Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 18

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Jagiellonowie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Jagiellonowie na zamku w Oświęcimiu. Relacja z konferencji naukowej "Jagiellonowie i ich świat. Dynastia królewska w drugiej połowie XV i w XVI wieku"

100%
Witkowski M.
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
|
2014
|
issue 17
227-229
2
Publication available in full text mode
Content available

Wilno w okresie Soboru 1514 roku

100%
Pawluczuk U.
Latopisy Akademii Supraskiej
|
2014
|
vol. Synody Cerkwi Prawosławnej w I Rzeczypospolitej
|
issue 5
83-102
EN
Vilnius in the sixteenth century was a city, of which particularly cared Lithuanian-Polish kings, princes, and the most important offices were among the largest families of nobles in Lithuania: Kieżgajło, Gasztołd, Sapieha, Sołtan, Radziwill. Jagiellons often lived in Vilnius and not in Krakow. Alexander Jagiellon preferred to spend time in Vilnius, which meant that during the Renaissance city matched the other larger cities in Europe. In the sixteenth century, rebuilt in the Renaissance style of the Lower Castle, Town Hall, arranged arsenal, mint and a pharmacy. At the beginning of the sixteenth century were already clearly formed in Vilnius jurydyki (settlement right outside a royal city, that was independent from the municipal laws and rulers): Magdeburg, bishop of Roman Catholic Church, Chapter, bishop of the Orthodox Metropolitan of Kiev at the head and jurydyka monastery. An important event in the history of the city in the early sixteenth century there were around Vilnius walls. Good period in the history of the city are the times of Sigismund Augustus. Created the bridge over the river Vilejka, mills numerous hospitals and numerous palaces. They worked architects and sculptors Italian: Giovanni Cini, Giovanni Maria Padovano. Vilnius has become a city of many nationalities: Poles, Russians, Belarusians, Jews, Germans, Italians, Lithuanians, Tatars. Sixteenth century to Vilnius and its people was extremely culture-and development, as never before or since there has been no meeting of so many faiths and religions in the city. In the city operate 32 churches of various denominations: 15 Orthodox churches, 13 Catholic churches, one temple had Evangelical Lutheran Church, Evangelical Reformed Church, with Jews-Jews had a synagogue, a mosque Islamists. Vilnius was a center of the Reformation movement. In the capital of the Grand Duchy of Lithuania, in addition to the rapidly growing structures of the Catholic Church and the Orthodox Church there were all kinds of Protestant trends. Also reached the urban self-government. Vilnius at the last Jagiellons and especially for Queen Bona and Sigismund Augustus took unprecedented glitz. The Renaissance is also the golden age of Vilnius. Revival and development of ideas of humanism influenced a significant impact on the state of consciousness of the residents of Vilnius. In the sixteenth century, in Vilnius operated 11 publishing houses, among others, Mamonicz, Karcan, Sultzer, Jesuit Academy, Orthodox Brotherhood. Batory King Stephen (1576-1586) confirmed all the privileges Jagiellons, and also created the Lithuanian Tribunal in 1578, the reunions – convocations were held in Vilnius. His greatest achievement was the establishment of the Vilnius University. Decree of April 1, 1579 year approved February 22, 1585, King Jesuit College raised to the rank of an academy under the name University of the Society of Jesus, giving rise to the establishment of science and Western culture the only east Europe. In the city there was no place for religious and cultural separation of national, because Vilnius residents were at each other open. It is true that the mission of the Jesuits ran and opened the door for dissenters academy, it was not a city Vilnius burning stacks.
3
Publication available in full text mode
Content available

Monachijski portret króla Zygmunta Augusta i uwagi o ikonografii ostatniego Jagiellona

75%
Petrus J. T.
Artifex Novus
|
2020
|
issue 4
24-43
EN
The Bayerische Staatsgemäldesammlungen collection in Munich houses a portrait of King Sigismund Augustus, which was recently discovered and identified by Polish art historians following a quest lasting more than half a century. It sheds important light on the iconography of the last Jagiellonian, as it remains to date the only known representation in pictorial form of the model during his lifetime. It is related to a bust portrait miniature of the monarch, formerly found in the collection of Archduke Ferdinand II of Tirol in Ambras, and nowadays on show in the Münzenkabinett in the Kunsthistorisches Museum in Vienna. Both paintings by the same artist were produced at the Polish court just before the mid-16th century. Their creator was well acquainted with the highly regarded compositional techniques used at the time in portraiture in Italy. All the evidence suggests that the Munich painting found its way into the Bavarian Wittelsbach collections as part of the trousseau of Princess Anna Catherine Konstancja Wazówna, who in 1642 married the Neuburian prince Philip Wilhelm. It was included in the collection of portraits of members of the Jagiellonian family, that Wazówna took with her to Bavaria. However, it was painted in circumstances different from other portraits and is a work with a different artistic genesis. This portrait unearthed in the Munich collection not only greatly enriches the existing iconography of the last Jagiellonian, but it also makes a significant contribution to our knowledge of royal patronage.
PL
W zbiorach Bayerische Staatsgemäldesammlungen w Monachium jest przechowywany portret króla Zygmunta Augusta, który po ponad pół wieku poszukiwań przez polskich historyków sztuki został niedawno odnaleziony i zidentyfikowany. Ma on ogromne znaczenie dla ikonografii ostatniego Jagiellona bowiem, jak dotąd, jest jego jedynym znanym malarskim przedstawieniem w całej postaci, powstałym za życia modela. Wizerunek pozostaje w związku z miniaturowym portretem monarchy w popiersiu, dawniej w kolekcji arcyksięcia Ferdynanda II Tyrolskiego w Ambras, obecnie w Münzenkabinett w wiedeńskim Kunsthistorisches Museum. Oba obrazy, tego samego autora, powstały na polskim dworze tuż przed połową XVI stulecia. Ich twórca był dobrze obeznany ze stosowanymi wówczas we Włoszech i cieszącymi się uznaniem kompozycjami portretowymi. Monachijski obraz trafił do bawarskich zbiorów Wittelsbachów, jak wszystko na to wskazuje, wraz z wyprawą ślubną królewny Anny Katarzyny Konstancji Wazówny, w roku 1642 wydanej za mąż za księcia neuburskiego Filipa Wilhelma. Należał do zespołu wizerunków członków rodziny Jagiellonów, zabranych do Bawarii przez Wazównę, lecz powstał w okolicznościach innych niż pozostałe portrety i jest dziełem o odmiennej genezie artystycznej. Ujawniony w zbiorach monachijskich portret nie tylko w istotny sposób wzbogaca ikonografię ostatniego Jagiellona, lecz ma również znaczenie dla wiedzy o królewskim mecenacie.
4
Publication available in full text mode
Content available

Jak polski suweren bronił się przed absolutyzmem królewskim. Szlachta a królewscy urzędnicy komisaryczni w sporach granicznych z królewszczyznami w systemie urzędniczym późnośredniowiecznej Polski w świetle prawa stanowionego

63%
Matuszewski J.
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
|
2020
|
vol. 23
157-175
EN
The process of rebuilding public administration in the Kingdom of Poland under the Jagiellonian dynasty failed to create a well-functioning system of offices. Medieval structures dependent on the nobility were preserved, to be supplemented with offices, only initially dependent on the king. When the ruler tried to carry out his will by means of an extended system of commissaires (appointed on an ad hoc basis, for a specific case, for a specific period of time), the noble community systematically limited royal rights, depriving the king of the power of appointment of such offi cials, except in statutory cases.
PL
Proces odbudowy administracji publicznej w Królestwie Polskim za Jagiellonów nie doprowadził do stworzenia dobrze funkcjonującego systemu urzędów. Zachowano zależne od szlachty średniowieczne struktury, uzupełnione o urzędy, które tylko początkowo całkowicie podlegały królowi. Gdy władca próbował narzucać swoją wolę za pomocą rozbudowanego systemu urzędników komisarycznych (powoływanych doraźnie, na konkretną sprawę, na określony czas), społeczność szlachecka systematycznie ograniczała prawa królewskie, pozbawiając monarchę uprawnienia do powoływania takich urzędników, z wyjątkiem przypadków dopuszczonych w ustawie.
5
Publication available in full text mode
Content available

Curienses w służbie wojskowej na Rusi za panowania króla Jana Olbrachta – zarys problematyki źródłowej

63%
Nalewajek A.
Historia Slavorum Occidentis
|
2022
|
issue 1 (32)
119-136
EN
This article includes an analysis of the accounting records preserved in the Central Archives of Historical Records in Warsaw which refer to the years of the reign of King John I Albert (1492–1501), in terms of the issues connected with the military service performed by horse courtiers (curienses) in the defence of Ruthenia.
6
Publication available in full text mode
Content available

Der „Krönungssturm“ König Sigismund von Luxemburg, Großfürst Witold von Litauen und das gescheiterte politische Bündnis zwischen beiden Herrschern

63%
Bar P.
Roczniki Historyczne
|
2017
|
vol. 83
PL
Artykuł dotyczy sporów o planowaną koronację wielkiego księcia litewskiego Witolda (1429-1430). Zawiera analizę dokumentu koronacyjnego (krytyczną edycję w aneksie), instrukcji dla wysłanników króla rzymskiego na Litwę oraz identyfikację osób wchodzących w skład delegacji. Autor podkreśla znaczenie przewidzianej koronacji księcia Witolda jako podstawy do zawarcia sojuszu politycznego pomiędzy Litwą a krajami związanymi z królem Zygmuntem. The paper deals with the dispute around the planned coronation of the Lithuanian Grand Duke Vytautas (1429-1430). It contains an analysis of the coronation document (with its critical edition in the appendix), instructions for the envoys of the Roman King to Lithuania, and identification of members of the legation. The author stresses the importance of the expected coronation of Duke Vytautas as the foundation for a political alliance between Lithuania and the countries related to King Sigismund.
7
Publication available in full text mode
Content available

W kręgu rywalizacji. Z dziejów Siedmiogrodu po bitwie pod Mohaczem

63%
Niemczyk K.
Średniowiecze Polskie i Powszechne
|
2020
|
vol. 12
245-260
EN
The aim of the article is to present the history of Transylvania after the Battle of Mohàcs in 1526. The defeat of Hungary and the death of King Louis II the Jagiellonian in the battle changed the power structure in Central Europe. An agreement was made between the Jagiellonians and the Habsburgs in 1515; it was strengthened by marrying Louis the Jagiellonian to Maria Habsburg and by marrying Anna the Jagiellonian to Ferdinand Habsburg. After the death of Louis, who left no heir, the political power in Czech and Hungary was to go to the Habsburgs. However, there was no unanimous agreement on the candidate; as a result, a double election happened after the death of Louis the Jagiellonian. The gentry assembly in Székesfehérvár in November elected Jan Zápolya king, while the supporters of the Habsburgs elected Ferdinand at a competing assembly. The war became inevitable. Zápolya sought help in Turkey, hence Hungary became an area where two forces competed, the Habsburgs and Turkey. Transylvania, which was a part of the state of Hungary at the time, stood in the centre of the conflict. Transylvania remained in the focus of attention for Jan Zápolya and for Ferdinand Habsburg, but also for Petru Rareș, a Moldavian hospodar, and for the Sultan himself as well. The article aims to delineate this situation, with particular insight into the relations between Jan Zápolya, Petru Rareș, and Turkey.
DE
Der Artikel setzt sich zum Ziel, die Geschichte von Siebenbürgen nach der Schlacht bei Mohács im Jahre 1526 darzustellen. Die Niederlage Ungarns und der Tod des bisherigen Königs Ludwig II. in dieser Schlacht bedingten die Veränderung der Machtverhältnisse in Mitteleuropa. Kraft des Abkommens, das 1515 zwischen den Jagiellonen und Habsburgern getroffen und durch die Entscheidungen über Eheschließungen von Ludwig II. mit Maria von Habsburg und von Anna Jagiello mit Ferdinand I. von Habsburg bekräftigt wurde, sollte die Macht in Böhmen und Ungarn auf die Habsburger übergehen, falls Ludwig II. nachkommenlos gestorben wäre. Unter ungarischen Adligen bestand allerdings keine Übereinstimmung hinsichtlich dieser Kandidatur, deshalb kam es nach dem Tod Ludwigs II. zu einer Doppelwahl. Während die Ständeversammlung in Székesfehérvár im November Johann Zápolya zum König erwählte, stimmten die Anhänger der Habsburger auf einer Gegenversammlung für Ferdinand. Das bedeutete den Auftakt zu einem Krieg. Da Zápolya in der Türkei nach Unterstützung suchte, wurde Ungarn zum Kampfplatz von zwei Mächten: den Habsburgern und der Türkei. Im Mittelpunkt des Konflikts befand sich das Gebiet von Siebenbürgen (damals ein Teil Ungarns), das der Gegenstand des Interesses nicht nur von Johann Zápolya und Ferdinand I. von Habsburg, sondern auch von Petru Rareș - dem Moldauer Woiwoden, und selbst vom Sultan war. Im vorliegenden Artikel wird die komplizierte politische Lage unter besonderer Berücksichtigungder Verhältnisse zwischen Johann Zápolya, Petru Rareș und der Türkei umrissen. 
PL
Celem artykułu jest ukazanie losów Siedmiogrodu po bitwie pod Mohaczem w roku 1526. Klęska Węgier i śmierć dotychczasowego króla Ludwika Jagiellończyka w tejże bitwie spowodowały zmiany w układzie sił w Europie Środkowej. W myśl postanowień układu zawartego między Jagiellonami a Habsburgami w roku 1515, umocnionego decyzjami o małżeństwach Ludwika Jagiellończyka z Marią Habsburżanką i Anny Jagiellonki z Ferdynandem Habsburgiem, po bezpotomnej śmierci Jagiellończyka władza w Czechach i na Węgrzech miała przejść w ręce Habsburgów. Jednak wśród szlachty węgierskiej nie było zgodności co do tej kandydatury, toteż po śmierci Ludwika Jagiellończyka doszło do podwójnej elekcji. Podczas gdy zgromadzenie szlachty w Székesfehérvárze w listopadzie wybrało na króla Jana Zápolyę, zwolennicy Habsburgów na konkurencyjnym sejmie opowiedzieli się za Ferdynandem. To z kolei nieuchronnie musiało wieść do wojny. Jako że Zapolya szukał pomocy w Turcji, Węgry stały się obszarem rywalizacji dwóch sił: Habsburgów i Turcji. W centrum całego konfliktu znalazł się Siedmiogród (stanowiący wówczas część państwa węgierskiego), leżący w strefie zainteresowań nie tylko Jana Zápolyi i Ferdynanda Habsburga, ale także Piotra Rareșa – hospodara mołdawskiego, oraz samego sułtana. Celem artykułu jest zarysowanie owej skomplikowanej sytuacji, ze szczególnym uwzględnieniem relacji na linii Jan Zápolya – Piotr Rareș – Turcja.
8
Publication available in full text mode
Content available

Praktyki religijne króla Jana Olbrachta w świetle rachunków nadwornych

62%
Nalewajek A.
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
|
2020
|
vol. 27
|
issue 1
83-95
EN
John I Albert’s (Jan Olbracht's) (1492-1501) royal accounts, preserved in the Central Archives of Historical Records in Warsaw, contain a considerable amount of hitherto unexploited information on the religious practices zealously performed by this successor of Casimir IV Jagiellonian (Kazimierz Jagiellończyk). He upheld the traditions of piety (pietas regia) forged in the times of the preceding kings of the Jagiellonian dynasty. John I Albert made pilgrimages to the most important Polish sanctuaries and was a generous benefactor to the mendicant monasteries and infirmaries for the poor. He would also conscientiously perform daily and festive religious practices.
PL
Rachunki królewskie Jana Olbrachta (1492-1501) zachowane w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie zawierają szereg niewykorzystanych informacji dotyczących praktyk religijnych, które gorliwie wypełniał następca Kazimierza Jagiellończyka. Podtrzymał on tradycje pobożności (pietas regia) ukształtowane w czasach poprzednich królów z dynastii Jagiellonów. Jan Olbracht odbył pielgrzymki do najważniejszych polskich sanktuariów oraz hojnie wspierał jałmużną klasztory mendykanckie i szpitale dla ubogich. Przykładnie wypełniał on również codzienne i odświętne praktyki religijne.
9
Publication available in full text mode
Content available

Kształtowanie się osadnictwa w obszarze gminy Korycin w XVI–XVIII wieku

51%
Maroszek J.
Studia Podlaskie
|
2017
|
vol. 25
PL
Dotąd niewykorzystywane materiały źródłowe są przechowywane w Metryce Litewskiej w Moskwie. Kwerenda w tym zespole archiwalnym ukazuje kształtowanie osadnictwa przez królów z dynastii Jagiellonów i późniejszych władców, zwłaszcza w ramach ekonomii grodzieńskiej.
EN
The Lithuanian Metrica in Moscow stores resources that have not been used so far. A query of this archive depicts development of settlement by the Jagiellonian kings and subsequent rulers, particularly within Grodno “table estate” (bona mensae regiae).
10
Publication available in full text mode
Content available

Graeco opere w królewskim teatrze władzy Władysława Jagiełły. Wprowadzenie do badań

51%
Walkowiak M.
Res Historica
|
2019
|
issue 48
EN
The Polish King Władysław II Jagiełło requested the creation of a set of Byzantine wall paintings, described by the historian Jan Długosz as graeco opere, pictura graeca or sculptura graeca. The paintings were located in places of particular political and religious significance for the Kingdom of Poland. Byzantine painting decoration was thoughtfully adapted to Gothic interiors.The scientific reflection on Jagiellonian polychromes, conducted for over 150 years, still does not give full clarity as to the reasons for this unique artistic synthesis. Given the current state of knowledge about the role of art in the Middle Ages, the concept of the King’s private predilection for Byzantine-Ruthenian painting, well established in the Polish medieval studies, is no longer convincing.The author of this paper believes that this issue calls for new questions and a fresh research perspective. The study analyses the paintings in question in the context of the backdrop of the King’s political theology and the importance of art in shaping the image of the monarch in the Late Middle Ages. On the basis of the latest historical research, the author presents King Władysław II Jagiełło primarily as an effective ruler and competent politician rather than an art enthusiast.
PL
Z inicjatywy króla polskiego Władysława Jagiełły wykonano zespół bizantyńskich malowideł ściennych, które Jan Długosz określa w swoich dziełach terminami: graeco opere, pictura graeca lub sculptura graeca. Malowidła te powstały w miejscach o szczególnym polityczno-religijnym znaczeniu dla Królestwa Polskiego a bizantyńską dekorację malarską dostosowano w przemyślany sposób do wnętrz gotyckich. Naukowa refleksja poświęcona jagiellońskim polichromiom, prowadzona od przeszło 150 lat, nadal nie daje pełnej jasności co do przyczyn tej oryginalnej syntezy artystycznej. Ugruntowana w polskiej mediewistyce teza o prywat­nych upodobaniach króla Władysława Jagiełły do malarstwa bizantyńsko-ruskiego, wydaje się przy obecnym stanie wiedzy o roli sztuki w średniowieczu, tezą nie przekonującą. W opinii autora prezentowanego tekstu, przedstawiony wyżej problem wymaga postawienia nowych pytań i odświeżenia perspektywy badawczej. Autor, w swoich badaniach, analizuje omawiane malowidła przez pryzmat królewskiej teologii politycznej i znaczenia sztuki w procesie kształtowaniu wizerunku późnośredniowiecznego monarchy. Korzystając z najnowszych badań i ustaleń historyków, postrzega króla Władysława Jagiełłę przede wszystkim jako skutecznego i sprawnego polityka, a nie miłośnika sztuki.
11
Publication available in full text mode
Content available

Oczekiwanie na dziecko w rodzinie królewskiej w Polsce w XV i XVI wieku

51%
Januszek-Sieradzka A.
Wieki Stare i Nowe
|
2023
|
vol. 18
|
issue 23
1-17
EN
The image childhood of royal children is a necessary addition to that of childhood in medieval and modern Poland. It should be noted that the expectation of a royal child had two dimensions, a readily apparent public one and a difficult-to-trace private one. A queen’s destiny for motherhood was emphasised in the process of her becoming the queen, which was divided into stages. In the history the Jagiellonian wives as mothers - six out of eleven wives were also mothers - there were numerous successful deliveries but there were also some miscarriages. The important issues in the research on this period include the queens’ behaviour during their pregnancies, their relationships with the husbands, their following of medical, healthcare, and midwife recommendations, their undertaking of various activities, the securing of the needs of the expected child, and, finally, the way they used this time to build their position and the image of queenship.
PL
Koniecznym dopełnieniem obrazu dzieciństwa w Polsce średniowiecznej i nowożytnej jest dzieciństwo dzieci królewskich. Oczekiwanie na dziecko królewskie miało dwa wymiary - lepiej widoczną perspektywę publiczną i trudniej uchwytny wymiar prywatny. Przeznaczenie królowej do macierzyństwa podkreślane było w rozpisanym na etapy procesie stawania się królową. W macierzyńskiej historii jagiellońskich żon - z jedenastu matkami zostało sześć - liczne były szczęśliwe rozwiązania, ale zdarzały się także poronienia. W badaniach nad kwestią oczekiwania na dziecko ważne są zagadnienia zachowania królowych w czasie ciąży, relacji z małżonkiem, przestrzegania zaleceń medycznych, opieki lekarskiej i akuszerskiej, podejmowania różnych aktywności, zabezpieczania potrzeb mającego się urodzić dziecka czy w końcu wykorzystanie tego czasu na budowanie pozycji królowej i jej queenship.
12
Publication available in full text mode
Content available

Zainteresowania Jagiellonów w Czechach

51%
Czerwonka J.
Officina Historiae
|
2021
|
vol. 4
|
issue 1
9-14
EN
The article presents the dynastic policy of the Jagiellonians towards the Kingdom of Bohemia. I show Jan Długosz's attitude towards the assumption of the Czech throne by the Jagiellons, offered by the Hussite legation. It illustrates the perception of the ruler and his surroundings of the events related to the Hussite revolution in the Czech Kingdom.
PL
Artykuł przedstawia politykę dynastyczną Jagiellonów, ukierunkowaną w stronę Królestwa Czech. Ukazuje stosunek Jana Długosza do objęcia przez Jagiellonów tronu czeskiego, oferowanego przez poselstwo husyckie. Obrazuje postrzeganie władcy oraz jego otoczenia wydarzeń związanych z rewolucją husycką w Królestwie Czeskim.
13
Publication available in full text mode
Content available

Pieczęć królewicza Kazimierza Kazimierzowica Jagiellończyka z okresu starań o koronę węgierską i jej program polityczny

51%
Titkow S.
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
|
2019
|
vol. 57
PL
Przedmiotem artykułu jest analiza pieczęci królewicza Kazimierza Kazimierzowica Jagiellończyka z okresu jego starań o koronę węgierską w latach 1471–1472. Po zaprezentowaniu źródła autor dokonuje interpretacji jego programu ideowo-politycznego w kontekście rywalizacji habsbursko-korwińsko-jagiellońskiej w trzeciej ćwierci XV w.
EN
The article deals with the seal of Prince Casimir Jagiellon (the second son of King Casimir IV) from the period of his claims to the Hungarian Crown in 1471–1472. After presenting the source material, the author interprets his ideological and political programme in the context of the rivalry between the Jagiellons, Habsburgs and Corvinus in the third quarter of the fifteenth century.
14
Publication available in full text mode
Content available

Książę Bartłomiej ziębicki o konfliktach zbrojnych na Śląsku w latach 1509-1513

51%
Kozák P.
Średniowiecze Polskie i Powszechne
|
2020
|
vol. 12
141-160
EN
This article includes research and an edition of the source that has not been known so far; the source concerns the conflicts in Silesia between 1509 and 1513. A detailed analysis of the text allowed researchers to discover the identity of the source’s author. The author turned out to be Bartłomiej of Ziębice, the grandson of King Jiři of Podiebrad and one of the most important politicians in the times when the Jagiellonians ruled Czech. The source in question is a record of the public defense of Duke Bartłomiej, hence the text is one-sided in its opinions, but it still considerably enriches our knowledge about the years 1509-1513 in Silesia and the historical events at the time. This was the time of two conflicts in Silesia: the first one was the 1509 dispute of Duke Frederic II of Legnica with Wrocław and the other was the argument between the dukes of Legnica and Duke Bartłomiej. Both of the conflicts illustrated the animosities between the dukes and the inhabitants of Wrocław. Neither of the conflicts has been analyzed in depth in the historiography, even though they soon ceased being merely regional and there was an interest in them even in the Czech-Hungarian court. In order to solve the conflicts a general assembly was held for all the lands of the Czech crown in Kłodzko in 1512. It had been the first assembly of the type held since the Olomunec reconciliation between Ladislaus the Jagiellonian and Maciej Kowin.
DE
Der Schwerpunkt des vorliegenden Artikels liegt in der Bearbeitung der bisher unbekannten Quelle zu den militärischen Konflikten in Schlesien in den Jahren 1509-1513. Dank einer detaillierten Analyse der Aufzeichnungen gelang es, den bis jetzt nicht bekannten Autor der Quelle zu identifizieren, und zwar den Herzog Bartholomäus von Münsterberg, der Eneklsohn des böhmischen Königs Georg von Podiebrad und einer der bedeutendsten Politiker unter den Jagiellonen in Böhmen war. Die Quelle beinhaltet zwar die Aufzeichnung der öffentlichen Verteidigung des Herzogs Bartholomäus und hat daher einen einseitigen Charakter, trotzdem bereichert sie wesentlich unser Wissen über die Ereignisse der Jahre 1509-1513 in Schlesien. In dieser Zeit fanden zwei Konflikte in Schlesien statt - der Streit des Herzogs Friedrich II. von Liegnitz mit der Stadt Breslau aus dem Jahre 1509 und der Streit der Herzöge von Liegnitz mit dem eben genannten Herzog Bartholomäus - die gegenseitige Animositäten zwischen den Herzögen und Einwohnern Breslaus deutlich veranschaulichen. Die beiden Konflikte fanden bis jetzt einen eher geringen Widerhall in der Geschichtsschreibung, obwohl sie in kurzer Zeit einen überregionalen Charakter bekamen und sogar am böhmisch-ungarischen Hof das Interesse erregten. Um die Konflikte zu lösen, wurde im Jahre 1512 in Glatz eine allgemeine Versammlung aller Länder der böhmischen Krone einberufen. Es war die erste solche Versammlung seit der Versöhnung von Vladislav II. mit Matthias Corvinus in Olmütz. 
PL
Podstawą dla niniejszego artykulu jest opracowanie i edycja nieznanego dotąd źródła dotyczącego konfliktów na Śląsku w latach 1509–1513. Dzięki szczegółowej analizie zapisu udało się zidentyfikować nieznanego do tej pory autora źródła, którym okazał się książę Bartłomiej ziębicki, wnuk czeskiego króla Jerzego z Podiebradu i jeden z najważniejszych polityków czasów rządów Jagiellonów w Czechach. Wspomniane źródło jest zapisem publicznej obrony księcia Bartłomieja, ma zatem wydźwięk jednostronny, ale i tak znacznie wzbogaca naszą wiedzę na temat lat 1509–1513 na Śląsku i wydarzeń tego czasu. Wówczas toczyły się na Śląsku dwa konflikty – jednym był spór księcia Fryderyka II legnickiego z Wrocławiem z 1509 roku, a drugim spór książąt legnickich właśnie z księciem Bartłomiejem – w których widać wyraźnie animozje między książętami a mieszkańcami Wrocławia. Obydwóm sporom nie poświęcono dotychczas zbyt wiele miejsca w historiografii, pomimo że szybko owe konflikty przestały być sporami regionalnymi i interesowano się nimi nawet na dworze czesko-węgierskim. W celu ich rozwiązania zwołano w 1512 roku w Kłodzku zgromadzenie ogólne wszystkich ziem Korony Czeskiej, co było pierwszym tego typu zjazdem od pojednania się w Ołomuńcu Władysława Jagiellończyka z Maciejem Korwinem.
15
Publication available in full text mode
Content available

Ambrogio Contarini i jego podróż na Wschód. Okoliczności nawiązania kontaktów dyplomatycznych przez Wenecję i Polskę z Persją w drugiej połowie XV w.

45%
Smołucha J.
Folia Historica Cracoviensia
|
2017
|
vol. 23/2
353-366
PL
Artykuł poświęcony jest mało znanemu w historiografii wątkowi dyplomatycznych kontaktów pomiędzy Europą chrześcijańską a Uzun Hassanem (1423-1478), władcą Persji. Stolicą jego państwa było, leżące obecnie w północno-zachodnim Iranie miasto Tabriz. Uzun Hassan wspierał militarnie przeciwników Turcji osmańskiej i dążył do nawiązania kontaktów dyplomatycznych z państwami chrześcijańskimi. Autor krótko przedstawił dzieje tych poselstw, których celem była zazwyczaj Wenecja i Rzym. W 1472 r. jedno z nich zawitało również do stolicy Królestwa Polskiego Krakowa. Poza krótkimi wzmiankami we współczesnych kronikach i dokumentach dyplomatycznych niewiele wiemy o szczegółach tych pierwszych politycznych kontaktów z Persją. Zasadnicza część artykułu odnosi się natomiast do niezwykle dobrze udokumentowanej źródłowo podróży na dwór Uzun Hassana w Tabriz weneckiego posła Ambrogio Contariniego. W dyplomatyczną podróż wyprawił się on z Wenecji w lutym 1474 r. Ponieważ Turcy w owym czasie blokowali przeprawę z Cypru do Azji Mniejszej wenecki poseł zdecydował się na podróż lądem poprzez Niemcy, Królestwo Polskie i Ruś. Niezwykle cenne są jego opisy mało znanych regionów leżących nad Dnieprem, w tym samego Kijowa. Szczegółowo opisał swoją pełną przygód podróż kierując się do Kaffy nad Morzem Czarnym. Stamtąd omijając posiadłości tureckie i góry Kaukazu, uniknąwszy wielu niebezpieczeństw Contarini przedostał się do Persji.
EN
The article discusses the little-known (in historiography) history ofdiplo- matic relations between Christian Europe and Uzun Hassan (1423—1478), the ruler of Persia. The capital of the country was located in Tabriz, cur- rently in north-western Iran. Uzun Hassan provided military support to Ottoman Turkey's enemies and sought to establish diplomatic relations with Christian states. The author briefly describes the history of Persia's diplomatic missions, which were usually aimed at Venice and Rome. In 1472, one of them also visited Krakow, the capital of the Kingdom of Poland. Aside from brief references in contemporary chronicles and diplomatic and diplomatic documents, we know little about details of those first political contacts with Persia. The main part of the article refers to an exceptionally well-documented, in terms of sources, journey of Venetian envoy Ambro­gio Contarini to Uzun Hassan's court in Tabriz. He embarked on the dip­lomatic mission from Venice in February 1474. As Turks at that time were blocking the crossing from Cyprus to Asia Minor, the Venetian envoy de- cided to travel by land across Germany, the Kingdom of Poland and Ruthe- nia. His descriptions of obscure regions at Dnieper, including in Kiev itself, are extremely valuable. He also gave a detailed account of his adventurous journey to Caffa on the shore of the Dead Sea. From there, bypassing the Turkish territory and the mountains of the Caucasus, avoiding many dan- gers, Contarini made it to Persia.
16

Poznańskie radełko jagiellońskie z lat czterdziestych XVI wieku. Problem treści ideowo-politycznych i wzorów ikonografi cznych

38%
Wagner A.
Roczniki Biblioteczne
|
2012
|
vol. 56
83-111
EN
The article examines one of the so-called “Jagiellonian fi nishing rolls”, which were used in decorating by an anonymous bookbinder (or bookbinders) from Poznań from around 1547 until 1560s. The roll shows 5 carefully designed medallions with busts of a pope and some European rulers (Paul III, Sigismund the Old, Sigismund Augustus, Charles V and Ferdinand I) as well as an arabesque ornament. Today we know 22 bindings with such decorations, kept in libraries in Poland, Russia and Germany. The author of the article formulates some hypotheses concerning the time the roll was made as well as its maker and the person who may have commissioned it. He explores the tradition of making such fi nishing rolls in Europe. The characteristic composition and selection of motifs on the Poznań tool are presented against the background of model graphics showing “galleries” of portraits of European rules (they were made by e.g. Virgil Solis or Augustin Hirschvogel). The author describes the complex relations between the Habsburgs and the Jagiellons as well as the role of the papacy in these relations. This is necessary to establish the ideological and political basis of the iconographic concept of the roll. In addition, the author analyses the iconographic models of the portraits presented on the medallions. He indicates their originals among graphic works, paintings as well as numismatic works (coins and medals).
PL
Artykuł prezentuje jedno z tzw. „radełek jagiellońskich”, które stosował w dekoracji opraw anonimowy poznański introligator (lub introligatorzy) od około 1547 r. do lat 60. XVI w. Radełko ukazuje 5 starannie opracowanych medalionów z popiersiami papieża i władców europejskich (Paweł III, Zygmunt Stary, Zygmunt August, Karol V i Ferdynand I) oraz ornament arabeskowy. Obecnie znane są 22 oprawy z taką dekoracją, przechowywane w bibliotekach Polski, Rosji i Niemiec. W artykule postawiono hipotezy dotyczące czasu powstania radełka oraz jego wykonawcy i potencjalnego zleceniodawcy. Przedstawiono tradycję tworzenia radełek tego typu w skali europejskiej. Charakterystyczna kompozycja i dobór motywów na poznańskim narzędziu przedstawione zostały na tle grafiki wzornikowej prezentującej „galerie” portretów władców europejskich (tworzyli je np. Virgil Solis, Augustin Hirschvogel). Opisano skomplikowane relacje między Habsburgami a Jagiellonami, a także rolę, jaką w nich odgrywało papiestwo. Było to niezbędne dla określenia podłoża ideowego i politycznego, na jakim stworzono koncepcję ikonograficzną radełka. Przeanalizowano również wzorce ikonograficzne portretów przedstawionych w medalionach. Wskazano ich pierwowzory wśród dzieł grafiki, malarstwa, a także numizmatyki (monety i medale).
17
Publication available in full text mode
Content available

Michał Hanel ze Lwowa – lekarz i poseł Jagiellonów

38%
Janakowski M.
Res Historica
|
2020
|
issue 49
EN
This article is an attempt to present the Michał Hanel’s biography and the history of his social advancement. He was ennobled citizen of Lviv and medicine doctor who became the archpriest of Buda church and the provost of Esztergom as well as the personal doctor of Władyslaw II Jagiellon, the king of Hungary and Czech.Hanel’s career in court structures and church hierarchy is an example of strong relationships between Polish Kingdom, Hungarian Kingdom and Czech Kingdom under the rule of Jagiellonian dynasty and also an example of the possibilities of social and economic advancements in the first half of the 16th century. Hanel participated in the institution of dynasty marriages and as an envoy he carried classified messages between Buda and Krakow. As a longtime confessor and personal doctor of Władysław king, he became a figure salient for the current affairs in the Kingdom of Hungary, and Polish-Hungarian relations in the early decades of the 16th century.The main aim of this article is to reconstruct the way in which Hanel advanced in social circles. The next step is to compare the said way to other examples of social advancement known to historiography. The results of my research are presented in the form of case study. Moreover, another, equally important aim of the study is to contribute to the debate on the division of estates in Europe in the Jagiellonian period. I hope that this article will serve to start investigation into the biography of Michał Hanel and the history of his family.
PL
Niniejszy artykuł jest próbą prezentacji postaci i awansu społecznego Michała Hanela, nobilitowanego obywatela Lwowa, doktora medycyny Uniwersytetu Bolońskiego, nadwornego lekarza króla Czech i Węgier Władysława II Jagiellończyka, a także archiprezbitera kościoła NMP w Budzie i prepozyta kościoła św. Stefana w Ostrzyhomiu.Kariera Michała Hanela w strukturach dworskich i hierarchii kościelnej jest przykładem silnych związków miedzy królestwami Polski, Czech i Węgier pod panowaniem dynastii Jagiellonów oraz możliwych ścieżek awansu społecznego i majątkowego na przełomie XV i XVI w. Działając ponad granicami królestw brał czynny udział w polityce dynastycznej Jagiellonów. Jako poseł i dyplomata uczestniczył w kreowaniu królewskich mariaży oraz przekazywał poufne informacje miedzy dworami w Budzie i Krakowie. Pełniąc wieloletnią funkcję osobistego lekarza i spowiednika króla Władysława II Jagiellończyka stał się postacią o niemałym znaczeniu dla bieżącej polityki Królestwa Węgier oraz relacji polsko-węgierskich w pierwszych dekadach XVI w.Celem prezentowanego artykułu jest odtworzenie na podstawie rozproszonych i niejednoznacznych źródeł drogi awansu Michała Hanela, a następnie porównanie jej z rozpoznanymi już w historiografii przykładami awansu międzystanowego i przedstawienie wypracowanych wniosków w postaci dość powszechnego ‘studium przypadku’. Równorzędnym celem moich rozważań jest także dyskusja z popularnymi tezami dotyczącymi hermetycznego podziału stanowego w Europie Jagiellonów.
18
Publication available in full text mode
Content available

Historia Polski historią Biblii pisana

26%
Pietkiewicz R.
Ruch Biblijny i Liturgiczny
|
2011
|
vol. 64
|
issue 2
EN
This paper presents the connection between selected Polish biblical translations and the national and personal history of Polish people (14th–18th century). The history of Florian Psalter (14th/15th century) and that of Queen Sophia’s Bible (15th century) are related to the beginning of the Jagiellonian dynasty. The first printed biblical text in Polish (Prologue to the Gospel according to St. John, 1518/1519) and editions of the New Testament translated by Stanisław Murzynowski (1551–1553) testify to the development of Polish orthography. Both, the woodcuts of the Leopolita’s Bible (1561, 1575/1577) and the notes to the commentary on the Acts of the Apostles by Tomas Falconius (1566) give an account of the tumultuous history of Polish Reformation. The dedication in the second edition of Leopolita’s Bible (1975) and its alteration in 1577 attest to the failure of the first free royal election in Poland. The manuscript notes in Wrocław copy of Simon Budny’s Bible (1572) constitute an eyewitness account of the collapse of Poland at the end of 18th century. Whereas, the manuscript notes in the translation of Psalter by W. Wróbel constitute a chronicle of the Wilieziński family. Therefore, while talking about the history of Polish biblical translations one can talk about the history of Poland as a country, at the same time.
PL
Artykuł prezentuje związek wybranych polskich przekładów biblijnych z narodową i osobistą historią Polaków (XIV–XVI wiek). Dzieje Psałterza Floriańskiego (XIV–XV wiek) i Biblii Królowej Zofii (XV wiek) są związane z początkami dynastii Jagiellonów. Pierwszy druk biblijny po polsku (Prolog do Ewangelii według św. Jana, 1518/1519) oraz edycje Nowego Testamentu w tłumaczeniu Stanisława Murzynowskiego (1551–1553) świadczą o rozwoju polskiej ortografii. Ilustracje do Biblii Leopolity (1561, 1575/1577) i dopiski do komentarzy do Dziejów Apostolskich Tomasza Falconiusa (1566) opowiadają o burzliwych dziejach polskiej Reformacji. Dedykacja drugiego wydania Biblii Leopolity i jej zmiana są świadectwem fiaska pierwszej wolnej elekcji. Rękopiśmienne dopiski we wrocławskim egzemplarzu Biblii Szymona Budnego (1572) opowiadają o upadku I Rzeczypospolitej. Rękopiśmienne zapiski w Żołtarzu w tłumaczeniu Walentego Wróbla (1528) są kroniką rodziny Wiliezińskich. Opowiadając historię polskich przekładów biblijnych, można opowiedzieć historię Polski.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.