Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Jan Parandowski
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Hebrajski przekład „Mitologii”. Listy Jana Parandowskiego, Dawida Lazera i Dawida Ben Guriona

100%
Kossewska E.
Pamiętnik Literacki
|
2018
|
vol. 109
|
issue 2
183-207
PL
W artykule zaprezentowano korespondencję Dawida Lazera z Janem Parandowskim i Dawidem Ben Gurionem dotyczącą hebrajskiego przekładu „Mitologii” Parandowskiego. Autorów listów łączy zamiłowanie do antyku, literatury helleńskiej i języka greckiego. Publikacja materiałów źródłowych została poprzedzona omówieniem danych biograficznych osób włączonych w wymianę listów. Szczególnie szeroko zaprezentowano sylwetkę autora przekładu, Dawida Lazera, syna Szymona Menachema Lazera (redaktora „Ha Micpe”). Życie w pobliżu spraw zawodowych ojca wprowadziło Dawida Lazera w krąg wybitnych intelektualistów żydowskich przełomu XIX i XX w. W pracy przedstawiono związki Dawida Lazera z Szmuelem Josefem Agnonem, Chaimem Nachmanem Bialikiem, Nahumem Sokołowem, Uri Cwi Grinbergem czy Markiem Chagallem. Polskie książki trafiały do Palestyny wraz z kolejnymi falami emigrantów z ziem polskich. Jednak odrodzenie języka hebrajskiego i powstanie żydowskiego państwa stymulowały do rozwoju własnej literatury, uzupełnianej przekładami literatury z języków narodowych. Za wprowadzeniem „Mitologii” na listę lektur hebrajskojęzycznych stała zarówno chęć doświadczenia starożytnych i wielkich cywilizacji, hellenistyczne zainteresowanie autora przekładu, jak i powody komercyjne. Liczba wznowień i skala nakładów „Mitologii” w Polsce, przy dużym odsetku w Izraelu obywateli pochodzących z tego kraju, gwarantowała przekładowi poczytność i sukces komercyjny. Przedstawione wydarzenia związane z wydaniem „Mitologii” wprowadzają czytelnika szeroko w problematykę polskiej literatury w Izraelu i ukazują obraz społeczeństwa żydowskiego skłaniającego się ku kulturze hebrajskiej.
EN
The article presents the correspondence of David Lazer and Jan Parandowski with David Ben Gurion about a Hebrew translation of Jan Parandowski’s “Mythology.” The authors of the letters are joined by their fondness of antiquity, Hellenic literature and the Greek language. Publication of source materials is preceded by a description of biographical data of the figures involved in the exchange of letters. Especially detailed presentation is given to David Lazer, the translator, a son of Simon Menahem Laser (an editor of “Ha-Micpe”). His life close to his father’s professional matters introduced David Lazer into the circle of eminent Jewish intellectuals of the turn of 19th and 20th c. The paper presents the connections of David Lazer with Shmuel Yosef Agnon, Hayim Nahman Bialik, Nahum Sokolow, Uri Zvi Greenberg, or Marc Chagall. Polish books reached Palestine with the subsequent waves of emigrants from the territory of Poland, though the revival of the Hebrew language and the forming of Jewish country propelled to the development of its own literature supplemented with translations from vernaculars. Inclusion of “Mythology” into the reading list in Hebrew was supported by the need to experience old great civilisations, the translator’s Hellenistic interest, as well as by commercial reasons. The number of reprints and scale of editions of “Mythology” in Poland and a great proportion of Poles in Israel ensured wide readership and financial success of the translation. The events presented in the article connected with the edition of “Mythology” offer the reader an insight into broadly understood problems of Polish literature in Israel and show a picture of Jewish society turning into Hebrew culture.
2

Aurelia (Aura) Wyleżyńska – zapomniana pisarka i publicystka. Materiały do biografii

100%
Pawlak G.
Pamiętnik Literacki
|
2014
|
vol. 105
|
issue 1
157-170
PL
Artykuł przywraca zbiorowej pamięci postać Aurelii (Aury) Wyleżyńskiej (1881–1944), dziś zapomnianej a w Dwudziestoleciu znanej i uznanej pisarki. „Notatki pamiętnikarskie” Wyleżyńskiej (maszynopis, częściowo rękopis), zdeponowane przez rodzinę i przyjaciół autorki w Archiwum Akt Nowych i w Bibliotece Narodowej w Warszawie, stanowią cenne świadectwo życia warszawiaków pod okupacją hitlerowską oraz ukazują osobiste losy bohaterów w czasie pierwszej wojny światowej i w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Twórczość literacka Wyleżyńskiej zamyka się w pierwszej połowie XX wieku (1909–1943). Zwrócono uwagę na zainteresowania artystyczne, inspiracje i okoliczności powstania utworów. Dzięki wykorzystaniu materiałów archiwalnych udało się wypełnić wiele białych plam w życiorysie bohaterki. Jedną z nich było małżeństwo z pisarzem Janem Parandowskim (1895–1978), zawarte w okresie internowania w Rosji podczas pierwszej wojny światowej. Ten mało rozpoznany fragment biografii obojga, wielokrotnie przywoływany na kartach niepublikowanego dziennika wojennego autorki, stanowi klucz do interpretacji jej twórczości.
EN
The article revives to the common memory the figure of Aurelia (Aura) Wyleżyńska (1881–1944), a women writer today forgotten but well-known and recognized in the Inter-War Years. Wyleżyńska’s “Notatki pamiętnikarskie (Memoir Notes)” (preserved in typescript version and partially in manuscript and deposited by her family and friends in The Central Archives of Modern Records and in The National Library in Warsaw) form a valuable testimony of Varsovian life under the Nazi occupation and reveal private life of heroes during the World War I and in the first years after regaining independence. Wyleżyńska’s literary creativity closes in the first part of the 20th century (1909-1943). The article draws attention to her artistic interests, inspirations and the circumstances which gave rise to the text’s composition. Resorting to the archive materials, it offers pieces of information which remained unknown in her biography. One of them was her marriage to Jan Parandowski (1895–1978), which they entered into at the time of their World War I Russian internment. This little-known fragment of their biography, often recollected on the pages of the unpublished Wyleżyńska’s war diary, is a key to the interpretation of her creativity.
3

Nieznane fakty z biografii Jana Parandowskiego

100%
Pawlak G.
Pamiętnik Literacki
|
2018
|
vol. 109
|
issue 3
145-164
PL
Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań dotyczących biografii Jana Parandowskiego, przeprowadzonych w ukraińskich i polskich archiwach. W pracy podjęto próbę odpowiedzi na pytania ściśle związane z nadal nie rozpoznanym życiorysem autora "Mitologii", szczególnie na te łączące się z lwowskim okresem jego życia. Analizie poddano szereg dokumentów instytucji kościelnych i państwowych, starano się także weryfikować wspomnienia pisarza, sięgając po relacje innych świadków. Zdeponowane w ukraińskich archiwach dokumenty pozwoliły wyjaśnić wiele kwestii, nawet te, które sam Parandowski starał się przemilczeć, a indagowany przez wcześniejszych badaczy, skutecznie mylił tropy. Ustalono mianowicie, kim byli jego rodzice, przede wszystkim ojciec, prozaik bowiem nigdy o nim nie wspominał, mimo że obaj mieszkali pod wspólnym dachem przez 25 lat. Kwerenda archiwalna połączona z eksploracją źródeł pisanych umożliwiła nie tylko rozwikłanie wątków relacji rodzinnych, ale także zinterpretowanie ich w kontekście społecznym. Starano się również dowieść, że doświadczenie wieloetniczności i wielokulturowości przedwojennego Lwowa w połączeniu z nastawioną na humanistyczne wychowanie szkołą galicyjską miało wpływ na rozwój zainteresowań przyszłego literata. Dzięki temu mało dotąd znany fragment biografii Parandowskiego staje się dostępny dla współczesnego czytelnika.
EN
The aim of the article is a presentation of effects of research in Jan Parandowski’s biography carried out in Ukrainian and Polish archives. It is an attempt at answering the questions strictly connected with Parandowski’s still unexamined life history, especially those linked to the Lvov period of his life. The analysis scrutinizes a number of church and state documents; the writer’s memories are also verified while reaching for other witnesses’ relations. The papers preserved in Ukrainian archives allowed to explain a number of issues including such ones about which Parandowski himself remained silent or, when questioned for them, he effectively misguided the former scholars. The paper establishes, who the writer’s parents were, especially his father about whom Parandowski never mentioned though they lived under one roof for 25 years. The archive search query connected with exploration of written sources not only helped to figure out the threads of family relations, but also to interpret them in the social context. In this mode the paper also proves that the experience of the prewar Lvov multiethnicity and multiculturality coupled with the humanistic education of the Galician school exerted influence on the future writer’s development of interest. Owing to it, Parandowski’s biography’s hardly known fragment becomes accessible for the contemporary reader.
4

Śródziemnomorskie kody polskości w twórczości Jana Parandowskiego

88%
Mazur A.
Prace Literackie
|
2018
|
vol. 58
129-141
EN
One is used to regarding Jan Parandowski (1895–1978) as a great connoisseur of the ancient world and a kind of “Olympic” writer with a distance to his own time and space. A thorough examination of his literary essays, short stories and novels hardly proves this opinion. Treating Polish history and culture, especially of the Renaissance epoch, as originating from and inspired by the ancient Roman/Greek tradition (“Poland is situated in the Mediterranean”), he conceals at the same time an evidently emotional approach to national legacy. There are several modes in which he evokes unique Polish history in the 19th century, with the great but problematic heritage of Romanticism as well as the controversial destiny of modern Polish artists obliged to fulfil national duties; he describes in classically discreet style Polish war experiences; he creates in different ways a sentimental image of his lost home country in Lwów. One of the clearest manifestos of the writer’s involvement in Polish identity can be also found in his defence of national sentiments and their qualities against the attitude presented in the famous work La Trahison des clercs (The treason of the intellectuals) by Julien Benda. According to Parandowski’s own declaration, his patriotism was responsive to aesthetical and sensory epiphany (geographical, landscape, etc. impressions) rather than to some abstract national symbols and declarations. There is also a close, mutual correspondence between ancient impulses in his work and his biography (Polish history); the writer has been frequently seeking for any consolation in Mediterranean utopian dimensions. Last but not least, the “postmortal” testimony of Polish identity in Parandowski’s biography and work seems to be related to the experience — for a long time unknown and only recently revealed — during his exile in revolutionary Soviet Russia; his pioneering study about “Bolshevism” documents the history of 20th-century totalitarianism and definitely denies the allegedly apolitical mind-set of the “Olympian.”
5

Epizod wojennej biografii Jana Parandowskiego. Majątek Planta pod Opatowem

71%
Pawlak G.
Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej
|
2020
|
vol. 26: ERRARE HUMANUM EST. BŁĘDY W BADANIACH HUMANISTYCZNYCH, ICH RODZAJE I KONSEKWENCJE
96-112
EN
The article concentrates on a small excerpt from the biography of Jan Parandowski, covering a two-year stay of the writer on the estate of the Morawscy family in Kielce Voivodeship. The article presents, using this singular example, the life of a Polish manor house during the German occupation. The mansion was crowded with refugees and displaced people, forced to deal with the wartime reality. The image of this community is dominated by the owners of the estate, a family whose tradition and ethos obligates them to take on difficult and dangerous challenges. In the face of the still-circulating incomplete, or false, information relating to the place of stay of the writer following his departure from Warsaw, the main aim of this text is to systematise the knowledge and to remove doubt surrounding this topic.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.