Search results

1

Kaznodziejski „pojedynek” Józefa Wereszczyńskiego z Jakubem Wujkiem (na przykładzie marginaliów)

100%

Sitkowa A.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2015

|

issue 1(6)

7-21

EN

The article presents the way in which Józef Wereszczyński (born after 1531, died 1598), a Benedictine abbot from Sieciechów, used, in his work Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmifuklom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków) swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany (1585), one of the sermons of a Jesuit Jakub Wujek (1541–1597), which the latter included in Postylla katoliczna “the greater” (1573–1575; 1584). The focus was on the marginalia – those summarizing the matter and footnotes. It was pointed out that Wereszczyński, besides adopting fragments of a sermon Na tenże dzień Jana świętegokazanie drugie przeciw opilstwu a obżartswu świata dzisiejszego, subjected the marginalia to amplification, substitution and abbreviation practices. Although himself not free from negligence, he also corrected the biblical addresses wrongly identified in Wujek’s Postylla.

FR

Dans l’article, on a présenté la façon dont Józef Wereszczyński (né après 1531 et mort en 1598), abbé des bénédictins à Sieciechowice, a utilisé dans son ouvrage intitulé Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmikuflom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany (1585) un des sermons du jésuite Jakub Wujek (1541–1597), inséré par lui dans Postyilla katoliczna « majeure » (1573–1575 ; 1584). On s’est concentré sur les notes marginales : aussi bien sur celles qui abrégeaient la matière présentée que celles qui renvoyaient aux sources. On a remarqué que Wereszczyński non seulement s’appropriait les fragments du sermon intitulé Na tenże dzień Jana świętego kazanie drugie przeciw opilstwu a obżarstwu świata dzisiejszego, mais aussi il amplifiait, substituait et abrégeait les marginalia ; en plus, il corrigeait les adresses bibliques erronément indiquées dans la Postyilla de Wujek, bien qu’il ne fût pas lui-même exempt d’erreurs.

2

O inwencyjnym zapleczu Kazania przy przyjmowaniu świątości małżeństwa Józefa Wereszczyńskiego

84%

Sitko A.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2019

|

vol. 14

|

issue 2

279-292

EN

The article presents Stadło małżeńskie by Jan Płoczywłos Mrowiński (1514–1580) as one of the inspirational sources of Kazanie przy przyjmowaniu świątości małżeństwa by Józef Wereszczyński (b. after 1531, d. 1598). In the latter work, the quotations taken from the first work on marriage in the Polish language are intertwined with excepts from Żywot człowieka poczciwego [Life of an Honest Man] by Mikołaj Rej (1505–1569). As an author of the sermon in question prepared for the occasion of Stanisław Piotrowski’s betrothal, Wereszczyński rarely utilised the excerpts from Mrowiński’s treatise mechanically. He rather tends to abbreviate the fragments of Stadło małżeńskie, translocate them, develop on their pattern, and device substitution (e.g. by replacing biblical quotes with proverbs). It has to be emphasized that the Catholic preacher shared Mrowiński’s conviction regarding the voluntariness of entering into marriage, which ought to be based on mutual love.

3

Sąsiedzkie wizyty Mikołaja Reja w Wereszczynie i ich historycznoliterackie reperkusje

84%

Sitkowa A.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2023

|

issue 12

13-28

EN

In 1585, five works by Józef Wereszczyński (after 1531–1598) were published in Kraków in the printing house of Andrzej Piotrkowczyk (deceased 1620). They were assembled into a single fascicle and featured common pagination, although they were typographically independent. One of these was Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmikuflom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany, containing the work Żywot Rejów, an account of the visits paid by Mikołaj Rej (1505–1569) to the author’s ‘father’s nest’. This Żywot Rejów, a pamphlet on the citizen of Nagłowice – depicted as a drunkard and a glutton – is currently the best known piece in the whole of Wereszczyński’s literary oeuvre. It is the paper’s objective to recover the history of the ‘discovery’ of the above-mentioned passage, to show the role it played in shaping the moral evaluation of Rej as a person and his literary heritage in the nineteenth century and to trace the enduring popularity of Żywot Rejowy in the twentieth and twenty-first centuries.

PL

W 1585 roku w Krakowie z drukarni Andrzeja Piotrkowczyka (zm. 1620) wyszło pięć utworów Józefa Wereszczyńskiego (po 1531–1598), złożonych w jeden fascykuł i objętych wspólną paginacją, acz samodzielnych typograficznie. Jednym z nich był Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmikuflom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany, w którym został zawarty Żywot Rejów, czyli opis wizyt Mikołaja Reja (1505–1569) w „ojczystym gnieździe” autora. Ów Żywot Rejów, będący karykaturą Nagłowiczanina – pijaka i obżartucha – jest obecnie najbardziej znanym fragmentem z całego piśmienniczego dorobku Wereszczyńskiego. W artykule podjęto próbę odtworzenia dziejów „odkrycia” wspomnianego passusu, wskazania roli, jaką odegrał on w sposobie wartościowania postawy moralnej i literackiego dorobku Reja w stuleciu XIX, oraz prześledzenia nieustającej popularności Żywota Rejowego w wiekach XX i XXI.

4

O niemieckim źródle Gościńca pewnego Józefa Wereszczyńskiego

82%

Sitkowa A.

Wortfolge. Szyk Słów

|

2017

|

issue 1

83-98

EN

The article points to the German source of Józef Wereszczyński’s Gościniec pewny (1585) unknown to the Polish researchers. The Polish author paraphrased in prose a versed text, preserved in one copy, entitled Von einer erschrecklichen Geschicht, welche sich zugetragen hat den 9. Februarij am tage Esto mihi dieses 1578 Jahr zu Ravenspurg, von 8 Bürgern und Bürger-Söhnen, wie sie sich mit einander verbunden Faßnachtzu halten, und also des Morgens früe erstlich zum gebrandten Wein gegangen seind, und haben darüber unbilliger Weise die Predigt versaumt. Endtlich von dem Sathan auch ihren Lohn schrecklicher weise nommen und umb ihr Leben kommen seint, etc. Allen frommen Christen zu Warnung gestellet. Durch M. Andream N(?)elsium. We ought to assume that the proper form of the author’s name, unknown to the German researchers – Andreas Melsius – has survived in the Polish version.

DE

Im Artikel wird auf eine bisher den polnischen Forschern unbekannte Quelle für Gościniec pewny (1585) von Józef Wereszczyński hingewiesen. Der polnische Autor paraphrasierte in Prosa das als Unikat erhaltene Werk Von einer erschrecklichen Geschicht, welche sich zugetragen hat den 9. Februarij am tage Esto mihi dieses 1578 Jahr zu Ravenspurg, von 8 Bürgern und Bürger-Söhnen, wie sie sich mit einander verbunden Faßnacht zu halten, und also des Morgens früe erstlich zum gebrandten Wein gegangen seind, und haben darüber unbilliger Weise die Predigt versaumt. Endtlich von dem Sathan auch ihren Lohn schrecklicher weise nommen und umb ihr Leben kommen seint, etc. Allen frommen Christen zu Warnung gestellet. Durch M. Andream N(?)elsium. Es ist anzunehmen, dass in der polnischen Version die richtige Form des Autorennamens, Andreas Melsius, erhalten geblieben ist. Diese Form war den deutschen Forschern nicht bekannt.

PL

W artykule wskazano, nieznane polskim badaczom, niemieckie źródło Gościńca pewnego (1585) autorstwa Józefa Wereszczyńskiego. Polski autor sparafrazował prozą ocalały w unikacie wierszowany utwór pt. Von einer erschrecklichen Geschicht, welche sich zugetragen hat den 9. Februarij am tage Esto mihi dieses 1578 Jahr zu Ravenspurg, von 8 Bürgern und Bürger-Söhnen, wie sie sich mit einander verbunden Faßnacht zu halten, und also des Morgens früe erstlich zum gebrandten Wein gegangen seind, und haben darüber unbilliger Weise die Predigt versaumt. Endtlich von dem Sathan auch ihren Lohn schrecklicher weise nommen und umb ihr Leben kommen seint, etc. Allen frommen Christen zu Warnung gestellet. Durch M. Andream N(?)elsium. Należy przypuszczać, że w polskiej wersji przetrwała właściwa forma nazwy autora – Andreasa Melsiusa, nieznana badaczom niemieckim.

Refine search results

2 Śląskie Studia Polonistyczne

1 Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

1 Wortfolge. Szyk Słów

1 2023

1 2019

1 2017

1 2016

3 Sitkowa A.

1 Sitko A.

Kaznodziejski „pojedynek” Józefa Wereszczyńskiego z Jakubem Wujkiem (na przykładzie marginaliów)

O inwencyjnym zapleczu Kazania przy przyjmowaniu świątości małżeństwa Józefa Wereszczyńskiego

Sąsiedzkie wizyty Mikołaja Reja w Wereszczynie i ich historycznoliterackie reperkusje

O niemieckim źródle Gościńca pewnego Józefa Wereszczyńskiego