W opracowaniu zaprezentowano krótką historię latarni morskich, które były usytuowane w pobliżu Cypla Helskiego i od wieków ostrzegały żeglarzy, rybaków i marynarzy przed niebezpieczeństwem pobliskich płycizn i mielizn. Pierwsze wzmianki o świetle nawigacyjnym na Helu pojawiły się już w starych kronikach z VII wieku. Światło pokazywano również na wieży starego kościoła w Neu Hela, a później w innym miejscu cypla, gdzie palono ogień w specjalnym metalowym koszu. Długie lata podobne światło było umieszczone na specjalnym wysięgniku w kształcie żurawia studziennego. Taką konstrukcję nazywa się też latarnią dźwigniową. Dopiero w roku 1827 oddano do użytku nową murowaną latarnię morską, która powstawała od 1806 roku. Źródłem światła był w niej układ sześciu lamp Arganda. Była to jedna z pierwszych latarni o charakterystyce światła regulowanej przez system zegarowy, napędzający podstawę z lampami. Światło latarni było później kilkakrotnie zmieniane na nowocześniejsze. Latarnia helska podczas mgły i złej pogody informowała żeglarzy o niebezpieczeństwie mielizn, wysyłając początkowo sygnały dźwiękowe dzwonu, później wystrzały armatnie, a w końcu sygnały syreny pneumatycznej. Z wystrzałami armatnimi wiąże się jedna z historii Helu, kiedy w 1910 roku na skutek złej obsługi armaty zginął miejscowy latarnik May. Po przeprowadzeniu dochodzenia postanowiono wymienić armaty na inne, ale ostatecznie zmieniono system ostrzegawczy na pneumatyczny z syreną mgłową. Przejęta w 1920 roku przez polską administrację morską latarnia Hel działała niezawodnie do września 1939 roku, kiedy zniszczono ją metodą wybuchową, aby uchronić obrońców Helu przed celnym ogniem artylerii niemieckich okrętów, kierowanym na podstawie pozycji latarni. Drugą latarnią morską z okolic Cypla Helu była latarnia Góra Szwedów, metalowa konstrukcja, działająca w latach 1936–1990. Jej pozostałości istnieją do dziś. Kolejna murowana konstrukcja latarni Hel powstała w 1942 roku, jeszcze podczas działań wojennych. Ośmiokątna wieża z czerwonej cegły o wysokości 41,5 m, z nowoczesnym systemem świetlnym, działa do dziś i przyciąga rzesze turystów chętnych do jej zwiedzenia.
Latarnia morska Oksywie (Oxhöft) była najmniejszą latarnią morską Południowego Bałtyku. Zbudowano ją na wysokim, 38-metrowym klifie, aby ułatwić orientację statkom, które za Półwyspem Helskim szukały schronienia przed północnymi i zachodnimi sztormami. Uruchomiona została 1 października 1887 roku, a dwa lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w roku 1920, przekazano ją polskiej administracji morskiej. Ośmiokątna wieża latarni o wysokości 5,8 m mieściła na górnej kondygnacji laternę z systemem świetlnym w postaci soczewki Fresnela IV klasy i lampy zasilanej olejem mineralnym. Wewnątrz lampy znajdowały się dwa koncentryczne knoty. Całość osłonięta była ośmiokątną oszkloną konstrukcją laterny. Soczewka latarni posadowiona była na stole obracanym za pomocą zegarowego systemu ciężarków i kół zębatych. Charakterystyka światła latarni według niemieckiego spisu świateł z 1935 roku była błyskowa z czterema błyskami o czasie trwania 1 s i przerwami 2 s oraz dłuższą przerwą 5 s. Dawało to okres 15 s. Zasięg światła latarni wynosił 8 mil morskich. Do wieży latarni przylegał budynek mieszkalny latarników, a do całego kompleksu prowadziła droga gruntowa, rozpoczynająca się w rejonie oksywskiego kościoła. Latarnię Oksywie w okresie jej funkcjonowania modernizowano kilkakrotnie, poprawiając głównie system świetlny, który nie działał zbyt precyzyjnie. Problem ekonomicznej eksploatacji latarni morskich był w Prusach i później w Niemczech na tyle ważny, iż specjalny ośrodek badawczy Seezeichenversuchsfeld we Friedrichshagen zajmował się badaniem stosowanych wówczas rozwiązań technicznych i szukaniem optymalnych ustawień. Oksywska latarnia morska funkcjonowała do roku 1933, kiedy to ze względu na uruchomienie silnych świateł wejściowych do nowo wybudowanego portu gdyńskiego została wyłączona z eksploatacji. Urządzenia optyczne latarni zdemontowano, a sam budynek przejęła administracja wojskowa. Ostatecznej zagłady obiektów latarni dokonali Niemcy po zdobyciu Oksywia w 1939 roku. W celu upamiętnienia istnienia i funkcjonowania na Oksywiu najmniejszej polskiej latarni morskiej sympatycy latarni morskich dołożyli starań i przyczynili się do określenia prawdopodobnego miejsca usytuowania oksywskiej latarni. Dzięki ich zaangażowaniu, w 120. rocznicę zapalenia światła w oksywskiej latarni morskiej, na obecnym cmentarzu Marynarki Wojennej, gdzie przed 120 laty była usytuowana latarnia, odsłonięto obelisk pamiątkowy z miniaturą obiektu.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.