Search results

1

Hobbesa krytyka metody eksperymentalnej Boyle’a

100%

Kucharski D.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27/t.t.

241-253

EN

The 17th century faced some deep changes within the scope of the philosophy of nature. Having discarded hylemorphism, modern philosophers had to find new ways of gaining knowledge of and explaining natural phenomena. One of the new currents was the experimental philosophy that had a famous proponent – Robert Boyle. Nevertheless the new method also had its opponents, Thomas Hobbes being one of the most prominent of them. The present paper is an attempt to show the most fundamental reasons why the two philosophers took radically opposite positions towards the experimental method. The discussion started with T. Hobbes’s work Dialogus physicus de natura aeris which was a severe critique of Boyle’s New Experiments Physico-Mechanical, touching the Spring of the Air. The paper is not any examination of the detailed discussion of the two, rather it focuses on differences concerning the concepts of knowledge (philosophy) accepted by them and some theoretical problems interwoven with the way of experiment. It seems that Boyle accepted to some extent the probabilistic and temporal concept of knowledge, whereas Hobbes defended the traditional ideal of universal and certain one, and maintained that experiments cannot be any source of it. Hobbes was in favor of the deductive concept of natural philosophy. What is more, Hobbes pointed out that experimentalists’ attempts to secure some degree of certainty fail because they are built on some conventional presumptions. According to Hobbes, any outcome of an experiment must be strongly influenced by those assumed assumptions. Further development of sciences and also the philosophy of sciences proved the deductive concept of natural philosophy ineffective, on the other hand, however, Hobbes was right in pointing out the inevitable theoretical context of any pursuit after ‘matters of fact’.

2

Tomasza Hobbesa koncepcja prawa a współczesny „miękki” pozytywizm prawniczy

100%

Doliwa K.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27/t.t.

271-283

EN

Thomas Hobbes is an early precursor of legal positivism, a system which achieved full shape only in the nineteenth century. Mature positivism was fully self-sufficient, not looking for justification other than itself, and any gaps in the law were resolved on the basis of analogy and references to the principles of a higher order. A classical positivist consistently defended the thesis of a clear separation of law and moral systems. Unlike his orthodox nineteenth-century successors, Hobbes sought reasons for the positive law in the laws of reason, which he called laws of nature. When formed by a creative human effort, positive law fails, in an unusual case the judge can, according to Hobbes, refer to laws of nature. The political-legal system of Hobbes differed markedly from the classical positivism. It has an affinity with one of his today’s version, called “soft” positivism, which admits that there are certain significant relationships between law and morality systems. Especially close to Hobbesian theory is Hart’s concept concerning “minimum content of natural law”, formulated by analyzing human nature and man’s place in society. The legal system of Hobbes and Hart’s ideas arise from the same deep utilitarian grounds.

3

Umowa społeczna locke’a – spojrzenie z perspektywy prawnej

100%

Stępkowski A.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2014

|

vol. XCI (91)/1

153-163

EN

The paper provides systematic analysis of the Locke’s social contract theory with the legal means of construction. The analysis is performed within the context of Hobbes’ theory which is believed to be opposed by Locke in his Second Treaties. The paper focus on two specific questions: 1) whether the social contract, as conceptualised by Locke really allows to dispose with natural freedom only to certain extent?; 2) whether the Sovereign, as created by the social contract, is really bound by its provisions? Detailed analysis of the Locke’s Second Treaties of Government ends with negative answer to both above asked questions. Locke had acknowledged (although in a slightly hidden way) that in ordered to build a society by means of voluntary agreement, individuals must dispose of all the natural freedom they posses. It is also to be accepted that political power created by means of social contract, being not a party to the contract, is not bound by its conditions. Locke appears to be unsuccessful in inventing a social contract which would considerably differ from the one proposed by Hobbes. There are even premises allowing to assert, he was aware of that.

4

O wieloznaczności terminu „pojęcie” w filozofii Hobbesa

94%

Wawrzonkowski K.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27/t.t.

255-270

EN

The article presents some results of preparing a Polish translation of Thomas Hobbes’s first important work, Elements of law, natural and politic. I focus on explaining various meanings of the term “conception” as it is used by Hobbes in this writing. In his philosophy Hobbes uses the term in three different ways. The first of them refers to sense (or sensation) and image arising on sense organs as a result of the movement of external bodies mechanically affecting them. In its second meaning “conception” is understood as imagination, described also as a decaying sense. According to the third use of the term, “conception” is a state of understanding of something, or possessing a conception caused by speech (complex imagination). Such an undertaking makes it possible to reconstruct the development of the meaning of the term within the philosophy of Hobbes and the relation between his early and later writings, namely Elements of Law, Leviathan and De Corpore.

5

Patriarchalizm i paternalizm w angielskiej myśli filozoficznej XVII wieku. Rozważania Filmera, Hobbesa i Locke’a

84%

Szczap A.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27/t.t.

305-314

EN

The political and philosophical thought of the seventeenth century, especially the Anglo-Saxon thought, combined the two seemingly separate issues: the ideal father of the family and the vision of the ideal kind. At that time, many writers developed a king-father analogy. They repeated that the king is like a father for his people and every father is the king for his family. The ideology of a patriarchal family and the idea of monarchical absolutism penetrate and complement each other, referring to the ideals of his father and the king. The king was to be treated like a father, the father (the patriarch) for family and servants – like a king. One of the supporters of patriarchalism and paternalism was Sir Robert Filmer. Another one was his most famous adversary John Locke. Filmer was a Protestant political writer, defender of the absolute power of the king and the patriarchal family. The controversy between Filmer, Hobbes and Locke in the field of political thought intertwined with their reflections on the family.

6

Fool Me once, Shame on You, Fool Me Twice, Shame on Me: The Alleged Prisoner’s Dilemma in Hobbes’s Social Contract

83%

Alican N. F.

Dialogue and Universalism

|

2019

|

issue 1

183-204

EN

Hobbes postulates a social contract to formalize our collective transition from the state of nature to civil society. The prisoner’s dilemma challenges both the mechanics and the outcome of that thought experiment. The incentives for reneging are supposedly strong enough to keep rational persons from cooperating. This paper argues that the prisoner’s dilemma undermines a position Hobbes does not hold. The context and parameters of the social contract steer it safely between the horns of the dilemma. Specifically, in a setting as hostile as the state of nature, Hobbes’s emphasis on self-interest places a premium on survival, and thereby on adaptability, which then promotes progressive concessions toward peaceful coexistence. This transforms the relevant model of rationality from utility maximization to utility satisficing, thus favoring the pursuit of a mutually satisfactory outcome over that of the best personal outcome. The difference not only obviates the prisoner’s dilemma but also better approximates the state of nature while leaving a viable way out.

7

Czy Thomas Hobbes był liberałem ?

83%

Kimla P.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

77-90

PL

Celem opracowania jest odpowiedź na pytanie na ile autora "Lewiatana" można uznać za prekursora myśli liberalnej.

8

Antropofagia i stosunki międzynarodowe. Fabrykacja kanibalizmu i anarchiczności

82%

Gałganek A.

Przegląd Politologiczny

|

2015

|

issue 1

187-204

EN

The author of the article formulates a thesis about the analogy and discursive relations between anthropophagy as well as fabrication of anarchy and study of international relations and fabrication of anarchy as the essence of internationalism. Referring to William Arens’s thesis about the necessity to consider anthropophagy as a discursive practice in relations between communities and on the basis of chosen travel stories, the article presents the causes of cannibalism and its fabrication methods as the justification of conquest, colonialism, proselytism and extermination practices. Similarly, referring to the analysis of political philosophy of T. Hobbes, the author shows the lack of legitimacy in its use to formulate the thesis about anarchy of international relations as the most important rule according to which they are organized. A thesis is formulated that fabrication of anarchy as the essence of internationalism was the product of political science, study of international relations and international law born at the turn of 20th century. Eventually, just as the discourse on cannibalism is hard to erase, it is equally difficult to remove from the study of international relations the thesis about their anarchy which defines national identities through reference to the „other”. As a result, the foundations of foreign policies are still created by fabrication of the „others” which stem from the anarchy discourse.

PL

W artykule autor stawia tezę o analogii i dyskursywnych związkach między antropofagią i fabrykacja anarchiczności a nauką o stosunkach międzynarodowych i fabrykacją anarchiczności jako istoty międzynarodowości. Odwołując się do tezy Williama Arensa o konieczności uznania antropofagii za dyskursywną praktykę w relacjach między społecznościami i w oparciu o wybrane relacje z podróży ukazano przyczyny i sposób fabrykowania kanibalizmu jako uzasadnienia dla praktyk podboju, kolonializmu, prozelityzmu i eksterminacji. Podobnie, odwołując się do analizy filozofii politycznej T. Hobbesa, ukazano brak zasadności w jej wykorzystaniu do sformułowania tezy o anarchiczności stosunków międzynarodowych jako najważniejszej regule według której są one zorganizowane. Autor stawia tezę, że fabrykacja anarchiczności jako istoty międzynarodowości była produktem rodzących się na przełomie XIX i XX wieku nauk politycznych i nauki o stosunkach międzynarodowych oraz prawa międzynarodowego. Ostatecznie, tak jak dyskurs o kanibalizmie jest trudny do wymazania, równie trudno usunąć z nauki o stosunkach międzynarodowych tezę o ich anarchiczności definiującej narodowe tożsamości poprzez odniesienie do „innego”. W rezultacie fundament dla polityk zagranicznych nadal stanowią wyrastające z dyskursu o anarchiczności fabrykacje „innych”.

9

STATE VS. GOD: ON AN ATHEISTIC IMPLICATION OF EUROPEAN STATISM

71%

Tarasiewicz P.

Studia Gilsoniana

|

2015

|

vol. 4

|

issue 3

333-342

EN

The article consists of four parts. First, it gives an example of statism present in contemporary Europe which consists in giving a priority of loyalty to the state at the expense of loyalty to God. Secondly, it traces the idea of European statism in the thought of Hobbes and Hegel to show how the state was to replace or equal God’s authority. Thirdly, it considers whether democracy can efficiently protect against statism. Finally, it explores the words of Jesus Christ—“Render unto Caesar the things that are Caesar’s, and unto God the things that are God’s”—to formulate an argument against trading Christian faith for the philosophy of statism.

10

Człowiek szalony powiedział sobie, w swym sercu, że nie ma takiej rzeczy, jak sprawiedliwość…”. W stronę państwa transcendentalnego. Kilka kolejnych uwag w sporze z Hobbesem

71%

Podniesiński M.

Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2013

|

issue 1(23)

289-309

EN

This paper is one of several articles focused on the theory of contract and the foundations of the modern liberal society. It is a continuation of the pervious paper: Why the Anglosaxon do not like Foucault? The text consists of two major parts. First is an analysis of a modern attempt to defend contractarianism by such authors as D. Gauthier, G. Kavka, J. Hampton, K. Hoekstra, M. Oakeschott, S.M. Brown and their argumentation, especially an attempt to interpret Hobbes in game theory categories. It is discredited as full of logical errors. In the second part, two new arguments against the theory of contract are introduced: (I) historical one – reality proved that human act rather conversely than Hobbes wanted them to, and (II) logical – based on the priority of mutuality rule as fundamental in human cognition.

11

Leviathan and Woman – Pateman on Hobbes’s Standpoint

67%

Guczalska K.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2019

|

issue 2(980)

61-77

EN

Carole Pateman is well known in several fields of research: the ideas of democracy, the problem of political obligation and criticism of liberalism. Her political theory also belongs to the feminist tradition. In this domain, Pateman posits a mutual dependence between patriarchy and social contract. To substantiate that hypothesis, she analyses and re-evaluates classical political thinking, including the ideas of Thomas Hobbes. The author of Leviathan holds an original standpoint on the question of women and cogently links their social role to the construction of the overall political system. In Pateman’s view, modern patriarchalism can be traced back to Hobbes’ thinking. This article presents an interpretation of how, and in particular Hobbes’s views on women and on how his political theory guarantees the validity and universality of patriarchal law.

PL

Carole Pateman jest znana na wielu polach badawczych: idei demokracji, problemu zobowiązania politycznego czy krytyki liberalizmu. Jej teoria polityczna przynależy również do tradycji feministycznej. W tym obszarze C. Pateman stawia tezę o występowaniu współzależności pomiędzy patriarchatem a umową społeczną. W celu uzasadnienia tej hipotezy badaczka poddaje analizie i przewartościowaniu klasyczną myśl polityczną. Jedną z teorii, którą na nowo interpretuje, jest filozofia Thomasa Hobbesa. Autor Lewiatana zajmuje oryginalne stanowisko w kwestii kobiet, a ich rolę społeczną łączy spójnie z konstrukcją całego systemu politycznego. Zdaniem C. Pateman myśl Hobbesa stanowi punkt wyjścia do kształtowania się nowoczesnej formy patriarchalizmu. Artykuł przedstawia tę interpretację, a w szczególności poglądy T. Hobbesa na temat kobiet oraz tego, w jaki sposób jego teoria polityczna gwarantuje obowiązywanie i uniwersalizm prawa patriarchalnego.

12

Co nie mieści się w dobrze pojętym republikanizmie. Wybrane narracje republikanizmu w cywilizacji Zachodu – od czasów antyku greckiego po czasy współczesne

67%

Piekarski R.

Pieniądze i Więź

|

2018

|

vol. 21

|

issue 2(79)

19-32

PL

We współczesnej historii myśli politycznej, jak i w historii filozofii polityki nierzadko napotykamy nadzwyczaj swobodne i szerokie rozumienie republikanizmu. W takich przypadkach do tradycji „nowego republikanizmu” zaliczany jest Locke, Hobbes, czy też Machiavelli. Gdy weźmiemy za właściwe kryterium precyzyjne i uściślone pojęcie republiki w klasycznym rozumieniu, tj. myśli Arystotelesa, szybko okazuje się, iż wymaga się wtedy podwyższonych kwalifikacji moralnych i intelektualnych, aby realnie uczestniczyć w sprawowaniu funkcji przywódczych i władczych. Trzymając się wzorców klasycznych, nie wolno w tradycji republikańskiej pomijać kryterium aksjologiczno-duchowego. A tak właśnie czyni wielu komentatorów tzw. nowoczesnego republikanizmu. Wynikiem tego jest chaos myślowy i zacieranie zasadniczych różnic pomiędzy rozmaitymi pojęciami i narracjami. Postulujemy aby tego unikać.

EN

In the modern history of political thought, as well as in the history of political philosophy, we often encounter an extremely free and broad understanding of republicanism. In such cases Locke, Hobbes or even Machiavelli are counted among the traditions of "new republicanism". When we take into account the correct and precise criterion of the republic in the classical sense, i.e. the thought of Aristotle, it quickly turns out that higher moral and intellectual qualifications are required to participate in the exercise of leadership and commanding functions. In keeping with classical patterns, one cannot omit the axiological-spiritual criterion in the republican tradition. And this is what many commentators of the so-called modern republicanism do. The result is mental chaos and obliteration of fundamental differences between various concepts and narratives. We postulate to avoid this way of narrations.

13

Demokracja jako ontologiczny warunek polityki u Spinozy i Hobbesa

62%

Janik M.

Praktyka Teoretyczna

|

2016

|

vol. 19

|

issue 1

15-33

EN

The notion of democracy as the ontological premise of the social being is one of the main themes in the contemporary reception of Spinoza’s political philosophy. The article presented below is an attempt to explain the ontological dimension of democracy in Spinoza’s thought. The Spinozist approach towards democracy is confronted here with Hobbes’ view on democracy – by this juxtaposition I want to show how the question of the democratic foundation has constituted one of the most important discrepancies of modern political discourse.

PL

Pojęcie demokracji jako ontologicznego warunku bytu społecznego jest jednym z głównych wątków współczesnej recepcji spinozjańskiej filozofii politycznej. Poniższy artykuł jest próbą wyjaśnienia, na czym polega ontologiczne umocowanie demokracji u Spinozy. Zestawiając spinozjańskie ujęcie demokracji z koncepcją Hobbesa, pokazuję, w jaki sposób problem demokratycznego fundamentu ukonstytuował jedną z najważniejszych rozbieżności politycznego dyskursu nowoczesności.

14

Thomas Hobbes’s Elements of Law and His Third Objections to Descartes’s Meditations

62%

Wawrzonkowski K.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 2

179-194

EN

In this article I endeavour to present the axis of the dispute between Hobbes and Descartes on the ground of Meditation, and its most important moments. I focus primarily on the analysis of the most important accusations made by Hobbes and the reconstruction of some of his views, which at the time could only be found in The Elements of Law, Nature, and Politics. This work was the first major and coherent attempt to speak out on cognitive-theory and social issues; I strive to defend the thesis that understanding the content of Objections requires knowledge of this work. The mature form of the work shows that the Englishman already had his views well thought-out and could feel quite confident in formulating from their perspective critical remarks on Descartes’s philosophy, to which, it seems, he may have owed quite a lot.

PL

Elementy prawa Thomasa Hobbesa a jego zarzuty trzecie do Medytacji Kartezjusza W niniejszym artykule staram się przedstawić oś sporu pomiędzy Hobbesem i Descartesem na gruncie Medytacji, oraz jego najważniejsze momenty. Skupiam się przede wszystkim na analizie najważniejszych postawionych przez Hobbesa zarzutów i rekonstrukcji wybranych jego poglądów, które wówczas można było odnaleźć jedynie w The Elements of Law, Natural and Politic. Dzieło to było jego pierwszą większą i spójną próbą wypowiedzi na zagadnienia teoriopoznawcze i społeczne; staram się bronić tezy, że zrozumienie treści Zarzutów wymaga znajomości owego dzieła. Dojrzała forma dzieła świadczy o tym, że Anglik już wówczas miał swoje poglądy przemyślane i mógł czuć się dość pewnie formułując z ich perspektywy uwagi krytyczne względem filozofii Descartes’a, której jak się wydaje mógł on niejedno zawdzięczać.

15

The State – a necessity or an enemy?

62%

Kłos J.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2019

|

vol. 8

29-46

PL

Artykuł przedstawia państwo z historycznego i analitycznego punktu widzenia. Jeśli chodzi o historię, mamy tu dwa rozwiązania. W tekście zostały określone jako rozwiązanie metafizyczne i kontraktowe. Rozwiązanie metafizyczne cechuje epokę przednowożytną. Tutaj punktem centralnym jest pogląd Arystotelesa, iż zasada społeczna zawarta jest w ludzkiej naturze. Na tej zasadzie zbudowane jest państwo. Podejście kontraktowe charakteryzuje epokę nowożytną – państwo powstaje jako efekt negocjacji. Historycznie rzecz ujmując, powstało wiele propozycji formy państwa: od przerośniętej instytucji do jej bardzo zubożonej formy. Autor proponuje skromne podejście do rozumienia państwa: jest potrzebne dla zdrowia społecznej wspólnoty. Jednakże warunkiem tego zdrowia jest państwo ograniczone, które pozostawia dużo przestrzeni dla rozwoju społeczeństwa i ważnych społecznych relacji.

EN

This paper seeks to show the State in its historical and analytical approaches. In view of history, we find two principal solutions. In this text they are called metaphysical and contractual. The metaphysical solution is characteristic of the pre-modern era with its Aristotelian claim that we carry the social principle in our human nature; the principle is the spawning ground for the State. Now, the contractual, i.e. the modern, approach defines the State as a result of human negotiation. Historically speaking, there have been many proposals along the spectrum from an overgrown institution to its, much atrophied, form. The author proposes a modest approach to our understanding of the State: it is needed from the well-being of social community. The condition, however, of this well-being is that the State be limited, allowing much space for its society to grow and form indispensable interrelations.

16

Reprezentacja przeciw demokracji. Dyskusja wokół książki Paradoks idei reprezentacji Andrzeja Waśkiewicza

60%

Moskalewicz M., Jacek Raciborski J., Tomasz Żyro T., Andrzej Waśkiewicz A., Wojciech Przybylski W.

Res Publica Nowa

|

2013

|

issue 1

134-139

17

The Two Parallel Contexts of Power: The Lisbon Treaty and the Global Crisis (new challenges for governability)

60%

Staniszkis J.

Polish Sociological Review

|

2010

|

vol. 170

|

issue 2

147-170

EN

This paper discusses the Lisbon Treaty as a new formula for power, one that both incorporates and relies upon complexity, networks, and multivalent logic. This discussion importantly draws upon the thinking of Hobbes, Locke, and Kant. It thereafter examines the suitability of the Lisbon Treaty in meeting the challenge of the global financial crisis, and its impact on civil society across Europe.

18

Innowacyjność współczesnych teorii demokracji w perspektywie historycznej

60%

Barwicka-Tylek I.

Horyzonty Polityki

|

2022

|

vol. 13

|

issue 44

71-84

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to introduce a metatheoretical framework that allows to discuss contemporary theories of democracy and identify the limitations of democratic innovation. THE RESEARCH PROBLEM AND SCIENTIFIC METHODS: The main research problem is the identification of the intellectual source of the so-called “paradox of democracy” (Ch. Mouffe) related to the inconsistency of the “liberal” (represented by B. Constant) and the “democratic” (Rousseau) approach to values such as freedom and equality. It is suggested that this source is the private-public division exposed by T. Hobbes and radicalized in many ways later on. The tool of analysis is the three-level model of the political system as described by C. Offe. RESEARCH RESULTS: The analysis leads to the conclusion that contemporary democratic innovations can be placed between the extremes determined by procedural democracy on the one hand and illiberal democracy on the other. That is, however, what puts their innovative character into question. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The main part of the article is historical and philosophical analysis. The limitations of the modern political language in respect to the notion of democracy are presented. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The article advocates understanding democracy as the limit of the European political experience.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zaproponowanie schematu metateoretycznego, pozwalającego uporządkować współczesne teorie demokracji i wskazać na ich wewnętrzne ograniczenia związane z przejęciem Hobbesowskiej matrycy pojęć. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem głównym jest identyfikacja intelektualnego źródła, które wpłynęło na opisywany m.in. przez Ch. Mouffe „paradoks demokracji” powiązany z niespójnością „liberalnego” (patronuje mu w artykule B. Constant) i „demokratycznego” (Rousseau) stosunku do wartości, takich jak wolność i równość. Przyjęta hipoteza głosi, że źródłem tym jest dokonany przez T. Hobbesa i zradykalizowany na wiele sposobów podział prywatne–publiczne. Narzędziem analizy jest propozycja rozumienia systemu politycznego autorstwa D. Eastona w wersji przypomnianej przez C. Offe. PROCES WYWODU: Zasadnicza część argumentacji ma charakter historyczno-filozoficzny. Przedstawia ona wpływ dominującego w nowożytności języka politycznego na rozumienie demokracji. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Badania prowadzą do wniosku, że współczesne teorie i innowacje demokratyczne umieścić można pomiędzy skrajnościami wyznaczonymi przez tzw. proceduralne ujęcie demokracji z jednej, a demokrację nieliberalną z drugiej strony. To jednak sprawia, że ich rzeczywista „innowacyjność” jest mocno ograniczona. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W konkluzji autor artykułu wskazuje możliwość postrzegania demokracji jako granicy europejskiego doświadczenia politycznego.

19

Dwa modele relacji wolności i bezpieczeństwa

59%

Włoch W.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2015

|

issue 2(24)

149-178

PL

Przedmiotem artykułu są dwa klasyczne modele relacji wolności i bezpieczeństwa zawarte w teoriach T. Hobbesa i J. Locke’a, a także ich konceptualne rozwinięcia w teoriach H. Kelse-na i J. Rawlsa. Model Hobbesa akcentuje prymat bezpieczeństwa, natomiast model Locke’a prymat praw jednostki. Krytyczna analiza tych modeli pokazuje, że nie można interpreto-wać konieczności istnienia władzy politycznej czy też konieczności gwarancji praw jednostki w sposób absolutystyczny. Ważność modelu Hobbesa ogranicza się do twierdzenia o koniecz-ności istnienia „ośrodka decyzyjnego” zapewniającego „zbiorowe bezpieczeństwo”. Nato-miast istota modelu Locke’a nie polega na konstrukcji „idealnej konstytucji”, lecz na wska-zaniu na demokratyczne formy gwarancji praw jednostki. Nie oznacza to, że należy uznać bezwzględny prymat legislatywy. Zarówno w teorii Kelsena, jak i Rawlsa funkcję tę może spełniać sądownictwo konstytucyjne. Model Hobbesa jest odpowiedni dla deskryptywne-go pojęcia konstytucji, natomiast model Locke’a dla preskryprtywnego pojęcia konstytucji.

EN

The subject matter of the article revolves around two classical models of relationship between freedom and security contained in the theories formulated by T. Hobbes and J. Locke, as well as their conceptual development in the theories by H. Kelsen and J. Raw-ls. The model presented by Hobbes accentuates the primacy of security, whereas the one proposed by Locke, the primacy of the rights of an individual. A critical analysis of those models illustrates that one may not interpret the necessity of existence of a political power, or the requirement to guarantee the rights of individuals in an absolutist way. The validity of Hobbes’s model is limited to the statement regarding the necessity to establish a „deci-sion-centre” ensuring „collective security”. Locke’s model, on the other hand, is not estab-lished upon the construction of an „ideal constitution” but rather it points to democratic forms of guarantying individual rights. This does not mean that one should acknowledge the absolute primacy of legislature. In both the theories proposed by Kelsen and Rawls this function may be fulfilled by constitutional judicature. While the model established by Hobbes is appropriate for the descriptive conceptualisation of constitution, the one of-fered by Locke serves the prescriptive formulation of this concept.

20

Czy bezosobowa tożsamość jest możliwa? O „zdemaskowanej” idei osoby Giorgio Agambena

59%

Wincław D.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia

|

2017

|

vol. 42

|

issue 1

EN

“Person” is a very old concept, which is strongly embedded in philosophy. It has come a long way in its semantic development and, according to Giorgio Agamben, whose views will be presented in this article, some of these periods are still alive in the influence of this concept. The Italian philosopher strives to prove that it is not a mere dictionary term, but a concept that has an almost performative power. In this article, the author tries to trace back, following Agamben’s views, the many contexts to which the term owes its existence (ancient philosophy, theatre, Christianity, Roman law, the early modern period), and especially the original meaning of the word ‘person’, that is, ‘mask’, which remains with it in close affinity, if not being identical to it. Finally, the author tries to outline in a few words the still vague yet rather obscure Agamben’s project, namely a philosophy that builds identity based on categories other than “person”.

PL

„Osoba” to pojęcie bardzo stare i silnie osadzone w filozofii. Przemierzyło ono długą drogę semantycznego rozwoju i – jak twierdzi Giorgio Agamben, którego poglądy w tym artykule autor pragnie zreferować – niektóre z tych okresów wciąż w oddziaływaniu tego pojęcia są żywe. Włoski filozof próbuje dowodzić, że nie jest to zwykły słownikowy termin, lecz pojęcie o niemal performatywnej mocy. W niniejszym artykule autor próbuje prześledzić za Agambenem liczne konteksty, którym to pojęcie zawdzięcza swoje istnienie (filozofia starożytna, teatr, chrześcijaństwo, prawo rzymskie, nowożytność), a szczególnie pierwotne znaczenie słowa ‘osoba’, tj. ‘maska’, które pozostaje z nim w bliskim pokrewieństwie, jeśli nie jest z nim tożsame. Na koniec autor próbuje w kilku słowach nakreślić mglisty jeszcze i dość niejasny projekt Agambena – filozofii, która tożsamość buduje w oparciu o inne niż „osoba” kategorie.

Refine search results

Hobbesa krytyka metody eksperymentalnej Boyle’a

Tomasza Hobbesa koncepcja prawa a współczesny „miękki” pozytywizm prawniczy

Umowa społeczna locke’a – spojrzenie z perspektywy prawnej

O wieloznaczności terminu „pojęcie” w filozofii Hobbesa

Patriarchalizm i paternalizm w angielskiej myśli filozoficznej XVII wieku. Rozważania Filmera, Hobbesa i Locke’a

Fool Me once, Shame on You, Fool Me Twice, Shame on Me: The Alleged Prisoner’s Dilemma in Hobbes’s Social Contract

Czy Thomas Hobbes był liberałem ?

Antropofagia i stosunki międzynarodowe. Fabrykacja kanibalizmu i anarchiczności

STATE VS. GOD: ON AN ATHEISTIC IMPLICATION OF EUROPEAN STATISM

Człowiek szalony powiedział sobie, w swym sercu, że nie ma takiej rzeczy, jak sprawiedliwość…”. W stronę państwa transcendentalnego. Kilka kolejnych uwag w sporze z Hobbesem

Leviathan and Woman – Pateman on Hobbes’s Standpoint

Co nie mieści się w dobrze pojętym republikanizmie. Wybrane narracje republikanizmu w cywilizacji Zachodu – od czasów antyku greckiego po czasy współczesne

Demokracja jako ontologiczny warunek polityki u Spinozy i Hobbesa

Thomas Hobbes’s Elements of Law and His Third Objections to Descartes’s Meditations

The State – a necessity or an enemy?

Reprezentacja przeciw demokracji. Dyskusja wokół książki Paradoks idei reprezentacji Andrzeja Waśkiewicza

The Two Parallel Contexts of Power: The Lisbon Treaty and the Global Crisis (new challenges for governability)

Innowacyjność współczesnych teorii demokracji w perspektywie historycznej

Dwa modele relacji wolności i bezpieczeństwa

Czy bezosobowa tożsamość jest możliwa? O „zdemaskowanej” idei osoby Giorgio Agambena