Search results

1

Henryk Bereza w świetle uprzedzeń Jana Błońskiego. Kulisy pewnego sporu

100%

Śnioszek A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2018

|

vol. 36

|

issue 2

EN

The article deals with selected topics concerning a somewhat forgotten dispute between Jan Błoński and Henryk Bereza. The genesis of the dispute dates back to the 1980s, when Bereza described the phenomenon he called the “artistic revolution in prose”. The main purpose of the article is to show the complex motifs that led Błoński, who opposed Bereza’s concepts with particular anger. The sources of these motifs – usually far from issues related to the assessment of the value of literature itself – can be sought, among other things, in the negative attitude of Błoński-the intellectual to writers of peasant and working-class origin. In the second part of the article, Bereza’s method is shown – on the example of the concept of first language – as free from non-literary factors.

PL

Niniejszy artykuł porusza wybrane wątki dotyczące nieco zapomnianego sporu między Janem Błońskim a Henrykiem Berezą. Geneza konfliktu sięga lat 80., kiedy Bereza opisał zjawisko nazwane przez niego „rewolucją artystyczną w prozie”. Głównym celem zawartych w artykule rozważań jest ukazanie złożonych motywów, jakie powodowały Błońskim, który wystąpił przeciw konceptom krytyczno- i historycznoliterackim Berezy ze szczególną ostrością. Źródeł tych motywów – na ogół dalekich od kwestii związanych z oceną wartości samej literatury – można szukać, m.in. w negatywnym stosunku Błońskiego-inteligenta do pisarzy o pochodzeniu chłopskim i robotniczym. W drugiej części artykułu metoda Berezy zostaje ukazana – na przykładzie używanego przez niego pojęcia język pierwszy – jako suwerenna wobec czynników pozaliterackich.

2

No Critique. The Pleasure of Reading and Literary Criticism in Poland

100%

Poręba K.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 28-29

EN

The article is devoted to the category of readerly pleasure and its variants in Polish critical and literary discourse. The author discusses the category of readerly pleasure developed by Roland Barthes, primarily in his famous essays “From Work to Text” and The Pleasure of the Text; he also reconstructs Jan Błoński’s views expressed in the programmatic essay Romans z tekstem [Love affair with the text]. The author argues that since the 1960s these approaches have become default points of reference in the perception of the category of pleasure in Polish literary criticism, even though they are often understood in an intuitive way.

PL

Artykuł poświęcony jest funkcjonowaniu kategorii przyjemności lekturowej oraz jej wariantów w rodzimym dyskursie krytycznoliterackim. Autor przypomina w zarysie koncepcje lektury afektywnej w myśli Rolanda Barthes’a, opierając się przede wszystkim na głośnych esejach Od dzieła do tekstu oraz Przyjemność tekstu; rekonstruuje także przekonania wyrażone przez Jana Błońskiego w programowym eseju Romans z tekstem. Stawia tezę, że ujęcia te od lat 60. XX wieku zdążyły stać się domyślnymi punktami odniesienia w postrzeganiu kategorii przyjemności w polskiej krytyce literackiej, mimo że często pojmowane są w sposób intuicyjny.

3

Pokole(nie) passé?

98%

Trzcińska A.

Forum Poetyki

|

2017

|

issue 10

160-167

EN

This article’s author performs a critical analysis of the ways in which the ‘56 Generation has been approached as a subject in a book published in 2016. The backdrop of these reflections includes, among other things, a polemical overview of the category’s history, and the way in which contemporary intellectual thought relates to already existing and often still persistent views of reception. This scholar proposes two terms for organizing our reflections on the category of the generation: multiplication and configuration.

PL

Autorka artykułu Pokole(nie) passé? poddaje krytycznej analizie sposób, w jaki zagadnienie pokolenia „Współczesności” zostaje podjęte w publikacji z 2016 roku. Tło dla tych rozważań stanowi m.in. problematyzujący przegląd dziejów kategorii oraz sposób, w jaki teraźniejsza myśl badawcza odnosi się do już istniejących i często utrwalonych w świadomości odbiorczej poglądów. Badaczka proponuje dwa terminy porządkujące rozważania o kategorii pokolenia: multiplikacja i konfiguracja.

4

Niewidzialna „Operetka” Witolda Gombrowicza. Od męskości hegemonicznej ku męskości atopicznej

57%

Mazurkiewicz F.

Pamiętnik Literacki

|

2016

|

vol. 107

|

issue 2

113-136

PL

Artykuł o ostatnim dramacie Witolda Gombrowicza powstał jako wyraz niezgody na wcześniejsze odczytania sztuki (Jan Błoński, Jerzy Jarzębski, Maria Janion, Michał Paweł Markowski, Małgorzata Sugiera, Tamara Trojanowska), nie uwzględniające należycie – zdaniem autora – pewnej fundamentalnej niezgodności kwestii historycznych i historiozoficznych poruszanych w sztuce z jej nieoczekiwanym zakończeniem, w którym – przypomnijmy – z trumny wyłania się naga Albertynka. Wysiłek interpretacyjny zmierza więc w kierunku określenia: 1) wcześniej nie odnalezionych intertekstualnych śladów postaci Albertynki, głęboko tkwiących w cyklu powieściowym Marcela Prousta „W poszukiwaniu straconego czasu”; 2) problematyki „Operetki” jako gruntownego przewartościowania XIX-wiecznej nowoczesności; 3) samej sztuki jako dramatu męskości hegemonicznej, z istoty swej nieprzerwanie uczestniczącej w obracaniu historii ludzkości w niewypowiedziany koszmar; 4) Albertynki jako czynnika ustanawiającego inny, radykalny projekt męskości, którą autor proponuje nazywać męskością atopiczną.

EN

The article about Witold Gombrowicz’s last drama was composed as an expression of discontent about the former readings of the play (by Jan Błoński, Jerzy Jarzębski, Maria Janion, Michał Paweł Markowski, Małgorzata Sugiera, Tamara Trojanowska) that inaccurately, in Mazurkiewicz’s view, consider certain fundamental literary historical and historiophilosophical issues touched upon in the play with its unexpected conclusion in which naked Albertine emerges from a coffin. Thus, Mazurkiewicz’s interpretive efforts leads to defining 1) previously not found intertextual traces of Albertine deeply rooted in Marcel Proust’s “In Search of Lost Time;” 2) the problems of “Operetta” as a thorough reevaluation of 19th century modernity; 3) the play as a hegemonic masculinity drama in its nature constantly taking part in turning history of humanity into a terrifying nightmare; 4) Albertine as a factor establishing a different, radical project of masculinity which the author proposes to be referred as “atopic.”

Refine search results

2 Forum Poetyki

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

1 Pamiętnik Literacki

1 2022

1 2018

1 2017

1 2016

1 Mazurkiewicz F.

1 Poręba K.

1 Trzcińska A.

1 Śnioszek A.

Henryk Bereza w świetle uprzedzeń Jana Błońskiego. Kulisy pewnego sporu

No Critique. The Pleasure of Reading and Literary Criticism in Poland

Pokole(nie) passé?

Niewidzialna „Operetka” Witolda Gombrowicza. Od męskości hegemonicznej ku męskości atopicznej