Search results

1

Wolność sumienia i odpowiedzialność Kościoła. Problem argumentacji moralnej w katolicko-protestanckich dialogach na temat aborcji

100%

Składanowski M.

Forum Teologiczne

|

2014

|

vol. 15

55-65

PL

We współczesnym ruchu ekumenicznym obserwuje się, że coraz poważniejszym problemem stają się narastające między Kościołami i Wspólnotami kościelnymi różnice w kwestiach etycznych, wyrażające się w odmiennych, a niekiedy wręcz przeciwnych wskazaniach moralnych udzielanych przez grupy chrześcijańskie. Z tego powodu zagadnieniom etycznym poświęca się dużo uwagi również w dokumentach dialogowych. Artykuł omawia odmienne rozumienie relacji sumienia do moralnego nauczania Kościoła w ekumenicznych dialogach katolicko-protestanckich. Różnice te ujawniają się wyraźnie w podejściu do problemu aborcji. Artykuł przedstawia wybrane dokumenty ekumeniczne na ten temat. Wskazuje się, że dla Wspólnot protestanckich (z wyjątkiem ewangelikalnych) wolność sumienia jest najważniejszą kwestią w moralnej ocenie aborcji. Z tego powodu moralne nauczanie Wspólnot protestanckich nie zakazuje wyraźnie przerywania ciąży, odwołując się do decyzji podejmowanych przez poszczególnych wiernych zgodnie ze wskazaniami ich sumienia. Z katolickiego punktu widzenia powoduje to, że protestanckie nauczanie moralne (etyka teologiczna) staje się bardzo indywidualistyczne i subiektywistyczne. Powstają nawet wątpliwości dotyczące sensowności nauczania, które nie jest w stanie przekazać chrześcijanom jasnych wskazań etycznych. W tym świetle etyczne różnice między Kościołem katolickim a Wspólnotami protestanckimi stają się ostrzejsze. To z kolei podnosi poważne pytania dotyczące wiarygodności ruchu ekumenicznego.

EN

What one observes in the contemporary ecumenical movement is that ethical differences between churches and church communities are becoming increasingly important. This difficulty can be seen in different, sometimes contradictory, moral judgments formulated by Christian denominations. For this reason, much attention is given to ethical issues in the dialogue documents. The article discusses the different understanding of the relation of conscience to the moral teaching of the Church in Catholic-Protestant ecumenical dialogues. These differences manifest themselves clearly in the approach to the problem of abortion. This paper presents selected ecumenical documents on this subject. It indicates that for the Protestant Communities (except Evangelicals) freedom of conscience is the most important issue in the moral judgement of abortion. For this reason, the moral teaching of the Protestant Communities does not explicitly prohibit abortion, but refers to moral decisions made by believers individually in accordance with their conscience. From the Catholic point of view, it makes Protestant moral teaching (theological ethics) highly individualistic and subjectivist. Therefore, doubts arise about its meaning and importance because it is not able to give clear ethical guidelines for believers. As a result, the ethical differences between the Catholic Church and the Protestant Communities become sharper. This, in turn, raises serious questions about the credibility of the ecumenical movement.

DE

In der heutigen ökumenischen Bewegung kann man eine zunehmende Differenz in den ethischen Sachverhalten zwischen den Kirchen und kirchlichen Gemeinschaften, die sich in verschiedenen, bisweilen gegensätzlichen Weisungen äußern, welche von verschieden christlichen Gruppierungen formuliert werden, feststellen. Daher wird in den Dialogpapieren eine verstärkte Aufmerksamkeit auf diese Fragen gelegt. Im folgenden Artikel wird die unterschiedliche Relation zwischen dem individuellen Gewissen und der moralischen Lehre der Kirche, wie sie in den katholisch-protestantischen Dialogen formuliert wird, aufgezeigt. Die Differenzen werden sichtbar vor allem im Bezug auf die Abtreibung. Im Artikel werden verschiedene ökumenische Dokumente bezüglich dieser Frage vorgestellt. Es wird festgestellt, dass der wichtigste Gesichtspunkt für die protestantischen Gemeinschaften (ausgenommen die evangelikalen) die Freiheit des Gewissens für die Beurteilung der Abtreibung ist. Aus diesem Grund verbietet die moralische Unterweisung der protestantischen Gemeinschaften die Abtreibung nicht explizit, sondern verweist stattdessen auf die individuellen, von einzelnen Gläubigen getroffenen Entscheidungen, die mit ihrem Gewissen vereinbart werden können. Aus katholischer Sicht wird diese protestantische moralische Unterweisung (theologische Ethik) für individualistisch und subjektivistisch gehalten. Es werden sogar Zweifel über die Sinnhaftigkeit einer solchen Lehre geäußert, die den Christen keine klaren ethischen Weisungen zu geben vermag. In diesem Licht werden die ethischen Differenzen zwischen der katholischen Kirche und den protestantischen Gemeinschaften verschärft. Dies zieht ernsthafte Fragen über die Glaubwürdigkeit der ökumenischen Bewegung nach sich.

2

Formacja sumienia uczestników lekcji religii w czasach „płynnej nowoczesności”

88%

Zellma A.

Forum Teologiczne

|

2014

|

vol. 15

109-120

PL

W czasach „płynnej nowoczesności” brakuje jasno określonych zasad społecznych. Następuje wyraźna negacja uniwersalnych wartości. Uniwersalne „ja” jest traktowane jako najwyższa norma postępowania. Pod wpływem przemian społeczno-kulturowych zmienia się mentalność uczestników lekcji religii i ich podejście do kwestii moralnych. Celem analiz podjętych w artykule jest próba odpowiedzi na pytanie: jak formować sumienie uczestników lekcji religii w czasach „płynnej ponowoczesności”? Poszukując odpowiedzi, najpierw dokonano krótkiej charakterystyki „płynnej nowoczesności”. Zwrócono uwagę na brak trwałych zasad moralnych, pustkę aksjologiczną, brak zakorzenienia w tradycji, mobilność, wewnętrzną niepewność, fragmentaryczność. Następnie opisano stałe i zmienne elementy formacji sumienia. Punktem odniesienia były założenia programowe nauczania religii w polskiej szkole dotyczące pojęcia i rodzajów sumienia oraz sposobów formacji sumienia. Zauważono, że w dokumentach programowych pomija się współczesne uwarunkowania społeczno-kulturowe, które wpływają na formację sumienia uczniów. Opisując zmienne elementy, zwrócono uwagę na metody nauczania religii, które sprzyjają formacji sumienia. Za istotne uznano motywowanie uczniów do codziennego rachunku sumienia, prowadzenie dialogu i dyskusji, rozwiązywanie problemów egzystencjalnych czy też metody sytuacyjne. Zwrócono też uwagę na znaczenie świadectwa wiary nauczyciela religii.W czasach „płynnej nowoczesności” brakuje jasno określonych zasad społecznych. Następuje wyraźna negacja uniwersalnych wartości. Uniwersalne „ja” jest traktowane jako najwyższa norma postępowania. Pod wpływem przemian społeczno-kulturowych zmienia się mentalność uczestników lekcji religii i ich podejście do kwestii moralnych. Celem analiz podjętych w artykule jest próba odpowiedzi na pytanie: jak formować sumienie uczestników lekcji religii w czasach „płynnej ponowoczesności”? Poszukując odpowiedzi, najpierw dokonano krótkiej charakterystyki „płynnej nowoczesności”. Zwrócono uwagę na brak trwałych zasad moralnych, pustkę aksjologiczną, brak zakorzenienia w tradycji, mobilność, wewnętrzną niepewność, fragmentaryczność. Następnie opisano stałe i zmienne elementy formacji sumienia. Punktem odniesienia były założenia programowe nauczania religii w polskiej szkole dotyczące pojęcia i rodzajów sumienia oraz sposobów formacji sumienia. Zauważono, że w dokumentach programowych pomija się współczesne uwarunkowania społeczno-kulturowe, które wpływają na formację sumienia uczniów. Opisując zmienne elementy, zwrócono uwagę na metody nauczania religii, które sprzyjają formacji sumienia. Za istotne uznano motywowanie uczniów do codziennego rachunku sumienia, prowadzenie dialogu i dyskusji, rozwiązywanie problemów egzystencjalnych czy też metody sytuacyjne. Zwrócono też uwagę na znaczenie świadectwa wiary nauczyciela religii.

EN

In times of “liquid modernity” there is a lack of clearly-defined social rules. A severe negation of universal values is taking place. The universal “I” is treated as the highest norm of conduct. Under the influence of socio-cultural changes, the mentality of the participants of religious education lessons changes as well, together with their attitude towards moral issues. The aim of the analyses undertaken in the article is an attempt to answer the question of how to form the conscience of the participants of religious education lessons in times of “liquid modernity”. In search of the answer, a short description of “liquid modernity” has been given. The lack of lasting moral principles, axiological emptiness, lack of rootedness in tradition, mobility, inner uncertainty and fragmentariness have been mentioned. Next, the constant and changing elements in the formation of conscience are characterised. The premises of religious education in Polish schools concerning the concept and types of conscience, as well as the formation of conscience, constituted the reference point. It has been observed that the curricula omit contemporary socio-cultural factors which influence the formation of pupils’ conscience. While describing the changing elements, the methods of teaching religious education which support the formation of conscience have been brought to attention. Among them, the most significant ones include: motivating pupils to examine their conscience daily, engaging in dialogue and discussion, solving existential problems, or situational methods. The significance of the testimony of faith on the part of the religious education teacher is also emphasised.

DE

In Zeiten der "fließenden Identität" fehlen klar bestimmte gesellschaftliche Maßstäbe. Eine deutliche Infragestellung der universellen Werte wird sichtbar. Als höchste Handlungsnorm wird das universelle "Ich" etabliert. Unter dem Einfluss der sozio-kulturellen Umwälzungen ändert sich die Mentalität der Teilnehmer des Religionsunterrichts sowie ihre Haltung gegenüber moralischer Normen. Das Ziel der im folgenden Artikel vorgenommenen Analysen ist der Versuch einer Antwort auf die Frage, wie in den Zeiten der "fließenden Modernität" das Gewissen der Teilnehmer vom Religionsunterricht geformt werden soll. Auf der Suche nach einer Antwort wurde zuerst kurz der Begriff der "fließenden Modernität" charakterisiert. Es wurde auf das Fehlen der festen moralischen Grundsätze, die axiologische Leere, die fehlende Verwurzelung in der Tradition, die Mobilität, die innere Unsicherheit und die Fragmentierung verwiesen. Dann wurden die festen und die variierenden Elemente der Gewissensformation berücksichtigt. Den Bezugspunkt bildeten dabei jene Elemente der Programmvoraussetzungen des Religionsunterrichts in der polnischen Schule, die auf den Begriff und die Arten des Gewissens, sowie auf die Weisen der Gewissensformation bezogen sind. Es wurde bemerkt, dass in den programmatischen Dokumenten heutige gesellschaftlich-kulturelle Bedingungen, die die Formation der Schüler beeinflussen, nicht wahrgenommen wurden. Bei der Beschreibung der variierenden Elemente wurde auf die Methoden des Religionsunterrichts, die die Formation des Gewissens fördern, Wert gelegt. Als wichtig wurden Motivierung der Schüler für die tägliche Gewissenserforschung, Dialog und Diskussionen, Lösung der existentiellen Probleme sowie situative Methoden bezeichnet. Es wurde zudem Wert auf das persönliche Zeugnis des Religionslehrers gelegt.

3

Paweł Apostoł o sumieniu chrześcijańskim w Pierwszym Liście do Koryntian

75%

Żywica Z.

Forum Teologiczne

|

2014

|

vol. 15

23-38

PL

Paweł rozumie sumienie jako wewnętrzny «trybunał» sprawdzający i pomagający chrześcijaninowi kierować swoim własnym zachowaniem. Nie ma ono jednak na stałe charakteru absolutnie doskonałego i nieomylnego w swych ocenach i osądach. Dlatego musi podlegać procesowi nieustannej formacji i udoskonalania poznaniem Boga i Jego woli ogłoszonej w osobie i zbawczym dziele Jezusa Syna Bożego. Poznanie to nie polega na zdobywaniu samej tylko intelektualnej wiedzy o Bogu i Jego dziele zbawczym, lecz przede wszystkim na egzystencjalnym doświadczeniu Jego odkupieńczej miłości i osobistej miłości odkupionego. Sama wiedza o Bogu również musi być osiągana na drodze miłości aż do absolutnie pełnego zjednoczenia się z Nim w doskonalej harmonii jako odwieczną Miłością zbawczą wszelkiego stworzenia. Dla Pawła wewnętrzny «trybunał» w swej istocie to poznanie Boga Ojca i Jego Syna Jezusa w miłości i przez miłość, która stawia granice nawet wolności ludzkiej. Nie jest ono dla Apostoła jakąś rzeczywistością zewnętrzną względem podmiotu, lecz jawi się jako wewnętrzna intelektualno-duchowa substancja podmiotu, kształtowana i udoskonalana na drodze poznawania Boga w miłości. Konstytutywna funkcja tej substancji polega na ocenie i osądzie zachowania samego podmiotu w kategoriach dobra bądź zła, zbawienia bądź potępienia, zdobycia bądź niezdobycia nagrody nieprzemijającej.

EN

Paul defines a conscience as inner «tribunal» seat testing and advises Christians on how to guide their behaviour. However, it is neither absolutely perfect nor unmistakable in its assessments or opinions. Thus, it shall be continuously improved by the recognition of God and His will, claimed in the person and saving creation of Jesus, the Son of God. Not only does this particular cognition refer to intellectual knowledge but, above all, it is linked with existential experience of His redemption love and personal love of the redeemed. What is more, the knowledge about God shall also be gained through love of Him as far as absolute communion with Him is concerned in perfect harmony as perpetual redemption and love to all creation. For Paul, his inner judgment seat, in essence, means the knowledge of God the Father and His Son Jesus Christ in love and through it, which sets borders even to human love. However, for the Apostle, there is no external reality towards the subject, but appears to be an intellectually-spiritual subject substance which is formed and improved through the knowledge of God in love. The constitutional function of this substance depends on assessments and opinions of the subject in categories of good and evil, salvation or condemnation and reception or denial of an eternal reward.

DE

Paulus versteht das Gewissen als ein inneres urteilendes "Tribunal", das dem Christen hilft, sein eigenes Handeln zu leiten. Es besitzt jedoch nicht den stabilen vollkommenen und irrtumsfreien Charakter in seinen Urteilen und Weisungen. Es muss deswegen einem ständigen Formations- und Vervollkommnungsprozess durch die Erkenntnis Gottes und seines Willens durch die Person und das Heilswerk des Sohnes Gottes Jesus unterliegen. Diese Erkenntnis besteht nicht nur in der Erwerbung eines intellektuellen Wissens über Gott und sein Heilswerk, sondern vor allem in der existentiellen Erfahrung seiner erlösenden Liebe sowie der persönlichen Liebe der erlösten Person. Das Wissen über Gott muss seinerseits ebenfalls auf dem Weg der Liebe erreicht werden bis hin zur Harmonie der vollkommenen Vereinigung mit ihm als der erlösenden Liebe aller Kreatur. Für Paulus besteht dieses innere "Tribunal" in der Erkenntnis des Gottvaters und seines Sohnes Jesus Christus in der Liebe und durch die Liebe, die sogar der menschlichen Freiheit Grenzen setzt. Sie ist für den Apostel keineswegs eine dem Subjekt äußere Wirklichkeit, sondern sie zeigt sich als eine innere, intellektuell-geistliche Substanz des Subjekts, die auf dem Weg der Gotteserkenntnis in der Liebe gestaltet und vervollkommnet wird. Die konstitutive Funktion dieser Substanz besteht in der Beurteilung des Handelns dieses Subjekts in den Kategorien von Gut oder Böse, Heil oder Verdammung, Erreichen oder Verlieren der nicht vergehenden Belohnung.

Refine search results

3 Forum Teologiczne

3 2014

1 Składanowski M.

1 Zellma A.

1 Żywica Z.

Wolność sumienia i odpowiedzialność Kościoła. Problem argumentacji moralnej w katolicko-protestanckich dialogach na temat aborcji

Formacja sumienia uczestników lekcji religii w czasach „płynnej nowoczesności”

Paweł Apostoł o sumieniu chrześcijańskim w Pierwszym Liście do Koryntian