Search results

1

Giecz - grodzisko

100%

Ochrona Zabytków

|

1962

|

issue 2

74

2

Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gieczu, stan. 10. Wstępne wyniki badań

85%

Miciak M.

Studia Lednickie

|

2017

|

vol. 16

39-59

EN

Discovered in 2013, the inhumation cemetery in Giecz, site 10, is the fourth funeral site related to the early medieval settlement complex that developed around one of the principal stronghold centres of the first Piast site. The cemetery is located about 500m north-west of the stronghold, near an early medieval settlement discovered during surface research in 1928. During three excavation seasons (2014–2016), 55 burials and several dozen settlement features from the period preceding the establishment of the cemetery were discovered and excavated at the site. In general, the graves were oriented along an east-west axis, forming a row system characteristic of early medieval cemeteries. The burial pits were distinct, mostly rectangular, with rounded corners, of varying dimensions. In a few cases, traces of wood were observed. These were interpreted as a formwork or a wooden construction framing the grave or a specific widening of a burial pit suggesting a remnant of the bier. The deceased were placed in an extended supine position, their heads mostly to the west, with arms folded along the body or on the pelvis. These rules were not always respected in the case of the graves of small children, but also several adults were positioned differently in graves (with the head facing east, flexed on the side or with the hand on the abdomen or the chest). Most of the burials were single, but a double grave was also discovered, in which a small child was later interred into in the grave of an adult woman. Grave goods were recovered from 31 burials. They were mainly everyday items (knives, buckets with iron rings, spindles or fragments of combs), coins and ornaments, among which noteworthy are two necklaces consisting of glass beads and semi-precious stones found in children’s graves. A very preliminary analysis of the grave goods (the excavated artefacts have not yet been subject to conservation) suggests that the cemetery functioned between the eleventh and the thirteenth centuries. Excavations at Giecz, site 10, are going to be continued under a research programme implemented by the Archaeological Reserve in Giecz in cooperation with the Slavia Foundation.

3

Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gieczu, stan. 10, woj. wielkopolskie - wyniki badań z lat 2014-2019

85%

Miciak M., Agnew A. M.

Studia Lednickie

|

2021

|

vol. 20

125-195

EN

The article presents the results of the research conducted so far on the early medieval burial ground at site 10 in Giecz. Over six seasons of research, 133 early medieval graves have been discovered. Graves of wooden construction or encased in stone, as well as graves with an unusual arrangement (the deceased bent on the side and on the stomach), with different orientation, or double graves of women with small children draw particular attention. In the majority of graves, grave goods were found such as coins, ornaments or household items (including pieces of unique character). These finds – together with 14C analyses conducted for 7 graves – made it possible to determine the chronology of the burial ground to the period dating from the beginning of the 11th century (or even the end of the 10th century) till the 13th century.

PL

Artykuł prezentuje dotychczasowe wyniki badań przeprowadzonych na cmentarzysku wczesnośredniowiecznym, na stanowisku Giecz 10. W ciągu sześciu sezonów badawczych odkryto tam 133 pochówki wczesnośredniowieczne, wśród których szczególną uwagę zwracają groby z konstrukcjami drewnianymi lub w obstawie kamiennej, groby o nietypowym ułożeniu zmarłego (pozycja podkurczona na boku lub pozycja na brzuchu), groby o odmiennej orientacji oraz groby zawierające podwójne pochówki kobiet z małymi dziećmi. W większości z nich odkryto wyposażenie grobowe w postaci monet, ozdób lub przedmiotów codziennego użytku (w tym egzemplarze o unikalnym charakterze), które – wraz z analizami 14C, wykonanymi dla 7 pochówków – pozwalają określić chronologię cmentarzyska na okres od początku XI wieku (być może nawet końca X) do wieku XIII.

4

Okucie ze znakiem ruryka znalezione w Gieczu

80%

Krysztofiak T.

Archeologia Polski

|

2013

|

vol. 58

|

issue 1-2

115-127

EN

The fortified town of Giecz, which was at the heart of the Piast patrimonium, was one of the most important centers of the early Piast state. New discoveries and interpretation of the finds have highlighted the special significance of the location for members of the first Polish ruling dynasty as their private residence and, according to some researchers, as the ancestral seat of the Piasts. The author presents one of the elements of a rich set of finds of Varangian-Rus’ provenance found in the vicinity of the fortified town – a unique fitting of gilded bronze with a representation of the Rurikids trident, the sacred emblem of the Varangian-Rus’ dynasty. The paper addresses the issue of who had the privilege of using the variant of the symbol appearing on the fitting from Giecz. The author indicates a stylistic affinity between the Giecz trident and the emblem of Yaroslav I the Wise (Grand Prince of Kiev in 1015–1054) and considers the possibility of the presence in Giecz of persons close to the Kievan court of Yaroslav.

5

Preliminary osteological investigation of early medieval site Gz 10 in Giecz, Poland

71%

Justus H. M., Agnew A. M.

Studia Lednickie

|

2017

|

vol. 16

61-67

PL

Badania wykopaliskowe na nowo odkrytym wczesnośredniowiecznym cmentarzysku w Gieczu (woj. wielkopolskie) dostarczyły interesującej kolekcji kości ludzkich. Stanowisko 10., zlokalizowane zaledwie 500 m w kierunku NW od stanowiska 4., zostało odkryte w 2013 roku podczas rutynowej prospekcji terenowej prowadzonej przez pracowników Rezerwatu Archeologicznego Gród Wczesnopiastowski w Gieczu, oddziału Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. W latach 2015 i 2016 autorki artykułu uczestniczyły w badaniach wykopaliskowych na stanowisku, obejmując opiekę na materiałem kostnym i rozpoczynając jego analizę antropologiczną, której wstępne wyniki przedstawia niniejszy artykuł. Do tej pory odkryto groby 55 osobników. Większość (51%; n=28) stanowiły szkielety dzieci i młodzieży, spośród których prawie 80% w momencie śmierci miało mniej niż sześć lat. Spośród osobników zmarłych w dorosłym wieku (trzynaście kobiet, dwunastu mężczyzn, dwie osoby o nieokreślonej płci) większość (37%; n=10) zmarła pomiędzy 35 a 50 rokiem życia. Na kościach i zębach zaobserwowano typowe wskaźniki stresu biologicznego, takie jak liniowa hipoplazja szkliwa czy zagojone cribra oribitalia i porotic hyperostosis, jak również ślady infekcji, chorób przyzębia czy urazy przedśmiertne. Dodatkowo rozpoczęto analizy pod kątem chorób zwyrodnieniowych stawów, ogólnej budowy ciała czy odległości biologicznej. Badania te będą kontynuowane podczas najbliższych sezonów wykopaliskowych prowadzonych równolegle ze Szkołą Letnią Archeologii w Gieczu organizowaną przez Rezerwat Archeologiczny w Gieczu we współpracy z Fundacją Slavia.

6

Monety z cmentarzyska w Gieczu, stanowisko 4, jako źródło do badań obrzędów funeralnych

71%

Indycka E.

Studia Lednickie

|

2019

|

vol. 18

207-243

PL

The article presents the results of the analyses of coins, which were found during excavation works on the early medieval skeleton cemetery in Giecz (site 4). 281 graves were uncovered and examined there, among which were the ones with coins. The conducted archaeological and numismatic analyses refer to funeral rituals, chronology of the burial ground and various cultural phenomena connected with coins. The obtained data indicate that the ritual of depositing coins with the dead at the cemetery located next to the castle-town in Giecz appeared over half century after converting to the new religion and continued for 200 years. On the basis of the conducted analysis it can be stated that the coins were placed with the dead regardless of their sex or age at the moment of death. The deceased were buried in the same way as the majority of the decedents at the burial grounds; their graves did not stand alone. With the exception of the shears, no other special objects were placed in them and no two groups of graves of the same type were registered. Graves with coins, regardless of their orientation as well as sex and age of the individuals buried in them, and regardless of the chronology of the coins which they contained, were placed on the entire burial ground. They were orientated similarly to the majority of graves. The relationship between the type of coin and the grave’s orientation, where the coins were put, was not identified. The complete coins were placed in graves and these included almost exclusively saxon cross coins and princely denars. The custom of placing coins in graves was probably restricted to the elite groups which were in the possession of coins. At the present stage of research one could risk saying that it also showed the bonds connecting members of the family. It is possible that families had their quarters “assigned” at this cemetery, which can be reflected in graves with coins of different chronology located next to each other. The family bonds can also be indicated by the coins minted with the same stamps, which were found in the graves. The archaeological analysis of graves with coins also brought crucial data, which can be pertained to the stages of the functioning of the burial ground. It has been pointed out that in the third decade of the 11th century the custom of placing coins in graves appeared in Giecz. However, it was not prevalent in those days and was probably limited to a small group of the local community which was in the possession of money in the period when the monetary economy had just started to popularize [Łosiński 1991: 251–257]. Presumably the first coins, which were placed in graves of both segments after the incursion of Bretislav, are the cross denars type V, which were first issued in 1060. The research also revealed that in both periods when the burial ground was in use, at least two of its segments were occupied simultaneously. The coins manifested, among other things, power, prestige, wealth and religious content [Kiersnowski 1988: 38; Dzieduszycki 1995: 85–86]. The coins spread, among other ways, through wealth redistribution [Dzieduszycki 1995: 64–69]. The presence of coins in graves — the symbols of wealth and glamour, of which a small piece was placed with a deceased member of the family — despite the absence of other “precious” objects, points to the high social status of both the buried individuals and the contributor. In the research concerning the importance of coins in graves, the iconography of coins attracts attention, especially the religious symbols visible on them [Kiersnowski 1988: 314– 326; 170, 378–379]. Such varied images of a cross and saints can also be found on coins from Giecz. Therefore, it can be assumed that some of the coins were placed with the deceased as a confession of their faith and/or an offering to the Creator. It could be possible that the coins in the youngest children’s graves were their baptism certificate. Only one object from a grave which depicted religious symbols has been identified so far. It was a metal pendant. Its décor presents a miniature Maiestas Crucis, derivative from the pattern known from cards and the covers of Carolingian and Ottonian books [Indycka 2017]. Hence, the coins found in the graves should be included in the group of objects which express the Christian ideology. Diverse aspects of belief in the magic of coins show that the living could have multiple motives for placing coins with the deceased member of the family and community [Miechowicz 2006: 149–153]. Further analyses of the coins minted with the same stamps may lead to the research concerning the origins and distribution of the coins [Paszkiewicz 2015: 237]. The presence of coins in graves, with different periods of emission, brings data concerning the period of their circulation [Suchodolski 2016: 184], as well as their hoarding [Dzieduszycki 1995: 73–78]. The above considerations also point to the family bonds. Due to numismatic and archaeological analyses, the data concerning various cultural phenomena related to coins and funeral rituals and their chronology was obtained. The remarks concerning the usefulness of coins in social analyses, both in the aspect of social hierarchy and family bonds of the Giecz community, are also crucial. However, almost all the issues mentioned in the present article require further interdisciplinary research and profound comparative studies.

7

Pierścionek z Chłapowa jako przykład czarnej biżuterii w zbiorach Rezerwatu Archeologicznego w Gieczu

71%

Klimowicz P.

Studia Lednickie

|

2017

|

vol. 16

99-105

EN

In 2015, Maria and Krzysztof Piasecki donated a brass ring found in the village of Chłapowo, on a field near the cemetery, to the Archaeological Reserve in Giecz. The style of the artefact suggests that the ring is an example of the so-called black jewellery, related to the period preceding the outbreak of the January Uprising in 1863. This is an openwork ring (Ø approx. 23 mm), made from loosely twisted triple wire with a soldered die-cut plate in the shape of a cross, heart and anchor. Both the method of production and the raw material suggest that the ring was a cheap mass-produced item, related to a high social demand for patriotic jewellery in the pre-uprising period. The vogue for black jewellery resulted from the events that took place in Warsaw in 1861. After national demonstrations had been bloodily supressed by the tsarist authorities, a national mourning was announced among the Poles, which also covered the areas of the Prussian and Austrian partitions. Wearing black mourning outfits and patriotic jewellery became the original manifestation of national-liberation views. The patriotic symbolism of the Chłapowo ring was based on four themes. The cross, a sign of mourning, referred directly to the Warsaw events of February and April 1861. The anchor expressed a desire for independence and the longing for its regaining. The heart meant love for the homeland and national unity. On the other hand, the tripartite cord forming the ring represented the enslavement of the Poles under the three partitions. An analogous combination of symbols is quite common in pre-uprising jewellery. The ring from Chłapowo thus fits in with a peculiar canon of national symbols shaped between 1861 and 1862 and this is when it was most likely produced.

8

Monety odkryte w obiektach na stanowisku Giecz 10 w latach 2014-2019

71%

Pisula N.

Studia Lednickie

|

2021

|

vol. 20

197-214

EN

During archaeological research conducted in the years 2014-2019 on the Giecz site 10, an early medieval burial ground was found. 385 old coins were discovered, out of which 16 were located in archaeological sites (of which 14 are in early medieval graves). The aim of the study is to recognize the coins discovered in the features and to assess the chronology of the burial ground on the basis of their dating

PL

Podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach 2014-2019 na stanowisku Giecz 10 natrafi ono na cmentarzysko wczesnośredniowieczne. Z odkrytych na stanowisku 385 numizmatów 16 znajdowało się w obiektach archeologicznych (w tym 14 wewczesnośredniowiecznych grobach). Celem pracy jest rozpoznanie odkrytych w obiektach monet i próba określenia chronologii cmentarzyska na podstawie ich datowania.

9

"Kryzys monarchi piastowskiej” I problem tzw. Reakcji pogańskiej okiem archeologa

70%

Kajkowski K.

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

|

2021

|

issue 62

193-216

PL

The turmoil of the 1030s in the Polish territory has so far attracted attention of historians. A detailed analysis of the information available in the written sources has strengthened a position in the result of which (in line with the reference to the events in question) the pagan backlash was to stem primarily from religious reasons. This interpretations suggests and provokes reception of Mieszko II’s domain as a completely Christian organisation. Consequently, at least officially it suggests that the pagan communities had been pushed to the margins of the society. Scholars have no doubts that these communities existed because they are regarded to have affected the events of the 1030s. Was it really the case? An analysis of archaeological sources, previously not used in the discussion of the pagan backlash, does not answer the questions so unambiguously. There is a strong indication that the followers of the old values did not have to flee from persecutions or the missionary ideology. It also looks like they did not have to fear financial exploitation for the benefit of the established church structures which could have easily operated parallel to venues referring to the traditional religious symbols. If we assume that it was the case, were the events of the 1030s in fact a pagan backlash? This question was at the basis of the considerations presented in this text.

10

Ośrodki centralne a problem najstarszego patrymonium dynastii Piastów

61%

Buko A.

Archeologia Polski

|

2012

|

vol. 57

|

issue 1-2

133-159

EN

The author refers to an ongoing discussion on the original patrimony of the Piast dynasty and the opportunities created by the analysis of archaeological finds for the settling of the said issue. The theory underscoring the crucial importance of the Kalisz region at the time of the emergence of the dynasty is opposed by the view of researchers from Poznań opting for the role and importance of the Giecz land in these processes. The author undertakes to assess the different source assumptions regarding the two centers and offers a new approach to the issue. The assumption in this case is that both the Kalisz and Giecz centers were part of the oldest Piast patrimony right from the start.

11

Ad futuram rei memoriam on the fiftieth anniversary of the Museum of the First Piast at Lednica foundation The Historic Monument of the Nation's Culture

57%

Wyrwa A. M.

Studia Lednickie

|

2019

|

vol. 18

13-78

PL

W 2019 roku mija 50 lat — złoty jubileusz — Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, jednego z najważniejszych muzeów w Polsce. Misją tej instytucji jest „upowszechnianie wiedzy o dziedzictwie pierwszych Piastów z uwzględnieniem europejskiego kontekstu kulturowego i cywilizacyjnego oraz kulturze materialnej wczesnośredniowiecznej Polski […]. Promuje […] dziedzictwo kulturowe Wielkopolski jako miejsca kształtowania się polskiej państwowości, a także dziedzictwo historyczne i kulturowe wsi wielkopolskiej […]”. Początki starań o utworzenie nad Lednicą miejsca pamięci, ośrodka tożsamości historycznej i kulturowej dla Polaków, sięgają 2. połowy XIX wieku, czyli czasów, kiedy w wyniku zaborów państwa polskiego nie było na mapach ówczesnej Europy. W 1856 roku przestrzeń Ostrowa Lednickiego z zabytkowymi ruinami pałacu i kaplicy księcia Mieszka I została wykupiona z rąk pruskich przez Albina hrabiego Węsierskiego. W działania popularyzujące znaczenie historyczne i kulturowe Ostrowa na ziemiach polskich i za granicą hrabia angażował najznakomitszych ówczesnych przedstawicieli naukowej elity intelektualnej i artystycznej. Dzięki temu wyspa wraz z okolicą stała się swoistego rodzaju mekką, do której przybywali wszyscy poszukujący rzeczywistych korzeni tożsamości kulturowej i dawnej potęgi Polaków. Starania te kontynuowali następ-nie „spadkobiercy” tej idei. Szczególne zasługi na tym polu ma m.in. ks. Franciszek Wawrzyniak (1884–1941), członek Akademii Umiejętności, proboszcz parafii w Dziekanowicach. Ważnym etapem w dziejach Ostrowa Lednickiego, który dał merytoryczne podstawy przyszłego muzeum, było wpisanie 12 marca 1930 roku ruin palatium i kap a Ostrowie Lednickim do rejestru zabytków (nr rej.: 2404/A), a w 1957 roku — całej wyspy (nr rej.: 73/78/57 z 26.03.1957). W 1945 roku Ostrów Lednicki został przejęty przez Skarb Państwa, a jego pierwszym tymczasowym opiekunem został Józef Kubacki, kierownik szkoły w Lednogórze. Od tego momentu rozpoczął się nowy etap w dziejach tego miejsca. Formalnie początki muzeum wiążą się jednak dopiero z latami 60. XX wieku. Po wstępnych działaniach organizacyjno-prawnych prowadzonych od 1962 roku w związku z organizacją Rezerwatu Archeologicznego na Ostrowie Lednickim oficjalnie placówkę tę pod początkową nazwą Muzeum Początków Państwa Polskiego powołano do życia od 1 stycznia 1969 roku mocą uchwały Powiatowej Rady Narodowej w Gnieźnie z 19 grudnia 1968 roku. W uzasadnieniu tej decyzji stwierdzono, że „Rezerwat Archeologiczny na Ostrowiu [sic] Lednickim jest Pomnikiem Historii Narodu Polskiego dla turystów całego kraju i zwiedzających turystów zagranicznych i dla przeprowadzenia dalszych badań”. W uchwale Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Gnieźnie z 11 grudnia 1969 roku muzeum nazwane jest jak wspomniano „Muzeum Początków Państwa Polskiego na Lednicy”. Na mocy tej samej uchwały Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Gnieźnie „przekazało” muzeum lednickie pod zarząd Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu. Według uchwały nowa podległość miała obowiązywać od 31 grudnia 1969 roku. W uzasadnieniu tej decyzji napisano m.in., że „[w]artości historyczne Lednicy stwarzają konieczność zorganizowania placówki o szerokim charakterze oddziaływania i znacznym wyeksponowaniu dziejów kształtowania się państwowości polskiej X i XI w.”. Już bowiem w 1966 roku „w uznaniu wybitnej roli, jaką odegrał Ostrów Lednicki w procesie kształtowania się Państwa Polskiego i cywilizacji na naszych ziemiach, Ministerstwo Kultury i Sztuki uznało obiekty na Ostrowie Lednickim [za] Pomnik Historii Kultury Narodu i nadało mu rangę międzynarodową, weryfikując go w klasie «0» zabytków”. W 1970 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu uchwałą z 30 stycznia wyraziło zgodę na przejęcie przez Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu od Wydziału Oświaty i Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Gnieźnie Muzeum Początków Państwa Polskiego na Lednicy. W 1975 roku zarządzeniem Wojewody Poznańskiego z 14 sierpnia, po powstaniu muzeum w Gnieźnie, pierwotną nazwę muzeum lednickiego zmieniono na Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, nadając placówce nowy statut. W 1988 roku cały zespół kulturowo-osadniczy i przyrodniczy wokół jeziora Lednica wraz z Ostrowem Lednickim oraz innymi wyspami na tym jeziorze został włączony w przestrzeń nowo powołanego Lednickiego Parku Krajobrazowego, którego celem jest „ochrona krajobrazu historycznego, związanego z zabytkami Ostrowa Lednickiego i licznych stanowisk archeologicznych u wybrzeży jeziora Lednica, stanowiących pozostałości dawnej [średniowiecznej] aglomeracji lednickiej”. W 1994 roku Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Lech Wałęsa nadał Ostrowowi Lednickiemu status Pomnika Historii, czyli wyspa uzyskała „szczególną formę ochrony jako [jeden z] najcenniejszy[ch] zabyt[ków] w Polsce mający duże znaczenie dla dziedzictwa kultury Polski” [Monitor Polski 1994]. W 1999 roku Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy zmieniło organizatora. Na mocy Ustawy o muzeach i Statutu Muzeum nowym organizatorem został Samorząd Województwa Wielkopolskiego, który jest nim do dziś. Również w 1999 roku mocą decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 28 grudnia Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy wpisano do Państwowego Rejestru Muzeów. Dziś Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy jest muzeum wielooddziałowym. Pierwotnie opiekowało się tylko ruinami na wyspie jeziora Lednica („wyspa władców”, „święta wyspa”, „chrzcielnica Polski”), później dołączono do niego całą jego otulinę, a następnie gród z reliktami zabudowy architektonicznej w Gieczu (od 1985 roku), wielki gród w Grzybowie koło Wrześni (od 1997 roku), a ostatnio też grodzisko w Radzimiu koło Murowanej Gośliny (badania muzeum od 2002 roku; pracownia muzeum od 2006 roku). W 1973 roku w strukturach organizacyjnych muzeum stworzono dział etnograficzny, który dał początek powołanemu w 1975 roku Wielkopolskiemu Parkowi Etnograficznemu w Dziekanowicach. Obecnie oprócz tworzonej tam z oryginalnych i rekonstruowanych obiektów ekspozycji wsi wielkopolskiej podlega mu jeszcze kilka pojedynczych przykładów budownictwa ludowego przeniesionych lub chronionych in situ, tj. m.in. obiekty w Lednogórze (Moraczewie), Rybitwach i Rogierówku. Dzięki staraniom kolejnych dyrektorów — Jerzego Łomnickiego (1968–1981), Andrzeja Kaszubkiewicza (1981–2008) i Andrzeja M. Wyrwy (od listopada 2008) — oraz wielu muzealników miejsce to sukcesywnie przybiera coraz szersze ramy organizacyjne, stając się obecnie jednym z najważniejszych muzeów na wolnym powietrzu w Polsce. Jednocześnie jest jednym z najznaczniejszych muzeów historyczno-etnograficznych na ziemiach polskich, a jeśli uwzględnić jego przednormatywne dzieje — jest najstarszym muzeum na wolnym powietrzu w Polsce liczącym w 2019 roku aż 163 lata! To „Korona Piastowska”, która chroni dziedzictwo kulturowe z początków państwa i kultury polskiej. Tomem tym honorujemy też 30. rocznicę — perłowy jubileusz — wydania pierwszego tomu „Studiów Lednickich”, które powołano w 1989 roku. Od 2012 roku to podstawowe czasopismo naukowe Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy ukazuje się jako rocznik mający również oficjalną wersję elektroniczną i stronę internetową (http://studialednickie.pl/).

12

Ze studiów nad elitarną kulturą ludności grodów tzw. centralnych państwa pierwszych Piastów, czyli ponownie o wczesnośredniowiecznym grzebieniu ze Stroszek pod Gieczem. Ujęcie porównawcze

36%

Kara M.

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

|

2019

|

issue 60

107-191

EN

The article presents results of a repeated analysis of an ornamental comb made from an antler, discovered in an early-medieval open settlement in Stroszki (site 1, Nekla county, Wielkopolska province) from the late 9th century or the beginning of the second half of the 10th century. The settlement was a part of the backup facilities of the stronghold in Giecz, one of several the so-called central settlements in the Piasts’ oldest state. The comb stands out for its ornaments in the form of a large fish in a net immersed in water, made by engraving the side lining which serves as the comb’s grip. It has been established that it is an exclusive piece of work of Scandinavian craftsmanship, a single specimen or one from a short series that comes from the 9th/10th centuries or the first half of the 10th century. It represents type IB-VIII-1a according to E. Cnotliwy (1973), identical with type B1:2 according to K. Ambrosiani (1981). The ornaments bear a close resemblance to the ornaments on what is considered Frisian combs from the 9th century or, possibly, the early 10th c. An iconographic analysis of the comb has led to a hypothesis that the hygienic activities that it was used for (combing dirt and insects from hair) had a concealed symbolic sense. In this case, the comb together with similar specimens ornamented by slanting checks or filled diamonds reminiscent of a fishnet, performed the function of an anti-demon instrument. The analysed comb has been attributed to the culture of the oldest state of the Piasts where it ended up most probably as a part of ceremonial exchange between the local elites and the elites of the Baltic communities, including Scandinavian ones. It is regarded that the object’s diffusion was facilitated by mental concurrence, combining the then peoples of “barbarian” Europe.

13

Prace konserwatorskie i odkrycia

26%

Ochrona Zabytków

|

1961

|

issue 1-2

129-142

Refine search results

7 Studia Lednickie

2 Archeologia Polski

2 Ochrona Zabytków

2 Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

3 2021

3 2019

3 2017

1 2013

1 2012

1 1962

1 1961

2 Agnew A. M.

2 Miciak M.

1 Buko A.

1 Indycka E.

1 Justus H. M.

1 Kajkowski K.

1 Kara M.

1 Klimowicz P.

1 Krysztofiak T.

1 Pisula N.

1 Wyrwa A. M.

Giecz - grodzisko

Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gieczu, stan. 10. Wstępne wyniki badań

Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gieczu, stan. 10, woj. wielkopolskie - wyniki badań z lat 2014-2019

Okucie ze znakiem ruryka znalezione w Gieczu

Preliminary osteological investigation of early medieval site Gz 10 in Giecz, Poland

Monety z cmentarzyska w Gieczu, stanowisko 4, jako źródło do badań obrzędów funeralnych

Pierścionek z Chłapowa jako przykład czarnej biżuterii w zbiorach Rezerwatu Archeologicznego w Gieczu

Monety odkryte w obiektach na stanowisku Giecz 10 w latach 2014-2019

"Kryzys monarchi piastowskiej” I problem tzw. Reakcji pogańskiej okiem archeologa

Ośrodki centralne a problem najstarszego patrymonium dynastii Piastów

Ad futuram rei memoriam on the fiftieth anniversary of the Museum of the First Piast at Lednica foundation The Historic Monument of the Nation's Culture

Ze studiów nad elitarną kulturą ludności grodów tzw. centralnych państwa pierwszych Piastów, czyli ponownie o wczesnośredniowiecznym grzebieniu ze Stroszek pod Gieczem. Ujęcie porównawcze

Prace konserwatorskie i odkrycia