Search results

1

Rola grup etnicznych w Zjednoczonej Europie

100%

Posel M.

Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów

|

2004

|

issue 2 (9)

6-6

2

Świadomość narodowa Kaszubów – wybrane zagadnienia

70%

Sommer H., Sommer H., Zakrzewski G.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2019

|

vol. XVI

177-196

PL

Na Kaszubach określenie tożsamości narodowej nastręcza wiele trudności, a kultura i religia od wieków określały przynależność narodową. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o znaczenie tradycji dla przetrwania i rozwoju społeczności kaszubskiej w Polsce. Stanowi analizę wybranych, najważniejszych zagadnień. Nie określa, czy stoimy przed procesem zmiany definicji tożsamości narodowej (np. w związku z globalizacją kulturową, zwłaszcza kulturą masową), zjednoczeniem i przyspieszeniem zmian społecznych, zarówno wśród dużych, jak i małych społeczeństw, których tożsamość jest zagrożona. Przedstawione wyniki badań ilustrują tylko wybrane czynniki wpływające na codzienne życie Kaszubów.

3

Aktywność kulturowa Kaszubów na ziemi bytowskiej. Doświadczenia przeszłości i stan współczesny

61%

Obracht-Prondzyński C.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 3

133-152

EN

The article indicates the main signs of cultural activity of the Kashubian populace in Bytów land from its beginnings in the Reformation period to contemporary times. It points out the first initiatives in the modern period and in the 19th century, although it focuses on the period following the cultural awakening of the Kashubians at the turn of the 19th century. In the interwar period, the main factors for culture creation were Polish schools and the activity of the Union of Poles in Germany. Their legacy has in great part become the basis for the development of the Kashubian movement after the Second World War, especially in the second half of the 1940s and after October 1956. The true renaissance of the Kashubian cultural activity occurred after the 1989 breakthrough and stems from both the favour of the state and local governments and the activity of the local environment.

PL

W artykule wskazano główne przejawy aktywności kulturowej ludności kaszubskiej na ziemi bytowskiej od jej początków w okresie reformacji po dzisiaj. Zwrócono uwagę na początkowe inicjatywy w okresie nowożytnym i w XIX wieku, jednak główną uwagę poświęcono okresowi następującemu po przebudzeniu kulturowym Kaszubów na przełomie XIX i XX wieku. W okresie międzywojennym głównymi czynnikami kulturotwórczymi były polskie szkoły oraz aktywność Związku Polaków w Niemczech. Ich dziedzictwo w dużej mierze stało się bazą dla rozwoju ruchu kaszubskiego po drugiej wojnie światowej, szczególnie w drugiej połowie lat czterdziestych oraz po październiku 1956 roku. Prawdziwy renesans aktywności kulturowej Kaszubów nastąpił po przełomie 1989 roku, a wynika zarówno z przychylności władz państwowych i samorządowych, jak i aktywności środowiska lokalnego.

4

Kaszubski homo religiosus - wiara religijna a wspólnota etniczna. Przykład pobożności ludowej w gminie Parchowo (powiat bytowski)

61%

Organek L.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2016

|

issue 17

67-84

PL

Artykuł porusza kwestie relacji między religijnością a wspólnotą etniczną z perspektywy lokalnej. Jego celem jest próba odpowiedzi na pytanie, jak elementy tradycyjnego typu pobożności wpływają na charakter i ogólne przemiany religijności w życiu społeczności, która charakteryzuje się silnym poczuciem przynależności etnicznej. Podstawę analizy stanowią jakościowe badania terenowe w kaszubskiej społeczności zamieszkującej gminę Parchowo (powiat bytowski). Bliskie sąsiedztwo ewangelików i konieczność redefiniowania tożsamości narodowej spajanej z deklaracją wyznaniową wpłynęły na obraz religijności kaszubskiej i traktowanie jej jako ostoi lokalnych wartości. Wytworzona w procesie inkulturacji religijność zawierała przejawy religijności ludowej połączone z elementami etnicyzującymi obrzędy religijne. Święta i zwyczaje stanowiły istotny element w procesie więziotwórczym i podtrzymującym odrębność etniczną. W dotychczasowych badaniach kaszuboznawczych stawia się tezy o kryzysie pobożności ludowej na terenie Kaszub. Choć rzeczywiście są zauważalne pokoleniowe przesunięcie akcentów w praktykach oraz selektywność i nowe oczekiwania wobec sfery sacrum, to trudno jednoznacznie utożsamić charakter tych zmian z ogólnokrajowymi. W artykule spróbuję zrekonstruować proces przemian i zweryfikować tezy, zgodne z którymi wartości chrześcijańskie są tak trwale zakorzenione w Kaszubach, że ulegają znacznie wolniejszym przemianom niż w innych rejonach kraju. Uzasadnieniem takich prognoz miała być integracyjno-tożsamościowa funkcja niektórych praktyk religijnych, wciąż żywa na Kaszubach.

5

Kontakty Niemców, Kaszubów i Krajniaków z województwa koszalińskiego z Republiką Federalną Niemiec w latach 1958-1975

51%

Romanow Z.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2021

|

vol. 36

269-298

EN

The subject of this article are relationships of the Germans, Kashubians, and Krajniaks from Koszalin Voivodship with West Germany after family reunification action was completed. After its completion, in the Koszalin Voivodship lived around 27 thousand people with more or less strong connections with German culture. The Germans and the autochthons stayed in mail contact with their families and acquaintances in the Federal Republic of Germany and received help in the form of parcels, including from the charity organizations and the landsmannschafts. Personal contacts were scarce, they amounted to visiting families in the Federal Republic of Germany and coming of the West Germany citizens to Poland. These contacts, particularly with the landsmannschafts, remained under strict control of the political police of the Polish People’s Republic. The authorities made every effort to block them, as they linked them to the revisionist activities: questioning the border on the Odra–Nysa Łużycka line. Besides, the contacts with the Federal Republic of Germany strengthened Kashubians’ and Krajniaks’ links with German language and culture, supported their tendency to emigrate, and maintained a sense of uncertainty and temporariness among the Polish immigrant population.

PL

Tematem artykułu „Kontakty Niemców, Kaszubów i Krajniaków z województwa koszalińskiego z Republiką Federalną Niemiec w latach 1958-1975” są relacje tych grup ludności z Zachodnimi Niemcami po zakończeniu akcji łączenia rodzin. Po jej zakończeniu w Koszalińskiem mieszkało około 27 tys. osób, które miały mniej lub bardziej ścisłe związki z kulturą niemiecką. Niemcy oraz autochtoni utrzymywali z RFN kontakty korespondencyjne ze swoimi rodzinami i znajomymi oraz otrzymywali pomoc paczkową, także od organizacji charytatywnych i ziomkowskich. Kontakty osobiste były nieliczne i polegały na odwiedzaniu rodzin w RFN i przyjeżdżaniu obywateli Niemiec Zachodnich do Polski. Kontakty te, szczególnie z ziomkostwami, znajdowały się pod ścisłą kontrolą policji politycznej PRL. Władze robiły wszystko, aby je przeciąć, gdyż łączyły je z działaniami rewizjonistycznymi podważającymi granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej. Poza tym kontakty z RFN umacniały związki Kaszubów i Krajniaków z niemczyzną, miały wpływ na utrzymywanie się tendencji emigracyjnych oraz podtrzymywały nastroje niepewności i tymczasowości wśród polskiej ludności napływowej.

6

Emigracja Kaszubów bytowskich do Niemiec w latach 1945-1979

51%

Romanow Z.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 3

191-217

EN

In 1950, ca. 12,000 Kashubians lived in the Bytów county, including ca. 4,000 verified native Kashubians and ca. 8,000 extraneous Kashubians who used to live in Pomeranian voivodeship during the days of the Second Republic. The Kashubians constituted for 60% of the county’s population. The emigration of part of the Kashubians to Germany began with the action of family joining in 1956–1959. Approximately 210–220 persons left at that time. In the following years, the departures have been put to a halt and until 1963 only few were allowed to leave Poland. By the end of the 1960s, approximately 600 Kashubians have left the county. The normalisation of the relationship between Poland and the German Federal Republic after 1970 caused an increase in the number of emigrating Kashubians, who would leave mostly for economic reasons. In 1971–1979, 2,685 Kashubians left the Bytów county for Germany, and in general, in the years 1956–1979 – approximately 3,100.

PL

W 1950 roku w powiecie bytowskim mieszkało około 12 tys. Kaszubów, w tym około 4 tys. z weryfikowanych Kaszubów autochtonicznych i około 8 tys. Kaszubów napływowych, którzy w Drugiej Rzeczypospolitej mieszkali w województwie pomorskim. Kaszubi stanowili 60% mieszkańców powiatu. Emigracja części Kaszubów do Niemiec rozpoczęła się wraz z akcją łączenia rodzin w latach 1956–1959. Wyjechało wówczas około 210–220 osób. W następnych latach wyjazdy zostały zahamowane i dopiero po 1963 roku zezwalano nielicznym osobom na opuszczenie Polski. Do końca lat sześćdziesiątych XX wieku wyjechało z powiatu około 200 Kaszubów. Normalizacja stosunków Polski z RFN po 1970 roku doprowadziła do zwiększenia liczby emigrujących Kaszubów, głównie z powodów ekonomicznych. W latach 1971–1979 wyjechało do Niemiec z powiatu bytowskiego 2685 Kaszubów, a ogółem w latach 1956–1979 około 3100.

7

Kaszubi Pomorza Zachodniego a państwo polskie w latach 1918-1939. Próba nowego spojrzenia

51%

Skóra W.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 3

93-132

EN

The article concerns the small (ca. 6,000) group of Kashubians who, after the Polish- German border was set in 1920, remained in Germany. They lived mostly in Bytów and Lębork counties. The Polish state – for political and national reasons – considered them very significant. Teachers, instructors, consular public servants were sent there to strengthen the Polish national awareness. The Germans opposed these actions, and considered them an interference with the lives of the German citizens. They also assumed that the awareness of the Kashubian distinctiveness is not the same as the Polish national awareness. This struggle partially contributed to the strengthening of Polishness in both counties. However, for individuals in was often a source of personal tragedies (especially in the period of the Second World War and the months before it). Part of the Kashubians from the counties considered in this research have left Poland after 1945 and moved to Germany.

PL

Artykuł poświęcony jest niewielkiej (ok. 6000) grupie Kaszubów, którzy po wytyczeniu granicy polsko-niemieckiej w 1920 roku, pozostali w Niemczech. Zamieszkiwali głównie powiaty bytowski i lęborski. Państwo polskie – kierując się względami politycznymi i narodowymi – przywiązywało do nich dużą wagę. Wysyłano tam nauczycieli, instruktorów, urzędników konsularnych, by wspierać polską świadomość narodową. Niemcy sprzeciwiali się tym działaniom, uważając je za ingerencję w życie obywateli niemieckich. Zakładali też, że świadomość kaszubskiej odrębności nie jest tożsama z polską świadomością narodową. Owe zmagania po części przyczyniły się do utrwalenia polskości w obu powiatach, lecz w zakresie indywidualnym były podstawą do wielu osobistych dramatów (zwłaszcza w okresie drugiej wojny światowej i miesięcy ją poprzedzających). Część Kaszubów z badanych powiatów po 1945 roku opuściła Polskę i przeniosła się do Niemiec.

8

Kaszubskie pielgrzymowanie w XX wieku

51%

Perszon J.

Studia Pelplińskie

|

2021

|

vol. 55

233-267

EN

The Cassubian pilgrimage movement corresponds with the human characteristic of being „on the way”. Its focal points are the Marian shrines with miraculous images. Due to the recent social and technological changes the way people participate in pilgrimages has evolved. More remote locations have become much more accessible. On the other hand, the laicisation phenomena have also taken their toll and there are fewer participants than before. A new opportunity arose from popular piety of local communities such as Sianowo, Swarzewo and Piaseczno. There shrines are still popular among pilgrims during their patronal feasts. Undoubtedly, the pilgrimage movement is a key to understand the Polish religiousness as such.

PL

Ruch pielgrzymkowy Kaszubów wpisuje się w kondycję człowieka, który znajduje się „w drodze”. Specyfika ruchu pielgrzymowania związana jest z istnieniem miejsc, gdzie znajdowały się cudowne wizerunki Matki Bożej. Zmiany społeczne, a także postęp technologiczny sprawił, iż zmienił się sposób pielgrzymowania, natomiast w zasięgu pielgrzymów zaistniały nowe miejsca. Postępująca współcześnie laicyzacja sprawia, iż zmniejsza się nasilenie ruchu pielgrzymkowego. Ogromną nadzieją jest jednak pobożność ludowa małych ojczyzn, sprawiająca, iż miejsca takie jak Sianowo, Swarzewo i Piaseczno są nadal licznie odwiedzane w czasie odpustów. Pielgrzymowanie jest kluczem do zrozumienia w ogóle polskiej religijności.

9

Gerald Stone, Slav Outposts in Central European History : The Wends, Sorbs and Kashubs. – Bloomsbury Academic An Imprint of Bloomsbury Publishing Plc, 2016. – 398 s.

41%

Popowska-Taborska H.

Rocznik Slawistyczny

|

2016

|

vol. 65

136-138

10

Ludność rodzima Pomorza Zachodniego w piśmiennictwie polskim i niemieckim od reformacji do współczesności. Omówienie bibliograficzne.

41%

Wesołowska S.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 3

21-36

PL

Artykuł zawiera informacje na temat metodyki opracowania bibliografii specjalnych i terytorialnych oraz omówienie i merytoryczną charakterystykę piśmiennictwa rejestrowanego w dotychczas opracowanych bibliografiach polskich i niemieckich poświęconych tematyce pomorskiej ludności rodzimej.

EN

The article contains the information regarding the methodology of creating special and territorial bibliographies as well as an overview and a constructive specification of the literature recorded in the currently researched Polish and German bibliographies devoted to the native Pomeranian populace.

11

Kaszubi i Królowa ich serc: Madonna Sianowska i Swarzewska

31%

Cichosz W., Urbanowicz‑Pluto L.

Studia Gdańskie

|

2010

|

issue 27

111-129

PL

Pobożność maryjna i związany z nią kult jest jednym z głównych nurtów, które ożywiają codzienne życie religijne i kulturę Kaszub. Matka Boża jest Królową całego regionu i swoją opieką otacza wszystkich jego mieszkańców. Szczególnym miejscem kultu maryjnego są sanktuaria, które na Kaszubach od lat są ostoją polskości i katolicyzmu. Obserwując życie religijne rdzennych mieszkańców Kaszub można zauważyć, iż sanktuaria maryjne w Sianowie i Swarzewie prezentują wszystkie cechy lokalnego dynamicznego i żywego centrum kultu Matki Bożej. Istotną rolę w oddawaniu czci Maryi odgrywają pielgrzymki do tych sanktuariów, a koronacje figur wpłynęły na ożywienie ruchu pielgrzymkowego. Na uwagę zasługuje chrystocentryzm kultu maryjnego, bowiem uczestnictwo w Eucharystii to kulminacyjny moment uroczystości.

XX

The sanctuaries of Our Lady in Kashubia, similarly to other regions of Poland, are a source of genuine faith and piety of Catholics. They show how, through Our Lady, people who believe in God strengthen the bond with their Maker. Just like Mary is the precursor of faith, love and a perfect union with Christ, people who head for Her sanctuaries entrust all their lives to Her. The sanctuaries in Swarzewo and in Sianów, where Our Lady reigns for people of Kashubia, are a sphere of faith, where the faith expresses itself in close bond with Her and Her Son. Our Lady provides loving care not only for the people of the sea but also for marriages, families and all the people who turn to Her. That is why the sanctuaries of Our Lady in Kashubia have been the mainstay of Polish character and Catholicism. Pilgrimages to Kaszubia, organised also in other regions of Poland, play a crucial role in the cult of Mary in this region. Their number bears testimony to the range of this cult and its impact on the local communities. Coronation of the figures of Mary contributed to the revival of pilgrimages. Thus Kashubian sanctuaries are now thriving and they have become closer to the hearts of the faithful from other regions of Poland as well.

12

Ludność autochtoniczna województwa koszalińskiego w taśmotece Polskiego Radia Koszalin z lat 1957-1975. Przegląd zawartości taśm magnetycznych

26%

Pencarski K.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 3

237-258

EN

The article is devoted to the audio-visual collections created in the years 1957–1975 which reflect the life and activities of the native populace of Koszalin voivodeship. The collections, stored in the tape archives of the Polish Radio Broadcast Centre in Koszalin, constitute for interesting research material, although not free of propaganda. Koszalin voivodeship was, until the second half of the 1970s, within the range of the Polish Radio Broadcast Centre in Koszalin, thus the recording of the audio material, as well as processing and broadcasting were all conducted within a single administrative unit and territorial property of the broadcast centre, as it was in the case of the other 16 broadcast centres of the Polish Radio. The paper emphasises on the role of the Polish Radio in creating the regional identity of the eastern part of West Pomerania, as well as the relations of this region with the rest of the Polish territories. The article provides an overview of the contents of the magnetic tapes along with technical data and the persons responsible for the production and processing of the audio material.

PL

Artykuł poświęcono zbiorom audiowizualnym, które odzwierciedlają życie i działalność ludności rodzimej województwa koszalińskiego, a które powstały w latach 1957–1975. Zbiory te, przechowywane w taśmotece Rozgłośni Polskiego Radia w Koszalinie, stanowią interesujący materiał badawczy, niepozbawiony jednakże akcentów propagandowych. Województwo koszalińskie do połowy lat siedemdziesiątych XX wieku objęte było zasięgiem Rozgłośni Polskiego Radia w Koszalinie, toteż rejestracja materiału dźwiękowego, jego obróbka (montaż) i emisja odbywała się w ramach jednej jednostki administracyjnej i właściwości terytorialnej rozgłośni, na wzór pozostałych 16 rozgłośni Polskiego Radia. Zaakcentowano rolę Polskiego Radia w kształtowaniu tożsamości regionalnej wschodniej części Pomorza Zachodniego, jak i powiązania tego obszaru z pozostałymi ziemiami polskimi. W artykule dokonano przeglądu zawartości taśm magnetycznych wraz z danymi technicznymi oraz osobami odpowiedzialnymi za produkcję materiału dźwiękowego oraz jego montaż.

Refine search results

Rola grup etnicznych w Zjednoczonej Europie

Świadomość narodowa Kaszubów – wybrane zagadnienia

Aktywność kulturowa Kaszubów na ziemi bytowskiej. Doświadczenia przeszłości i stan współczesny

Kaszubski homo religiosus - wiara religijna a wspólnota etniczna. Przykład pobożności ludowej w gminie Parchowo (powiat bytowski)

Kontakty Niemców, Kaszubów i Krajniaków z województwa koszalińskiego z Republiką Federalną Niemiec w latach 1958-1975

Emigracja Kaszubów bytowskich do Niemiec w latach 1945-1979

Kaszubi Pomorza Zachodniego a państwo polskie w latach 1918-1939. Próba nowego spojrzenia

Kaszubskie pielgrzymowanie w XX wieku

Gerald Stone, Slav Outposts in Central European History : The Wends, Sorbs and Kashubs. – Bloomsbury Academic An Imprint of Bloomsbury Publishing Plc, 2016. – 398 s.

Ludność rodzima Pomorza Zachodniego w piśmiennictwie polskim i niemieckim od reformacji do współczesności. Omówienie bibliograficzne.

Kaszubi i Królowa ich serc: Madonna Sianowska i Swarzewska

Ludność autochtoniczna województwa koszalińskiego w taśmotece Polskiego Radia Koszalin z lat 1957-1975. Przegląd zawartości taśm magnetycznych