции, а в отдельные годы и Волыни, безусловно, была обязана интересоваться транспортировкой продукции важнейшим в период между мировыми войнами видом транспорта – железной дорогой. Защищая интересы промышленников и торговцев, Торговая и промышленная палата Львова пыталась влиять на выгодные для них тарифы на перевозку товаров. Одновременно пыталась повлиять на улучшение качества перевозки. Поставка железной дороги товарами местной промышленности в период между мировыми войнами была не развита. Это, безусловно, беспокоило Торговую и промышленную палату Львова. Предложения Торговой и промышленной палаты Львова по железнодорожной политики Польши чаще не выполнялись. К слову, некоторые из них власти ввели тем самым, способствуя развитию, как польского производства, так и самой железной дороги.

PL

Izba Przemysłowo-Handlowa we Lwowie jako reprezentant środowiska przemysłowego i handlowego w Galicji Wschodniej, a w niektórych latach i Wołynia, z pewnością miała obowiązek interesować się transportem towarów koleją. W tym okresie kolej była najważniejszym rodzajem transportu w Polsce. Dla obrony interesów przemysłowców i handlowców Izba Przemysłowo-Handlowa we Lwowie próbowała wpływać na kształtowanie się korzystniejszych taryf dla transportu towarów, na poprawę jego jakości. Przemysł i handel Galicji Wschodniej w dwudziestoleciu międzywojennym nieczęsto uczestniczył w dostawach produkcji dla kolei. Inicjatywy Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie przeważnie nie były słyszane przez czynniki rządowe. Jednak niewielka liczba jej inicjatyw była wdrożona i sprzyjała rozwojowi tak przemysłu i handlu, jak i kolei.

5

Kwestia wołyńska w perspektywie historycznej, politycznej i perspektywie pamięci

72%

Syrnyk J.

Dzieje Najnowsze

|

2018

|

vol. 50

|

issue 2

PL

W pierwszej części artykułu zarysowano teoretyczne ramy funkcjonowania różnorodnych opisów przeszłości w teraźniejszości. Wyróżniono trzy perspektywy narracyjne: naukową, perspektywę pamięci oraz perspektywę polityczną. Postawiono tezę, że perspektywy te bardzo często funkcjonują w swoistym przemieszaniu, a dominującą rolę w perspektywie naukowej odgrywa paradygmat etnohistoryczny. Druga część pracy dotyczy przyczyn istniejących w środowisku naukowym nieporozumień w zakresie interpretacji wydarzeń na Wołyniu i Galicji Wschodniej w latach 1943–1944. The first part of the article outlines a theoretical framework for the functioning of various descriptions of the past in the present. Three basic narrative perspectives are distinguished here: the scientific perspective, the perspective of memory, and the political perspective. A thesis has been put forward that in different texts these perspectives are often mixed up, and a dominant role is played by an ethnohistorical paradigm. The second part of the study

6

Перехід галицької УСДП у комуністичний табір на початку 1920-х рр.

72%

Rajkiwśkyj I.

Komunizm: system – ludzie - dokumentacja

|

2015

|

issue 4

31-52

EN

The article highlights pro-communist activity of the Ukrainian Social Democratic Party after its transition to the Radical Left Сamp at the VI. Party Congress of 18 March 1923 in Lviv. Among the reasons for the political evolution of the USDP was defeat of the Ukrainian revolution resulting in ideological disorganization among the social democrats, which was successfully used by the communists. After the Congress, the USDP became a legal extension of the Communist Party in Western Ukraine. In times of a deep ideological crisis in the national statehood camp (after the recognition of the Polish Power in Eastern Galicia at the Conference of Ambassadors of the Entente, March 1923), the USDP became dominant in society, its influence expanding to Volhynia (Volyn region), Kholmshchyna (Kholm region) and some other regions, which led to banning of the party by the Polish authorities in January 1924. Some of the Ukrainian deputies in the Polish Sejm set up a separate club of the USDP, and in November 1924 joined the Polish communist faction.

7

Bezpieczeństwo mieszkańców Galicji Wschodniej w latach 1918–1921

72%

Roguski R.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2020

|

issue 2(15)

91-112

PL

Tematem artykułu jest stan bezpieczeństwa ludności Galicji Wschodniej w latach 1918– 1921 (od rozpoczęcia walk polsko-ukraińskich w listopadzie 1918 r. do zakończenia wojny polsko-sowieckiej w roku 1921). Autor porusza w nim zagadnienia stosunku Wojska Polskiego do ludności cywilnej regionu, dostępu do nielegalnej broni i analizuje wpływ sytuacji wewnętrznej Galicji Wschodniej na rozwój pospolitej przestępczości. Pod koniec 1918 r. i w roku 1919 Galicja Wschodnia była areną wojny polsko-ukraińskiej. W czasie kontrofensywy Armii Czerwonej latem 1920 r. Galicja Wschodnia znalazła się pod okupacją sowiecką, co w znacznym stopniu wpłynęło na postawy zamieszkującej ją ludności cywilnej. Część mieszkańców podjęła współpracę z Armią Czerwoną i bolszewikami, tworząc kolaboracyjną komunistyczną administrację. W tekście autor przedstawia wpływ toczących się w Galicji Wschodniej działań wojennych na codzienną egzystencję ludności cywilnej, życie na zapleczu frontu i migracje ludności. Skupia się przede wszystkim na wpływie stacjonujących tam jednostek wojskowych na region. Zwraca też uwagę na przypadki specyficznej przestępczości związanej z działaniami wojennymi, jaką była wzmożona działalność band rabunkowych. Autor nie opisuje przebiegu działań militarnych wojny polsko-ukraińskiej i wojny polsko-sowieckiej na obszarze Galicji Wschodniej, ponieważ do tych zagadnień istnieje obszerna literatura.

EN

The subject of this paper is the state of security of civilians in West Galicia in the years 1918–1921 (from the beginning of Polish-Ukrainian struggle in November 1918 to the end of the Polish-Soviet war in 1921). The author discusses the attitude of the Polish Army to the civilians in this region, access to illegal weapon by civilians, and the impact of the internal situation in the region on the increasing rate of common crime. During the Soviet counteroffensive in the summer 1920, East Galicia found itself under Soviet occupation, which had a considerable impact on the attitudes of civilians. Some started to cooperate with the Red Army and the Bolsheviks, and formed a collaborative communist civil administration. In the text, the author attempts to present the impact of hostilities in Eastern Galicia on the existence of civilians, life in the background of the front line and the movement of the population. He will focus on the impact of military units stationed in the region, and will pay attention to cases of specific crime related to warfare, which was the stronger activity of robber bands. The author does not describe the course of military operations of the Polish-Ukrainian war and the Polish-Soviet war in Eastern Galicia, because there is ample literature on these issues. He draws attention to selected aspects of the issues raised, which are the starting point for further research.

8

„Trud zmagań o utrzymanie tożsamości narodowej...”. Polacy Galicji Wschodniej w czasach Monarchii Habsburskiej (koniec XVIII w. – 1914 r.)

72%

Monolatii I.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2017

|

vol. 9

s. 377-421

PL

Impulsem, który sprzyjał aktywizacji polskiej grupy etnicznej, zamieszkującej ziemie Galicji, była coraz większa aktywność ściśle powiązana z przynależnością do ruchu irredentystycznego, dzięki czemu „galicyjskie” doświadczenie odegrało szczególną rolę w przygotowaniach Polaków, zmierzających do odzyskania niepodległości. Dzięki zmianom w gospodarce i strukturze socjalnej odbywała się krystalizacja kierunków politycznych i ruchów wśród Polaków w Galicji. Potęga polskich ruchów narodowych spowodowała łańcuchową reakcję odrodzenia etnicznego, zaktualizowała ich pragnienie do zachowania własnej tożsamości. Zmianie charakteru ukraińsko-polskiego współdziałania sprzyjały i inne czynniki, mianowicie etniczne odrodzenie Ukraińców i Polaków. Polityczna orientacja obu obozów narodowych na państwowo-polityczne przekształcenie cesarstwa i kształtowanie, w jego granicach, podstaw polskiej i ukraińskiej państwowości tworzyła bazę dla porozumienia Polaków i Ukraińców.

EN

The impulse which conduced to the activation of the Polish ethnic group inhabiting the lands of Galicia, was an increasing activity closely associated with adhesion to the irredent movement. Thus, „Galician” experience played a crucial role in the preparation of Poles pursuing independence. Owing to the changes in the economy and social structure, the political trends and movements among the Poles in Galicia underwent crystalisation. The power of Polish national movements spawned a chain reaction into ethnic revival, and rekindled their desire desire to preserve their own identity. Among other favourable factors that contributed to the change in the nature of Ukrainian-Polish cooperation, was ethnic revival of Ukrainians and Poles. The political orientation of both camps nation-state-political transformation of the Empire and the formation, within its borders of basic Polish and Ukrainian statehood formed the basis for the understanding of Poles and Ukrainians.

9

Aktywność narodowo-niepodległościowa Jana Gwalberta Pawlikowskiego (do 1921 roku)

72%

Sikorski T., Wątor A.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2018

|

issue 31

262-279

EN

This article is the first in Polish historiography to attempt to show the political activity of Jan Gwalbert Pawlikowski. Pawlikowski was a member of the Galician intellectual elite. He was a well-known economist, columnist, literary historian, cultural patron, climber, pioneer of nature conservation, but also a politician. Throughout his life he was consistently associated with the movement of the National Democracy as many associations, organizations and banks (e.g. Galician Economic Association, Land Reclamation Bank, Parcel Bank, Agricultural Wheel Association, Organization of National Unity, Society Poland). He sat on the Central Committee The National League, co-organized the National Democratic Party in Galicia (in the years 1907–1914 he was the president), sat in the General Council of the People’s and National Union. He participated directly in the most important political events in Eastern Galicia, and after 1918 he became actively involved in public activity in 2nd Polish Republic.

10

Powstanie oraz działalność żydowskich partii politycznych i organizacji obywatelskich w Galicji Wschodniej na przełomie XIX i XX w.

72%

Monolatii I.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2018

|

vol. 10

333-357

EN

An indispensable component of the ethno-political mobilization of the Jews of Eastern Galicia stemmed from the search for their own national-cultural identity in the diaspora. In particular, the Zionist context became the main dominant feature of Jewish political life. The political figures of the Jewish community defended the interests of the group in various spheres of social life and did not oppose the group intentions of others. A distinctive factor that fostered the political identification and party structuring of Jews was their assessment of diversified perspectives regarding the place of residence of the ethnic group. All Jewish parties that were institutionalized in Eastern Galicia were the protectors of national-individual autonomy (i.e. the unity of representatives of the Jewish nation not according to the territorial principle, but as a result of an individual agreement without taking into account the place of residence), and the condition to receive it was affiliation to commune (kahal). The Jewish community was not left behind the structuring of the party, a condition which became the imperative of the national renaissance of the Jews. This imperative, firstly, set the tasks of rebirth of the historical homeland in Eretz-Israel, and secondly, it demanded equality for the Jews of Eastern Galicia. The noticeable factors that further separated the Jewish masses were their social ideals. Thus, it was national, social and class dilemmas that became a barrier that divided Jewish society seeking answers to numerous questions in various political camps.

PL

Niezbędnym składnikiem mobilizacji etnopolitycznej Żydów Galicji Wschodniej były poszukiwania własnej identyczności narodowo-kulturalnej w diasporze. W szczególności kontekst syjonistyczny stał się dominantą żydowskiego życia politycznego. Polityczne osobistości wspólnoty żydowskiej broniły interesów grupy w różnych sferach życia społecznego i nie przeciwstawiały się grupowym zamiarom innych. Charakterystycznym czynnikiem, który sprzyjał politycznej identyfikacji i partyjnej strukturalizacji Żydów były rozbieżności w ich ocenie perspektyw wobec miejsca przebywania grupy etnicznej. Wszystkie partie żydowskie, które instytucjonalizowały się w Galicji Wschodniej, były obrońcami narodowo-indywidualnej autonomii (czyli zjednoczenia przedstawicieli narodu żydowskiego, nie według zasady terytorialnej, lecz na skutek indywidualnego porozumienia, bez uwzględnienia miejsca zamieszkania), a warunkiem jej otrzymania była przynależność do gminy (kahału). Wspólnota żydowska nie pozostawała z dala od partyjnej strukturalizacji, warunkiem której stał się imperatyw narodowego renesansu Żydów. Imperatyw ten, po pierwsze, wyznaczał zadania odrodzenia historycznej ojczyzny w Eretz-Izrael, po drugie, wymagał równouprawnienia dla Żydów Galicji Wschodniej. Odczuwalnymi czynnikami, które dalej rozdzielały żydowskie masy, były ich ideały społeczne. Tak więc to właśnie dylematy: narodowy, społeczny i klasowy stały się barierą, która dzieliła społeczeństwo żydowskie, poszukujące odpowiedzi na liczne pytania w różnych politycznych obozach.

11

Działalność biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna w latach dwóch wojen światowych. Analiza porównawcza

72%

Karbarz-Wilińska J.

Dzieje Najnowsze

|

2021

|

vol. 53

|

issue 4

85-104

EN

The article’s primary purpose is to present the fate of the Greek Catholic clergyman Hryhoriy Khomyshyn (1867–1945) during the two most important military conflicts of the twentieth century. At the outbreak of World War I, he had already been bishop of Stanyslaviv for a decade, trying to introduce changes in the functioning of the Greek Catholic Church and advocating its Latinization. During World War II, he was arrested several times by the Russian and German occupiers. He died in December 1945 due to brutal interrogations in Lukyanivska Prison.

PL

Główny cel artykułu stanowi przedstawienie losów greckokatolickiego duchownego Grzegorza Chomyszyna w czasie trwania dwóch najważniejszych konfliktów zbrojnych XX w. W chwili wybuchu I wojny światowej od dekady był już biskupem stanisławowskim, starając się wprowadzić zmiany w funkcjonowaniu Cerkwi greckokatolickiej i opowiadając się za jej latynizacją. Podczas II wojny światowej został kilkakrotnie aresztowany przez okupantów rosyjskich i niemieckich. Zmarł w grudniu 1945 r. wskutek brutalnych przesłuchań w więzieniu łukianowskim.

12

Nieznany kurier Piusa XII. Analiza postawy katolickiego misjonarza w sowieckim więzieniu i procesu jego rozpracowywania przez NKGB

72%

Adamski Ł.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 2

PL

An Unknown Courier of Pope Pius XII. An Analysis of the Stance of a Catholic Missionary in a Soviet Prison and the Process of Investigating Him by the NKGBA major part of this article is based on recently rendered available sources from the SBU State Archives in Kyiv and reconstructs the last months in the life of Father Jerzy Moskwa (1910– 1941) - a Jesuit missionary and courier of Pius XIII and Metropolitan Andrzej Szeptycki (Andrey Sheptytsky). Arrested in January 1941 during his trip from the Vatican to Lviv, Father Moskwa was interrogated by the NKGB and invigilated by two co–inmates, whose detailed reports make it possible to expand knowledge about the methods and techniques applied by the Soviet services, the political and missionary plans of the Vatican involving the Soviet Union, and the infiltration of the Church in Eastern Galicia. Moreover, they comprise a study of a confrontation of the stand of a zealous Christian, represented by Father Moskwa, and Soviet mentality represented by Yevhen Hromovenko, former chief of the Intelligence of Soviet Ukraine, whom the Jesuit was converting in the cell to Christianity.

13

Ukraińskie dążenia niepodległościowe w czasie Wielkiej Wojny i po niej

72%

Partacz C.

Galicja. Studia i materiały

|

2021

|

issue 7

46-61

EN

The article deals with the issues of Ukrainian aspirations to autonomy, which during the Great War took the form of actions to regain independence. However, they were not successful because they were carried out in too many directions. In the years 1917–1921, it was not possible to build a Ukrainian state that would match the exorbitant ambitions of politicians. These aspirations encountered two conflicting political trends: autonomy-independence (nationalists) and pro-Russian (Old-Russian) ones. The provisions of the Versailles Treaty and the lost wars meant that Ukrainians became negotiators of the treaty and the new political order.

PL

Artykuł podejmuje problematykę ukraińskich dążeń autonomicznych, które w czasie Wielkiej Wojny miały charakter działań niepodległościowych. Nie osiągnięto jednak sukcesu, ponieważ prowadzono je na zbyt wielu kierunkach. W latach 1917–1921 nie było możliwości budowy państwa ukraińskiego na miarę wygórowanych ambicji polityków. Dążenia te napotykały ścierające się dwa nurty polityczne: autonomiczno niepodległościowy (narodowcy) i prorosyjski (starorusini). Postanowienia traktatu wersalskiego i przegrane wojny doprowadziły do tego, iż Ukraińcy stali się negocjantami traktatu i nowego porządku politycznego.

14

Міжпартійні відносини в Галичині у 1920-х рр. (на прикладі комуністичних та соціалістичних партій)

72%

Behej I.

Komunizm: system – ludzie - dokumentacja

|

2015

|

issue 4

19-30

EN

The article outlines the relations between the political parties in Eastern Galicia in the 1920s in the context of the activities of Ukrainian leftist parties. Characterized development and the program of the Communist parties: the Communist Party of Eastern Galicia, then the Communist Party of Western Ukraine. Also discussed pro-Communist parties: Ukrainian Social Democratic Party and “Sel-Rob”. We analyzed their relationship to pro-Soviet Ukrainian Labour Party and national Ukrainian Social Radical Party.

15

Studium historyczno-geograficzne narodowości w Galicji Wschodniej w świetle spisów ludności w latach 1890–1910

72%

Hołub B.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

|

2013

|

vol. 68

|

issue 2

EN

In this paper there was presented the problem of national identity development in the Eastern Galicia at the turn of the 19th and 20th centuries. The used source materials concerned with thedistribution of population speaking Polish and Ruthenian (Ukrainian) languages and declaring themselves as practising Roman Catholic or Greek Catholic religion within the administrative districts. The data came from the population censuses carried out in the Austro-Hungarian Monarchy in the years 1890, 1900 and 1910. Based on the calibrated maps of the Kingdom of Galicia and Lodomeria and the census data, geostatistical analysis was performed using GIS software. The obtained thematic maps of language and religion distribution in the Eastern Galicia enabled to distinguish the Polish, Polish-Ruthenian and Ruthenian areas. Spatial interpretation of the results was preceded by historical study of the examined area.

PL

Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim

16

Kształtowanie się świadomości ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej w Galicji Wschodniej

72%

Kubasik A.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2016

|

vol. 126

89-110

PL

Do połowy XIX wieku Kościół greckokatolicki był narodowo neutralny. Inteligencja, w tym księża, posługiwała się językiem polskim i modliła się po polsku. Rząd monarchii Habsburgów, który zajął Galicję Wschodnią opracował osobny projekt wychowania duchowieństwa ruskiego. Z pomocą specjalnie dobranych wykładowców starali się wywołać u studentów poczucie narodowej tożsamości i nienawiści do Polaków. W odpowiedzi na to rząd rosyjski wysłał wielu młodych ludzi do Wiednia: ich zadaniem było przekonanie galicyjskich studentów, że są Rosjanami. Aby przeciwdziałać rosyjskim planom, rząd austriacki postanowił utworzyć odrębną partię ruską, której nienawiść do Polaków byłaby powiązana z austriackim patriotyzmem. W rezultacie niektórzy ruscy kapłani nie uważali się ani za Polaków ani za Rosjan, ale za Ukraińców.

EN

Until the middle of the 19th cent., the Greek Catholic Church was nationally neutral. The intelligentsia, including priests, used the Polish language and considered themselves Polish. The Habsburg Monarchy government, which occupied Eastern Galicia, devised a project of raising separate Ruthenian clergy. With the help of specially selected lecturers, they tried to evoke in the students the feeling of national identity and hatred towards the Poles. In response, the Russian government sent many young people to Vienna: their task being to convince the Galician students that they were Russian. To counteract the Russian plans, the Austrian government decided to create a separate Ruthenian party, whose hatred towards the Poles would be linked with Austrian patriotism. In result, some Ruthenian priests started to emerge who did not consider themselves Poles or Russians, but Ukrainians.

17

Postawa metropolity Andrzeja Szeptyckiego wobec skomplikowanych stosunków polsko-ukraińskich w latach 1918-1944

71%

Kubasik A.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2018

|

vol. 129

341- 363

PL

Metropolita Szeptycki objął przywództwo w Cerkwi w najtrudniejszym okresie stosunków polsko-ukraińskich. Rozpoczynając swoją posługę biskupią zapewniał, że darzy Polaków szacunkiem. Jednak mimo łagodnego początku prowadził antypolską politykę. Zarówno w czasie wojny ukraińsko-polskiej w 1918 r. o Galicję Wschodnią, jak i w czasie rzezi ludności polskiej przez szowinistów ukraińskich na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej w czasie II wojny światowej zachowywał się raczej jak polityk a nie duszpasterz. Gdy abp. Bilczewski, a potem abp. Twardowski zwrócili się do niego z prośbą o powstrzymanie mordowania polskiej ludności cywilnej, udawał, że nie wie o co chodzi. Czasami można było odnieść wrażenie, że zapominał, że jego najważniejszym zadaniem jest głoszenie Ewangelii. Dla niego polityczne interesy Ukraińców czasami były ważniejsze. Zamiast dążyć do pojednania polsko-ukraińskiego wspierał ukraińskich nacjonalistów w ich walce z Polakami. Postępowanie Szeptyckiego doprowadziło do poważnego ochłodzenia jego relacji z polskimi biskupami.

EN

The Metropolitan Andrey Sheptytsky has become the leader of the Greek Catholic Church in the most difficult period of the Polish-Ukrainian relations. When he began his service as the archbishop, he assured that he respected the Poles. However, despite the mild beginnings, his politics were anti-Polish. Both during the Ukrainian- Polish war of Eastern Galicia in 1918 and during the World War II massacre of the Poles by the Ukrainian chauvinists in Volhynia and Eastern Małopolska, he behaved more like a politician than a priest. When first the archbishop Jozef Bilczewski and then the archbishop Boleslaw Twardowski asked him to try to stop the murders on Polish civilians, he pretended he did not know what was going on. Sometimes he acted as though he had forgotten that his major task was to preach the Gospel and in result the political interests of the Ukrainians were more important to him. Instead of attempting to unite the Poles and the Ukrainians, he supported Ukrainian nationalists in their fights with Poland. His approach led to a serious chilling of his relations with Polish bishops.

18

Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk, Maria Maleńczak, Świadectwa zbrodni wołyńskiej

61%

Bock-Matuszyk K.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2018

|

vol. 8

219-322

EN

This text provides the source edition of three accounts recorded in 2013 concerning the crimes of Ukrainian nationalists committed during World War II against Poles in Volhynia and Eastern Galicia, referred to as the Volhynia Massacre. Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk, and Maria Maleńczak were eyewitnesses of the genocide, lost people close to them, and had their lives threatened by their neighbours and sometimes even members of their own mixed Polish-Ukrainian families. They recount their dramatic memories of those events as well as their interpretations of the causes of the Polish-Ukrainian conflict. They also highlight the uniqueness of the phenomena, which took on a different path in Volhynia itself and in Eastern Galicia as a whole.

PL

Tekst stanowi edycję źródłową trzech relacji zarejestrowanych w 2013 r., dotyczących zbrodni ukraińskich nacjonalistów dokonanych w latach II wojny światowej na Polakach na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, określanych mianem zbrodni wołyńskiej. Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk i Maria Maleńczak, którzy na własne oczy widzieli ofiary ludobójstwa, utracili w ten sposób bliskie osoby i doświadczyli zagrożenia życia ze strony sąsiadów, a czasem nawet członków własnych polsko-ukraińskich rodzin, przytaczają dramatyczne wspomnienia tamtych wydarzeń, ale też własne interpretacje źródeł polsko-ukraińskiego konfliktu. Zwracają też uwagę na specyfikę zjawiska, które przebiegało w odmienny sposób na samym Wołyniu i w Galicji Wschodniej.

19

Некоторые особенности экономического развития села в Восточной Галиции в 20–30-х годах хх века

58%

Выздрык (Vyzdryk) В. V.

Studia Orientalne

|

2014

|

issue 2(6)

182-196

PL

Artykuł prezentuje politykę agrarną rządu polskiego w okresie międzywojennym, celem której było zreformowanie systemu rolnego dla zwiększenia wydajności produkcji rolnej, rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej oraz ułatwienie ruchu spółdzielczego. Polityka rządu doprowadziła do formowania rynku ziemi, stworzenia warunków do powstania niezależnych gospodarstw o różnych typach i rozmiarach, które zostały oparte na własności prywatnej ziemi. Elementem podstawowym rządowej polityki rolnej była kolonizacja, celem której było wzmocnienie granic wschodnich II Rzeczypospolitej poprzez tworzenie gospodarstw kolonistów. Ich celem było społeczne i polityczne wsparcie dla rządu na kresach wschodnich. Taka polityka państwowa wrogo nastrajała miejscową ludność ukraińską. Pomimo zrozumienia tego problemu przez znaczną część polskich polityków i naukowców i jego szkodliwości dla interesów państwa kolonizacja ziem wschodnich była głównym kierunkiem polityki rolnej w okresie międzywojennym. Rząd Polski, nie ukrywając tego, ignorował problemy wsi ukraińskiej, które doprowadziły ostatecznie do sporów na tle gospodarczym, narodowym i społecznym, co wpłynęło na zaostrzenie międzyetnicznych stosunków polsko-ukraińskich.

EN

The article deals with the agrarian policy of the Polish government of the interwar period, which was intended to reform the agricultural system to increase productivity of agricultural production, the development of commodity-money relations and the activation of cooperative movement. The governmental policy has led to the formation of a land market, creating conditions for the origin of independent farms of different types and sizes, which were based on a private property of land. The main component of the agricultural policy of the government was colonization, which was intended to strengthen the eastern borders of the Second Polish Republic by creating economies of the colonists. They have become a social and political support for the government on the “Eastern lands.” This state policy influenced hostilely on millions of the local Ukrainian population. In despite the understanding of a significant number of Polish politicians and scientists such activities harm to the interests of the state, during the interwar period colonization of the land remained the main direction of agricultural policy. The Polish government has openly ignored the problems of the Ukrainian village, which led to a tangle of economic, national and social troubles that impacted on the Polish-Ukrainian aggravation of interethnic relations.

20

Przegląd ukraińskiej historiografii dotyczącej obrony Lwowa i wojny polsko-ukraińskiej w latach 1918–1919

58%

Kozubel M. B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2018

|

issue 31

211-223

EN

The Polish-Ukrainian war for Lviv and Galicia was the first military conflict that was fought by Poland after 123 years of subjugation. Polish historiography has seen numerous locally sourced academic and popular history publications on the subject. Many accounts by the participants in the struggle have also been released. Ukrainian historiography is also rich in works on the conflict concerning Lviv and Galicia, although virtually unknown to the average Polish reader. The author of the article attempts to present and discuss the most important Ukrainian publications and published accounts on the Polish-Ukrainian War.

Refine search results

Lewis Namier a kwestia „linii Curzona” i kształtowania się polskiej granicy wschodniej po I wojnie światowej

Ludność polska Wołynia i Galicji Wschodniej wobec mordów ukraińskich w latach 1943‑1944. Antropologia strachu

Polish governments’ railway politics in the reception of the commercial and industrial chamber in Lviv (1922–1939)

Kwestia wołyńska w perspektywie historycznej, politycznej i perspektywie pamięci

Перехід галицької УСДП у комуністичний табір на початку 1920-х рр.

Bezpieczeństwo mieszkańców Galicji Wschodniej w latach 1918–1921

„Trud zmagań o utrzymanie tożsamości narodowej...”. Polacy Galicji Wschodniej w czasach Monarchii Habsburskiej (koniec XVIII w. – 1914 r.)

Aktywność narodowo-niepodległościowa Jana Gwalberta Pawlikowskiego (do 1921 roku)

Powstanie oraz działalność żydowskich partii politycznych i organizacji obywatelskich w Galicji Wschodniej na przełomie XIX i XX w.

Działalność biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna w latach dwóch wojen światowych. Analiza porównawcza

Nieznany kurier Piusa XII. Analiza postawy katolickiego misjonarza w sowieckim więzieniu i procesu jego rozpracowywania przez NKGB

Ukraińskie dążenia niepodległościowe w czasie Wielkiej Wojny i po niej

Міжпартійні відносини в Галичині у 1920-х рр. (на прикладі комуністичних та соціалістичних партій)

Studium historyczno-geograficzne narodowości w Galicji Wschodniej w świetle spisów ludności w latach 1890–1910

Kształtowanie się świadomości ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej w Galicji Wschodniej

Postawa metropolity Andrzeja Szeptyckiego wobec skomplikowanych stosunków polsko-ukraińskich w latach 1918-1944

Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk, Maria Maleńczak, Świadectwa zbrodni wołyńskiej

Некоторые особенности экономического развития села в Восточной Галиции в 20–30-х годах хх века

Przegląd ukraińskiej historiografii dotyczącej obrony Lwowa i wojny polsko-ukraińskiej w latach 1918–1919