Search results

1

„Dawne zwyczaje wielkanocne” Jana Stanisława Bystronia [Jan Stanisław Bystroń’s "Old Easter traditions"]

100%

Pandura M.

Studia Litteraria et Historica

|

2018

|

issue 7

EN

Jan Stanisław Bystroń’s Old Easter traditionsFor many years, the view prevailed that Dawne zwyczaje wielkanocne [Old Easter traditions] was the first ethnographic study by Jan Stanisław Bystroń. Published in the journal Wiedza in 1905, it was considered to be the harbinger of a future scientific career of the young schoolboy from Cracow. My central point is that not only has the title of the periodical in which the text appeared been determined incorrectly, but also the authorship has been erroneously attributed to Bystroń. I demonstrate how both of these mistakes came into being, and call attention to two factors which have determined the perpetuation of these false beliefs. Dawne zwyczaje wielkanocne Jana Stanisława BystroniaPrzez wiele lat utrzymywał się pogląd, że najstarszą pracą etnograficzną Jana Stanisława Bystronia jest artykuł Dawne zwyczaje wielkanocne, opublikowany w 1905 roku w czasopiśmie „Wiedza”. Miał stanowić zapowiedź późniejszej kariery naukowej ówczesnego krakowskiego gimnazjalisty. Wskazuję, że nie tylko błędnie określono tytuł periodyku, w którym ów tekst się ukazał, ale także mylnie przypisano autorstwo Bystroniowi. Przedstawiam, w jaki sposób doszło do obu błędów. Zwracam uwagę na dwa czynniki, które wpłynęły na utrzymywanie się tej nieprawdziwej informacji.

2

Wkład socjologów w dorobek polskiej historii kultury okresu międzywojnia (wybrane przykłady)

71%

Kolbuszewska J.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2023

|

issue 14

151-166

EN

The article characterises the achievements and specificities of research into the Polish cultural history of the interwar period. It outlines the difference in exploring cultural history between sociologists and historians. The text is structured into two parts – the introductory first and the main one, presenting the contribution of Polish sociologists to the reflection on the history of culture.

PL

W artykule podjęto próbę charakterystyki dorobku i specyfiki badań polskiej historii kultury okresu międzywojnia. Zarysowano różnicę w sposobach uprawiania historii kultury pomiędzy socjologami a historykami. Tekst składa się z dwóch części – pierwszej, mającej charakter wprowadzający i zasadniczej – prezentującej wkład wniesiony przez reprezentantów rodzimej socjologii do refleksji nad dziejami kultury.

3

Teoretyczne podstawy wychowania państwowego w Polsce okresu międzywojennego (zarys problematyki)

61%

Magiera E.

Forum Pedagogiczne

|

2019

|

vol. 9

|

issue 1

125-137

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie teoretycznych podstaw wychowania państwowego w Drugiej Rzeczypospolitej. Przedstawia zarys koncepcji wychowania państwowego Kazimierza Sośnickiego, Zygmunta Mysłakowskiego i Jana Stanisława Bystronia. Zagadnienie wychowania państwowego K. Sośnicki charakteryzował ze stanowiska pedagogiki socjologicznej oraz filozofii państwa i prawa. Tworząc ponadideologiczną teorię wychowania państwowego, uporządkował podstawowe pojęcia, wyeksponował specyficzne właściwości wychowania państwowego. Centralnym zagadnieniem swojej teorii uczynił kategorię etosu państwowego. Znaczny wkład w tworzenie teoretycznych podstaw wychowania państwowego stanowiły prace Zygmunta Mysłakowskiego. Rozumiejąc państwo jako formację socjologiczną i kulturową, punktem wyjścia do rozważań nad wychowaniem państwowym i narodowym uczynił pojęcie „mitu”. Dążył do ukształtowania pozytywnego stosunku społeczeństwa wobec państwa. Teoretyczną podstawę wychowania państwowego stanowiły również prace Jana Stanisława Bystronia, który prezentował stanowisko socjologiczne. Wychowanie państwowe łączył z wychowaniem społecznym, pogłębieniem kultury społecznej, rozszerzeniem treści i zakresu stosunków społecznych, rozwijaniem współdziałania.

4

Międzywojenna polska etnografia zaangażowana w debatę publiczną a dyskurs nacjonalistyczny

57%

Kubica G.

Studia Socjologiczne

|

2020

|

issue 3(238)

135-158

PL

Nie zawsze zaangażowana postawa antropologów łączy się z działaniami emancypacyjnymi i antyhegemonicznymi. W przeszłości autorytet naukowy polskich etnografów służył ugruntowywaniu nacjonalistycznego dyskursu nawet wtedy, gdy byli względem niego krytyczni. Artykuł przedstawia analizę tekstów publicystycznych dwojga międzywojennych etnografów: Bożeny Stelmachowskiej, piszącej na temat Kaszubów oraz Jana Stanisława Bystronia krytykującego megalomanię narodową. Wspólnym mianownikiem tych tekstów jest esencjalizujące pojęcie narodu i grup etnicznych, które dobrze służyło celom politycznym, podobnie jak i ich terytorializacja. Jedynie wyprzedzający swój czas Józef Obrębski trafnie wskazał mankamenty ówczesnych teorii. Historyczna lekcja, którą prezentuje artykuł, może się przysłużyć krytycznej refleksyjności współczesnych badaczy i dekonstruowaniu nacjonalistycznego dyskursu.

EN

Not always has the engaged attitude of anthropologists been associated with emancipation and anti-hegemonic activities. In the past, the scholarly authority of Polish ethnographers served to consolidate nationalist discourse even when they were critical of it. The article presents an analysis of popular texts of the two interwar ethnographers: Bożena Stelmachowska who wrote about Kashubia and Jan Stanisław Bystroń who criticized national megalomania. The common denominator of these texts is the essentializing concept of nations and ethnic groups that was well fitted to serve political purposes, as was their territorialization. Only Józef Obrębski, being ahead of his time, aptly pointed out the shortcomings of these theories. The historical lesson presented in the article can be used to foster the critical reflexivity of contemporary researchers and to deconstruct nationalist discourse.

Refine search results

1 Forum Pedagogiczne

1 Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

1 Studia Litteraria et Historica

1 Studia Socjologiczne

1 2023

1 2020

1 2019

1 2018

1 Kolbuszewska J.

1 Kubica G.

1 Magiera E.

1 Pandura M.

„Dawne zwyczaje wielkanocne” Jana Stanisława Bystronia [Jan Stanisław Bystroń’s "Old Easter traditions"]

Wkład socjologów w dorobek polskiej historii kultury okresu międzywojnia (wybrane przykłady)

Teoretyczne podstawy wychowania państwowego w Polsce okresu międzywojennego (zarys problematyki)

Międzywojenna polska etnografia zaangażowana w debatę publiczną a dyskurs nacjonalistyczny