Search results

1

Pierwiastki gregoriańskie w twórczości Vincenta d’Indy

100%

Grajewski C.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2012

|

vol. 32

243-252

EN

The article, written on the occasion of the 160th birth anniversary and the 80th anniversary of the death of Vincent d'Indy - a little known French composer (1851-1931) contains a short biography and elaboration of religious works. V. d'Indy has not composed a lot - a list of his works counts just over one hundred works, in which about 1 / 5 are religious and liturgical compositions. V. d'Indy often used the melodies of Gregorian chant in his compositions, even on stage (f.e. Fervaal, L'Etranger). In this regard, the drama La Légende de Saint Christophe, abounding with numerous Gregorian topics, comes to the fore. The beauty of music of V. d'Indy, remains today in the shadow because of the political and religious beliefs of the composer and his aesthetic views. Although he eventually became a victim of his own conservatism, he remained faithful to his artistic ideas until his death.

2

Seventeenth-century chant manuscripts held at University of Warsaw Library in the context of Bernardine musical culture

80%

Grabiec D.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2012

|

issue 11

143-154

PL

The Music Department at Warsaw University Library is in possession of three seventeenthcentury chant manuscripts. All three were probably produced in the Bernardine community, although only two of them contain provenance notes which allow us to establish more precisely where they were compiled or used. In the present paper, the focus is on one of those manuscripts, which formerly belonged to the Bernardine nuns of Łowicz. This source provides valuable information on such subjects as the exchange of musical experiences and cooperation among various congregations.

3

Muzyka liturgiczna w świetle dokumentów Kościoła

70%

Celary I.

Studia Pastoralne

|

2016

|

vol. 12

75-87

EN

The Second Vatican Council initiated the process of the renewal of the liturgical music. It explained its task in the service for God and presented the principles of its renewal. This renewal was prepared by pioneers and promoters of the liturgical movement which existed from the second half of the 19th century. Sacrosanctum Concilium, the Constitution on the Sacred Liturgy, pointed that there is an inseparable connection between music and liturgy. Music was presented as an integral part of the solemn liturgy. Singing in liturgy is a form of active participation in liturgical celebrations. It is a form of the confession of faith and an element of deeper entering to the celebration of the mystery of salvation. The principles of the Constitution define the stage of Church consciousness which inspired and started the era of the renewal of liturgy and church music. Among positive effects of the Council renewal of church music, apart from new liturgical books, there is the fact of existing choirs in Church, cantors and psalterists as well as the extension of music repertoire. Music education of the clergy and the faithful is still an important task. Above all organists should be taught to organize the singing not to replace the participants of liturgical celebrations in singing.

4

Liturgical monody as a subject of musicological research - an athempt at synthesis

61%

Wiśniewski P.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2018

|

vol. 39

|

issue 4

207-218

EN

Until the Second Vatican Council, Gregorian chant was the only type of sacred song classified as the liturgical monody. Currently, the liturgical monody covers various genres of music, from Gregorian chants to contemporary compositions contained in manifold liturgical books. Preserved manuscripts provide a source of knowledge about the epoch, ways of worshipping God and the musical tradition prevailing at that time. A wide range of topics addressed by Polish musicologists include all genres and forms of the liturgical monody that constitute musical tradition of the Church. Studies of historical sources and analytical studies bear testimony to Poland’s substantial contribution to the musical culture of Europe.

PL

Za monodię liturgiczną do Vaticanum II uważano wyłącznie chorał gregoriański. Obecnie obejmuje ona różne gatunków muzyki, od śpiewów gregoriańskich aż do współczesnych kompozycji zawartych w różnych księgach liturgicznych. Zachowane rękopisy są źródłem wiedzy na temat epoki, sposobu sprawowania kultu Bożego i obowiązującej wówczas tradycji muzycznej. Szeroki zakres zagadnień podejmowanych przez polskich muzykologów obejmuje wszystkie gatunki i formy monodii liturgicznej będące wytworem tradycji muzycznej Kościoła. Studia źródłoznawcze i analityczne dowodzą, iż wkład Polski w dorobek kultury muzycznej Europy jest znaczny.

5

Tropowane „Gloria” z mszy „De Beata Virgine” w Mszale Jagiellonów z Jasnej Góry. Przyczynek do badań śpiewów postgregoriańskich

61%

Wiśniewski P.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2016

|

vol. 37

|

issue 2

155-162

EN

A study of liturgical music codexes proves that, apart from the fact that they contain typical Gregorian chants, a considerable significance is attached in them to later chants, based on Gregorian patterns as well as to the ones defined by medievalists as “post-gregorian” by. Plausible examples here are the so-called tropes which constitute additions of new texts and music to the pre-existing compositions. The issue raised in the present paper refers to one of such chants (Gloria from the mass de Beata Virgine) noted down in Missale Paulinorum in the beginning of the 16th century. Troping of this Gloria consists in inserting in the original text six additional short texts. The fact that the trope appeared in the Jagiellonian Missal proves that the so-called Marian Gloria was very popular. Although its use in the liturgy was banned, long after the Council of Trent it still had to be reminded that singing Marian Gloria on the feasts of the Mother of God was forbidden and that only the chants accepted by the Roman liturgy were allowed.

PL

Studium ksiąg liturgiczno-muzycznych dowodzi, iż klasycznego repertuaru gregoriańskiego ważne miejsce zajmują śpiewy postgregoriańskie, a wśród nich m.in. tropy, stanowiące dodatki tekstowe i melodyczne do kompozycji oryginalnych. Podjęte w artykule zagadnienie dotyczy jednego z tego rodzaju śpiewów, zawartego w Missale Paulinorum z początku XVI w. Notuje go hymn Gloria z mszy De Beata Virgine. Jego tropowanie polega na rozbudowaniu oryginalnego tekstu o sześć krótkich fraz. Obecność tego tropu w Mszale Jagiellonów potwierdza jednak fakt, iż tzw. Gloria maryjne było niezwykle popularne. Mimo, iż spotkało się ono ze zdecydowanym zakazem stosowania w liturgii, to jednak jeszcze przez długi czas po Soborze Trydenckim przypominano, iż w święta Matki Bożej nie wolno posługiwać się Gloria maryjnym, tylko przyjętym przez liturgię rzymską. Tego typu średniowieczna monodia stanowi niezbity dowód na to, iż w każdej epoce istniała silna potrzeba tworzenia nowych śpiewów na użytek konkretnej liturgii. Dzięki tego rodzaju twórczości można jednak dziś odtworzyć po części obraz tego, co wykonywano w liturgii późnego średniowiecza, czy jeszcze w następnych wiekach. Mszał Jagiellonów jest w tym zakresie ważnym źródłem wiedzy.

6

„Ne transgrediaris terminos antiques". Stałość i zmienność w tradycji chorału gregoriańskiego

61%

Bernagiewicz R.

Vox Patrum

|

2003

|

vol. 44

419-431

IT

Negli ultimi anni sono apparse due concezioni della trasmissione del canto gregoriano: 1. „tradizionale" - il canto gregoriano e stato trasmesso attraverso la tradizione scritta dai tempi di Carlo Magno (D. Hughes, K. Levy); 2. „moderna" - il canto gregoriano e stato trasmesso attraverso la tradizione puramente orale invece i libri liturgici con la scrittura musicale comprendono solo „gli esempi" degli esecuzioni di brani musicali (L. Treitler, P. Cutter, H. Hucke). La concezione moderna e basata sull'instabilita della trasmissione del canto romano (ROM). Invece l'articolo ci fa vedere chiaramente la stabilita della tradizione di ROM.

7

Razem czy osobno? O pewnym aspekcie modalności antyfon Officium Divinum

61%

Grajewski C.

|

2016

|

vol. 22

|

issue 47

177-188

PL

Autor analizuje zjawisko porządkowania antyfon Oficjum Godzin według tonacji gregoriańskich (modi). Zasadniczą kwestią jest pytanie: czy antyfony ad Magnificat, ad Nunc dimittis oraz ad Benedictus należy postrzegać jako część szeregu modalnego antyfon, czy też nie. Załączone przykłady są, zdaniem autora, potwierdzeniem tezy o włączeniu tych trzech antyfon do szeregu uporządkowanych antyfon.

EN

The author examines the phenomenon of arranging antiphons of the Liturgy of the Hours by Gregorian tones (modi). The central question is whether or not the antiphons ad Magnificat, ad Nunc dimittis and ad Benedictus should be seen as part of a series of antiphons in modal order. According to the author, the accompanying examples confirm the thesis of those three antiphons being part of a series of modal order.

8

Gregoriańskie śpiewy procesji palmowej po Soborze Watykańskim II oraz ich polskie odpowiedniki

51%

Bodzioch B.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2014

|

vol. 35

|

issue 3

39-56

EN

Scientific research on the Palm Sunday procession, specifically focusing on the characteristic chants used therein, began in Poland only in the 20th century. After the Second Vatican Council not only were there changes to the procession rite, but there were also far-reaching reductions in the former repertoire of chants. Polish church hymnals of the post-Council period are rather varied, de-pending on the hymnal editor’s vision. In the repertoire of ten hymnals researched and analyzed for this paper, only two chants can be found in common. Both are translations from Latin. Altogether, in the presented hymnal editions we find as many as twenty-four different chants. Polish editions contain many more chants than hymnals from other European countries.

9

Prosoodiast meloodiani – eestikeelse Piibli proosatekstil pohineva uhehaalse a cappella kirikulaulu ehk eesti puhalaulu metodoloogia

51%

Joks E.

Mäetagused

|

2017

|

vol. 68

53-82

EN

The most widespread Estonian Christian chant is Lutheran chorale, which is based on a text of strophic verses, in which all verses can be sung with the same tune. The roots of the written tradition of the Western Christian chant (9th–10th cc.), however, are in the prose text of the Latin Bible. Nowadays a chanted vernacular prose text from the Bible or vernacular plainchant has found its way to the Lutheran repertoire. The article demonstrates how consideration of the parameters of Estonian prosody can contribute to the creation and practice of Estonian plainchant. In other words, the article describes a system of principles following which the stylistically versatile Estonian plainchant is created. The styles of vernacular plainchant are: (1) contemplative, (2) declarative, and (3) free style. The Estonian or vernacular plainchant can be defined either through the categories of linguistics or those of Christian piety. In terms of linguistics, the vernacular plainchant follows the three parameters of prosody: (1) the temporal parameter, (2) the dynamic parameter, and (3) the intonation parameter, while pronouncing the texts of the Holy Scriptures and realising as well as considering these three parameters in shaping the melodic information and bearing it in mind in performance. In terms of Christian piety, the vernacular plainchant is a monodic musical a cappella pronunciation of the unaltered prose texts of the Holy Scriptures, which is based on prayerful concentration and/or sacred conviction, and is trying to follow in every point the authority of the Word of God and consider the prosodic peculiarities of a particular language. The contemplative style is based on “switching off” the personal prosodic intonations of the text. To a certain extent the result resembles a phenomenon that is known in music performance as “recitation”. However, it differs from recitation, because there is no intention of a performer to express him- or herself through music. The result that is similar to recitation happens simply because the performer begins to say the syllables at the same height without any intention to sing. Melodic formulas are then applied to this recitation-like contemplative talking. There are two kinds of melodic formulas in Western plainchant: (1) formulas with accentual cadences, and (2) formulas with cursive cadences. Accentual cadence takes into consideration the prosodic principles of Latin as well as other Indo-European languages in which an accented syllable is usually perceived as the longest syllable of a word. This means that the accented syllables are always marked with dominant notes of a cadence. Cursive cadence, on the other hand, always applies the same amount of syllables in the cadences without any accentual considerations. Estonian prosody differs significantly from Indo-European prosody, as the accented syllable is not always the longest syllable of the word. Therefore, in Estonian formula-based plainchant a cursive principle should be preferred. While the contemplative style stands on “switching off” personal prosodic interpretation, the declarative style attempts to achieve the opposite: personal conviction in pronouncing the text should be enhanced and extracted as a melody. The free style is a further development of the declarative style, in which the composer decorates the melody according to his or her personal creativity and taste. Describing the contemplative, declarative, and free styles of Estonian plainchant showed that we are dealing with a genre of extensive possibilities, which appreciates our mother tongue, recognises the tradition from which our musical culture springs, and gives a dignified position to the core text of the Estonian language and culture – the Bible.

10

W poszukiwaniu utraconej melodii. Współczesne odrodzenie muzyki średniowiecza

51%

Stępień W.

Studia Gdańskie

|

2014

|

issue 34

193-199

PL

Od lat 80-tych XX wieku w Europie obserwuje się coraz większe zainteresowanie muzyką średniowiecza, które dotyczy nie tylko muzykologów czy teoretyków muzyki, ale przede wszystkim wykonawców i samych słuchaczy. Rozprzestrzenieniu się tego zjawiska służą festiwale muzyki średniowiecznej oraz średniowieczne bractwa rycerskie. W ostatnich latach wzrosło społeczne zapotrzebowanie na średniowieczne targi organizowane w wielu miastach europejskich. Corocznie przybywa zespołów śpiewających chorał gregoriański i wykonujących średniowieczny repertuar na koncertach i podczas liturgii w kościołach. Autor stara się zdiagnozować przyczyny współczesnego zainteresowania muzyką średniowiecza, sformułować hipotezy jego odrodzenia, upatrując w nich przejaw współczesnej tęsknoty za śpiewem, rozdźwięk pomiędzy kulturą elitarną i popularną, próby swobodnej restauracji przeszłości, powrót do widzenie człowieka jako jedności psychofizycznej i kryzysu tożsamości europejskiej.

EN

From the 20th century 80’s in Europe one could observe an increasing interest in medieval music. It concerns not only musicologists, music theoreticians but first of all musicians and listeners. Spreading this phenomenon is supported by festivals of medieval music and knighthoods. Last years one can also notice social demand for medieval fairs in many European towns. Year after year there are also much more Gregorian scholas and amateurish musicians who sing and play medieval repertoire at concerts and liturgy in Catholic churches. The author tries to make a diagnosis of this important phenomenon in the contemporary culture by formulating a few hypotheses. He notices tendencies of the revival of medieval music in the contemporary longing for singing, the gap between elite and pop cultures, free restauration of the past times, returning to the holistic concept of human beings and as a sign of the crisis of European identity.

11

Tropowane ordinarium missae w rękopiśmiennym graduale paulińskim ms. R659/III-913

51%

Wiśniewski P.

Roczniki Teologiczne

|

2017

|

vol. 64

|

issue 13: Muzykologia

137-148

EN

Gregorian chant, formed in the 8th century, soon became inadequate for the needs of the liturgy of that time. When Gregorian chant was introduced into the Kingdom of the Franks, the local clergymen, accustomed to more sophisticated chants, considered it little useful. However, due to the administrative decisions which had been taken, the Roman ritual could not be abandoned. Roman chants, being too general, made the churchmen unwilling to adapt the new rites. Therefore, they were the first to add to the adopted chants the embellishments called tropes. They were very popular from the very beginning. They were used in the liturgy until the Council of Trent which ordered to remove them completely from the liturgy. Some of these additions were preserved in numerous manuscripts, for example, in the Pauline gradual from the end of the 16th century. The aim of this article is to extract these tropes, analyse their text and music and indicate their possible origins. It has been proved that they derive from the distribution of Gregorian melismas (Kyrie), from copying (Gloria) or from paraphrasing the melody of the main text (Sanctus). They neither introduce new musical elements nor depart from the style of Gregorian chants. They are adjusted to the context in which they appear. They were adopted from other earlier liturgical music codexes.

PL

Ukształtowany w VIII wieku chorał gregoriański szybko stał się niewystarczający do potrzeb ówczesnej liturgii. Z chwilą wprowadzenia go na teren państwa Franków okazał się on dla tamtejszych duchownych, przyzwyczajonych do rozbudowanych śpiewów, mało przydatny. W wyniku podjętych decyzji administracyjnych nie można było jednak odstąpić od rytuału rzymskiego. Zbytnia ogólnikowość śpiewów rzymskich wywołała ich zdecydowaną niechęć do adaptacji nowych obrzędów. Zaczęli oni w związku z tym, jako pierwsi, uzupełniać przejęte śpiewy retorycznymi ozdobnikami, tzw. tropami. Cieszyły się one od samego początku bardzo dużą popularnością. Funkcjonowały w liturgii aż do Soboru Trydenckiego, który nakazał ich całkowite usunięcie z liturgii. Wiele ksiąg zachowało część tych dodatków, m.in. graduał pauliński z końca XVI w. Celem artykułu jest wydobycie tych tropów, omówienie ich warstwy tekstowej i melodycznej oraz wskazanie na ewentualne wzorce. Dowiedziono, iż pochodzą one albo z rozłożenia gregoriańskich melizmatów (Kyrie), albo z kopiowania (Gloria) lub parafrazowania melodii tekstu głównego (Sanctus). Nie wprowadzają elementów muzycznie nowych, nie odbiegają też od stylu melodii gregoriańskich i są dostosowane do kontekstu, w którym występują. Zostały one zaimportowane z innych wcześniejszych kodeksów liturgiczno-muzycznych.

12

12thCentury Pontificale Plocense as a Source for the Study of Gregorian Monody

51%

Wiśniewski P.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 13: Muzykologia

69-80

EN

As a liturgical and music book, the pontifical reflects the temporal transformations and so allows us to become acquainted with the register of episcopal functions connected with celebrating the sacraments and sacramentals. The object of the study is a detailed list of strictly musical content of the 12thcentury Pontificale Plocense (Płock Pontifical). The musical layer of this code was revealed through the gleaning of texts accompanied with a melody (over 200 text pieces with added melodies). Sometimes these are single words, incipits, psalm differentiation, and sometimes the musical notation covers the entire liturgical content of the work. Dominated by the cheironomic record of the melody, the manuscript seems to confirm its foreign origin. This notation is especially consistent in the case of the Preface melody. Therefore, it could be argued that the cheironomic record of Pontificale Plocense was imported from a foreign centre.

PL

Pontyfikał, jako księga liturgiczno-muzyczna, stanowi odbicie przeobrażeń czasowych pozwalających zorientować się w rejestrze funkcji biskupich przy sprawowaniu sakramentów i sakramentaliów. Przedmiotem podjętego studium badawczego jest szczegółowy wykaz zawartości stricte muzycznej w Pontificale Plocense z XII w. Wyzyskanie tekstów zaopatrzonych w melodię (ogółem ponad 200 fragmentów tekstu z nadpisaną melodią) odsłania muzyczną warstwę tego kodeksu. Czasami są to pojedyncze słowa, zaznaczone incipity, dyferencje psalmowe, a bywa że notacja muzyczna obejmuje całą treść liturgiczną utworu. Rękopis, zdominowany przez zapis cheironomiczny melodii, wydaje się potwierdzać jego obce pochodzenie. Szczególnie konsekwentnie notacja ta stosowana jest w przypadku melodii prefacji. Można zaryzykować w związku z tym hipotezę, iż cheironomiczny zapis Pontyfikału Płockiego zaimportowano z jakiegoś ośrodka zagranicznego.

13

Tadeusz Miazga’s Two Articles: The Scripters of Plainchant Books in Poland and The Contribution of the Clergy to Music in the History of Poland

51%

Bisztyga J.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 13. Muzykologia

197-200

EN

Rev. Tadeusz Miazga (1906–1988) was a Polish priest, musicologist and musician. He was incardinated into the diocese of Sandomierz, one the dio-ceses in the south-eastern part of Poland led at present by Bishop Krzysztof Nitkiewicz. Miazga’s musicological legacy includes 12 books and several articles devoted mostly to the theory and history of Gregorian chant. He also composed numerous pieces of liturgical music and lectured in some Polish universities and seminaries. The study offers a short summary of the two Miazga’s articles: “The scripters of plainchant books in Poland” and “The contribution of the clergy in music in the history of Poland.” The latter work has never been published and still remains only in its typed version.

PL

Artykuł omawia w sposób syntetyczny wyniki prac zawarte w dwóch artykułach ks. Tadeusza Miazgi (1906–1988): „Skryptorzy ksiąg choralnych w Polsce” i „Wkład duchowieństwa w muzyczną kulturę Polski”. Drugi z tych tekstów zachował się jedynie w maszynopisie i jest przechowywany w Bibliotece Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Omawiając dziedzictwo skryptorów ksiąg choralnych w Polsce, Miazga prezentuje podstawowe informacje o ich życiu i twórczości, jak również bardziej ogólne refleksje na temat roli skryptora w dziejach muzyczno- -liturgicznych manuskryptów. Katalog wymienia 203 osoby pochodzące zarówno z diecezjalnych, jak i zakonnych środowisk, tworzących od XIII do XIX wieku. Podobny charakter nosi drugie studium Miazgi dotyczące wkładu duchowieństwa w muzyczną kulturę Polski w ciągu wieków. Ten katalog z kolei zawiera 325 nazwisk duchownych działających od XII do XIX wieku. Swoje analizy Miazga opiera głównie na dostępnych w czasie powstawania artykułu infor-macjach zawartych w słownikach muzycznych Ibińskiego, Sowińskiego, Mizgalskiego i innych. Warto podkreślić, że obydwa artykuły stanowiły publikacje o pionierskim charakterze w polskiej muzykologii.

14

Kult eucharystyczny na podstawie średniowiecznych mszalnych rękopisów węgierskich

51%

Adamko R.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 13: Muzykologia

7-23

EN

Eucharistic worship was significantly developed in the 11th and 12th centuries as a reaction to theological disputes. The establishment of the Feast of Corpus Christi in 1264 became the culmination of, and at the same time confirmation of the adoration tendencies in the Eucharistic tradition. In the Middle Ages, Košice was a well-known pilgrimage destination throughout Central Europe. One could see here the relics of the Lord’s Blood as evidence of the Eucharistic miracle that took place in Košice. On the basis of the Eucharistic miracle, there is a mention in the papal bible from 1402, in which Pope Boniface IX granted appropriate indulgences to Košice. Eucharistic worship during the Middle Ages in Hungary was very widespread and alive. This is evidenced by the preserved liturgical and music books regarding the celebration of the Eucharistic liturgy. We find in them numerous innovations of the Mass form by introducing new songs – alleluia verses and tropes, and adaptations of melodies other than those in Western and neighboring Central European countries. Separation and independence of the Ostrihom’s tradition (and possibly smaller so-called peripheral traditions), also manifested itself in a different selection of psalms and texts as well as in numerous textual and melodic variants.

PL

W XI i XII wieku w odpowiedzi na spory teologiczne nastąpił znaczący rozwój kultu eucharystycznego, którego kulminacją było ustanowienie w 1264 r. święta Bożego Ciała. Jednym z impulsów do wprowadzenia tego święta był cud eucharystyczny w Bolsenie, warto jednak pamiętać o innym, mniej znanym cudzie eucharystycznym w Koszycach. Miasto to stało się popularnym ośrodkiem pielgrzymkowym, zaś kult eucharystyczny na Węgrzech znacząco się ożywił. Dowodem tego są zachowane księgi muzyczno-liturgiczne, w których odnaleźć można liczne innowacje i nowe pieśni. Wersety allelujatyczne, tropy oraz adaptacje melodii różniły się niekiedy od tych obecnych w Europie zachodniej i środkowej. Odrębność i niezależność tradycji Ostrzyhomskiej (a także mniejszych tzw. tradycji peryferyjnych) przejawiała się również w odmiennym wyborze śpiewów i tekstów psalmowych oraz w licznych wariantach tekstowych i melodycznych.

15

„Pieśń moją śpiewam królowi” (Ps 45, 2). O kategorii muzycznego piękna w celebracji liturgicznej

51%

Hudek W., Karcz B., Tyrała R., Zając A., Delimat W., Janicki J. J., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W., Karcz B., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W.

Pro Musica Sacra

|

2014

|

vol. 12

EN

The beauty of music at the service of the liturgical celebration. Derived from the biblical evidence (cf. Ps 45) and theology (cf. J. Ratzinger / Benedict XVI), the beauty of liturgical music leads to an encounter with God, who is the most perfect Beauty. Three types of liturgical music: vocal, instrumental and choral, offer countless opportunities to reach the Beauty. They create not only a richness of touching the Mystery, but direct, intuitive encounter with God. Among the various genres of music associated with the liturgy of the Church the ones that are especially worth noting are those recorded in the traditions and laws: Gregorian chant, Palestrina’s polyphony, Church song, organ music and choral music with its wide range of performing arrangements (soloists, choir, and orchestra). All of these, confirmed by the history of music, and recorded in the documents of the Church, are demanding reliable and aesthetic updates in relation to the knowledge of “the spirit of the liturgy” (cf. Joseph Ratzinger). This requirement calls for a series of actions of formation (on the musical, liturgical and spiritual level). The proposals placed in the article (responsorial psalm, choral music for worship and organ music at the end) are examples of how specifically the beauty called for by the documents, written in the liturgical texts – is to be incarnated into the time and space of the liturgical celebration.

PL

Piękno muzyczne pozostaje na usługach celebracji liturgicznej. Wywiedzione z przesłanek biblijnych (por. Ps 45) i teologicznych (por. J. Ratzinger/Benedykt XVI) piękno muzyki liturgicznej prowadzi do spotkania z Bogiem, który jest najdoskonalszym Pięknem. Trzy rodzaje muzyki liturgicznej: wokalna, instrumentalna i wokalno-instrumentalna dają niezliczoną ilość możliwości docierania do P(p)iękna. Stwarzają one nie tylko bogactwo dotykania Tajemnicy, ale i bezpośredniego, intuicyjnego spotkania z Bogiem. Wśród różnych gatunków muzyki związanej z liturgią Kościoła warto odnotować te szczególnie zapisane w tradycji oraz przepisach: chorał gregoriański, polifonia palestrinowska, pieśń kościelna, muzyka organowa oraz muzyka wokalno-instrumentalna angażująca szeroki aparat wykonawczy (soliści, chór, orkiestra). Te drogi, potwierdzone historią muzyki oraz zapisane w dokumentach Kościoła, domagają się rzetelnej i estetycznej aktualizacji związanej ze znajomością „ducha liturgii” (por. Joseph Ratzinger). Ten postulat domaga się szeregu działań formacyjnych (na poziomie muzycznym, liturgicznym i duchowym). Umieszczone w artykule propozycje (psalm responsoryjny, utwór wokalno-instrumentalny na uwielbienie oraz muzyka organowa na zakończenie) stanowią przykłady tego, jak konkretnie wcielać owo piękno postulowane w dokumentach, zapisane w tekstach liturgicznych w czas i przestrzeń liturgicznej celebracji.

16

Nichil, michi, veementer – brzmienie głoski „h” w średniowiecznej łacinie liturgicznej. Analiza fonetyczna na bazie semiologii gregoriańskiej

51%

Sławecki M.

Pro Musica Sacra

|

2019

|

vol. 17

EN

The primary objective of this research is to draw attention, by reference to the oldestmanuscript sources, to the phonetics of the letter “h” in the words in which the sound occursbetween two identical vowels. Medieval liturgical Latin was repeatedly the subject ofvarious studies. With reference to the letter “h”, it was determined that it does not causeany sound, so it remains silent. There are, however, exceptions to this rule – in the wordsnihil and mihi, which present spelling variants of nichil and michi caused by phoneticrequirements.The starting point for the research is the assumption that various manuscripts belongingto the authenticum fontium gregorianorum, each time when the letter “h” appearsbetween two identical vowels in the word, should, due to its soundlessness, combinetwo syllables and assign one undivided neum to them (like this happens for example inthe words tuum, meae, si iniquitatis). The same phenomenon should take place in thewords nihil and mihi. The analysis based on manuscripts from various neumatic families,namely Ein, Bab1, Gal1, Gal2, Gal3, Eli, Lan, Van2, Klo1, Cha1, Lav, Dij, Ben5, Yrx,Alb, Har1–2, proves that in the presence of two identical vowels and the letters “h”, differentscribes in most cases divide the word into two syllables and write two independentneums. In addition, in a large group of manuscripts from the above quoted, with greatregularity, there is a two-syllable writing of the words nichil and michi with the letter “ch”in place of “h”. This phenomenon, connected both with spelling and phonetics, provesthat there could exist the practice of pronouncing “ch + I” as “ki”. Conversely in the wordvehementer – most of the manuscripts attribute only one neum to the two initial syllables;none of the manuscripts writes vechementer, but some give the version of the word veementer(without the “h”). Also, the case of syneresis of ve-he- occurs regularly.All cases from the Graduale Romanum repertoire in which the words nihil or nichil (6 times), mihi or michi (70 times), vehementer (6 times), vehementis and comprehendam(2 times), apprehende (2 times), apprehendite (once), irreprehensibilis (2 times), have been examined in the light of the neumatic manuscripts. Particular attention was paid to the compositional contexts of neuma torculus initio debilis.As a result of the analysis, it was proved with a very high probability that the words nihil and mihi, even if writed using the letter “h”, were pronounced like nichil and michi.

PL

Podstawowym celem niniejszych badań jest zwrócenie uwagi, poprzez odniesieniedo najstarszych źródeł rękopiśmiennych, na problematykę fonetyki litery „h” w słowach,w których głoska ta występuje pomiędzy dwoma takimi samymi samogłoskami.Wymowa średniowiecznej łaciny kościelnej wielokrotnie była tematyką różnych studiów.W odniesieniu do litery „h” ustalono, że nie powoduje ona żadnego dźwięku, a więcpozostaje niema. Są jednak wyjątki od tej zasady – w słowach nihil i mihi, które prezentująwarianty ortograficzne nichil i michi powodowane wymogami fonetycznymi.Punktem wyjścia dla badań jest założenie, że różne rękopisy należące do authenticumfontium gregorianorum za każdym razem, gdy pomiędzy dwoma takimi samymi samogłoskamiw słowie występuje litera „h”, z racji jej bezdźwięczności powinny łączyć dwiesylaby i przyporządkowywać im jedną niepodzielną neumę (jak to się dzieje dla przykładuw słowach tuum, meae, si iniquitatis). Ten sam fenomen powinien mieć miejscew słowach nihil i mihi. Analiza bazująca na rękopisach z różnych rodzin neumatycznych,a więc Ein, Bab1, Gal1, Gal2, Gal3, Eli, Lan, Van2, Klo1, Cha1, Lav, Dij, Ben5, Yrx, Alb,Har1–2, dowodzi, że przy obecności dwóch takich samych samogłosek oraz litery „h”różni skrybowie w większości wypadków dzielą słowo na dwie sylaby i zapisują dwie niezależneneumy. Poza tym w dużej grupie rękopisów spośród wyżej zacytowanych z wielkąregularnością pojawia się dwusylabowy zapis słów nichil i michi z głoską „ch” w miejsce„h”. Fenomen ten, związany zarówno z ortografią, jak i fonetyką, stanowi dowód na to,że mogła istnieć praktyka wymawiania „ch+i” jak „ki”. Odwrotnie w słowie vehementer– większość rękopisów dwóm początkowym sylabom przypisuje jedną tylko neumę;żaden z rękopisów nie pisze vechementer, za to niektóre podają wersję słowa veementer (bezgłoski „h”). Regularnie występuje również przypadek synerezy ve-he-.Wszystkie przypadki z repertuaru Graduale Romanum, w których występują słowanihil lub nichil (6 razy), mihi lub michi (70 razy), vehementer (6 razy), vehementis i comprehendam(2 razy), apprehende (2 razy), apprehendite (1 raz), irreprehensibilis (2 razy), zostałyprzebadane w świetle zapisu neumatycznego. Zwrócono szczególną uwagę na kontekstykompozycyjne neumy torculus initio debilis.W efekcie analizy z bardzo dużym prawdopodobieństwem dowiedziono, że słowanihil i mihi, nawet jeśli zapisane przy użyciu głoski „h”, wymawiano jak nichil i michi.

17

Muzyka w statutach synodów diecezji tarnowskiej

51%

Garnczarski S.

Tarnowskie Studia Teologiczne

|

2018

|

vol. 37

|

issue 1-2

EN

The diocesan synods summoned by the Tarnów bishops among the many pastoral issues raised also spoke about the issues of singing and music in the liturgy. In the pre-Vatican II period synods showed liturgical music as an addition and decoration of the celebration, and after the Second Vatican Council, as its integral part. In synodal documents it was emphasized the glory of God and the sanctification of the faithful as important goals of liturgical music, its connection with the word, the significance of Gregorian chant and Palestrina polyphony, the sacral nature of works excluding everything secular. Great importance was attached to the existence and service of choirs and other vocal band, to the education of both priests and organists. Synods paid a lot of attention to organist issues (contract employment, pay and living conditions of church musicians).

PL

Zwoływane przez biskupów tarnowskich synody diecezjalne wśród wielu poruszanych zagadnień pastoralnych wypowiadały się też w kwestiach śpiewu i muzyki w liturgii. W okresie przedsoborowym ukazywały muzykę liturgiczną jako ozdobę celebracji, a po Soborze Watykańskim II jako jej integralną część. Podkreślano w dokumentach synodalnych chwałę Bożą i uświęcenie wiernych jako istotne cele muzyki liturgicznej, jej powiązanie ze słowem, znaczenie chorału gregoriańskiego oraz polifonii palestrinowskiej, sakralny charakter wyłączjący wszystko, co świeckie. Dużą wagę przywiązywano do istnienia i posługi chórów i innych zespołów wokalnych, do wykształcenia zarówno duszpasterzy, jak i organistów. Wiele uwagi synody poświęciły kwestiom organistowskim (zatrudnienie na umowę, warunki płacowe i bytowe muzyków kościelnych).

18

Rękopis liturgiczny ze zbiorów Zygmunta Glogera

51%

Grajewski C.

Hereditas Monasteriorium

|

2016

|

vol. 8

137-143

PL

Autor stara się ustalić czas powstania i proweniencję 29 kart z repertuarem liturgicznym z tzw. zbioru Zygmunta Glogera. Zabytek znajduje się w Archiwum Narodowym w Krakowie pod sygnaturą 29/678/0/13/797. Okazuje się, że dwie pierwsze karty są fragmentem antyfonarza wydrukowanego w krakowskiej oficynie Piotrkowczyka w 1614 r., pozostałe 27 kart to fragment najprawdopodobniej franciszkańskiego graduału napisanego w pierwszej połowie XVII w. Zawiera kompletne śpiewy mszalne okresu adwentu i dużej części okresu Bożego Narodzenia.

EN

The author tries to establish the period of origin and the provenance of twenty nine leaves with liturgical repertoire from the so-called Zygmunt Gloger’s collection, kept in the National Archives in Cracow under no. 29/678/0/13/797. It turns out that the first two leaves are a fragment of an antiphonary printed in Piotrkowczyk’s Cracow printing house in 1614, while the remaining twenty seven leaves come most likely from a Franciscan gradual written in the first half of the 17th century. They contain complete mass chants for the Advent season and a large part of the Christmas season.

19

Muzyka liturgiczna w świetle dokumentów Kościoła

51%

Celary I.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2016

|

issue XIII/13

80-90

EN

The Second Vatican Council initiated the process of the renewal of the liturgical music. It explained its task in the service for God and presented the principles of its renewal. This re-newal was prepared by pioneers and promoters of the liturgical movement which existed from the second half of the 19th century. Sacrosanctum Concilium, the Constitution on the Sacred Liturgy, pointed that there is an inseparable connection between music and liturgy. Music was presented as an integral part of the solemn liturgy. Singing in liturgy is a form of active participation in liturgical celebrations. It is a form of the confession of faith and an element of deeper entering to the celebration of the mystery of salvation. The principles of the Constitution define the stage of Church consciousness which inspired and started the era of the renewal of liturgy and church music. Among positive ef-fects of the Council renewal of church music, apart from new liturgical books, there is the fact of existing choirs in Church, cantors and psalterists as well as the extension of music repertoire. Music education of the clergy and the faithful is still an important task. Above all organists should be taught to organize the singing not to replace the participants of liturgical celebrations in singing.

20

Notované pergamenové vazby v Nostické knihovně

51%

Štefancová D.

Knihy a dějiny (Books and history)

|

2021

|

vol. 28

|

issue 1-2

123-154

EN

The Family Library of the noblemen Nostitz and Rieneck has been housed in the Nostitz Palace in Prague since the 1770s, now administered by National Museum Library. Some of the 14,000 copies reused a parchment book binding which had been originally used in liturgical books from the 14th and 15th centuries. The article dissects sixty-six parchment book bindings with notations: the key part of the study provides a list of these book bindings with details about each book: the musical content of fragments, their notation, and dating. This list is introduced by a text on the history of the Nostitz Library, paying special attention to the incorporated Castle library of Otto Jr. of Nostitz (1608–1665), originally from Jawor in Lower Silesia. Since the vast majority of the notated bindings were detected on books signed by Otto Jr. of Nostitz, the musical-palaeographical analysis of the fragments also examines possible influences of the Polish notation tradition.

Refine search results

Pierwiastki gregoriańskie w twórczości Vincenta d’Indy

Seventeenth-century chant manuscripts held at University of Warsaw Library in the context of Bernardine musical culture

Muzyka liturgiczna w świetle dokumentów Kościoła

Liturgical monody as a subject of musicological research - an athempt at synthesis

Tropowane „Gloria” z mszy „De Beata Virgine” w Mszale Jagiellonów z Jasnej Góry. Przyczynek do badań śpiewów postgregoriańskich

„Ne transgrediaris terminos antiques". Stałość i zmienność w tradycji chorału gregoriańskiego

Razem czy osobno? O pewnym aspekcie modalności antyfon Officium Divinum

Gregoriańskie śpiewy procesji palmowej po Soborze Watykańskim II oraz ich polskie odpowiedniki

Prosoodiast meloodiani – eestikeelse Piibli proosatekstil pohineva uhehaalse a cappella kirikulaulu ehk eesti puhalaulu metodoloogia

W poszukiwaniu utraconej melodii. Współczesne odrodzenie muzyki średniowiecza

Tropowane ordinarium missae w rękopiśmiennym graduale paulińskim ms. R659/III-913

12thCentury Pontificale Plocense as a Source for the Study of Gregorian Monody

Tadeusz Miazga’s Two Articles: The Scripters of Plainchant Books in Poland and The Contribution of the Clergy to Music in the History of Poland

Kult eucharystyczny na podstawie średniowiecznych mszalnych rękopisów węgierskich

„Pieśń moją śpiewam królowi” (Ps 45, 2). O kategorii muzycznego piękna w celebracji liturgicznej

Nichil, michi, veementer – brzmienie głoski „h” w średniowiecznej łacinie liturgicznej. Analiza fonetyczna na bazie semiologii gregoriańskiej

Muzyka w statutach synodów diecezji tarnowskiej

Rękopis liturgiczny ze zbiorów Zygmunta Glogera

Muzyka liturgiczna w świetle dokumentów Kościoła

Notované pergamenové vazby v Nostické knihovně