Search results

1

Jerzy Ronard Bujański – powojenne pół sezonu w Starym Teatrze

100%

Kornaś T.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2019

|

vol. 19

166-177

RU

Jerzy Ronard Bujański was the first director of the Old Theatre after the Second World War (from the end of January to August 1945). The article presents turbulent beginnings of this management (the war was still in progress). Besides, the first premiere of the Old Theatre – Mąż doskonały by Jerzy Zawieyski – directed by Bujański, stage design by Andrzej Pronaszko. This performance referred to the character of Job from the Old Testament and was related to the Warsaw Uprising context. This show was one of the most important artistic events of the first season after the war. Next to the Old Theatre, Bujański established the Studio, which educated about one hundred people. The teachers included: Juliusz Osterwa and Tadeusz Kantor, while the students were, for example Tadeusz Łomnicki, Halina Mikołajska, Andrzej Hiolski, Kazimierz Mikulski and Jerzy Nowosielski. In August 1945, Jerzy Ronard Bujański was dismissed as a result of a conflict with the city authorities. However, during the time of his management, the theatre gained a high artistic position.

2

Queerowanie intymistyki. Iwaszkiewicz, Zawieyski, Gide

92%

Dąbrowski B.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2014

|

issue 1(2)

51–67

PL

W artykule opisuję różnorodne tekstualne strategie polskich, homoseksualnych dzienników z pierwszej połowy XX wieku. Omawiam kwestię ich gatunkowego uwikłania w relacji do założycielskich, dla gejowskiej autobiografii, tekstów André Gide’a i Oscara Wilde’a oraz wskazuję na podobieństwa i różnice w sposobach konstruowania homoseksualnej podmiotowości. Na podstawie spostrzeżeń Judith Butler, Eve Kosofsky Sedgwick i Michela Foucaulta, wskazuję na performatywną sprzeczność intymistycznych gatunków wywiedzionych z autobiograficznej tradycji wyznania w odniesieniu do sytuacji homoseksualnego podmiotu, a także rekonstruuję reguły jego tekstualnej widzialności na przykładzie dzienników Jarosława Iwaszkiewicza i Jerzego Zawieyskiego.

EN

In the article the author describes diverse, textual strategies of Polish homosexual diaries from the 20th century. The author discusses the issue of their complex genetical relation to the founding texts of gay autobiography by André Gide and Oscar Wilde and he is pointing at resemblances and differences in the ways they construct the homosexual subjectivity. Basing on observations by Judith Butler, Eve Kosofsky Sedgwick and Michel Foucault, the author is pointing at the performative contradiction of genres deduced from the autobiographical tradition of confessing in the situation of homosexual subject, and I am also reconstructing rules of textual visibilities of the homosexuality on the example of diaries of Jarosław Iwaszkiewicz and Jerzy Zawieyski.

3

Pretekst, aktualizacja, parabola. Rozrachunki ze współczesnością i rozważania o problemach uniwersalnych w kostiumie oświeceniowym (w literaturze polskiej lat 1956–1989)

70%

Kaczyński P.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 2

153-169

PL

„Parabola” w odniesieniu do literatury XX wieku jest terminem wieloznacznym. Nazywa się tak utwory, których fabuła generuje lub przenosi z tradycji umowny kod, odsyłając do znaczeń ogólniejszych, jak i te, w których „znaczeniem ukrytym »pseudohistorycznego« utworu jest jego aktualne odniesienie” (Anna Nasiłowska). W literaturze polskiej po roku 1956 odwołującej się do epoki oświecenia, paraboliczność w pierwszym rozumieniu jest charakterystyczna dla utworów sięgających do tradycji oświecenia zachodniego. W przypadku niektórych dzieł można mówić o obu znaczeniach. Polemizując z oświeceniowym myśleniem utopijnym jednocześnie nawiązują do jego wschodnioeuropejskich realizacji, zawierają więc również element aktualizacji. Kiedy natomiast fabularną osnowę utworu stanowi wyłącznie polska historia lub literatura, dominują skojarzenia ze współczesnością. Zarówno jednak w utworach, które odnoszą się do historii Polski, jak tych, które przedstawiają raczej mentalny aspekt epoki oświecenia, przeważają barwy ciemne. Autorzy szukający w tamtych czasach punktów odniesienia dla współczesnych problemów, zamiast Wieku Świateł przedstawiali raczej obraz Wieku Mroków – mroków ludzkiej duszy i równie mrocznych wytworów ludzkiego umysłu w wymiarze społecznym i politycznym.

EN

The term “parable” in reference to the 20th century literature is ambiguous. It is used to name the pieces the plot of which generates or transfers a conventional code from tradition, referring to more general meanings, as well as to those in which “the hidden meaning of a ‘pseudohistorical’ piece is its real reference” (Anna Nasiłowska). In the Polish literature after the year 1956 referring to Enlightenment, the parabolic in the first meaning is characteristic of works that recall the tradition of the Western Enlightenment. In some pieces it is allowed to speak of two meanings. Entering into polemics with the utopian thinking of the Enlightenment, they simultaneously turn to its East-European realisations, thus also contain an element of update. However, if the piece’s structure plot is made exclusively of Polish history or literature, then associations with the present dominate. Yet, in works that invoke Polish history as well as in those that offer a rather mental aspect of the Age of Reason, dark colours prevail. Authors who in those times looked for points of reference for present problems, instead of the Age of Enlightenment presented rather a picture of the Age of Darkness—the gloom of human soul and equally gloomy figments of human mind in the social and political dimension.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

1 Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

1 Pamiętnik Literacki

1 Dąbrowski B.

1 Kaczyński P.

1 Kornaś T.

1 2021

1 2019

1 2014

Jerzy Ronard Bujański – powojenne pół sezonu w Starym Teatrze

Queerowanie intymistyki. Iwaszkiewicz, Zawieyski, Gide

Pretekst, aktualizacja, parabola. Rozrachunki ze współczesnością i rozważania o problemach uniwersalnych w kostiumie oświeceniowym (w literaturze polskiej lat 1956–1989)